29 Kasım 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

azı “Yor. Bazı memle- SİMİ bizde de öyle bir Betiriz iş Yozumundan ER nez, ei Se Miniz, besapsız yazi- Nete'i Bunlar arasında “öz, vie kıymeti bulunan, ağ tatıribatma olanları ayır- b işi başuracak ve Ve begi; len salâhiyet,, © mlteşekkiş tin * olacağını Vi ie e a bez “cek mevkiler ta- SON, Na, i temenni BAKI edenlerdenim. Ye ye İŞ İm edu, Dünyanın “men her e Ti, büsbütün değer- İli eseriere itibar ©- SAZ Yukardan bak- Mat akademi tenkid | Xi. İnülmek İçin Yüzum- emen ulmak, & dolayın yle hizm o dilinin en bi- Kİ diye maruf olan aden lügatinin hatas Serin LE usurlarını tas- malüm- vie © akademi, bir Min da hayli kötü © BİL Alimleri #fkele- Selince, akademiler ekte olan güzelliği “ yağ, artık kalde- Yani tik Büzelliği temsil “6- Men İM aneleya bağldığı, ia, Messeseleriir. Ya- vee bunun için kıy İibardan çeki Nü Verdiği hükümle ün eserleri tak- Fakat yanılmaktan |, ? Deyet gibi akade- larm ka. iin artık zamanını Bi kaybetmiş m Bu suretle &- k, Teddederek haki- iy ia hakiki olmala- Meydana çıkarır. Ne Tekİmde, musiklde ğ em indr. . Ait, T, Zümanlarina im o İstiyen snnat- Ne 2Mgelen yolların , NN w Onlar birer dp, EİrMesine mana Mer, mezarlıklar Akademi bulunmr. İle şi zeliki er wluorta DU da, doğrusu, sa- İNN hayli tehiikeli- NE Var, bir akademi Banata düşman mezar. Yullah ATAÇ müraşebetile Yugoslar Bl resmi tertib da saat onda | lik kilisesinde ve e Sent ÜS Yukan! âyin Ka W NE leş AN a yi m Cumhurreinimiz A dünki sayımızda çi hatası olmuştur. Ni Yeti, Sn beşinci satir: Make önce (vak- an dizgi esnasında ” Özür dileyerek, Mir eği en büyük geyler | da aka | | duğuna kani bulunduğu millet Büyük Millet ..Matemimize iştirak HABER — Akşam posta. —.. Meclisinde eden devletlere teşekkür edilmesi kararlaştırıldı Meclisin dünkü celsesinde Belçika ve Macar meclislerinde söylenilen nutuklar okundu Ankara; 20 — Büyük Mille Refet Camtezin reisliğinde toplanmıştır, Meciisi dün Reis celseyi açatken çok muhterem ve çok büyük ölümüz Atatürk hakkında Bek çika mebusau meclisinde reis Camille Muysmass tarafından söylenen ve metnini ya dercetiiğimiz gulkun okunacağını bildirmiştir. Delçika mebusan meclisi reisinin nut- ku şudur: “Türkiye Melsicumhuru vefat elmiştir. Kemal Atatürk 15 sene evvel cumhurreisi olmuş ve cumhuriyeli sistem zihniyetiyle tarsin etrsiş, Türkiyeyi azimkürane gurba doğru çevirmiş ve İdaresini deruhle etmiş olduğu devleti Avrüpalılaştırmışlır. Ken- disinin başlıca kaygılarından biri Türki. yeyi bir sanat memleketi haline getirmek- il ve bu maksatla ecnebi tekniksiyenlere ve pedagoğlara müracaal elmişlir. Bu eç- nebilerin birinci kısmı İş hayatını te etmek, ikin hazırlamak & Bu mesai ar lar da vardır. da hem hâdiseye, hem de sembole karşı lâka gösteriyordu. Türkiye Reisicumh ru, kadını kurtarmış ve tarnkayat ve kı- yafetinde islahat yapmıştır. İlimle, lisan. la meşgul olmuş ve lâtin alfabesini kabul etmişi Kemal Atatürk, hareketsizliğe sevketmiş olan an'anevi telâkkilerin