21 Haziran 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

2 İZ HABER AKŞAM POSTASI Mödürüş Hâdiseler, Hâdiseter, fikirler Miltetler Cemi- yeti ve Türkiye Yazan : Nizamettin Nazif ER şeyin, herkesin ve her mü. essesenin iyi ve faydalı tarafı olduğu gibi kötü ve zarurlı tarafı da vardır. Bir şeyi, bir gahsı ve bir mü- esseseyi beğenebilmemiz için gözönün. de bulundurduğumuz formül nedir? “Elverir kl iyi tarafı kötü tarafma üstün olsun,, demez miyiz? Eh... Mil Jetler Cemiyeti hakkmda da niçin böy- le düşlünmiyelim ? Bu cemiyetin de el, bette birtakım fena tarafları, bozuk ta. rafları vardır ve olacaktır. Dünyanm en girift muamması olan “sıyasa” nin bu en büyük snafor yerinde, zaman zaman, bazı fena sürprizler olmama. sına İmkân yoktur. Biz bunu anlıya- cak dereceden Üstün realistleriz. Pren- sip halinde istediğimiz ve istiyeceği, miz şey, saniyorum ki zararlarının az ve faydalarının çok lomasından ibaret- tir, Zararı çok mu? Azaltmalı, Faydası az mı? Çoğultmalı. Fakat, asla içinden çıkmamalı, Zira Ingiliz Kralını bizim bu cemiyetin içinde bulunma . mız bu cemiyetin iyi taraflarını kuv- vetlendirmektedir. Çıkmamız, bize İ- çinde bulunmamızdan Üstün bir fayda temin etmemekle kalmaz, bilâkis ce, miyetin fena taraflarını kuvvetlendi- rir, Kuvvetlendirir de ne olur? Bize fe. nalığı mı dokunur? Bunu sanmak gü- lünç olur. Fakat iyi olması ve ars ulusal bir iyilik mihrakı halini alma. sı almamasından daha iyi ve daha mümkün olan bir milessesenin binye- sini zayıflatmak, ondan asla daha İyi olmıyan temayülleri kuvvetlendirmek demek olur ki, bu hal açıkça şerre âlet olmak manasına gelir. Biz ve şer olmak, ne şerre âlet ol. mak ns de bilvasıta gerri kuvvetlen- âirmek temayülünde bir devlet deği - liz. Binaenaleyh milletler cemiyetini terketmemiz ihtimalini hatırlarma ge. tirenler hata etmekte ve teşhislerin. de yanılmakta olduğunu söyliyebili, riz. » 4 * Milletler Cemiyeti muhitinde, iste- diği havayı uyandırabilecek devletler arasında Fransayı görmek mümkün - dür, Fakat evvelâ şu suallerin cevabı. nı bulmak lâzımdır; Entrika Cenevrede mi dönüyor? | yoksa şarki Akdeniz kıyılarında mi? | Yılanm başı nerededir? Milletler o cemiyetinin Hataydaki | mümessilleri, kendilerine verilmiş o. | lan salâhiyet çerçevesi içinde hareket etmemekte olduklarına ve hattâ birer sokak politikacisı halini almaktan çe. kinmediklerine göre bunları tahrik e- den bir kuvvetin mevcudiyetini kabul etmek lâzım, Fakat bu kuvvetin nere- de çalıştığını tahmin edebiliriz? Milletler cemiyetinin içinde mi? dı- | şında mı? Komisyondaki bazı azanın milletler | cemiyeti relslik divanından yeni ve gizli direktifler almış olabileceklerini söyliyebilir miyiz? Cemiyetin bu ko- misyon Üzerinde bir Amirlik vasfı yek. tur ki, böyle bir teşhiste bulunmlabil- | sin! Olsa olsa, komisyon reisi Vest- manın bir Taşnak gibi, bir Usbeci gibi | hareket etmiş olduğunu, komisyon a. | zasının vazifelerine uygun bir bita - raflıkla mücehhez bulunmadıklarmı. şahst sempatilerle hareket