25 Aralık 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 10

Mihneti kendine zevk eden bir kitle! Amerikanın muhtelif yerlerinde yüzden fazla zenci üniversilesi var Zenciler arasındaki tanınmış musikişinaslar, ressamlar, heykeltraşlar, alimler ve sporcular... Bundan yetmiş beş sene evvel, 1863 de| esas kütleden tecrit edilmiştir. Amerika reisicumhuru Abraham Lincoln Amerika #iyahileri için hayati ehemmiyeti olan bir kararname imzalamıştı. Bu yeni kanunla Amerika siyahileri esaretten kur tuluyorlardı. 1619 senesinde Vinginia eya- letinin Jamestovn kasabasına uğrıyan bir Felemenk gemisinden Amerikan toprakla” rına 20 zenci çıkarılmıştı. İşte Amerika daki esir ticareti ilk olarak böyle başlar mış, kısa bir zamanda kendisine geniş bir saba bu' nuştu. O kâdar ki o reisicumhur Linooin esareti kaldırlığı vakit Amerika da tamam 4,000.000 esir vardı. o Bugün ise Amerikan siyahileri on dört milyon luk kalabalık bir kütle teşkil etmiş bulu” nuyorlar, İşte bu on dört milyon Amerikanın en büyük ve en gayrikabili temessül ekalli" yetini teşkil ediyor. Öyle bir ekalliyet ki bütün insanların hür ve müsavi halkedil- d'*.erini haykıran Amerikan umde ve iti kadını tenkid eden, yalancı çıkaran simsi- yah bir kâbus gibi, Amerikanın içtimai bünyesisin üzerine dikili duruyor. Ame- rikan zercisi hür ve serbest olabilir, lâkin hiçvi" zaman iktisadi, siyasi ve içtimai ba” kımdan beyaz vatandaşlarile müsavi tutul maz. O, dünyanın diğer mahallerindeki Birçok ekalliyetler gibi Amerikan siya" hisi de müsavatsızlıktan kurtulmak için İki çareye başvurabilir: Ya esaslı kütleye karışır, kendini beyaz adamın hayatına ve ananelerine uydurmak suretile aradaki ayırıcı dıvarı yıkar, yahut da büyük bir cesaretle beyaz bir (medeniyetin içinde kendine has siyah bir medeniyet kurar. Bu iki çare de Amerikan siyahisi için gay rikabili tatbiktir, Onun rengi esas kütle ye karışıp o kütle (tarafımdan temessül edilmesine manidir. Amerjkanm içtimat hayatı ise ikinci şıkka yer veremez. Bazı Antrepoloji mütehassıslarına gö re Amerikan siyahisine içtimai müsavat verilse bile o, ırkan beyazlar tarafından kabili temessül değildir. Amerikanın içtimai hayatında siyahiler mühim ve müşkül bir mesele teşkil eder- ler. Bütün beyaz Amerikalılar bunu müd- rik olmakla beraber içlerinde pek azları siyah renkli vatandaşlarını hakkile anla- #Mmışlar, onun ruhunu öğrenmişlerdir. Her- hangi bir Amerikalı için © zenci, ruhunu! pamuk tarlalarında, veya fabrikalarında zavallı irkının şen, şakrak (oşarkılarını söyliyerek çalışan, basit (olduğu kadar gülünç ve iptidai bir mahlüktür, Bu renk- 1938 >» BİRİNCİKANUN 5 > — Sinema dünyasındl | yeni bir et Amerika ve 19 gi redeki küçük 6 onu pek beğeni? iyor Sinema dünyasında yeni bir tlst yetişmiştir. Terri Kibar ki sene evvel 10 yaşmâa bir Holivuda (gitmişii Bugün yg bir artist olarak İngilterey* Yılbaşı tatilinden sonre * ya gidecektir. doğrudan doğruya Oraya