24 Ağustos 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

m 2 AĞUSTOS 1908 Loyd Corç'un Versay muahedesi hatıralaı: 35 mmm mmm m m €rsayv muahedesinin neresi ha manlı Muahedeyi tenkit edenler | imkân o'!sa hang' esasları değ ur) Manen en) kanunun İyi veya fena olduğunu, faiz, İtimal edenlerin veva ondan ka. İN hare: Si ia, Ka exetine göre ölçmek doğru! eğ Sabahat Versay o muahedesinde Mode fena bir şekilde tatbik eden. Vay Müd üahedesinin hangi maddeleri * VE hak esaslarını ihlâl ettiğini Miterim, Kendisinde | hiçbir ceza EN “unmayan iki madde vardır. My. “ân biri, Milletler o cemiyetinin, Yada ahdi İhtlâlların silâhla haline mani asıdır, diğeri de bütün dünya arasında ahenkli bir iş birliği k için “milletlerarası iş birli” Mk, teşkilidir. Mey erin bu iki esası yalnız umu. Beeg edilmiş değil, ayni zamanda Va İMİştir Sar, Wuahedesini tenkid edenler, hü. ig İki esası muahadeden ayı, Şi, Pnaktadırlar, mahiyetine k, ii va Almaya, Versay munhedesi i- 0 tari Gekelerinden mahrum — edildi. Atan, * kimseden bu müstemlekelerin ti İa İade edilmesini ileri sürdüğü nn tdi, İM. Şüphesiz, Almanları İstis. di ağ m. Onlar, bu cezaya itiraz « Beyuy di iL Onlara göre, esasan, harpten —ahlar İtilâf devletleridir. İÜlşn Yadan alınan müstemlekeler h Cemiyetinin idaresine verilmiş Lima nları bazı devletlerin himaye-| vi Mae SyMuştur. Bu manda idareleri altnda yet kontrol ve tedbir- REN v2 bulunmaktadır ve fena idare Kii Sebebile, gerek umum! siyaset ba nları değiştirmeye gene Mil Tabi Yeti salâhivettardır. Dünya Miş gşehine icap ediyorsa, bu araziden i n himayesi altına da verilebilir Me eğin muahedenin bir maddesini tea lüzum yoktur. . » silâhlarıdan tecrit edil Ri | Mam etle silâhlanmış bir Almanya. 1 Ya büyük bir tehlike olduğul tü, Sonra alınmış bir tedbirdir. tının dişlerine kadar silâh. ç Müsaade edilip de Alman- ai is p de Alman ; bay bütün silâhları alınmış ol. Bine *en bir haksızlık çlurdu. İdare ppaahede ahkâmından ol ya Ki Kararlaştırıldığmna göre, Ak iş <1 derecede silâhlarını bırakır) Çİ de, #ye imza koymuş olan! Mn de silâhlarını sadece em. epg, “MİNE yaracak derecede indi. tün » e, dün kabanlar tahakkuk ettirilemediy-| Y devler muahedenindir. ne de onu lay adamlarının, gz gr edesin yapanlar, bilhas. in tahhasları, her şeyden ew Ki Gevletlerin silâ v İyorlardı ilâtlarını bırak. 1. Orlar bizzat kendi sulh konferansmda; (Soldan soğa) edeceği ve milletler ara. mesi, on ksız veya | KSIz ? Amerikan Başvekiti Klemanso, İngiliz mu» a'ılaslarındın Ballour, (ayakta söz söy- ve lord Robert (buzlinkü Vikont Sesli), cwmhurrcisi Vilson, ordularında mecburi askerliği kaldırmış. lar, kara ve deniz o küvvetlerini harpten! evyelkinder aşağı bir dereceye indirmi; Irdi. Eğer kendilerinden sonra gelen | devlet adamları bu siyasetten ayrıldılar. sa kabahat gene onların değildir. Hudutlar meselesine gelince; milletle; rin kendi hükümetlerini kendileri seçme. leri için milli hudutlar içine alınmaları haksız ve mantıksız bir hareket midir?