tesirinden kur- tulmak için tedrici bir anayasa vücuda getirmek suretiyle memlekete bir hürriyet | rejiminin teessüs etmesini hazırlamak 5s-| tedi. Türkiyeyi, lâyik cumhuriyetçi bir dev-| Jet haline soktu, Bu düşünceye sutukları. Bin ve yanlarının ekseriyelinde tesadüf 0- lümur. Ölümünden biraz evvel bizim inti. habat İle ayni zamanda yapılmış olan be- lediye inlihabalı münasebetiyle başvekile göndermiş olduğu bir telgraf vardır. Bun- da şöyle yarıyordu: ? “Bana rehberlik etmiş olan prensipler, gerek memleket, gerek, millet 3 pia ve refahın kuvvetli bir Dün böyle idi, bugün böyle oldu, Y da böyle olacaktır.” Kemal Atatürk son demine kadar vücuda gelirilmiş olan ese. rin dev ığına Jtlmadı olduğuna bu su- retle işaret etmek İslemişlir, Kendisi ek- seriya ecnebilere, İdari tecrübe görme- den büyük mall vasıtalara malik olmadığı halde işe başlamış olduğunu tekrar ederdi. Kemal'Alatürk şöyle devam eilerdi: Fakat şevk, heyecan ve sabra güvendim ve bu iki meziyet, kudretsiz bir an'ane kısır bir menfiliğin hakkından geldi, Du cüretkâr ve devlet adamı İtidal dal” resinde hareket etmesini bilmiştir. Müşa- rüsileyh aslabalçı ihlirasını milli toprak. lara hasrelmiş ve ecnebi memleketlerde yeni devletin menafiine hizmet ve İstikra» rını teyit elmiş olan sempatileri kazanma» sini bilmiştir. Size meclis namına Ankara hökümet ve parlâmenlosuna bir taziye mesajı gönde- rilmesini teklif ediyorum.” o (Alkışlar). Macar Meclisinin Belçika mebusan meclisi reisinin nutku- nu lakiben de Macar mebusan meclisi rel- «si Gyula Kornis tarafından gönderilen les. kere ile gene müşarünileyhin Macar mec- Tisinde irat etmiş olduğu nulkun metin- leri okunmuştur. Macsr mebusan meclisi reisi Gyula Kor. nis tarafından Macar meclisinde söylenen nutuk: zaman» Muhterem meclis, Asri Türkiyenin yaratıcısı Kemal Ala- türk evvelki gün gözlerini ebediyete kapa- dı, . Memleketinin içtima, askeri, Idart ve asri hayatını, şekillerini cezri bir surette ıslah ve tehdü eyleyerek başka bir dev- rin hayat larzları altında geri kalmış ve uytmuş olan Türk milletinden asri bir mil. let yapı, Gazi Ünvanını bihakkın taşıdı. Çünkü bütün düşmanlarına gâlebe çaldı ve aske- Tİ debâsi ve teşkilâlçı kudreti, kısa bir zamanda milli bünyeyi nihal parçalanmak. tan kurtardı. Muharebeden sonra galip devleller tara- fından dikte edilmiş olan bir sulhun kak- sız müddelyalına yenilmez bir irade ile en evvel karşı koyan O oldu. İnsafsız sul- bun “Sevres” 1 olup vatanının izzeti nef. sini rencide eden muahede, milletin yük- selen eli altında kırıldı. Gevşemiş olduğu. nü bildiği, fakat bülün işlerin tahakku- kuna ve sonsuz bir inkişafa mukledir ol- kahraman kuvvetine sarsılmaz bir inanı vardı. “Savaşların savaşı” hdan sonra devlet İ ihmal edilen balkın kendini adamlarının içinde İlk olarak, çok saman slermemiş olan maddi ve manevi kuvvetlerine daya- narak mahvedilmeğe mahküm devleti yenileştirdi ve buna da parçaları- miş eski Türkiyenin köylü ahalislain de. rin tabakalarında yeni bir devrin teceddüt