24 Ağustos 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

%Acnsros — 1038 L_ Oyd * Orç un Ver saq Muahedesi hatıraları: 35 E versay muahedesinin Neresi haksız veya manltıksız ? Muahedeyi tenkit edenler Biş Mu ıu':"'mmun iyi veya fena olduğunu, ılîtımaı edenlerin veya ondan ka. 'ılm Tn hare'ıetme göre — ölçmek doğru il q Ğ Kabahat Versay — muahedesinde " hı% NU fena bir şekilde tatbik eden. L '| Nn? Muahedesinin hangi maddeleri. | İîınk Et ve hak esaslarını ihlâl ettiğini ' İsterim, Kendisinde hiçbir ceza * Ğ_unhmb“lunmax an iki madde — vardır. | / Bilapi ah biri, Milletler — cemiyetinin, w 'I"dlk fahdit edeceği ve milletler ara. | ihtilâfların silâhla halline mani | Üa Sasıdır, diğeri de bütün dünya ! | araşında ahenkli bir iş birliği * | âda “tmEk için “milletlerarası iş birli- teşkilidir. | Muahedmîn bu iki esası yalnız umu. | n"%u, edilmiş değil, ayni zamanda mlştır %“Rn Muahedesini tenkid edenler, hü. | 'îtak Nİ bu iki esası muahededeı ayı. H | Şımdîpm&ktadırlar | İel Muahedenin cezat ğ B biyla, an— Almanya, Versay muahedesi i- İ tar hemlükelerınden mahrum — edildi. ' üy kimseden bu müstemlekelerin | Ti i“’ned iâde edilmesini ileri sürdüğü % İy im. Süphesiz, Almanları istis. | quo,ı Otum. Onlar, bu cezaya itiraz e- | mahiyetine Yaya Ğ '%uı ŞI Onlara göre, esasen, harpten T Mmananhl' itilâf devletleridir. 1'1 M'“!tl Yadan —alınan müstemlekeler ' AAA da | ENiyetinin idaresine " verilmiş ı , hîılı; arı bazı devletlerin himaye- | Mlllım OYmuştur. Bu manda idareleri iltm Cemıvelının kontrol ve tedbir- a bulunmaktadır ve fena idare Yq “ebebıle, gerek umumi siyaset l“ler bunları değiştirmeye gene Mil ıılllıq İyeti salâhiyettardır. Dünya Ml'i hine ; İCap ediyorsa, bu — araziden E“n içi himayesi altına da verilebilir. bue SİN, muahedenin bir maddesini Ahhan İtmeye lüzüum yoktur. “ B n %ılahlanndan tecrit edil- “Wet[e silâhlanmış bir Almanya. Ş d “Hn büyük bir tehlike — olduğu N sonra alınmış bir tedbirdir. iİmkân olsa hang/ esasları " degıştırır er ? DN Gi Tef gd qu! daki Sulh konferansmda: (Soldan sağa) Amerikan cumhurreisi Vilson, uîe e Basyekili Klemanso, İngiliz mur allıas!larından Balfour, (ayakta söz söy- ) Barnes ve lord Robert (bugünkü Vikont Sesil), ordularında mecburf askerliği kaldırmış. lar, kara ve deniz — kuvvetlerini harpten evvelkinden aşağı bir dereceye indirmiş- Irdi. Eğer kendilerinden sonra gelen deviet adamları bu siyasetten ayrıldılar. sa kabahat gene onların değildir. Hudutlar meselesine gelince; milletle- tün kendi hükümetlerini kendileri seçme- leri için milli hudutlar içine alınmaları haksız ve mantıksız bir hareket midir? Lehistana ve Bohemyaya istiklâl veril. mesi, ön dokuzuncu asırda büyük ÂAvrupa devlet adamlarının mücadele ettiği milli istiklâl fikrinin birer zaferi olarak karşı- » danmıştır. Asırlarca cebren başka millet. lerin idaresi altında yaşayan cenuptaki Slavlar ve Rumenler hakkında da ayni prensip tatbik edilmiştir. Bu prensipin tatbikinde, meselâ cenubi Tirol meselesinde olduğu gibi, bazı yan-| lışlıklar olmuş ve bazı arazi asıl ait ol. maları lâzımgelen yerlerden ayrılmıştır. Fakat bu da içinde bulunduğumuz statis. tik noksanlığı dolayısile ictinabı kabil ol- mıyan bir şeydi. Buna statistik noksanın. dan ziyade statistik bolluğu demek daha doğru olur. Çünkü biribirine muhalif bü- tün memleketler, oralardaki