16 Kasım 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3
16 m — 1988 Türkiye matbuatı yekpart | ıztırap halindedir! sil ruhunda, üç büyük inancın tam bir bir Milletin - NN m KN bütünlükle tezahürü cihanşumül akisler yapıyor: , Atahın yarattığı aziz Cumhur. Tee, ebedi bekçitiğinde Türk mil Jeti bir vahdet halinde and içti! mmm Me e milletini yetim, dün €ksik bırakıp ebediyete ka- le, Kisinda ke meb, gaze. emilarile, eserlerile, tarihin a hazin ve elim bir matem İ- Bu münasebetle Türkiye matbu: İki, iin la yazılardan büyük bir olârak parçalar alıyoruz: « H, tun : Bazetesi « İskende- kıskandığımız öldü!| <nİ, İnsanlık en büyük ew ürkün Türk Mop Zell ği büyük eseri, ar iyete kadar yaşıyacak i a e ilbam kaynağı olan mu a ve kalbimizde 1. Sami, Sen varsın, baki” — Su, ebedisin! Seni Tanrıdan iin bile kıskanıız, ebedilik- kalacaksın Atat.... Mersin gazetesi - Mer- İ ayi Başa! büyük yapıcıs i ni, j | ii insanlık bü | yet ay Atâtörk öldü. Türk yatanı, | Ma ildebet © yaşıyacak; duracak, şan ve şerefle 2£7 ez ilerliyecektir. Düğün bizim 5 için en acı, en ür; hepimiz teselliye / öm ebedi olan atamız « p ştur İ mb giinde; NA Mi Millet zaval bulma- ÜR sair #ihayatlar gibi, fâni Ma ve rin birinde “ei bi. a duydu. Anel mâ dir, onun aziz ruhu, e NS taziz etmekten ve mu vi ize ay makta başka ek şen vazife Büyük A. aziz vi olan Cumhuri-? ye e evalden masun bulundur ( Bösterdiği yoldan yürü. binakla aziz ölünün ru” Zİ BURAM eli n Bütün Cumhuriyet tarihi inlelâp- lar manzumesidir. Ve Türk milleti bu inkılâpların dünya muvacshe. sinde kıskanç ve hassas eseri ve peyrevidir. e m maa mmm Atam çizdiği yolu takip etmek değil mi- dir?,, «Edirne postası « Edirne »: “Büyük Şef Atatürkümüzü kaybettik.! Fakat onun büyük eseri yaşıyor ve yaşı. yacaktrı! Türk milleti, bıraktığı emaneti" nin ebedi bekçisidir!,, Gene bir yerinde: “Büyük Ata, yarattığı ulusunu, yol gös- terdiği insanlığı öksüz bırakarak aramız. dan çekildi. Ezelden gelip ebediyete akan o umman içinde her fari o dahayata gözlerini rk ulusu ve en büyük in sanlık âlemi size başınız s9£ olsun. «Bursa gazetesi » Bursa»: “Başm sağ olsun Büyük Türk milleti! Kemal Atatürk, cumhuriyetile - birlikte Türkün tarihinde ve gönlünde yaşıya- caktır., Bir yerinde; “Ölüm, insarlar için önüne önle bir tabiat kanunu ve en kesin bir hakikat ol. masaydı, Atatürkün ölümüne inanmak imkânsız olurdu. Türk milleti bugün böy- le bir hakikatin, çok acı bir hakikatin karşısmda “bulunuyor. Gözümüz onu bir Caha görememenin sönmez hasretile vaş- İı, ve gönlümüz onu müebbeden kaybet. menin hicranlarile dolu. En büyüğümü: Zin büyük kayıbından duyduğumuz de tin ve sonsuz acıyı vakur bir hüzün için. Ge bağrına basan büyük milletimize, içten tasiye ve tesellilerimizi sunarız.,, «Yeni gazete « Eskişehir»: O ancak ve ancak dünya ile doğan, tari hi çelik pençeile ufak bir oyuncak gibi sü- rükliyerek, sesini âlemlere haykıran Tür. kün yaşadığı müddetçe kabaran bağrın dan doğmuştur, Bugün bu yüksek neslin yüce şahsiye- tiyle bütün dünya övünüyor. Düşününüz ki bütün dünyanın övündüğü bu şahıs Türkün Atasıdır. Evet, o Türkün Atası, Türkün kurtarıcısı, Türkün yaratıcısıdır. «Türk dili « Balıkesir »: “Memleketi hıçkırıklara boğan kara ha. ber! O, ilelebet bizim şefimiz, Atamız olarak yaşıyacaktır. Bu acı hâdise ile Türk vata" ni büyük yapıcısınır, Türk milleti Ulu Şe- fini, insanlık büyük evlâdını kaybetti. Mil letimize içimiz yanarak, bu tarife sığma, yan