20 Aralık 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

" MÜRİNCİKANUN 49381. in ,/ Süveyş e » Mevzuu etrafında son defa İŞ Oblanan Volta konferasında N Kiral, meselesi de ortaya atıldı #t Pireli tarafından şok Şekilde gözden geçirildi . # Berek harpten sonraki kon. İtalyan murahhas, gerek ticaret odası azası ve reisi ME, ğı rollerin ehemmiyetini Me rlatımıya lüzum yoktur sa- ya A e lerle Uzun müddet uğraşmış AN, a iktısadiyatı hakkında ge- f tin bilgi edinmiş bulunmasın- kendisinde, herkeste pek te- Bi İyen fikir meziyetleri de fikri, hepsinde de ayni de- İh olmak şartiyle, dört dilde lmesi Pirelliyi, beynelmilel a itranslarda iktsat. bahisle- $a iyi dinlenen ve nüfuzu en İk .* Dir kimse haline getirmiştir. N in, içindir ki, Volta konfe- Mi, *ebliği büyük bir ehemmiyet $$, © Pirellinin konferansta bü. liğin başlığı şu: “Süveyş z | Eeçen ticaret gemilerinin ğe Miktar da anlaşılacağı gibi, İN eitleyi siyasi sahadan tetkik Sekiniyor ve tetkikatını yal- Min iktesadi cephesine inhi- MYe sorabiliriz, bugün Sü- “Bi diye, bir mesele var mı » ba Suale , evet diye cevap ve- ' kin bunu nasıl izah ediyor? a, unuz bir şirket tarafından gi başlanmış ve gene böylece r. Halbuki, kendisinden İşin mahiyeti itibariyle kanal i Diy ve beynelmilel menfaat Nr anın yarısının münasebatı ) lâzım olan bir münakale * Şi, *men Mısırir, fiilen bir Fran- b ÜN, © sirketi olan bir müessese ip, are edilmesi biraz gasip Bi, 5? Pek tabii olarak, şirketin Ni Vazifeleri iktızası, kanaldan ı menfaatlerinden ziyade (35 en menfaatini düşünecek- E Kullanan, memleketler arasın- Di İtalya, İngiltereden hemen |, ©k, ikinci derecede bulunu. İM,“ İtalyanın kanal faaliyetin- Ül, Yüzde 16,04 nisbetinde e, © İtalya bu bir sene zarfın- », Dülyon liret ücret vermiş- ,, » Habeşistan müstemleke. , © tabii bugün bile kabarık ve a aa a | 1 kanları daha fazlalaştıracak- 6 bi Ki İngiltere Kanala daha e Sret veriyor. Fakat İngil- i #eri, hem hissedar oldu- GR İng Verdiği paranın bir kıs. i İt li cebinde kalmış oluyor, İLA Yanın vaziyeti böyle değil- amg vat şirketindeki hissesi “Yetsizdir. y Mg İtalyan | iktısadiyatçısı he, 79E: Bu bir haksızlık değil gerek kanalı kullanan- Mmenfaatleriyle alâkadar İniş gerek şirketin idaresine | i bir beynelmilel şekil vere- ç YENİ düzeltmek mümkün ola. Kanal, 1937 deki faaliyeti N Verilen rakamların asri sebe- A hata tan harbi olduğunu, bina- Ming ai bir şey teşkil ettiğini bulundurmamız lâzımdır , ii, , taya çıkan ve dalma böy 3 Vaziyetin ifadesi olarak bir takım yanlış hesap” kanalı , milletlerin malı mı olmalıdır ? Şirketin idaresi meselesinde, Pirelli mütsdesenin nizâmnamesindeki 24 Un- cü maddeye İst cr. Bu mad- deye göre şirket “Kanalla en yakın- dan alâkal; memleketlerden seçilen 32 azadan mürekep bir meclis tarafından,, idare edilecektir. Halbuki, diyor, bu- günkü idare meclisi on dokuz Fransız. dan, on İngilizden, iki Mısırlı ve bir Helandalıdan mürekkeptir, Demek olu- yor ki, nizamnamenin bu fıkrasındaki “kanalla en yakından alâkalı memleket- ler,, ibaresi kanal şirketinin sermayesi ile en yakından alâkalı memleketler, olarak tefsir edilmiş, kanaldaki nakli- yatla alâkadar memleketler gözetilmiş oluyor, Bizce tefsirde hiç yanılınmış değildir. Hakikatta, Ferdinand de Lesseps (Sü- veyş kanalımı açan Fransız müherdisi) kurduğu şirketinin sermayesinin geniş mikzyasta beynelmilel olmamasında 1s- rar etmiş değildir. Süreyş kanalı şirketine kendisi biz- zat “çihanşümul,, vasfını vermiş ve şir. ketin 400 bin hisse senedini yirmi muh» telif