muhtelif un. surları kendi lehlerine bir adetle göster. mişlerdi. Galiçvada olan hâdiselerden Versay muahedezi mesul tutulamaz, çünkü Le - histanla Rusya arasındaki hudut 1920 de ki Rus - Leh muharebesinden sonra Rus- ların Lehistandan çekilmeleri üzerine ya- pılan sulh muahedesi ile tayin edilmiştir. Almanya, milliyet esası ile istiklâl ve. rilmiş memleketlerden — hiçbirinin — ırk, lişan ve anane itibarile Alman olduğunu iddia edemez. Böyle bir iddiada bulunur sa 1871 deki Frankfort — muahedesinden işi uzun uzadıya tetkik etmişler ve ba- kadana vardır ki mecmu sikleti elli beş de otuz kilometrelik bir mesafeye kadar itibariyle karada yaşayan hayvanlardan ;VETKIKLEıâ | ir gemiyi ©ÖO saat sürükliyen balık! Bazı kadanalar, 16 vagonu Makine küvvetini ölçmek için beygir kuüvvetini ölçü olarak ele alan insan - lara nisbeten acaba hayvanlar ne ka- dar kuvvetlidirler? Dünyanın, cüssele.- rine göre en kuüvvetli hayvanları hangi. leridir? Muhakkak ki hayvanlar enerji itibariyle olmasa bile kuvvet itibariyle insanlara çok üstündürler. Âlimler bu zi beklenmedik neticelere varmışlardır. Messlâ atların arasında öyle bir cins tonu geçen on altı vagonu bir ray üstün çekedilmektedir. Maamafih deniz hayvanları kuvvet da kuvvetlidirler. Dört yüz kilo ğır. lığında bir “ton,, balığının, zıpkınları . dıktan sonra 38 tonluk bir balıkçı ge. misini fırtınalı denizde tam altmış saat sürüklediğine şahit olunmuştur. Bir balinanın koca vücudunu suda yürüt- mek için sarfettiği enerji dahi müthiş bir kuüvvettir. Tahminlere nazaran sa - çekebiliyor sarfettiği kuvvet 50 beygirdir. Balığın sür'ati saatte 27 mili bulunca beygir kuvveti de birdenbire 500 e çıkmakta. dır. Denizaltının çirkin devi ahtapot ise dünyanın en kuvvetli emicisidir. Ah. tapotun her kolunda bulunan yüzlerce emici güddenin emme küudreti o kadar fazladır ki yapılan tahminlere nazaran beher santim murabbama dört buçuk kilo gibi muazzam bir emme kuvveti isabet etmektedir. İ Büyük av avcıları, iri aslan ve kap- lanların, ağızlarında bir bütün dana veya ceylan olduğu halde bir sıçrayış- ta iki buçuk metrelik bir çitten aştık - larını söylüyorlar. Hele cüsseye göre kuvvet bahsinde dünyanın hiç bir mahlüku bazı böcek. lerin kâbına bile varamaz. Meseleâ bir arının kendi ağırlığından üç yüz misli fazla bir oyuncak arabayı çekip götür- düğü görülmüştür. Gene bir tecrübe esnasında bir “kulağa kaçan,, kendin- den tam beş yüz otuz defa daha ağır bir yükü çekmiştir. atte on mil sür'atle yüzen bir balinanın RADYOLİN (e sabvah, öğie ve akşam Her yemekten sonra mutazaman dişlerinizi fırçalayınız, râsta orta Avrupa devletlerinin harbin sonra elinden alınan yerlere hak iddia etmesinden daha haksız bir harekette bu lunmuş olur. Mağlü» bir Rusyaya kabul ettirdiği son Brest . Litvosk muahedesi hususun. da Almanyanın itilâf devletlerine teşek. kür etmesi lâzımdır, çünkü itilâf devlet- leri bu muahedeyi bir misal olarak ele a- lıp onu mağlüp düşmanlarına tatbik et. memişlerdir. . Versay muahedesinin en fazla tenkide uğrıyan kısmı şu tazminat — meselesidir Bizzat Almanyanın çağrıldığı bir koönle. çıkmasındaki mesuliyetleri — kabul edil. dikten sonra, bu mütecavizlerin yaptığıî zararları tamire mecbur edilmeleri gayct] haklı bir hareketti. Haksızlık sayılabilir-; di, eğer itilâf devletleri bu tazminat bah-! sinde insanlık hudutlarından dışarı çik.