kendisini babasmız türmüş ve studyolardan re ne derhal rol verilmiştir. Terci Amerikada “ "mar cuk,, ve “Karol, isminde 4 mişti. Bunlardan son filmi 28 > dra sinemalarında gözle! küçük artist bu filmini orsi# tir, Terri Kilbarn bilhassa Ame gilteredeki kız çocukları nilmektedir, Küçük yıldız he dar mektup alıyormuş v€ risi de kızlardan geliyormu” Terriyi İngilizler bir deb* “çe göndermemek armusundadı"i#” taredeki atudyolardan biri gl merikada kazandığının iki etmiştir. Pakat küçük #risÜ” tercih ettiğini söylüyorlar: , Zenci üniversitelerinde okuyan genç sencilerin hayatlarından iki safha dır ve Amerikanın birçok yerlerinde tıpkı esaret devirlerinde olduğu kadar zavallı bir hayat yaşar. Buna rağmen Amerikan zencileri arasında da son senelerde mühim zencisi beyaz vatandaşları kadar mahir- dir. Dünyanın diğer ekalliyetlerinden bir ço- Eunu mevut bir toprağa hicret etmiş in li ekalliyetin Amerikan kültürüne ne dere ceye kadar hâdim olduğunu müdrik olan beyazlar pek azdır. Amerikan siyahileri hep Afrika mahsu- lüdür ve muhtelif kabilelerden toplanmış" lardır. Orada, bu karışık kanlar beyaz” lar ve kırmızı derililerle de karışmışlar ve Ortaya yepyeni bir ırk çıkmıştır. Hele ce- nupta yaşıyan siyahiler iklimi de benims! mişler, Virginianın kuvvetli güneşi onla“ rm simsiyah vücutlarında Afrika güneşi" nin sehhar tesirini göstermiş, onları gerek bedenen, gerek ruhen beslemiştir. Amerikan zencisi umumiyet ( itibarile cahil fakat zekidir. İcatkâr değilse bile iyi bir mukallittir. Büyük bir âlemin içinde yarattığı küçük, mahdut âleminde, mih- neti kendine zevk ederek yaşar. Cenupta beyaz ile siyah arasındaki müsavatsızlık müthiştir. Orada hâlâ bir Amerikan zen cisi beyazların yemek yediği lokantalarda yemek yiyemez. Şimalde aradaki bu fark daha azdır. Orada zenci beyazın hırsı ve tamamı, heyecanlarınt tevarüs etmiştir. Hattâ bir sahada, siyaset Aleminde şimal ekalliyetlerinden çok daha kati bir şekilde NevyorKha bir şiyâhiler sosyetesi var dr. Yüksek kazançlıların teşkil ettiği bu sosyelenin iki mükim simasım burada görüyor. 108 KAHRAMAN HAYDUD sanlar teşkil eder. Halbuki Amerikan zer cisi ve onun yarattığı ekalliyet böyle hir hicret mahsulü değildir. O, Amerikaya ar- zusu hilâfına götürülmüştür. Bir zaman lar esir ticareti gayri insani olduğu kadar kârlı ve İyi organize edilmiş bir ticaretti. Ve Amerika dünyanın en büyük esir piya- | sasıydı. Afrikanın bedhaht çocukları esir| gemilerinin anbarlarına tıpkı yük doldur| rulur gibi üstüste doldurulur ve sırasın a) aylarca süren bir yolculuktan sonra Af-| rika topraklarına çıkarılırdı. Esir gemileri o kadar pis kokardı &i onların yarım mil yakınından geçen yelkenliler kokudan onun esir gemisi ol- | duğunu anlamakta güçlük (o çekmezlerdi Seyahatin sonuna doğru bu müstekreh ko- ku bilhassa artardı. Her geminin hamule- sinin beşte biri yolculuk esnasında çeki- len mezahime dayanamaz ve ölürdü. E sirler Amerikaya