| Lehistana ve Bohe istiklâl veril. | da büyük Avrupa adele ettiği milli istiklâl fikrinin hirer zaferi olarak kargı- lanmıştır. Asırlarca cebren başka millet. sin idaresi altında yaşayan cenuptaki Rümenler hakkında da ayn! prensip tatbik edilmiştir. Bu prensipin tatbikinde, meselâ cenubi Tirol meselesinde olduğu gbi, bazi yan- laşlıklar olmus ve bazı arazi asıl sit ol. maları lâzımgelen yerlerden ayrılmıştır. Fakat bu da içinde bulunduğumuz statis., tik noksanlığı dolayısile ictinabı kabil 0)- muıyan bi? şeydi. Buna statistik noksanın. dan ziyade statistik bolluğu demek daha kü biribirine muhalif bü oralardaki muhtelif un- di lehlerine bir adetle göster. Galiçvada olan hâdiselerden muahedesi me: vali anla Rusya arasındaki hudut 1920 de ki Rus . Leh muharebesinden sonra Rus- Jarın Lehistandan çekilmeleri üzerine yn. pılan sulh mmuahedesi öle tayin Ky Versay tilmiş memleketlerden şi ırk. lisan ve anane itibarile Alman olduğunu iddia edemez. Böyle bir iddiada bulunur sa 1871 deki Frarkfort o muahedesinden HABER — Aksal TETKİKLER | 3ir geniyi GO saat suru kliyen balık! Bazı kadanalar, 16 vagonu 30 kilometre Makine kuvvetini ölçmek için beygir | kuvvetini ölçü olarak ele ala; | lara nisbeten acaba hayvanlar ne ka- dar kuvvetlidirler? Dünyanın, çüssele- rine göre en kuvvetli hayvanları hangi. r? Muhakkak ki hayvanlar enerji iUbariyle olmasa bile kuvvet itibariyle insanlara çok Üstündürler, Âlimler bu işi urun uzadıya tetkik etmişler ve ba- zı beklenmedik neticelere varmışlardır. Mestlâ atların arasında öyle bir cins kadana vardır ki mecmu sikleti elli beş tonu geçen on altı vagonu bir ray üstün de otuz kilometrelik bir mesafeye kadar çekebilmektedir. Maümafih deniz hayvanları kuvvet itibariyle karada yaşayan hayvanlardan da kuvvetlidirler. Dört yüz kilo gir. lığında bir “ton,, balığınm, zıpkmlan - dıktan sonra 38 tonluk bir balıkçı ge. i fırtınalı denizde tam altmış saat klediğine şahit olunmuştur. Bir balininm koca vücudunu suda yürüt- mek için sarfettiği enerji daki müthiş bir kuvvettir. Tahminlere nâzaran $a - atte on mij sür'atle yüzen bir balinanın insan - çekebiliyor sarfettiği kuvvet 50 beygirdir. Balığın sür'ati saatte 27 mili bulunca beygir kuvveti de birdenbire 500 € çıkmakta. dır Derizaltının çirkin devi ahtapot ise dünyanın en kuvvetli emicisidir. Ah. tapotun her kolunda bulunan yüzlerce emici guddenin emme kudreti o kadar fazladır ki yapılan tahminlere nazaran beher santim murabbama dört buçuk kilo gibi muazzam bir emme kuvveti isabet etmektedir. Büyük av avcıları, iri aslan ve kap- lanların, ağızlarında bir bütün dana veya ceylan olduğu halde bir sıçrayış- ta iki buçuk metrelik bir çitten aştık - larını söylüyorlar. Hele cüsseye göre kuvvet hahsinde dünyanın hiç bir mahlüku bazı böcek. lerin kâbına bile varamaz. Meselcâ bir arının kendi ağırlığından Üç yüz misli fazla bir oyuncak arabayı çekip götür- düğü görülmüştür. Gene bir tecrübe esnasında bir “kulağa kaçan, kendin. den tam beş yüz otuz defa daha ağır bir yükü çekmiştir, ADYOLIN ie sabah, öğie ve akşam Her yemekten sonra mutazaman sonra elinden alınan yerlere e hak iddia etmesinden daha haksız bir harekette bu lunmuş olur. Mağlü> bir Rusyaya kabul ettirdiği son Brest - Lâtvosk muahedesi hususun. da Almanyanın itilâf devletlerine teşek. kür etmesi lâzımdır, çünkü İtilâf devlet-| leri bu muahedeyi bir misal olarak ele 2-| Up onu mallüp düşmanlarına tatbik