17 Temmuz 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

Ankara, 17 — İktisat Ve Kescbir dün Salama ve Kari tetkik seyahatinden hususi trenle An- kâraya dönmüştür. Şakir Ki An- karaya hareketinden evvel kendileri. ne Zonguldak ve Karabük seyahat rinde refakat etmiş olan Anadolu A jansı muhar ta bulunmu: “— Yurdun ui servet membalarınd guldak kömür lerimden çok m bazi d bir surette isti tedbirleri ve imkânları 8 arkadaşlarımla tetkik ettik, Verilen kararları Ankarada ırlıyarak İl tanbula tekrar geldiğim zaman başvekilime arzedeceğim. Çatalağzında yeniden inşası düşü” nülen kömür limanı ile yine bu saha da tesisi mevzuu bahis büyük elek, trik santralı ve hamızı kibrit por fosfat fabrikaları sahaları üze. rinde yaptığımız tetkikat da çok fay. dalı olmuştur. Memleketimizin en biyik bir en» düstri merkezi olmağa namzet bulu. nan Karâbükteki demir ve çelik fab. rikalarının inşaatını programımız hilinde ilerlemiş görmekten de ayrı ca memnunum. Bütün bu gördükle- rimiz iktisadi kalkmmamızm yük. selmekte olan kuvvetli ve sağlam te. mellerini teşkil ediyor. Yurdumuz Atatürk dev bu feyizli eserleri. nin az zamanda büyük inkişaflarını görecektir. Seyahatte bize refakat eden mat. buat mümessilleri arkadaşlarıma bil sebir Karabükten narı için muhteli | ve su. da, zamızı ve muhtelif endüstri ve liman işlerimizi görme! . leri bu zahmetin yerinde topladıkla. TI intibalarla karşılanmış olacağını Ümit glerim.r Elektrik santralları Çatalağzı limanmda, f şaatından evvel ve ondar ludaki santral ile bera dek olarak yapılacak ki elektrik edeceklerdir. 1943 e kadar olmanın ve santralların yapılacağı ümit edilmekte» dir. İstanbulda elektrik ücreti o vakit yarı yarıya inecektir. Hamızı kibrit fab rikası Çatalağzmda kurulacaktır. Gele. cek sene bu tarihte Karabükteki b in tetkik seyahatinde alman izahat etin Anadolu ajansı şu tafsilât: veriyor; *“ Memleketin endüstrileşme proğra- m: dairesinde artmakta olan k tiyacını karşılamak için İst ramlaştırılacaktır. Eski üç mür programı yapılırken olan rakamlar tekrar gözden geçiril miştir, Tahminden fazla artan karşılamak için yenide mağa karar verilmiş da 1.900.000 tona ihtiyaç olduğu he - saplanmış ikenşimdi bu miktar 2.200.000 tona çıkarılmıştır. 1940 için 2.450.000 tona ihtiyaç vardır. 1940 tan itibaren senede 300.000 ton arttırılmak üzere beş milyon tona doğru çıkılacak- tır Işçi meselesi Bu miktara varabilmek için istihsali rasyonalize etmek lâzımdır. Amele me- selesini tanzim etmek, tahmil, lavuar, liman tesisatını kuvvetlendirmek lâ » zımdır. Son günlerde Zonguldakta ya- pılan içtimalarda bütün bu esaslar ayrı ayrı tetkik edilmiştir. İstihsal nelleştirilmesi ve maliyet fiyatının in- dirilmesi noktasından ocakları işletme işlerinin tek bir idarede toplarımanı Hü- zumuna ve faydasına kar miştir. Bunu tahakkuk e derhal icabına tevessül edilecektir. Bir zamanlar amele müzayede ile a- Imır vaziyetteydi. Şirketler ve ccak sahipleri arasında amele için yapılan rekabetten disiplin kayboluyor, iş aza- yordu Esas prensip amele turmaktır. Kömür havzasında yirmi bin İşçiye ihtiyaç vardır. Şimdi ancak on beş bin amele vardır, Fakat bunlar daimi ame- efaha kavuş- | | ! İ— le değiklir. Gidip gelirler. Bunun sekiz Bu sekiz bin kazma: ik evler yaparak Zon- oturacaklardır. bini kazmacıdır cınm yarısı k guldak Ailesi ları temin viyonlar, k şartlarını rslâh rilacaktır. Yazosl av - hacirler arasında kö- amelesi parsa onlar da lacaktır. 