5 Ekim 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

Dap Boştarahı 1 incide İcraatımız hakkında hesap verir - “bu bulrandan barışı kurtardığı söyliyebilirim. ükümetim, teşekkül ettiği n, Südet meselesi ortaya çıkmış, cis başlamıştı. O züman şu İki his- 5 mülhem olarak hükümetin vazi- i tesbit etmiştim: Askeri bir harekete mecbur kal- (amak, sözümüzü hiç bir zaman in- etmemek kararı. &n sonunda, Londrada, Bone ve ın, İnşiliz hükümetinin bu me lerin heyeti umumiyesine asla lâ- eyi olmadığını görerek memhün ol- ik. Bu suretledir ki, 21-5 tarihin- > buhran esnasında derhal müşte- k bir surette hareket edebildik. Bu uhranın bütün alâkadar devletlerin üslihane arzuları sayesinde izale miş Riya kayda lüzum gö üm. İhtirasların galeyanında husul bu- 1 bir durgunluktan sonra eylülde idet bölgesinde yeni hâdiseler vu- ha geldi. O zaman Çekoslovak hi- imetine dostane bir hisle yaptığr- iz tavsiyede Südetlero, devlet çer- vesi dahilinde mühim haklı ve ça- tavizlerde bulunmasını bildir. za - > Surasıaı tesbit etmek JAzımdır ki, ik hükümetinin teklifleriyle Südet- rin günden güne daha ehemmiyetli İr şekil alan istekleri arasında hiç e zaman bir senkronizm mevcut indr. Eylül bidayelinde, vağlyet 1 olarak çaresiz bir şekilde va- görüldü. Alman mütalebatı şid- ortaya konmuştu. Jlarp kuy. itleri barışı mağlüp edecek miydi? İç bir zaman ne kendimi, no de einleketimi hâdiselerin seyrini ia- fin iradesinden alacak olan kör fataliteye kaptırmayı aklıma ge- Pmedim. 13-14 eylül gecesi B. Çem- Tâyn ilç temasa geçerek kendisine marşların ve notaların yerine me- | adamlar arasında doğrudan doğ- mülâkatlar yapılmasında fayda anı bildirdim. ni suretle düşünen N, Çember yn bu cesareli teşebbüsüyle çok hizmet etti. Narişın ni- muhafaza ve idame edilebil- in gizli diplomasisin kombine ma müracaat etmemekliğimiz inde mümkün olduğunu &öyli. Açık bir snrette ve mil rin kontrolü altında hareket et- re burada bütün milletlerin bariş fini teyit edebilirim. Çember. ı - Hitler görüşmelerinden 80w- Londrada toplandık. Orada hükümet bize Lord Runçi- ibn fikrini tebliğ etti. n gayretimiz, Çekoslovakya. toprak bütünlüğünü temin edec: federasyona doğru istihale ettir. matuf olduğu halde, Runei- Çeklere Südetlerin artık w- müddet bir arada İkametlerine olmadığını bildiren raporun- i heyecanla malümat aldık. Fran- İngilizlerin karşısında'şu su- yardı: 'a Prağı itilâfgirizliğe sevkederek ovakyayi tahrip edecek olân İr bir ihtilâfa sebep olinak ve da bir kompromi bulmak. Biz, nh barişr tercih ettik. diye Londradan sona bulr in şiddetlendiğini kaydetmiş ve J daki vaziyeti anlatarak devam binâcu, Alman bazırlıkları- inkişafı önünde bir kuvvet dar- yle emrivaki karşısında kalma- (için, bir nevi tahrik maksadiyle fakat memleketi her türlü öleri karşılayabilecek hâle koy- aksadiyle, bazı askeri ted- r almaya karar verdik. diye, Sir Herce Vilsonun 28—9 tarihinde saat İde hazır olduğunu bildiren ce- ir hamil olarak döndüğünü Böy- ve Münih mülâkatımın nası) ndığını anlattıktan inin İitler tarafından snra ya” Berchtesgaden'e gitti, B. Çem- F ransa kuvvetli bulunmalı! pılan Içtimaa davetini Kabul ettiğini ve artık mevzuubahis olan şeyin vw- sul değil, barışı kurtarmak olduğunu bildirmiş ve demiştir ki: Bütün