ettiklerini ve kendilerinde olmuyan bir kudreti ger Devamı 4 üneüdea Nizâmeddin NAZİF Kadın orkestra HABER — Aksam postam — ———— aliş e “Yahudiler Alman plâjlarına sokulınuyor! Berilin parklarında Yahudilere alt sıralar sarı Almanyada ve Avusturyada Yahudi o aleyhtarlığı son günlerde tekrar şiddetlenmiş bulunuyor. Halk Yahudilerin dükkânlarını yağma etmekte, fırsat buldukça (OYahudileri döğmeye kadar varmaktadır. Son olarak, hükümet tarafından çıkarılan bir kanuna göre Alman tabiiyetinde bulunan Yahudi ana ve babaların çocukları Alman sayılmıyacaktır. Almanyada şimdiye kadar Yahudilerin tabi bulunduk. ları ağır şerait ve hükümler malimdur; Bir Yahudi Alman vatandaşi hakkını haiz değildir ve ona her İşte İstisnai mua. mele edilir. Meselâ, ağaçlı cadedlerde, parklarda Yahudilerin otu- rabileceği sıralar başkadır. Bunlar sarı boyalıdır. Sarı boyalı sıralara hiç bir Alman oturmaz. Diğer sıralarada Yahudi olan birisinin oturduğu görülürse derhal kaldırılır ve balk tarafımdan şiddetli hakarete uğrar. Fakat, sarı boyalı sira. lara oturanlar da, Yahudi oldukları derhal anlaşılacağı için, gelip geçenin tahkirli ve alaylı bakışları ile karşılaşırlar. Yahudilerin gidebilecekleri plâjlar ve kaplıca hamamları da ayrıdır veya herkesin girdiği plâjlar da onlar için syrı saat tayin edilmiştir. Almanlarla beraber denize girmek isti. yen veya onların bulunduğu plâja giden Yahudiler ayni şe. kilde tahkir görürler, Son günlerde birçok Yahudiler sebebsiz yere tevkif edil. mekte ve karakola sevkolunmaktadır. Berlinde, daima Ya- hudilerin geldiği lokantalar, ahçı dükkânları Polis tarafım. dan basılıyor, buradaki Yahudilerin bir çoğu, esrar kaçak. çılığı, döviz kaçakçılığı gibi suçlarla itham edilerek hapisha. dır. tedir. olan Y; Con Ruzvelt'in evlendiği Kız Vaklıle az kalsın bir sahtekârın kar,sı oluyordu karşılamak için | Fıansa 24 milyon frank avlediyor-... ” Ayın'28 zinde Pari se gelecök olan İn. giliz kral ve krali. çesini karşılamak için Fransa son ha. zılıkları görmek - tedir, Bu arada Paris, â. deta başlan başa güzelleştirilmekte, cadelerde ve mey- danlarda bulunan büyük binalar bo. Albert Könning yanmaktadır. Fransa, bu hazırlık ve bayram şenlik. leri için 24 milyon frank sarfedecektir. İngiliz kral ve kraliçesinin memleket dahilinde muhafazasma memur teşkilât da hazırlanmıştır. Ayrıca kralla beraber İngiliz gizli polis teşkilâtmdan da bir kısım memrlar Fransaya gidecektir. Bun ların başmda, oSkotland Yard (İngiliz gizli polis teşkilâtı)nın kralın muhafa. zasma memur kısmı şefi Albert Kanning” bulunmaktadır. Amerika cumhurreisinin oğlu, karısile beraber Geçen cumartesi ve pazar günü Ame rika âdeta bir bayram içindeydi: Cum. hurreisi Ruzveltin oğlu evlendi... Bu, Balkı iki cihetten alâkadar eden bir hâdisedir. Evvelâ, Rüzvelt bu düğün münasebetile, Vasingtondan (kalkarak, merasimin yapıldığı Nahanta kadar git. miştir, Cumhurreisinin memleket içinde. ki her seyahati büyük bir hareket ve fa- aliyet doğurur. Fakat, bu sefer halk, cumhurreisini