memleket arasında taksimi bir var zile bilmişti. Yalnız, Fransaya 40 milyen altın Franklık, İngiltereye de ayni değerde bir hisse iştiraki ayırmıştı. Fakat, İngilizler, hükümetlerinin şiddetli bir hücumu ile, kanala karşı o. Jan itimatların: kaybettiler ve topu to- pu 42 bin 500 franklık (yani 85 hisec senedi aldılar, Italyanlar da 2719 Yarnklık Kiss; senedine iştirak ettiler. Fransanın hissesine gelince; kendi. sine ayrılan 40 milyon franklık hisseye mükabil, 106 milyonluk hisse senedi aldı. 1868 de şirketin varidatını arttırmak için 100 milyonluk istikraz tahvilât şıkarılması lâzım gelince gene Fransız parasına müracaat olundu. 1871 dede yeni bir tahvilât çıkarıldığı zaman ge- ne ayni şekilde hareket edildi , Londra hükümeti ancak 1876 da, şirketin muvaffakryetinden artık şüp. hesi kalmadıktan sonradır ki, eski Me sır valisi Hidiv İsmailin 176.602 hisse senedini aldır. Kanalın işletilmesi hususundaki teh. İikelere hiç iştirak etmemiş veya gayet az bir nisbette iştirak etmiş olanlar hangi hakla bugün, bu tehlikeleri he. men hemen tek başlarına üzerlerine al- muş olanlarla müsavi derecede menfaat ve hissedarlık istiyorlar, anlamıyoruz, Kanalı kullanan bakla mz dediniz?. Fakat, bir sınat veya ticari milessese- nin müşterilerinin bu müesseseyi ida. zeye haklar; oldukların iddia ettiği dünyanın neresinde görülmüştür?, Fült sahada - Pirelli de bunu Tütlen kabul ediyor - Süveyş kanalı şirketi ta. rifelerini yavaş yavaş azaltarak, kendi kârından müşterilerini de müstefit et- miş bulunuyor, "Bugünkü ücretler, kanalın ilk nizam. namesinde tesbit olunan fiyatların ya- rısından daha aşağıdır. (Devamı 4 üncüde) HABER — Akşam posftasr. Tramvay Şirketinin linde yedek araba yok . Iskartalık arabalarda canımız Allaha emanet... #n milletlere lâzım olduğu için, bütün|Sıksık savuşturulan kazalar gösteriyor ki, daima bir Şişhane faciası tehlikesi karşısındayız Şişhane faclağmiz birçok vatandaşım ölmösine ve yaralanmasına sebeb olan bozuk frenli araba... Tramvay ve tünel şirketlerinin hükü- metçe satın alınmaları meselesi bugünler” de daha büyük bir ehemmiyet almış bu- Tunmaktadır. Birkaç gün içinde tramvay arabalarının artık işe yaramıyacak bir hale geldiğine, halkin hayatını tehdit eden bir çok acı örnekler görülmüştür. “Hava biraz bozulup © yollar ıslanma, arabaların tertibatmin bozuklukları meydana çıkmış ve meselâ bir gün içinde ön tramvay arabası büyük tehlikeler at- Tatmıştır. Dikkat olunursa bu hâdiseler Karaköy, Tophane, Şişhane, Voyvoda, Maçka, Lâ- Ili, Tünel, Eminönü, Taksim gibi semt” lerde vukubulmuş ve yani her hatta işli yen arabaların bozuk olduğu neticesi ba- ziz bir şekilde görülmüştür. Bunun sebeb- leri etrafında eski vatmanlardan biri di- yor ki: “Arabalar çok eskidir. Sık sık şirketin tamirharelerine çekilir ve burada kalafat götür, Fakat mevcut olan tamir malzeme- $i çök ucuza mal edilmiş, dayanıksız şey- lerdir, Bunlarla üstünkörü bir tamir ya" pılarak araba derhal sefere çıkarılır. Iskarta edilecek araba o hemen hemen yok gibidir. Çünkü şirketin elinde bu ih timallere karşı yedek araba mevcut değil- dir. Seferlerin azalmaması için süratle ta- mir yapmağa mecburdur. Prim işinin tamirlerde rol oynadığına ben kani değilim, bazı (gazetelerde oku: dum. Tamir malzemesinden yapılacak ik- tisat nisbetinde alâkadarlarına prim ve" rildiği bildiriliyor. Bu doğru dahi olsa nt” hayet ne miktar araban tamire çekile- ceği malüm olmadığına göre tamirhaneler de çalışanların böyle bir şeye bel bağlıya”' Caklarını sanmıyorum, Tamirhanelerde