18 yaşından küçük işç'ler havzada usunda istifade edilemiyecektir. Bunun yreine gençleri amele değil sokabilmek t- <ağın yanında bir mütehassıs mektebi On sekizden daha küçtük olanla den şartları yolunda ise ocak hiz (de stajiyer olarak alıştırılacaktır. Bun- lar bu mekteplere, meden çavuş mekte iyer olarak o acaktır. bine namzet ol gireceklerdir. Dünkü kazalar Dört kişi yaralandı Dün dört kişinir lenen B lardan biri köprü üzerinde vukua gelmiş ve Küçlkmustafapaşada oturan Arif köprü üzerinde 337 nur nin idaresindeki motosikletin sademesi- ne maruz kalmış: Fakat yolda sami şiddetle fren (yaptığından kendisi de motosikletle beraber yere düşmüş ve teh. Ifkeli surette yaralanır Cerrahpaşa hastanesine dır. İkinci vaka da İki itfaiye neferinin a- Zır yaralanmasile s de manevra yaparken elek. trik direğine çarpmış ve şiddetli tıdan yere düş - Japon harbi Tokyo; 18 (A. A.) — Fiatlar komis- yonunca dün kabal edilen bir karar #i- retinde hükümetin Japon benkasınm ihtiyat altmlarından 800 çekmesini tavsiye etmektedir. Bu para ile mabarebede Japony n tedariki imkânlarını & manddelerinin mili si maddeler tedariki milyon yen lâzım olan arttır. kararmı tasvib ederek bu tedbiri bik edeceğine kati bir nazarla balilmak tadır. - Türk borcu tahvilleri Tamamile malla üdenecek Türkborcu kuponlarına ait faiz be- dellerinin malla ödenmesi için Pariste yapılana müzake aa ler meticelenmiş ve anlaşma evvelki gün imzalanmıştır. iye kadar yüzde ellisi nakit para ödenen faizler bundan sonra tamâ- men harice gönde, ödenecektir. İngiitereye gizlice girmek isteyen italyan zabiti Londra, 16 (A.A) — İtalyan hava subayı yirmi sekiz yaşmda o Silangieri randa Larshay vapuru Southam- apur İngilterede Southamto. nâ geldiği zaman subay polise (verilmiş ve vapura müsaadesiz bindiğinden mah. kemece dört hafta hapse mahküm edil miştir, İ Bin unsurunu teşkil eden vazifeyi yapı kaldırılmışlar. | * HABER — Aksam postası Valinin muhakemesi | Ankara, 16 (Haber) — Temyiz mah- Istanbul | Üstün | kemesi vali ve bi dağ ile « bugün (dün) de ç larım bersetlerine ar vermek su tile davayı neti ğe davet et Cankaya davayı anlatmış, neticede vali Muhiddin Üstündağ ile ar kadaşlarmın fiil vo hareketlerinin cür- mi vasıf ve mahiyetlerini şöylece tahlil ederek ceza iştir; , — Buna ihmal denemez. Çünkü ihma- iştir. Arif usun Uzun mak da ihmal ve terahi veya Âmirin kanuna göre verdiği bir emri makbul bir sebep olmaksızın yapınamak key- fiyetleri burada yoktur. Bilâkis vazi feye taalük eden bir iş yapılmıştır. te- ü bir fül vardır. Fakat, kanunun em. rettiği merasim ve eşkâlin dışında ya- pıldığı için vazifeyi suüstimal cürmü tekevvün ve teşekkül etmiştir. İşlenen suç herbirinin yaptıkları mu amelenin yekdiğerine inzimamı ile te- kevvün ve tekemmül ederek neticelen- miş olmasma göre cümlesi de hemfiil- dirler, Hareketlerine tevafuk eden Ce- za Kanununun 240 mcı maddesinin ilk fıkrasma tatbikan cezalandırılması ta- lep olunur. Müddeiumuminin sonra Muhiddin VU: man Ömer söz tir ki; —Neodense Belediyeye hücumu ken. disine gır edinen bir gazı atılarak bu İşte bir y Iddianamesinden ündağm vekili Ke. ve bihassa demiş. reisi bu yolsuzluğu memur ediliyor, Eline aldığı hakikat ve adalet dürbü- nün tersinden kullanan bu muhakkik | urmadan sonra İstanbul lediye re tabiki. Uzun B © yez- noktaları diye re. da bazı or. Bele l noktal nazarmı Cevaben bildiri . İddianamenin serdinden, Muhiddin ündağm vekili Kenan Ömerin ve di- ğer suçluların miidafaalarndan sonra, mahkeme heyeti müzakereye çekilmiş, | ve bir saat süren müzakereyi kip salona dönerek kararını bildirmiştir. Valinin beraeti hakkındaki bu ka rarda şöyle denilmektedir; Esbabı mucibesinin tafsilâtı lama kararında gösterildiği Asri mezarlık © tesisi için mütea- bağ- veçhile