ziyadan dolayı en derin taziyetlerimi- duymuşundur ki, senin hayatta oluşundan daha başka esinler ve | recektir; belki de daha büyük bir sembol olacak, daha yaratıcı bir enerjiye istihale etmiş bulunacaksın. Çarkayanm m Yeni Şef, Türkiye Cumhuriyeti. nin Atasından sonra tabil Şefidir. Türk milleti meyus değildir. Gene bir yerinde: Dün, Balıkesir kuruluş ve yaşayışının en ıstırablı, en acı ve elemli gününü ya- şad, Büyük Şefin hayata ebediyen güzlerini kapadığına dair Ankara radyosunun sa. at on üçe doğru verdiği kara haber bütün şehri hıçkırıklara boğdu, Çocuklar ağladı, gençler ağladı, ihtiyar lar ağladı. Rüyük Şefin her işaretini in- kılâbın her safhasında seve | seye yerine getiren, onu sevginin bütün hudutsuzluğu İle seven ve sâyan Balıkesir için, bütün memleket için, bu acıdan, bu ıstırabtari daha elim haber ne olabilirdi? Kara haberle birlikte (şehirde ezici ve matemi bir haya doğdu. Hangimiz hangi. mizi teselli edecektik? Kaybettiğimiz, bütün dünyanm gıpta ile, takdirle her vesile ile dehasını, yüce , eşsizliğini anlatmakla bitiremediği Mustafa Kemal 18 milyon Türkün Ata- sıydı. «Anado'n » Izmir »: “Atatürkünü kaybettin, için yaralandı, Sen sağ ol Türk milleti!,, “Atatürk öldü, Türk milleti en büyük “oğlunu, hayır, bir kelime ile kendisini yaratan Atatürkü, insanlık âlemi en büyük bir inkilâpçıyı| Ten, değil, Her yerde, her gönülde yaş ve tarih şimdiye kadar idrâk ettiği en yük. sek devlet adamını kaybetti, Şu dakikada kalemlerimiz hıçkıramr yor, yazılarımız inlemiyorsa bu kabahat bizde değil, bu beşeri âletlerin zavallı ac zindedir, Türk milletinin hayatında yalnız başr. ra Atatürkün ne emsalsiz bir eser teşkil ettiğini anlamak için uzun tetkiklere ne rar? sene evvelki zavallı Türk yurdu ün herkesin o Kıskanarak baktığı! Türk ilini görmek kâfi değil mi?. «Açık Ses » Bursa»: “Son nefesini verirken sona erdiğini de #il, yeni bir hayata kavuştuğunu sen de bizimle beraber o duymuşundur. Send e faniliğin bizlere | Artık Mustafa Kemali, düşünürken, bilmem hangi |. ATATURLE. sarsan bir sosyoloğt sr, Her işte, her adımda sen amlacaksı veyâ i le Türk milleti meyus değildir, va ğiliyiila €s. hisse p Tekâmül nazariyağı İo, Inkılâplarını hamileler hall yaptı ve bütün dünyaya örnekler verdi ARE AZE İnsanlığın zihniyet tezahürlerini, inkişaf ve nümasımı ay tan Atatürk, sosyolojinin do menşelne temas etmiş ve suretle bu ilmin de meçhuller içinde kalan seyrini kanal lara bağlamağa muvaffak olmuştur. Atatürk bir sosyöloğdu demiştik. İnsan. (o (ubstre) manatyata ıstıfa bii Uğa misli doğmamış bu büyük Türk de. ( da (kuvvet, kudret, yüksekliği hasmı dilei (1), tarihçi (2) olduğunu ve | çokluk, çoğalma, büyüme .. bu İlimler Üzerindeki nazariyelerile Türk | #afla bugünkü zihniyoti imaji in dil ve tarih ilmini beynolmilel ilimidün- Buna nazaran ilk cemiyı ” yasmda lâyık olduğu kıymet ve mevkii- | obje) ler üzerine kurulur. he yükselttiğini yazmış, dil ve tarih tez. | güneşle başlar. Burada bür ği lerinin mshiyetlerini tahlil etmiştik. Bu | tarı işaret Lazım dd gün, Atanm, bütün dünya cemiyet tokâ. | mektebi, bin bir mazariye gli mülüne örnek olan Türkün yeni cemi. | men kâlü menşel izah oluns yet hayatmı kurarken 8osyolojide yarat. | cak son asrın meşhur âlimi tığı yeni roaliteleri tetkik edeceğiz. tarafmdan bir derooöye Cemiyetlerin tarihi inasalık tarihile | muvaffak olunabilen (Din 8 başlar, Atatürk gerek tarih ye gerek dü) bİr aa da çi nazariyelerile vâsıl olduğu