et. memişlerdir. . Versay muahedesinin en fazla tenkide. uğrıyan kısmı şu tazminat (o meselesidir Bizzat Almanyanın çağrıldığı bir konle. rasta orta Avrupa devletlerinin harbin çıkmasındaki mesuliyetleri okabul edil.) dikten sonra, bu mütecavizlerin yaptığı! az, çünkü Le -İzararları tamire mecbur edilmeleri gayet| haklı bir hareketti. Haksızlık sayılabilir-| di, eğer itilâf devletleri bu tazminat bah-| sinde İnsanlık hudutlarından dışarı çık.' mış olsalardı. Halbuki Versay muahede.' sinde Almanya. manen mesul olduğu za. rarlarm yüzde yirmi beşini tâzmine mec bur tutulmuştur. Bundan başka, Almanyanın bu tazmi- natı tediye imkânları da hususi bir ko" dişlerinizi fırçalayınız, misyon tarafından tesbit edilecek ve o. nun verdiği karardan fazlası için itilâi devletleri hiçbir talepte bulunmıyacak. lardı. Versay muahedesinin esasları işte bun. lardır. Bunlardan Mangisi vahşiyane ve- ya haksız sayılabilir? Eğer ellerinde im kân olsa muahedeyi tekrar gözden geçir. mek istiyenler bunların hangisini değiş. tirecekler? Milletler cemi inin dayandığı mua. hedeyi mi bozacaklar? Milletler arası iş dairesini mi kaldıracaklar? Silâhları ancak emniyet için lâzım olan dereceye İndirmek esasını m: terkedecekler? Mu- ahede ile Lehistana verilen istiklâli geri alıp bu memleketi tekrar civarındaki is“ tipdat idareleri altına mı verecekler? Çe. koslovakyayı veya Hırvatıstanı tekrar A vusturya idaresi altma mi koyacaklar? Müstemleke meselesine gelince; mua. hedeyi tenkid edenler acaba manda ida releri: aldırıp harpten o evvelki müs- temlekelerinin idaresini Almanyanm e. line vermekmi istiyorlar? BITTI Londra hayvanat bahçesinde dünya. nm en kuvvetli böceğinden bir tek nü- mune vardır. Bu, on iki buçuk santim olan siyahlı, beyazlı, bir böcektir. Bu böceğin boynuyla omuz ları arasında bir nokta vardır ki tıpkı mengene gibidir. Oraya parmağını kap tıran bir daha kurtaramaz. Böceğin o. muzuna bir anahtar konsa böcek bir boyun bükmesiyle bu anahtarı öyle sı. kıştırmaktadır ki koskoca demir tazyika deyanamıyarak bükülmektedir. Maamafih kuvvet itibariyle insan « lara pek üstün olan hayvanlar enerji itibariyle ekseriya insanlardan aşağı - dırlar, Amerikada Prinston Üniversitesinin yüzme havuzunda bundan bir kaç se. ne evvel yapılan bir tecrübede suda İnsanın bir köpek balığı kadar enerji sarfedebileceğini göstermiştir. Bu tecrübede 85 kilo sikletinde bir adam bir kılıç balığı oltasının ucundan tutarak suya girmiş, karsdekiler onu karaya çıkartmak için büyük bir köpek balığında olduğu kadar ve belki Ode daba fazla zorluk çekmişlerdir. Vücudunu iyi çalıştırmış kuvvetli bir adamın herhangi bir aslandan daha kuvvetli olduğunu iddia edersek belki de bir çok kimseler gülecektir. Maa . mafih bu, tecrübe ile sabit olmuş bir hakikattir. Sanolov jimnastik tellerinin ve yaylarmın mucidi meşhur Öjen Sandov, vücudunun en kuvvetli olduğu bir sırada San Fransiskoda 285 kilo sikletinde bir aslanla güreşmişti. Asla. nın ağzında bittabi bir ağızlık ve pen- çelerinde de eldivenleri vardı, bu iti- barla mücadele sırf bir küyvetin di. ğer bir kuvvetle çarpışmasmdan' İbaret kalıyordu. Düğüş, üç ravund sürmüştü. Birinci ravundda aslan sıçramış, fakat çikâr: yana sıçrayarak onun