belediye. inmamağına wn olarak mu- amelenin bu şekilde tekemmül ve in halinde artık lâik hükümler takip ve tatbiki mevzuu yacağına ve paz nunca babsolamı - ğın — İstimlâk ko- yapılmış olması (o hukü- İ mesine ve belediyece teferrüğ olunan kan istişari o mahiyette kalıp bu hu- 'uliyet teveccühüne hiç bir veç- hile esas teşkil cdemiyeceğine ve pa- zarlık keyfiyeti kanunen vazifedar 0- lan encümeni belediyece tasvip edi- lerek hükükt şeklini iktisap etmiş ol- masına, belediyece satın © alınmasına teşebbüs edilen müselles araziye tâk- dir olunduğu anlaşılan kıymetle ba- İen bu civardaki arazinin kiymetle. rini gösteren vesalke müsteniden ya» pılan mukayese Eşreften satım alı « takdiri hu maksadın takip ( olunduğu. tdecek mahiyette gö sus susi bir iğ Eşref tarafından deste ceste teferrüğ edilmiş olması muamele- ve nihat safhasına nazarış saylamıyaci muamelât o hengimmda bu hususta tetkik ve tesbite lüzum olma. dığma dair müdafaat yerinde bulun- masına bedelinin (— teferrülğden evvel tediyesi keyfiyetinin bütçe vazi yetinden tevelli ettiğine mütedair müdafaat dahi mevzuata uygun tel ki edilmesi ve bu ârâzinin fariğ Eşref. lardan vali ve belediye ve reisi Muhiddin Üstündağın muarefesi el - ması mumaileyhin himaye edildiğini Zonguldak tetk M7 TEMMUZ — ikleri : Karabük fabrikası limana muhtaçtır İktisat vekili Şakir Kesebir, Zongul. zasında, binhetice kömür istihsa- alabilmek iri a giderken, | Bu mü- Ikmmamızda t k tedbirler dı büyük bir rol kından inçlerile yakından alâk: satını bulduk. toprağı enerji ve dağı, ) ğı Zonguldağı belediye reisinin elele verip günden güne güzel. ne refaha, günden güne kları o Zonguldak ve| sik bir misafirper- | verlik gör düklerimizi ve bu şebirlilerin lüks ii | dukları meseleler üzerinde istedik! i menedebilecek bir misa. istihsalinin | vaziyeti, ve daha bunlara benzer ve biri Üze- inde ayrı durulmaya değer mevzu. ları başka günlere bırakarak bugün li- man meselesini ele alıyorum. Karaden: liman işi her şeyden önce halledilmesi ieap eden bir (mesele ol. duğu halde hâlâ bir karara varılamamış bir meseledir. Bir tar senede beş mil. ürü ihraç ede bilmesi için icap eden tedbirler alınan bir ir ticaret limanına ihtiyaç ol. ndadır. izdeki sene çalışacak, Hamız: kibrit fabrikasının iki üç aya kadar sa Çatalağıtnda başlanacak 940 senesinde de fabrika işle. meye açılacaktır. Kömür havzasının kö- mür istihsali de seneden seneye artmak- tadır, Böyle olduğu halde bu havali işe yarar bir limana sahip değildir. Bugün Zonguldak limanı denilen yer, bir açık denizden farksızdır. Bozuk havalarda bu limanda bulunan gemiler selâmeti li. mandan dışarda gördükleri için dışarıya çıkmakta veya çıkarılmaktadırlar. Fırtınaya tutulmuş dalgalara kapılmış gemilerin belli başlı hiçbir nak yeri i de yapıl. kat nereye? Zonguldağa mr Ereğliye mi? Yapılan tetkikler, Zonguldağın bütün liman haline göstermektedir. #li şüphe yok ki liman — yapılmıya en müsait bir mevkidedir. Fakat limanı istidlâl ve istintaca müsait da mütalea edilemiyeceğine ve çünkü istidlâlle mücrimiyete müntehi bir neti- ceye vuculün âdil ve nısfet esas ve kai- deleri ile kabili telif (o bulunmaması. na ve yine suçlulardan Hâmit Oska- yın bu muameleye ber hangi bir su- ki çsasen sübut bulmama- suçluların vazifelerini suiistimal retle memuriyet ettikleri hakkuk etmemiş ve bu sebeple iyelerine ait (iddia yerinde görül- memiş bulunduğundan reddi ile suç İk e Reisi Mu- teis muavini sına binaen ta- tec» lu sa hiddin Üstündağ, sabık Hâmit Oskay, encümen âzaları Av- ni Yağız, İhsan Namık, Suphi, Meh- met Ali ve Şerafeddinin duruşmala- rına mevzu olan fiilden (o beraetlerine x yolu açık clmak © üzere le karar verildi. ”.