unsurlarını bulup çıkararak israrla takip edilen bir gayretle iki on senelik müddetin hilamında müvaffak oldu. Evvelemirde askeri şef olarak karışıklık içinde İntiza- mı yaratlı, Siyasi şef sıfatiyle de millele kendi kuvvetlerini idrâk ettirerek milletin fikeini yükselti. Bir milletin müstakbel inkılâbını tan. zim eden bu seri, fakat derin tebeddül- lerin ve islâkat işlerinin müşterek kayn; $ı, hep tek bir adamın hürriyet ruhu ve yaratıcı iradesidir. Çetin bir asker olan Alatlirk hiç bir za- man mahirane siyaset enirikalarının Ülis “Ulysse” i olmamışlır, belki bütün en. gellerin galibi Aşil “Achille” olmuştar, Bir asker rahuna hâs diktatörlük tema. yüllerini, buhranlı zamanlarda feyizli bir surelte İzbar etmiş olmakla beraber otori. te rejimini memlekette zalen sn'aneleri ol. mıyan parlimenlo rejimiyle telife itina et- Türk Millet Meclisini, faaliyeti tesirli ve devainlı bir teşri! heyet halinde tekâmül ettirdi. Atatürk namı O'nun hakkıdır. Çünkü O, millet için gerçekten şefkatla dolu muhabbetkâr bir baba idi. Heyrel olunacak derecede kısa bir zamanda mille. ti refah ve terakki yoluna sevketti. 1918 senesi sonbaharında Türkiye, arazisinden en büyük kısmının düşman İşgeli altında eğilerek devamsız görünen bir inkıraza riftar olmuş, mağlüp bir memleket idi. sene sonra bugün, Avrupa ve Asyanın ırlarında ekonomik ve bars bakımın. dan masmur, beynelmilel ehemmiyetini tek- rar karanmış bütün komşuları ile sürekli bir sulhtan müstefid bir devlel manzarası arzetmektedir. Muhterem meclis, Büyük Türk Ölüsü'nün asını hürmetle yâdederek Türk mil. in malemine kardeşçe iştirak edelim. (AlkışlarY. bulunan Refik İncelin sözleri Nulukların okunmasını müleakıp söz #- lan Refik İnce (Manisa) kürsüye gelerek ü ir ki; — Aziz arkadaşlar, matemini, bizler yaşa dıkça ve İlelimiz yaşadıkça, çekeceği” miz Atatürkün cihanşümul kıymeti hak. Yında ea temiz duygularım ifade eden bu tebligatla beraber onun cenaze slayını wmüml ve dünya milletlerinin ayni duy- Buyu ifade için Ixhar ettikleri s zahürat Türkün yüreğinde zwlen iyiliğe karşı minnet duymak vazifei vle- danisini kat, kat kuvvellendirmişi Belçika gibi Avrupa medeniyeli İçeri- sinde husus! bir mevkii bulunan ve millet meclisinde bakikaten insan büyüklerine karşı insanca göslerilmesi Vâzimegelen bu samimi teessür alâmetleri bizde alen © ete karşı evveldenberi gösterilmiş olan muhabbetin daha ziyade kuvvetlenmesine ve onlara karşı beslediğimiz samimt duy- guların daha ziyade resanet peyda etmesi» ne sebebiyet vermiştir. Bütün meclis bö tezahürata candan fişirak edince © mecli- sin temsil ettiği milletin dahi bu tezahüra. in iştirak citiğine biz gozeleler vesair ve- saikle şahit olmaktayız. Macar kardeşlerimizin de ayni mahi - yetteki tezahüratını işittiğimiz zaman yü- reklerimizde hisselliğimiz minnet duygusu- nun hududu yoklur, Görüyoruz ki, bir milletin içinden yetişen bir vücut yalnız © millete nimet verir bir kiymet olmakla kal- mayor, bütün beşeriyetin kendisini takdis ettiği büyük bir mevcudiyet