ı mış olsalardı. Halbuki Versay muahede-' sinde Almanya, manen mesul olduğu za. rarların yüzde yirmi beşini tazmine mec bur tütulmuştur. Bundan başka, Almanyanın bu tazmi- natı tediye imkânları da hususi bir ko- misyon tarafından tesbit edilecek ve o. nun verdiği karardan fazlası için itilât devletleri hiçbir talepte bulunmıyacak. lardı. Versay muahedesinin esasları işte bun. lardır. Bunlardan Hangisi vahşiyane ve- ya haksız sayılabilir? Eğer ellerinde im kân olsa muahedeyi tekrar gözden geçir- mek istiyenler bunların hangisini değiş. tirecekler? Milletler cemiyetinin dayandığı mua. hedeyi mi bozacaklar? Milletler arası iş dairesini mi kaldıracaklar? Silâhları ancak emniyet için lâzım olan dereceye indirmek esasını mı terkedecekler? Mu- ahede ile Lehistana verilen istiklâli geri alıp bu memleketi tekrar ciyarındaki is- tipdat idareleri altına mı verecekler? Çe. koslovakyayı veya Hırvatıstanı tekrar A vusturya idaresi altına mt koyacaklar?| Müstemleke meselesine gelince; mua. hedeyi tenkid edenler acaba manda ida- relerini kaldırıp harpten — evvelki müs- temlekelerinin idaresini Almanyanın e. line vermekmi istiyorlar? Bi NİN 30 kilometre Londra hayvanat bahçesinde dünya. nın en kuvvetli böceğinden bir tek nü- mune vardır. Bu, öon iki buçuk santim olan siyahlı, beyazlı, acayip, iri bir böcektir. Bu böceğin boynuyla omuz- ları arasında bir nokta vardır ki tıpkı mengene gibidir. Oraya parmağını kap tıran bir daha kurtaramaz. Böceğin o. muzuna bir anahtar kornsa böcek bir boyun bükmesiyle bu anahtarı öyle sı. kıştırmaktadır ki koskoca demir bu tazyika dayanamıyarak bükülmektedir. Maamafih kuvvet itibariyle insan - lara pek üstün olan hayvanlar enerji itibariyle ek&eriya insanlardan aşağı - dırlar. Amerikada Prinston üniversitesinin yüzme havuzunda bundan bir kaç se- ne evvel yapılan bir tecrübede suda insanın bir köpek balığı kadar enerji sarfedebileceğini göstermiştir. Bu tecrübede 85 kilo sikletinde bir adam bir kılıç balığı oltasının ucundan tutarak suya girmiş, karadakiler onu karaya çıkartmak için büyük bir köpek balığında olduğu kadar ve belki — de daha fazla zorluk çekmişlerdir. Vücudunu iyi çalıştırmış kuvvetli bir adamın herhangi bir aslandan — daha kuvvetli olduğunu iddia edersek belki de bir çok kimseler gülecektir. Maa . mafih bu, tecrübe ile sabit olmuş bir hakikattir. Sanolov jimnastik tellerinin ve yaylarının mucidi meşhur Öjen Sandov, vücudunun en kuvvetli olduğu bir sırada San Fransiskoda 285 kilo sikletinde bir aslanla güreşmişti. ÂAsla. nın ağzında bittabi bir ağızlık ve pen- çelerinde de eldivenleri vardı, bu iti- barla mücadele sırf bir. kuyvetin di. ğer bir kuvyetle çarpışmasmdan' ibaret kalryordu, Düğüş, üç ravund sürmüştü. Birinci ravundda aslan sıçramış, fakat şikârı yana sıçrayarak onun 'savletinden kur. tulmuştu. Bunun üzerine Sandov aslanı omuzları hizasına kaldırmış ve yere çarpmıştı. Bu sademenin şiddetiyle kızan aslan ön pençesiyle şiddetli bir yumruk savurmuş ve Sandovu nakavt etmek istemişti, Sandov eğilmek ıuretıyle bu idarbe. yi da savuşturduktan sonra aslanı kıs. kıvrak yakalamıştı. Aslan bütün gayre tine rağmen Sandovun elinden kurtüula mamiıştı. Son ravundda Sandov arkasını asla. na dönmüş, hasşmının kendini müdafaa etmediğini gören aslar bir hamlede Sandovun sırtına sıçramıştı. Sandov birdenbire elini kaldırarak sırtındaki aslanın boynuna dolamış ve ani bir hareketle onu başının üstünden çeke - rek yere çarpmıştı. Bu üstün kuvvet karşısında aslan pes etmiş ve kuyruğu- nu iki bacağının arasına sıkıştırarak mücadele meydamndın uzaklaşmıştı. I ) . S'Lıl'ılnh! Örre BN İN Diy (A .