* Asri mezarlık davasında bulunmak (- zere Ankaraya giden vali ve belediye reisi Muhiddin Üstündağ, bu sabah şeh- Haydarpaşa istasyonun da dostları tarafından karşılanmıştır. rimize dönmüş, Yazan: Hi. R.U. burada işa etmek iktisadi buzun mahzurlu or. Karabük fabrisi rını buradan nakletmek b mast nın ihtiy şına 45 kuruş gibi fazla bir doğurmaktadır. İşte gerek Zonguldağın ve gerek Eni linin bu mahzurları karşısında lims” daha müsait bir yerde tesisi icap eni” tedir. ie Limanın birkaç gün evvelki gazel” rin oldu bitti gibi gösterdikleri Ça sında tesisi de kati değildir. Hele vi Hmarı kararlaştırılmış olmak m çok bir tasavvur halindedir denilebi Şayet limanm Çatalağzında yap kararlaştırılırsa, bugün plânında £ rilen yerde, ticaret limanının inşası sonra verilecek bir kararla ve beş mW lira sarfile bilâhare yapılacaktır. Limanın Çatalağımda yapm rini Zonguldak elektrik suntralınm İ€ ri araştırıldığı sıralarda yapılan #öf' lar ortaya” çıkarmıştır. Bu mev il mizden dolma bir yer olarak görü toprakların atılarak yeniden deniz8 bi düşüncesini doğurmuştur. Filbi Çatalağır man yapılmağa pek müze dir. Sahil boyunca uzanan dağls” noktada zemini kumsal olan geni boğuz birakmakta ve bu boğazın bay a gi ri geniş ovanın cenubunu da yine bir dağ kapamaktadır. Bu şu dom” i, tablat her bangi bir tehlike limanın müdafaasmı bizzat kendi tüne almıştır. İş yalnız bu ova toprağını boşa” maktan ve burasını denizle birle” mekten ibarettir. — Bu sretle kasabada vücuda geti cek limanın şimal rüzgârlarndan “e halazasını temin etmek için de £' “ iki tarafına yapılacak (krokide Bi rildiği gibi” ki yüz, diğeri 1“ #netre uzunluğunda iki mendirekle patılması düşünülmektedir. es 'Tasavvur halinde bulunan bu & limanının yapılmasına bügün karat VE di olsa ancak üç buçuk #€P ikmal edilebilecektir, ki bu, demir © rikasının faaliyete başlamasından “4 iki buçuk sene, hamız kibrit fabrif” — nın açılmasından da bir buçuk sonra bi iş olabilecek demekti” Şunu işaret etmek lâzrmdır ki nın Çatalağımda yapılmasında Zon! daklılar başlarında mebuslarr Rai, bulunduğu halde memmun görün" mektedir, Bu kararın Zonguldağın körleri dir. Bu kararın Zonguldağın köri” 4 sine mukabil, burada yeni bir Sr doğmasma yol açacağı kanaatini ler, Bundan başka Ağza yapılacak direklerin limanı dalğalardan york leceğini fakat Karadenizin âzğın rafi larmda kendisine güvenen hiç bi” varinin mendirek ağzından ind, i biri remiyeceği, gemisini sahile mekten koruyamıyacağı da yap! tirazlar meyanmdadır. Plân: b yanlar ve liman bu mevkide vE sm: müdaafa edenler bu itiraza K hazırlamışlardır. Ancak Yıldız, şi yel, Poyraz, Poyraz Karayel, si Yıldız rüzgârlarını tutacak olan gi rekin ağzından gemilerin sürst“ kesmeden limana girebilmeleri yi metrelik mendirekin cenuba kıvl gğ suretile “uzatılabileceğini 200 m mendireğe de garbe doğru bir İ verilebileceğini söylemektedirler- Hiç şüphe yok ki vekiller vii ârzedilecek projeler üzerinde cak ve mesele ehemmiyetle tetkik “g Icektir. Neticeye göre de liman re a Çatalağzında yapıla” yi bir liman evel olmakla beraber onun sanayi bei uzak bulunması, nakil ücre tar, kiymetini düşürmektedir. yi Ereğli kömür havzası mhitinde ?' dukça nasıl olsa günün birinde el ğlnden ikinci bir liman haline # yi nemzeddir, Nakil cretlerinden #* gf yine günlün birinde, şimdi Ça sarfedilecek olan 12 milyon biray” Dikla çıkaracak ve Türkiye bede, ff man, hem de çok mükemmel Bi li kazanacaktır. Karar vermekte Syf mek, dev fabrikadan beklediğini”. gi daları elde edemememiz te taya çıkarır,