oluyor. Biz ne bahliyarız ki ölümü bütün dünyaya ma. tem olan bir sdamın sahibi hakikisi bulu- nuyoruz. Atatürkün cenaze merasiminde milletle- rin ve Balkan antantına dahil mülttefikle- rimizin askerleriyle Fransız ve Bulgarların büyük kahramanın alayında İsbatı vücut etmelerinin hatırasını ebediyen taşıyaca- ği. Atatürk, Reisicumhurümuzun beyanna. mesinde gayet veciz bir surelte ifade edil- diği ve zaten ifade edilmiş olmakla bera- ber onun büyük lisanından bir kat daha teyit edildiği üzere, bütün beşeriyet Ale- minin milletler idaresinde takip etmesi lâ. zımgelen dösturları vâzeden ve talbik eden müstesna bir şahsiyet olmak bahtiyarlığı İçinde yaşamış ve ölmüştür. Atatürkün int. tuğu misal, hakları gasbedilen milletlerin gidecekleri yolu gösteren esaslı bir düstur. dar ve ondan dolayıdır ki, onun vefatı Atatürk'ür Vasiyetnamesi Dün Ankarada açıldı Ankara, 28 (A.A.) — Büyük Şef Atatürkün vasiyetnamesi mahsus merasimle Adliye Sulh Hukuk açılmıştır. Bu merasim esnasında Atatürkün hemşire ie Adliye Vekili Hilmi Uran, Hariciye Vekili Şükrü Saraçoğ- aydam, bazı mebuslar ve bir çok hâ buğüa sarayında, nalkdülekizdi ise olduğu halde bir hitabe irat bunu müteakip kanuni vazifesine baş. liyacağı için hâkim elbisesini giyerek, üzeri muhtelif mühürleri ve Bü- yük Şefin imzasını havi bulunan bir zarfi, hali hazırdaki vaziyetini zapta geçirtmek suretile tesbit ettikten sonra açmıştır. Bu zarfın içinde ikinci bir zarf ile ayrıca bir kâğıt çıkmıştır ki, bukâ. ğit Atatürkün, Taptas hanımda Altmecı noter İsmail Kunterin, Hasan Riza Soyakın ve Doktor Neşet Ömer İrdelpin imzalarını havi olan bir zabit varakasıdır, Hâkim, zoter tarafından tutulmuş olan ve meali aşağıda bulunan bu zaptı alenen okumuştur: “Bugün 6 inlevvel 1938 saat 11 i 10 geçerek dairemde işle meg- gul iken Atatürkün ben! çağırdığını tebliğ ettiler. Saraya gittim. Huzur. Jarına çıktım, Orada Genel Sekreter Hasan Rıza Soyak ile Doktor Neşet Ömer İrdelp hazır olduğu halde (Atatürk üstü mühürlü bu zarfı bana uzattı v “Bu benim vas İcra edersiniz.,, Dedi, İşbu zaptı huzurlarında tanzim ettim. Altınt hem Atatürk, hem de hazır bulunan Hasan Rıza Soyak ile Doktor Neşet Ömer İrdelp benimle birlikte imza ettiler... Hâkim, bu zabıt münderecatını mal bunu müteakip zarfın şimdiki halini tavsif ettikten ve üzerinde bulunan mühürlerii ve imzaların aynen muhafaza edilmiş olduğunu tesbit eyle dikten sonra bu ikinci zarfı da açmıştır ki, bunun İçinden bizzat Atatürkün kezdi ellerile yazılmış olan vasiyetname çıkmıştır. alenen okumuş. aynen zabta geçirttikten ve kanuni merasimi ttikten ra celseye nihayet vermiştir. Ankara, 28 (A. a ) — Atatürk'ün bugün açılan va- siyetnamesi aşağıdadır: Dolmabahçe 5-9-938 Pazartesi Malik olduğum bütün nukut ve hisse senetleriyle Çankayadaki menkul ve gayrimenkul emvalimi C, H. Partisine atideki şartlarla, terk ve vasiyet ediyo- rum: 1 — Nukut ve hisse senetleri, şimdiki gibi iş Ban- kası tarafından nemalandırılacaktır, 2 — Her seneki nemadan, bana nisbetleri şerefi mahfuz kaldıkça, yaşadıkları müddetçe, Makbule'ye ayda bin, Afet'e 800, Sabiha Gökçen'e 600, Ülkü'ye 200 lira ve Rukiye ile Nebile'ye şimdiki yüzer lira ve- rilecektir. 