alâkadar devletlerin bu toplantıda hazır bulunmasını tercih ederdim. Fakat çok çabuk hareket etmek İcap ediyordu. Zira en küçük bir getikime meşum olabilecekti. Zira, bu müşküllü müzakereler. de daima adalet arzumuzu ve dürüst. lüğümüzü gösterdik. Zira, müzake- reyi yalnız bu büyük enternasyona) dramın Içtinap edilemez bir sufhası olarak değil, ayni zamanda barışm bakiki yolu olarak telâkki eden in- gsnlar sıfatiyle müzakerede bulun- duk. Sonra Daladiye, buhran günle ri zarfında Fransanın hattı hareke- tini tazimle anmış ve bu hattı ha- reketin “Fransızların mücâdelş etti- ği veya müttefik bulunduğu koruşu milletlerin takdir ve hürmetine lâyık olduğunu” kaydettikten sonra demiş tir kiz Keza bizim de eski muhasımimız olan ve kendisiyle devamlı barış te- sisini temenni ettiğimiz büyük kom- şu millet için ayni suretle hürmet ve takdir hissi taşımak vazifemizdir. Hiç şüphesiz hayat hakkındaki te- lâkkilerimiz bugünkü Almanya ve İtalyanm telâkkilerinden çok fafkli dır, Fakat telâkkileri ayni suretle farklı olan diğer memleketler de bi- zimle iyi münasebetler içinde yaşa- maktadır. Milletler, kabul ettikleri rejim şekilleri ne olursa olsun, ba- Tışı ayni derecede sevmektedirler. Daladiye Franuz (o enerpilerinin birliğini isteyerek ezcimle demiştir ki: — Şimdi hepsi Fransanm selâmeti- ni İsteyen bütün Fransızların ken- dilerini barış ve yurt hizmeti için dalma seferber hulde telâkki brandi leri lâzımdır. Fransa, ancak sağlam bir maliye- si ve tevin edilmiş bir bütçesi ol- duğu zaman barışı İdame edebilir. Nihayet umumi bir tarzi Lesviyenin temellerini hazırlarsak, Avrupayı ve dünyayı yeni prensipler üzerine organize edersek ve, Avrupanın or- tasında harbe mani olduktan sonra, onu başgösterdiği her yerden defe- dersek harış idame edilebilir. Bu memlekete moral bir tâhavvül lâzımdır. Bu büyük kalkınma vazife- si muvaffakıyetle neticelendirmek i- çin, bükümetin barekete goşebile-, cek vaziyette olması lâzımdir. Bu İe-, rânt için icap eden vasıtaları sizden, istemeye karar verdik. İstizah takrirlerinin görüş- meleri geri oirakıldı Paris, 4 (A.A.) — Hükümetin be yannamesi okunduktan sonra, B. Daladiye, istizah takrirlerinin müza- keresinin tebirini istemiş ve itimat meselesini ortaya koymuştur. Bunun üzerine meclis reisi Heryo, bu şetait altında yalnız grup şefle- rinin partilerinin verecekler! karar» lar hakkında izahati Mir çbi yerek: rini tasrih etmiştir. O zaman $irasiyle söz alan Valter Alsas ve Lorenlilerin Daladiyeye min nettarlıklarını bildirmiş, komünist Peri "Münih dikta" sını tenkit eyle- miş, cumhuriyet federasyonundan B. Lonis Marin lehde rey vereceğin! söylemiş ve söz sırasi L&on Blumü gelmiştir. Sosyalist şefi, partisinin barış ar. zusunun hürriyet ve mukavelelerini meriyeti için toücadele arzusunı ip» tal edemeyeceğini söylemiş, bununla beraber partisinin itimat reyi vere ceğini ilâve eylemiştir. Sol cenah cumhuriyetçileri ve müs takill radikaller adına B, Rarleiz ve cumhuriyetçi soayalist birligi adına B. Frolssard da müsalt rey verecek- «derini bildirmişler, bundan sonra si- rasiyle Fransız sol cenah radikal ve halkçı dömokratlar da kabineye iti mat reyi vereceklerini bildirmişler. dir. Müteakrben reyler tasnif edilmiş tir. Netice şudur: “Alman iktısat HABER — Aksam postası Meçlis 75 muhalif ve $ müstenkile karşı 532 reyle istizah takrirlerisin müzakeresini tehire karar. vermiş. tir, ? Daladye, Fransız milleti na- mma Musoliniye teşekkür ediyor Roma, 4 (A. A.) — Stefani ajansına Paristen bildirildiğine (güre, Deladiye meclis müzakerelerinden evvel İtalya maslahatgüzarın: kabul ederek büyük ta- vassut eserinden dolayı Musvliniye gerek kendisinin ve gerek Fransıx mületinin teşekkürlerini bildirmiştir. Diğer tarafian verilen malumata göre, Daladiye Fransanm İtalyâ ile diplomatik münasebetlerini derbal normal kale koy- mak istediğini ve Kral ve irrpsrator Vik- tor Emânüel nezdine büyük elçi gönde, receğini de İâve eylemiştir. Paris, 4 (A, A.) — Hariciye saeiri Bonne İtalya maslahatelzarı Brunasa Ftabsız kükümetinin Romays bir büyük ©lçi göndermeğe karar verdiğini tebliğ etmiştir. İngilterede ——— Avam kamarasında müzakereler Londra, 4 (A. A.) — Avam kamarası dış politika müzakeresine bugün öğle - dan sonra tekrar başlamıştır. Tik söz alah işi mobus Herbert Mor. rison İngilterenin dünyadaki mevkiinin bundan böyle sarsıldığını, zira, artık da- ha uz dostu olduğunu söyliyerek demiş- tir ki: '— Birtakım hurafeler, hükümeti, fa, sizmi tutturmaya, Sovyetler Birliğiyle teşriki mesaiyi reddetmeye sevketmekte ve şimdi de memlekelin menfaatlerine ihanet etmeye temayül ettiriyor... Hatib, Münih anlaşmasından sonra de- mokrasilerin tecrid edilmiş vaziyete düş- tüklerini iddia eylemiştir. Bu tenkide. .cevab'veren mllrakalât/ hazırı Lesliö Burgin, Morrisonun hükü- metin nasr) bir battı hareket takib etme- #i lâzımgeldiğini tasrih etmediğini kay. dettikten sonra, harba yalnız Çember- Jayrım hattı kareketile mâni olunduğu- nü beyan etmiştir. Amerikada İaedmömikisnindi Halk rahat bir nefes almış bulunuyor Vaşington, 4 (A, A.) — Hariciye hu- xe muavini Velles dün akşamki nutkun- da şunları söylemiştir; “— Amerika hükümeti son Avrupa buhranında münhasıran dünya sulhünün idamesi ve bizzat kendi emniyeti bakı- mından hareket etmiştir. Münihte Hü . haz edilen kararlar hakkında bir hüküm yürütecek değilim. Ancak şunu kayde - deyim ki bütün Amerika halkı harbin ö- nüne geçilmiş olmasından dolayı rabat bir nefes almıştır. Avrupa ve uzak şarkin halen mevcut bütün feci ibtilâflar, yenilerinin doğma- ması için artık kat'i olarak halledilmeli- dir. nazırı geidi De Başlaraf: 1 incide hiddin Üstündağ, Emniyet direktörü Sa- lik Kılıç, Alman Konsolosluk erkânı ve iktisadi mahafile mensup zevat larafın- dan karşılanmıştır. Doktor Funk trenden Türk ve Alman bayraklarile donanmış gara indiği zaman kendisini karşılıyanlarm güler yüzle elle rini sıkmış we selâm resmini ifa eden bir kıta polis mülrezesini teftiş etmiştir. Bu sırada nazırın refikasına buketler veril- miş ve misafirler gardar çıkarak hususi otomobillerle doğru Perapalas oteline in mişlerdir. Doktor Funk otelde bir müd- det istirahatten sonra İstanbul valisi Muhiddin Üstündağı makamında ziva- ret elmiş ve saat 12 dede Dolmabahçe sarayına giderek hususi defteri imzala" muştur. Saat 12.30 da vali Muhiddin Üs tündağ misafir nazıra ziyaretini izde et- miştir. Misafir nazır saat 13 de otomobille Tarabyadaki Alman sefarethanesine gi * derek öğle yemeğini orüda' yemiştir. Funk bu alşam beraberindeki