çalışan arkadaşlarımıza hepimizin ilimadı, yardır, İş primde değil tamir malzemesinin ma- hiyetindedir. Bilhassa arabaların tehlikeli olan tarafları frerleridir. e Halbuki fren) tertibatı gerek zinciri olsun ve (o görekse kaybetmez. Hakikatte (arabaların fren tertibatının 938 tekâmülüne uydurulma” g lâzımdır. Bir de bu arabaların hemen yüzde sek* sen beşi tekaüde çıkarılacak haldedi: Arabaların frensizlikten dolayı büyük tehlike gösterdikleri yerler düz sahalar dığildir. Şişhane yokuşu, Karaköy döne meci, Aksaray yokuşu, Tepebaşı yokuşu gibi yerler en tehlikeli sahadır. Halbuki buralarda işliyen arabalar (o bilhassa bo İÇERDE: * Yugoslavya ile yapılmakta olan aj“ yon anlaşması müzakertierine dün de de Yam edilmiştir. * Maarif inzibat meclisi dün toplana- rak 10 ilkmektep mualliminin ihtar ceza- sı verilmesi kararlaştırılmıştır. * Yeni gümrük müdürü Methi'dün va- zifesine başlamıştır. * İdarelerin muhasebe usulleri üzerinde esaslı tadilât yapmıya karar veren Dahi- liye vekâleti Avrupadan bu işler için bir mütehassıs getirecektir. * Paşabahçe ile Üsküdar afasında ya” pılacak olan şosenin inşaatı 33 bin liraya münakasaya konulmuştur. i * Defterdar Şevket vekâletle temaslar da bulunduktan sonra Ankaradan şehri- mize dönmüştür. Bu arada, veni açılacak maliye şubeleri meselesi görüşülmüştür. * Orman umum müdürü bazı tetkikat- | ta bulunmak üzere şehrimize gelmiştir. * Türk * Amerikan ticaret anlaşması” nın İmzasından sonra tüccarlarımız Ame * rikaya mal sevki için hazırlığa başlam'ş- lardır. * Üniversite serbest konferans - serisin- den bugün saat 18,15 de prolesör Şvafz tarafından "insan doğumu, o hakkında, bir konferans verilecektir. * Tramvay şirketi işçileri teavün sam dığında birikmiş 750 bin lirayı şirketten © istemişler ve mahkemeye müracaat etmiş” ı İşçiler Ankaraya da müracaatta ulunmuşlardır. * Yunanistanla yeni ticaret anlaşması- imza eden heyetimiz İstanbula gelmiş ve Ankaraya dönmüştür. * Ellerinden ruhsatiyeleri alınmış olan otobüs sahipleri dün vali ve belediye reisi Lütfi Kırdara müracaat ederek ruhsati” yelerinin iadesini istemişlerdir. Otobüsçü- lerin talepleri tetkik edilmektedir . * Kadıköy ve Üsküdar cihetlerinde pro fesör Prostun hazırlamakta olduğu plân dahilinde yeni inşaat faaliyetine yakında geçilecektir. Boğaziçi. halkının şikâyeti Nitekim evvelki gün bir gün . içinde| 8,40 Postası köprüye üç olan kazalar arasında 86 ve 190 numaralı arabalar Karaköyde, 10$ numaralı araba Şişhnede, 169 numaralı araba oLâlelide, 130 numaralı araba Voyvoda caddesinde fren tutmamazlık tehlikesi geçirmişlerdir. Daima bir Şişhane felâketi memul olan bu vaziyetin tetkik için belediye mühen- dizleri tetkikatta bulunmuşlardır. ühendis Yakup ve Yaşarın tesbit et- i noktalara nazaran da arabaların bor zukluğunun şirket tamirhanelerindeki üs“ tü tamirden olduğu ( tahakkuk et mektedir, < Tramvay şirketinin yeni bir marifeti Dün saat bir buçukda Şişliden Tünele gitmek istiyen yüzlerce yolcu gayet garip bir vaziyetle karşılaşmışlar ve şirketin ye- ni bir münasebetsizliği yüzünden işlerine, yarım saat geç kalmışlardır. Saat 13,30 da Şişliden kalkan 149 nu- maralı Şişli * Tünel arabası, Bomonti 1s* tasyonuna yaklaştığı zaman birdenbire durmuş ve beklemeğe başlamıştır. Evve- lâ öereyanın kesildiğini sanan (yolcular, sonra, arabanın biletçisiz . hareket etüği için arkadan yetiştirilecek bir o biletçiyi beklediğini öğrenerek fena halde sinirler mişler fakat biletçi gelinceye kudar ara bayı kaldırtmak mümkün olamamıştır. Kendi kabahati yüzünden 