gedikleri vakit (bedeni; kabiliyetlerine göre muhtelif fiyatlara sa tılırlar ve efendilerine tıpkı bir o hayv gibi hizmet etmekle mükellef tutu'urla ! bir kalkınma baş göstermiştir. Beyazlarla aralarındaki farkın ancak tahsil seviyesini arttırmakla azaltılabileceğini düşünen zen öler Amerikânm muhtelif yerlerinde yüz" den fazla üniversite tesis (o etmişledir. Bu üniversiteler sade mimari bakımından de- gil, ders programı bakımından da diğer Amerikan Üniversitelerinden farksızdır. Amerikan zencisi şimdiye karlar Amesi- kaya biç bir veçhile bir yük teşkil etme- miş, kendi kendini geçindiren, faydalı bir unsur olmuştur. Ozların arasında da sade kada değil dünyada tanınmış must r, ressamlar, heykeltraşlar, mi arlar, âlimler ve sporcular vardır. Mer lâ Amerikan zenci ressamlarından Henry | * Ossava Tannerin Paristeki Luvr müzesini” de üç yağlı boya re: di asılıdır. Nevyork 1 fuarında 2i dan Ogus avge'nin eseri teş! ni gördüğümüz Faul Robson dünyanın en büyük baritonlarından biridir. Zencile- çok güzel bir ım beykeltraşla-| © dilecektir. Burada da filmiz-|“ dır, Garip Adetleri vardır, Bunları söyliyen Soley Dar- jan lokantas: sahibi, kapıya vurdu ve Rolanın arkasından içeriye girdi, — Efendimiz, dedi.. İşte si- ze hayvanlarınızdan bir kaç tanesini satın almak istiyen bi- risi,, Hayvan sahibi cevap verdi; — Beni bunun için mira hatsız ettin. .Kâtiplerimden birini göremedin mi?, — Böyle yaparsani daha İyi olacağını düşündüm. Gitmiye hazırlanan lokanta- diya: — Pekâlâ öyleyse defol, de- dikten sonra Rolana: — Kızmamı al buyurunuz Benim gibi büyük bir adam, böyle bir şey için rahatsız et- meleri, hele “Bakiiş,, ve “Ve- rüs,, Je başbaşa bulunduğum sırada,, Fakat siz ne d3 boş bir adamsınız. Adeta Kemen birdenbire içim isındı size, Sanırsam siz de benim gibi gününü zevk ve eğlence içinde geçirenlerdenşiniz .. Bana refakat etmez misiniz, bir iki beraberce atalım, — Teşekkür ederim, Beri mazur görünüz. Çok acele bir işim var.. Atlarınızdan iki- sini satın almak istemem de © Vu yüzdendir. Bafâr mıpm:z?. Satacaksanız ne istersiniz? .. — Satmak ve fiyat,, Bunu tayin edebilmek için önce bun larr görmelisiniz. Ben gör- meden, bilmeden hiç bir şey yapamam.. Size de böyle hare- keti tavsiye ederim.. Şeytanı kuyruğundan yakalaşanız bile onun hakikaten şeytan olup ci- madığını tahkik etmelisiniz ... Adam bunlar: söyledikten sonra daha sabah olmasına rağ- men türlü türlü tabak ve ye- meklerle dolu masaya yaklaştr. Masa başında yar: çıplak bir halde oturan iki kadının 6 nündeki tabaklara iki peynirli k devam etti: deği, hayvanlerim- dan en sini Neptün ile Plotonu tabilirim, Ber ar. tk Venedikte yerleşeceğim. Bu şehir benim cok hoşuma gider.. Orada hağv..nlacın şert ve velvelsli ayak sesleri — izi- dilmez, Yeğınlardan birinin dek durduğu kadehi bir yudumda boşaltarak siyah ve gür bıyık. larını dudaklarımın ucuyla © merek kurttu.. Geniş ve mem- nun bir nefes aldıktan sehra