zevatla birlikte eksprese bağlanacak — hususi va” 5 BİRİNCİTEŞRİN — 1938 Macarlar iki şehir | « işgal etmek istiyorla ee Baştarafı 1 incide Prag, 4 (A.A) — Çeteka ajansı & şağıdaki tebliği neşretmektedir; “Buglin saat 4-10 da Alman Kkita- ları Bohemyanın şimali garbisindeki üçüncü mıntakanm ikinci kısmını İş gale başlamışlardır. Bu kısım Joahim- tal, Karisbad, Petşun, ve Haidden ibarettir. Saut sekize gelmeden evvel Çek kitaları Obervisentalden cezuba, Leskavya kadar uzanan ve oradan ©8- nubu gerbi istikametinde Aysendrofa kadar giden hatla tehdit edilmiş bır Junan mıntakayı tahliye etmişlerdir. Almaj kıtaları dün Grassliz, Falke — Stienlo — Marlenbad ve Nex- havzel hattma kadar ilerledikleri için bu sakah saat 8 de bu hattı geçmişler dir. Tahliye ve işgal ameliyatı bilâ hâ- dise cerayan etmiştir. Hütler Karlsbatta Karisbad: 4 (A.A) — Hitler öğleden sonra buraya gelmiş ve halk tarafından hararetle alkışlanmıştır. Polonyalıların işgalı Varşova, 4 (A.A) — Polonyalılar bügün Siyezin Silezyasmın işgaline de- vam ederek mühim endüstri merkezle ri olan Fristal ve Ksiirgua şehirleri” hi işgal etmişlerdir, Mareşal Smigli Ridz, radyoda bir nutuk söyliyerek Si- yezin Silezyası halkını kan dökülme“ #İne imeydan vermeden sükünet ve ve" kar ile Polonya — Çek bududunun kati geklini almasını beklemeğe davet etmiştir. istifa ede- Paris, 4 (A.A.) — Peti Pariziyen gaze tesinin Prag muhabirine göre, Münih an- laşması Çekoslovak devletini öyle sars- mıştır ki, reisicamburun istifası bile bek- lenebilir. Kabine istifa etti Prağ, 4 (A.A.) — Sirovi hükümeti İstifasını vermiştir. Selâhiyettar mahfiller istifanın ka binenin tebdili için bir formalite oldu” ğunu kaydediyorlar. Prag, 5 (A.A) — Yeni Çekoslovakya hükümeti bilhassa aşağıdaki zevattan mü rekkeptir: Başvekil ve müdafaa nazırı: General Sirovi, Hariciye nazır: Şimdi Roma sefiri olan Frantisek, Fransada Bir anket Dap” Başlarafı 3 üncüde de yok... Kahul edeceğini ve hoşuna gi- deceğini bilsem onu veririm... Harb malülü olan bir posla müvezzii de harp olmadığına çok memnun: — Ben harpte malül olmuş o bir ade” mım. Onun için, harbin ( felâketini çok iyi bilirim. Bugün yeni bir harp çıksaydı kimbilir daha kaç milyorlarca adam mu” Iâl kalacaktı? “Bence her malül, maaşından bir mik- tar fedakârlık etmeli ve bu suretle topla” nacak para ile bir kamp kurulmalıdır. “Daladiye kampı,, İsmini taşıyacak olan bu kampta her sene yazın malüller top” Tanır ve bep bir arada güzel vakit geçi” rerek Başvekili anarlar. Matmazel Jiruan bir dairede memur dur. Ankete verdiği cevap şu: — Herhalde, böşvekilin yaptıklarına dair bir rapor verecek (odeğilim.. Benim verebileceğim, meselâ bir buse, bir de- met çiçektir. Eğer hatırasına — dikilecek bir beykel veya Abide için para toplana- cak olursa bir günlük kazancımı veririm. Onun için bir gün seve seve parasız ça- Mışabilirim... , İhtiyat efradından Verj harp tehlike sini en yakından duymuş olanlardan bi- ridir: — Harbi yanı başımda hissettim. Fa- kat, şimdi terhis edildik, evime dönüc yorum, Bizi mademki yeni bir harpten Kurtaran başvekildir, bence para toplama lı ve kendisine sulh timsali olan hir hedi- ye vermeli... gonla Ankaraya hareket edecektir. Almanya iktisat nazırı doktor Funkun Ankarayı ziyareti