20 dakikadan fazla münakalâtın durmasına sebebiyet havayla olsun çok basit esaslara istinat) veren şirket, acaba bu seferinde de yolcu- eder, Bunlar ne kadar tamir görse, aslını! lari parasız taşımış olsaydı iflâs mı eder BEmEMGİI Gazlı balıklar neye yarar ? ON günlerde bazı dalyan: İara düşen balıklar sabi- maz ölmüş. Sebeblerini araşlir- imışlar. Belne adında bir vapur” dan, müsademe neticesi dökü“ len gazların bir çok dalyanları istilâ etmiş bulunması sebeb 0 larak" görülmüş. Hattâ balıkçılar vapur acentası aleyhine 300.000 liralık protesto çekmişler, Hüdavetdi gaz depocukları İş- te! pekâlâ önce sıkıp yağı çikarıs hır ve sonra Saf gaza oOkarışir nlp yerli gazyağı istihsal) olu nur. Lâmbast ölenler (o bilirler: ediş balel Gizir cızır fitili yanıp yanmıyan, kokusu sarı, asla uçmaz, gazyağı ağıyla anılan mâyiin safiyetine bu halt İngilterenin Çine UNDAY Times gazelesi İn- << KM > DG Rasgele gaz, rengi rindedir. mi getirir sanki! ... olur işte! yardımı olmak üzere Çin ile muvasalayı Birmaniya tariklle kurmak fik- Binsenaleyk Çin ile Birmani- yayı birleştiren yolun önümüzde ki sene tamamlanacağı üşmül edis liyor. Yardım dediğin e böyle Tagiltere bir yıla kadar yollara diken ekecek ve buralardan pa” : muk yülü kervanlar geçerken ” gillerenin Çine yardım ©- dikenlere sarılan pamuklar top- ceğini bildiriyor. Yapacağı malt anacak, eğitilecek, dokunup ku ve iktisadi yardım çümlesiüden maş yapılarak, satılacak ve Çine yardım olunacak! Ne o Çinliler! Peşin parayı #ördğnüz de sı- rılıyorsunuz değil mi? Pamuk ipliği buhranı 'T İCARET odası Islanbulda- kl dokuma tezgühlarının pamuk İpliği meselesi Üzerinde bir rapor hazırlıyarak vekğlete) vermiştir. Biz bu buhranın nereden gel- diğial biliyoruz. Olar olmaz şes- ler pamuk ipliğine bağlahırsa elbelte buhran ölur. saatte geliyor Boğaziçliler sabâhlatı muhtelif iske- islerden köprüye olan seferlerden şi. küâyetçidirler. Bu arada bilhassa saat 8,40 de Kavaklardan kalkan 75 numa- ranın Tarabyaya kadar bütün Anadolu iskelelerine uğradıktan sonra Beykoza geçerek oradan da Üsküdara kadar bü- tün iskelelere uğradığından şikâyet diliyor. Çünkü bu suretle hemen tün Boğaziçi iskelelerinden yolcu alan vapur çok kalabalık olduğu gibi köp- rüye de 3 saatten farla bir müddette varmaktadır, Boğaziçliler ya bu kadar iskeleye uğ- tatılan vapurun büyük olmasını veya- hut ta 76 numaranın daha az iskeleye uğramasını istiyorlar. many Mesut bir evlenme Belediye daimi encümen hesâb'mü- moeyyizl merhum bay Ethem kızı Saliha Zain ile genç mühendislerimizden Kenar Akalm'n evlenme törenleri dün gece Turing palas'a icra edilmiştir. Yeni ev- Mlere ebedi #aadetler dileriz. di.. Hem şirketin halasmı (halk neye çeksin? Otomatik kapılı arabaların iç yüzü neymiş ? Verilen malümata göre, nafia vekâleti tramvay şirketi tarafından son: zaman- İarda tadil edilmek suretiyle otomatik kapılı olarak işletilmeğe başlanan tram- vay arabalarmı seferden menetmeğe ka- Tar vermigtir. Buna sebeb, bu arabaların istenilen şekilde inşa edilmiş olmamala, ridır. Bilhassa bu nevi arabalar motörle- rİ tamamen eskimiş ve bütün makine ak- samı hurda haline gelmiş tramvaylar - dır. Şirket bu makineleri hurdaya sevket- memek için üzerlerine birer yeni karose- ri yapmış ve sanki yeni arabalarmış gi- bi sefere çıkarmıştır. Yapılan musyenelerde bu arabaların kapıları tam otomatik olmadığı "gibi bü- tün fren aksamının da tamir! kabil plmr. yacak derecede bozuk olduğu görülmüş- tür. Şirketler beşmüfettişliği bu husustaki Taporuru yekâlete göndermiştir. ©