o. tomobili içinde nutuk söylerken göreme. miştir. Ruzvejt, bu seyahatlerinde daima halk önünde nutuk söylerken görünmüş. tü... Bu itibarla ahali, iktisadi ve siyasi selelerden bahsetmiyen cumhurreis- lerini bu seler biraz yadırgayarak karşı lamışlardır. Diğer taraftan, Con Ruzveltir evlen. diği kızı Amerikada herkes tanımaktadır. Bir kere, memleketin en güzel kızların- dan biri olarak tanmmıştır. Sonra, bun. dan evvelki bir nişanlanma vakası vardır ki bilhassa kendisi bu münasebetle meş. hur olmuştur; Mis An Lindsey Klark bundan birkaç şefi Dünyanın ilk kadm — örkestra şefi 23 | yaşındali bir Çek kızıdır. Viteslava Kap relova ismindeki bu kız, geçen gün Lon. drada ilk orkestra konserini vermiş ve büyük bir orkestrayı idare etmiştir; Viteslava Kaprelova aym (zamanda kuvvetli bir bestekârdır. “Askeri senlo. ni, isminde bestelediği milli bir marş da bu konserde çalınmıştır. Bunda, istiklâl. ni muhafaza İçin çalışan Çekoslovakya- nın milli arzusu İfade edilmiştir. renge boyandı nelere veya tecrübe kamplarına götürülüyorlar. Halk Yahudi satıcılara boykot ilân etmiş vaziyettedir. Kimse onlardan alış veriş etmiyor. Bu dükkânlara girip çıkanların resmi almmakta ve Yahudi aleyhtarlığının naşiri elkârı olan “Stürmer,, gaze! sinde halka teşhir olunmakta- Bu gazetede bütün Yahudi ticarothanelerinin isimleri neşredilerek halk buralardan gltş veriş etmemeye davet 0. Tunuyor. Bu arada isimleri Alman, fakat sermayesi veya Or. takları Yahudi olan müesseselerin de isimleri ilân edilmek. Son bir karara göre, Yahudiler dükkânlarının üzerinde, camekânlarına büyük harflerle isimlerini-yazmağa mecbur- durlar. Bu suretle halkın Yahudi dükkânların derhal tanı. ması ve oraya ayak atmamasi temin edilmiş olacaktır... Bun dan sonra, bir dükkâna, Yahudi dükkânı olduğunu bilmedim de girdim şeklinde iddialar kabul edilmiyecektir. Bu tedbir hükümet tarafından alınmadan evvel esasen halk Yahudi dükkânlarının camekânlarına veya önlerindeki kaldırımın üzerine, büyük harflerle ve çıkmaz boya ile “Ya. budi,, kelimesini yazıyordu. Yahudi ticarethanelerinin gördüğü bu boykot tesirini göstermiştir. Birkaç ay evvel henüz kuvvetli bir mevki sahibi i tüccarları İflâs etmişler, birçokları da müesse- selerini Almanlara devre mecbur olmuşlardır. Bazıları da ticarethanelerini başka memleketlere nakle çalışmaktadırlar. Haziranın başından ortasma kadar, on beş gün içinde 1487 Yahudi tevkif edilmiştir. Bunların pekazı serbest bira- kılmıştır ve henüz 1225 i mevkuf bulunmaktadır. Bosna Hersek tahtının vâri;i! Bütün milletlere hitaben bir tebliğ. hazırladı Pariste” avu - katlık öden Milöğ > Zelyes isminde bir Sırb genci, kendi. sinin Bösna Her. sek tahtına varis olduğumu iddia et. mektedir, Miloş Zelys bu hususta Fransız Cumhurreis ine bir mektup gön. dermiş ve bütün ek Üzere bir tebliğ hazırlamıştır. Bunu, icab ederse, mil. | letler cemiyetine de gönderecektir; Kont unvanı tasiyan Milos Zelyes, kendisinin söylediğine göre, bundan bin sene kadar evvel Bosna