da devam etti; — Bütün mevcudiyeti İle bu meşhür ve tarihi şehri (2. İşte bugünkü Amerikan zen esir ge) rinarasında bir sürü dünya şampiyonu da miletinin bedbaht hamulelerinin ahfadı vardır. KAHRAMAN HAYDUD 107 Yellendirmiye gidiyorum. Be- © yık olmıyan namsız, şöbretsiz ni sadık ve teklifsiz dostlarım- dan Bambo davet etti. Dost. Tarım yalnız Bambodan ibaret değildir. Venedikte Cumhur- reisi Foskariyi de pek İyi tanı- rım.. Doslarımdandır. Rolan titredi... Zengin adam kendisini bir koltuğa bırakarak: — Fakat beni aflediniz, mösyö, dedi.. Bu kadar zaman- dir konuşuyoruz, lâkırdıya da- larak muaşereti unuttuk, Si- ze kendimi tamtayım: Ben Piyer Araten... Rolan adını söylemedi.. Dur du... Zengin tekrârladı: — Ben Piyer Araten, Ya siz... — Lüzumu yok mösyğ.. Ben hayvanlarınızı satın almıya gelmiş geçici bit seyyahım.... Siz hayvanlarınızı satacak #muşınız, satmayacak mısınız? — Peki dedik ya.. Size en iyi iki hayvan:ımı sattım, On. lar Piyer Araten gibi dünya- gpaen meşhur bir adamını “Porar,, dan ! “Manto, ya “Manto,, dan “Veron”a Ve- rondan Padoya, Padodan Mes. tere taşımışlardır. e Fakat işte ifk defa olarak belki Piyer Ara. tenin eline su dökmiye bile lâ- bir adamın emri aluna girmek mecburiyetinde kaliyorlar, Be). ki bir ecnebisiniz, değil mi?. — Evet, mösyö., — Benim şöhretim İtalyan hudutlarını bile aşmıştır. Si- zin bundan haberiniz olmadığı- na göre pek uzaklardan gelmiş olduğunuzu anlamak kabildir. — Evet pek uzaklardan ... — Eğer böyleyse, gafletiniz. den dolayı affedilebilirsiniz. İster misiniz, size şilrlerimden bazıların zokuyayım. Rolan başıyla hayır işareti yaptı. — işinizin çok acelel oldu. ğunu söylemiştiniz, sizi bu hu- susta da mazur görürüm.., Ve- nediğe bir daha gelecek olur. Belki o zaman bir kaç dakikalık boş bir zamanımızı bulur ve size şi- irlerimi okurum. Ben Tereviz Üzerideki Piyar derbendini zi- yaret etmek niyetindeyim. Ha müstacel bir işiniz olduğunu söylemiştiniz.. Size atlarım: elli düka altınına verebilirim. Ger. Şi bu benim zararımadır, Fakat siz de iyi bir adama benziyor- sunuz.. Bunun için bu zarara katlanabilirim, Rolan kesesinden elli altın çıkararak masaya bıraktı,. Zen- sanız beni görünüz. ye” Terri Kilbarn Amerikade İÖ ps ramazla 350 lira kadar bİF maktadır. bu da, tabi o “eğik çocuk için fena bir ka z fakir bir aileden yetiştiği ag bası onun bu parayı 1S? siyer savurmamaşına ada nl artist bu kazancının, koyuyor, diğer yarısını ay na babası arasmda Takim ed Çocuk artistlerin ak ei için Terrinin böyle ranması, güpbesiz ki, çok EA kot. Çünkü, çocuk artistlef yaşa kadar tol alabiliyorlar büyük artist olarak i Çünkü o yaşta ei j vaffak olanları bulmak kab şk Terri Kilbamı, bunu » 7 FEFF Gam yazısını edi Bs yi kiz, on #ehe sonra yirmi bir serveti olacak... Ter İZ salına yerlisi artık yıldız yetişmeye e silderili gefinin kızı olan , Nevyork radyosunda mil eye Prensesin sesi o kadar gör bir zamanda büyük bir miş.