savletinden kur. tulmuştu, Bunun üzerine Sandov aslan: Omuzları hizasına kaldırmış ve yere çarpmıştı. Bu sademenin şiddetiyle kızan aslan ön pençesiyle şiddetli bir yumruk savurmuş ve Sandovu nakavt etmek istemişti, Sandov eğilmek suretiyle bu darbe. yi da savuşturduktan sonra aslanı kıs. kıvrak yakalamıştı, Aslan bütün gayre tine rağmen Sandovun elinden kuttula mamıştı, Son ravundda Sandov arkasını aşla. na dönmüş, hasmının kendini müdafaa etmediğini gören aslan bir hamlede Sandovun sırtına sıçramıştı. o Sandov birdenbire elini kaldırarak sırtındaki aslanın boynuna dolamış ve ani bir hareketle onu başının Üstünden çeke - rek yere çarpmıştı. Bu üstün kuvvet karşısında aslan pes etmiş ve kuyruğu. acayip, iri b bu İ mu iki bacağınm arasına sıkıştırarak mücadele meydanından uzaklaşmıştı. Cücelerin İsyan bayrağını kaldıracaklarmış. Cüceler, rinin kendilerini pek haksız bir sürette istismar ettik- lerine kanidirler, Ayni sirklerde çalışan uzun boylu dev adamlara, ağırlığı yüz olli kiloyu geçen kadmlara çok fazla teret verildiği halde kendilerine pek âz para v6- riliyormuş... Patronlarıma şikâyette bulunan cüceler, öon- lardan şöyle bir covab aimışlar: — Siz fazla parayı ne yapacaksınız? kuş kadar vü- cudunuz ver.. Az gıda size kâfidir, kalbuki devler ve sişmanlar çok yerler! Bu cevabı haklı ve yerinde bulmıyan cüceler, içle- rinden on dokuz cüceyi murahhas seçriigler. haksızlığı kükümet nezdinde protesto etmek için Va- şingtona doğru “tehditkâr bir yürüyüş, yapacaklarmış? isyanı sirk sahible. EÇEN gün Varşovada Yirmi yaşındaykön Rus Bunlar, rümüş. bir köyl saraya İhtiyar bir küylü gelmiş ve cumhurreisi- le görüşmek istemiştir. Yanls Stepüs isminde olan bu köylü, 118 yaşmdadır. Oturduğu Rondikle Varşova ara» sındaki 150 kilometrelik yolu yürüyerek katetmiştir. köylü 1857 Leh isyanma iştirak etmiş ve cihan harbin- de, hemen hemen yüz yaşma yakmken, Leh gönüllüle- ri arasinda bulunmuştur. Yakm zamanlara kadar çalı- yarak hayatımı kazanan bu adm, son günlerde elleri tit- temeğe başladığı için, artık çalışamıyormuş. Bu uzun yo. lu, cumhurreisinden kendisine yardım istemek için yü- Zavallı asirlik adamın isteği yerine getirilmiştir. Kilometrelerce yol MERİKAN sirklerinde ve müzikhollerinde çel:- yürüyem 1 1 83 yaşında gan cüceler isyana hazırlariyorlarmış. Yakında cumhurreisinin oturduğu nümune: ilik kartvizit LK kartvizit, eski zamanların en naşik milleti sa- 5 yilan Çinliler arasında kullanılmıştır. İlk kart- vizitler bugünkü kadar kısa yaşılmıyordu. Çinlilerin kartvizitleri uzun ve şairane cümlelerle doludur. İşte bir “Konfüçyüsün bin bir türlü lütuflarma mail olan; tiçeklerden, balıklardan ve güzel kızlardan çok hoşla- man; her gün yemeklerinde kırlangıç yuvası yiyen (kır, ordusunda nefer olan bu langıç yuvası, Çinlilerin en kibar yemeğidir!) ve akşam- ları kuştüyü yatakta uyuyan Şu-San-Şing.,, Avrupada ilk ratvizit on altmcı asırda Venedikte kullanılmıştır. Bugün Venediğe uğrıyanlar şehrin evrak wahzeninde bu ilk kartviziti görürler. Çok ince bir par- şömen Üzerine yazılmış olan bu ilk kartviziti, 1580 yilm- da Jan Vestetrof isminde bir talebe kullanmıştır. Üze- rinde kendi isminden başka şu cümle vardır: “Ümitle yaşıyorum.,,