3 — Sabiha Gökçen'e bir ev de alınabilecek ayrıca para verilecektir. . 4 — Makbule'nin yaşadığı müddetçe Çankayada o- turduğu ev de emrinde kalacaktır. 5 — İsmet İnönü'nün çocuklarına yüksek tahsil- lerini ikmal için muhtaç olacakları yardım yapıla- caktır, 6 — Her sene nemadan mütebaki miktar yarı ya- rıya, Türk Tarih ve Dil Kurumlarına tahsis edilecek- tir, K. ATATÜRK Rasgele 35 Milyon lira sermayeli sandık ALK bankasının İstanbulda yeni açılacak şubesi “Halk Sandığı, her vatandaşa elli liraya kadar kredi açacakmış. İstanbulluların bu haber karşısmda hoplayıp sıçramadıklarına hayret €& diyoruz. Bundan leziz bir haber şimdiye kadar ne çıktı, te çikacak! Yalnız aklımızın ermediği bir nokta var: İstanbulun şöyle böyle 700 bin nüfusu olduğuna göre bu Halk Sandığı" na 35 milyon liralık bir sermayı m verecek? ederek Büyük Ön »deri tebcil münderiç kapalı ve namemdir. Size teslim ediyorum, kazuni icabatını eme zabıtlarma geçirtmiş. ve Ispanya harbinin Istikbal ek harbi yılan hikâyesini de geçti. Matbuat da bu işten bıktı usandı artık, Frankonun umumi karargâlu şöyle bir tebliğ veriyor: “Muhtelif cephelerde kayda değer bir şey yoktur... Bu gidişle şöyle bir tebliğ beklenebilir: “Bütün İspanyada kayda geçecek bir tek canlı yoktur, sini, kendi milli vi sifelerden tanıyacaklır. Binsenaleyb he- pimiz, bütün milletimiz namına, telgraf» larını okaduğumuz bülün bu milletlerin parlâmentoların», hükümetlerine, hükü melimizin ve parlânlenlomuzun şükranla rını bildirmeği ve bu suretle vukubular samimi terahüratımızın, hepimizi nından gelmiş birer sada olduğunun desini meclis reişimizden rica ederim. — iştirak ederiz sesleri, alkışlar —. Reis, hatiplerin beyanatlarını müteakıp riyasel divanının meclis tarafından izhar edilen hissiyata tercüman olarak lâzımge len teşekkür cevaplarını dereceğini bil dirmiş ve nameye geçilerek birincikâ nun 1937 şuhat 1938 aylarına alt divan mahasehat raporu tasvip edilerek, cum günü toplanmak üzere içliman nihayel ve i rilmiştir, Upkı çalışma zamanlarında bütün milletle. ri ve devletleri ne kadar alâkadar etmişse, herkese yeni bir elhan doğduğu ve doğ. mak üzere bulunduğu kansatini vermişse, | öldükten sonra da bu tutulan yolların hep. sinin devlet ve milletçe gidilecek yollar olduğunu göstermesi itibariyle o kadar kuv velli bir delil olmuştur. Binaenaleyh ar- kadaşlar, artık Türk milleti kendisinden iyilik görmediği halde, kendisine hiç bir minnet edası lüzumunu hissetmediği halde başkasına İyilik etmek ve başkasına iyi- lik yapmaktan zerkalmak hilkatinde bulu- nan Türk, kendi malemine, kendi en büyüğünün xiyamdan mülevellid acılarına iştirak edenleri Türkler, ebediyen unul. mıyacaklar ve bizim matemimize İştirak elmek suretiyle insani duygularımıza can- dan alkkadar olan hu milletlere, İcabelii- Bi zaman, mukabelede bulunmak vazife-! nının etmreltiği va.