âx— &. iİllk kartvizit LK kartvizit, eski zamanların en nazik milleti sa- yılan Çinliler arasında kullanılmıştır. İlk kart- vizitler bugünkü kadar kısa, yazılmıyordu, Çinlilerin kartvizitleri uzun ve şairane cümlelerle doludur. İşte bir nümune: Cücelerin nsvam MERİKAN sirklerinde ve müzikhollerinde çalı- şan cüceler isyana hazırlanıyorlarmış. Yakında isyan bayrağını kaldıracaklarmış. Cüceler, sirk sahible. rinin kendilerini pek haksız bir surette istismar ettik- lerine kanidirler. Ayni sirklerde çalışan uzun boylu dev adamlara, ağırlığı yüz elli kiloyu geçen kadınlara çok Kilometrelerce yol yürüyen 118 yaşında bir kövylü " EÇEN gün Varsgovada cumhurreisinin oturduğu saraya İhtiyar bir köylü gelmiş ve cumhurreisi- le görüşmek istemiştir. Yanüs Stepüs işminde olan bu köylü, 118 yaşmdadır. Oturduğfu Rondikle Varşova ara- “”Hm dişlerine kadar silâh. nde l'fIü_şafıde edilip de Alman- aki ;ıt bütün silâhları alınmış ol. a En bir haksızlık olurdu. Maahede ahkâmından ol kararlaştırıldıgma göre, Al- ' derecede silâhlarını bırakır *Konfüçyüsün bin bir türlü lütuflarma mail olan; Uahedeye koy l fazla ücret verildiği halde kendilerine pek âz para ve- İ iş evle imza koymuş olan ! P para - 1 : KRENE çiçeklerden, balıklardan ve güzel kızlardan çok haşla- yŞEI'_[ İhi tl'enî de silâhlarını sadece em. rıliyormı,_ı'ş... Pa'u'onlarma şikâyette bulunan cüceler, on- sındaki 150 kilometrelik yolu yürüyerek katetmiştir. nan; her gün yemeklerinde kırlangıç yuvası yiyen (kır. ğk!___ erd; e yaracak derecede indi.| lardan şöyle bir cevab almışlar: Yirmi yaşındayken Rus ordusunda nefer olan bu langıç yuvası, Çinlilerin en kibar yemeğidir!) ve akşam- ba — Siz fazla parayı ne yapacaksmız? kuş kadar vü- köylü 1857 Leh isyanma iştirak etmiş ve cihan harbin- ları kuştüyü yatakta uyuyan Şu-S$an-Şing.,, hâ“;ğaf tahakkuk ettirilemediy- m Muahedenindir, ne de onu €t adamlarının. ıü hedt.ıım yapanlar, bilhas. rahhasları, her şeyden ev- ' levletlerm silâhlarını bırak. ; Fürlardı Onlar bizzat kendi de, hemen hemen yüz yaşma yakımken, Leh gönüllüle- ri arasında bulunmüuüştur. Yakın zamanlara kadar çalı- şarak hayatını kazanan bu adm, son günlerde elleri tit- temeğe başladığı için, artık çalışamıyormuş. Bu uzun yo. lu, cumhurreisinden kendisine yardım istemek İçin yü- rümüş. Zavallı asırlık adamın isteği yerine getirilmiştir. Ayrupada ilk ratvizit on altmer asırda Venedikte kullanılmıştır. Bugün Venediğe uğrıyanlar şehrin evrak Mahzeninde bu ilk kartviziti görürler. Çok ince bir par- şömen Üzerine yazılmış olan bu ilk kartviziti, 1560 yılm- da Jan Vestetrof isminde bir talebe kullanmıştır, Üze- rinde kendi isminden başka şüu cümle vardır: “Ümitle ımıyorm-n a cudunuz var., Âz gıda size kâfidir, halbuki devler ve şişmanlar çok yerler! Bu cevabı haklı ve yerinde bulmıyan cüceler, içle- rinden on dokuz cüceyi murahhas seçmişler. Bunlar, haksızlığı hükümet nezdinde protesto etmek için Va- şingtona doğru “tehditkâr bir yürüyüş,, yapacaklarmış! F M A Ç NL eli l 'i"'ı n "4 | - MA — ' | . AŞ . ;'1"İ"