büyük bir ha- kikat Üzerinde tâ ölümüne kadar derin bir nüfuzla çalıştı, Alatlirk insanlığın şuurlu cemiyet baş- langıcmı keşfeden büyük dâhidir. Bir taraftan dil taazzuv ve hüma kenunları- ni araştırarak, diğer taraftan tarihin in- Kişaf ve reslitelerini moydana çıkararak insanlığın sosyal teşekkül va nümasmı teâbite muvaffak olmuştur. Şturlu cemiyet devirlerinin kültürleş- miş VE istifa bulmük zamanını dillerin uzviyetinden möydana çıkaran Atatürk bu suretle Türk tarihinin de karanlığa gömülü menşelni kanıniyetlerile izah o. debilmiş ve işte tariki tezl bu tetkikin xonhsulü olmuştur, ir zihniyet tarihidir, İnsan- £ tezahürlerini, inkişaf ve nümasını aydınlatan (Atatürk Gkolü) ta- bil bir heticeyle sosyolojinin de menşelne, temas etimiş ve bü suretle bu ilmin de dağ ke etmek K m ir rai Pp eği i nüma tarihi'dil akika (güneş) Gi yarak (vahdet) nazariyesi kişaf ettiği görülür. Yani tekâmil dinlerinde har olayi esası İlk şuurlanan İp sldat yetlerindek! (vahdet) es bir şey değildir. (Güneş), (Sahib ve Alli ua ıstifa bulmuş olduğuna iü san cemiyetlerinin dikkat Gğiiii Üzerine teksif eden (Güneşi geli yük semavi varlığn birliği (Allah) gibi (tek varlık) ei ğunda şüphe kalmıyor. Dinler, cemiyeti Mnırsa i devre sema İBİ 2 Üçüncü ğü peresti) halinde görülüyoeği meçhuller içinde Kalan seyrini kanuni. ps Gora d Yellere bağlamağa muvaffak aluyuştur, | Bibi İ4 ses inkılâp geçire İssan şuuru üzerinde münebbik olan mia tece > ilk tabif kudretin (güneş) olduğunu bu- lan Atatürk, cemiyetin nimasını bu esas Üzerine kurmuş, ve binae enaleyh gerek cemiyetlerin ve gerekse natürülizm esa- Sına İstinat ottiği hakikatini Yazetmiş- bu sihniyet Pe retla cemiyeti. na çıkarmış bulunda. Atari lerin inkişaf ve taazzuvlağ mütemadi bir değişim deği ve irkilâplar halinde biregiği müştür, Bu suretle tekâi de sarsılmış bulunuyor, Dünyanm (jeolojik) oluğ san denilen varlığın üçün sonlarına doğru değil, Uk tile beraber buulunduğu h yeni bir nazariye olarak dği | yor. i Yalnız insan vzviyet mi yanın tekerrür GRES larla de Atatürk ekoliinde "ilke Snsanlarm bi- tün dikkat ve alâkasını üzerine çeken güneştir, hükmü vardır. Bu itibasla güneş, mefhumiyatta (ay, Yüldız, yıldırım gibi seriayi (obje) ler. den (esas, sahib, Alish, elendi) gibi in, veya ders ve yan Elim Habere cit Türk O matbua. ndaki tezahürleri tamam olarak tes bit etmeğe imkân yoktur. Günlerden beri bütün nüshalarını bu > cihanşü. mul ziyaa tahsis eden gazetelerimizin şematik hülâsası, Bütün Türk mille dinin derin ve sonsuz bir matem içim de ve yekpare bir astırap halinde ol. duğunu gösteriyor. e Ginza tipini bu bugünkü hilkat hâğ #kâmülünü Siğrem bir manzaradadır. Ve bu esas Atatüirkti biği cami: İl Atoswmn ölümü arkasından könayan bir hüzünle Türk ten uzak bulundurmuş, rpunrken ayni zemanda| bu dühi sosyoloğun tablağl milletinin asil “ruhundan üç k varlığın tezahürü gör ro? Atanın yarattığı aziz cumhuriyete e bedi bekçiliğinde Türk milleti bir vak det halinde andiçti. " cmkuriyet tarihi inkıldplar wmesidir ve Türk milleti bu in Aılâpların dünya muvacehesinde kıs. kanç ve hassas eseri ve koruyucusır dur, Yeni Şef, Türkiye cumhuriyeti. nin Atasmdan o sönre tabii şejidir. eelerle sıçriiğ pmuştir. Buzün dünya muvacehe Her yetde gençlik ve Türk e milletinin amli hay Nk böyle bir cemiyet re ğina da delil Wade otmişi Cemtyetlerin tekâmiilleğ kar söylen. le / rip l (8) 12 İlüncitesrin tari İD b f 12) 13 İkinciteştin İŞ | fLütlen sağ