münasebetile, Ankara daki Alman büyük elçiliğinde cumartesi günü saat 17 de matbuat erkânıca bir çay tertip edilmiştir. a ilke GSEİNLİN 00 Macarlar istediklerini bildirdiler Dahiliye nazırı: Cemi, Maliye nazırı: Kalfuss Adliye nazır: Fajnor Diker cihetten bildirildiğine göre yer kında Slovakya için hususi bir mezar | ihdas edilecektir. Budapeşte, 5 (AA) —3 ilkteşrinde Praga tevdi ettiği notada Macar hükü" metinin Macar - Çek (müzakerelerinin dostane bir Kava içinde cereyan etmesi İ" çin, Çekoslovak hükümetine tedbirlerin alınmasını teklif ettiği Macaf telgraf ajansı tarafından bildirilmektedir: 1 — Bütün Macar siyast mücrimleri* nin tahliyesi, 2 — Çekoslovak ordusunda hizmet © den bütün Macar askerlerinin derhal ter” kisi, 3 — Çekoslovakyamın Macarlarla mes kün kısımlarında asayişin (temini için müfrezeler teşkil edilerek bunların muh” telit bir kumanda heyetinin emrine veril* mesi, 4 — Bir sembol mahiyetinde olmak ü“ zere huduttaki şehirlerden ikisinin Macar kıtaları tarafından işgali . Macar hükümeti müzakerelere Kema“ ramda 6 ilkteşrinde başlanmasını teklif etmiştir. Macarların isteği muhakkak yerine getirilmeli Varşova, 4 (A.A.) — Pat ajansı bil- diriyor: Çekoslovakyadaki Polonya mınta' kasım işgelini mevzuubahseden Po lonya malbuatı Avrupanın tam bir süküna erişmesi için Macar ekalliyet- leri (o meselesininde halledilmesinin şart olduğunu yazıyor ve Mucar me talibatı kabul edilmedikçe Polonyanın Çekoslovakyaya karşı olan hattı hare“ kelini değiştirmiyeceğini tebarüz etti- riyor. Çekoslovakyaya gidecek İn- giliz le Londra, 4 (A.A) — Sildetler mem« Jeketinde yapılacak plebisit esnasmda sükün ve iztizamı muhafaza edecek olan Britiş Lejyona mensup bin kişi” nin Gelp-ve kaydma bugün başlan * muştır. Bunlarm hepsi de sopalarla mii cehhez olacaktır, Eritiş lejyonun evli askerleri haf- tada 75 ve bekârları da haftada 60 şi- lin alacaklardır. Gönüllüler perşembe günü Olem- piyada icap eden talimatı alacaklar, bundan sonra Fransis Feterston God- lery'in kumandası altında hareket e deçeklerdir. Hatayda hareket er Baştarafı 1 incide tır. Türk kız orta mektebi liseye çevrilmiştir. Şimdiye kadar orta mektebi bulunmıyan İskenderun, Beylan ve Kırıkhanda bu ders yılm- dan İtibaren birer orta mektep açıl ması kararlaştırılmıştır. Beylanda ki orta mektebe Beylan belediye meç lisinin karariyle askeri mümessil Albay Şükrü Kanad'lının adı verli- miştir. Yurt mecmuası Hatayın kültür seviyesini yükselt- meğe çalışmak için gebrimizde kürü- lan Yurt isimli ilmi, edebi, içtima" bir mecmua neşrine başlanmıştır. Mecmuaya yazı yazanlar kümilen Hataylı münevverlerdir, Kırıkhan hamamı asri bir bale getirilecek Kırıkhan, 4 (A.A.) — Devlet Rel- si Tayfur Sökmen Hataydaki tetkik- lerine devam etmektedir. Burayı teş- rit eden devlet relsi halk tarafından coşkun bir tezuhüratla karşılanmış- tır. Buradaki kükürtlü hamamın âs- ri bir şekle konulması için Jâzımges lenlere emirler vermişlerdir. Üniversiteye kayıt müddeti uzatıldı Muhtelif liselerden mezun olup da Ü- niversiteye yazılmak istiyen (talebenin bir çoğu yeni gelmekte olduğundan, üni” versiteye yazılma müddeti birinciteşri— nin 15 şine kadar uzatılmıştır. Üniversitenin açılışı da bu taribe bıra” kılmıştır. LE LARA aye BG EST. EE. gep 3 i