Herseğin istiklâlini kazanmış olan birinci “Ze. limir” in ahfağındandır ve bu gün bu memleketin idare hakkı kendisine ait- tir. Hilen Bosna Hersek Yugoslsvyada bulunduğu Için, kont Miloş milletler cemiyeli karariyle burasınm ayrıl - masını, müstakil bir memleket haline konulmasını istemektedir... Filistin müftüsü şimdi nerede ? Filistin müftüsü, şimdi o Suriyede bir yerde gizli olarak bulunmaktadır. Fakat, bir İngiliz gazetesine haber verildiğine göre; mültinin yanma her sabah gelip gi. den berberi ondan talimat © almakta ve bunu Araplara götürmektedir. ay evvel, âz daha sahtekâr bir zenginin gelini olacaktı. Nişarlısr Samuel Sands ım övey babası bir müddet sonra sahte. kârlık ve dolandırıcılık suçu ile tevkif &- dilmiş olan Riçard Vaytni idi. Kız, böyle fena bir şöhret alacak olan.bir adamın ailesine karışmaktan güzel bir tesadüfle kurtulmuştur. Samuel'den ayrıldıktan bir müddet son ra Con Rüzveltle tanışan * An Klark 6. nun: — Benimle evlenir misin? sualie der. hal: — Evet, cevabını vermiştir. 21 HAZİRAN — 1938. ———— KURUN Görünüşe aldanma) ASAN KUMÇAYI yazıyor: “Alman âlimlerinden biri son zamanlar, da yaptığı kimyevi tetkikler | neticesinde Fransizların (Muguet) dedikleri itici çiçe, ğinde möhim miktarda asit prtssik butun duğunu keşletiniştir. Asit prüssik © çiğne, ince, yahut emince İnsanı zehirleyen bir maddedir; fakat garip olan eihet şudur ki bu güzel bir mayıs çiçeğine güzellik veren de terkibine dahil olan bu zehir imiş! Bu, na mukabil herkesçe malimdar ki birta. kım a ollar tababetle ilâç diye kul lanılırlar; bu otlardaki hastalıkları lay dahil olan acı maddelerden geldiği şüphe, sizdir. Herhalde hilkatin bazı çiçeklerdeki gü. zelliği öldürücü zehirden, bazı ( otlardaki acılığı da şifa kabiliyetinde o yaratmış ol, masını manevi bir sebeb olsa (gerektir. Belki bu sebeb hayalla ber görünüşe ve hoşa gidene aldanmanın doğru olmadığını insanlara anlatmak içindir. CUMHURİYET Türk tezinin zaferi" N ADIR NADİ yazıyor: “Biz bir hak ileri sürdük ve bir taahhü, dün yerine getirilmesini — İsledik. Dünya sulhunün çıkmaz sokaklarda dolaştığı bu diplomatik ânarsi devrinde © sözden anli- yan bakikote tapan İdeglistler bulunabile, ceğini ümit ettik. Ve İleri medeniyetlere lâyık bir millet balinde sonuna kadar tat hlıktan ayrılmadık. Fransız hükümetinin niyetleri bizi meş- gul edemez artık, Biç telâşli değiliz. Hakkından emin olan lara mahsus bir soğukkanlılıkla son vesi; kaların iokişafını o beklemiyoruz. Fransa hükümeti, Türkiye o cumhuriyetinin eski Osmanlı devletine benzemediğini ve meri, leketin vaktile “La Porte, diye andıkları Babilli ile hiçbir alâkası kalmadığını öğ- renmelidir. 1948 denberi (o dünyada çok duğunu, mazlum — milletlerin azaldığını, Çual d'Ossay göz. u görürse, belki © da, polilikğm "sını biraz gençleştirmeğe ve ozatana uy- durmağa çalışır. X Bu hakikatleri kavramak - Fransa için. onun dünya milletleri arasındaki oldukça sarsılmış, acıklı mevkiini düzeltmek bakı. mından şüphesiz bir inkilâp olacaktır. Yalnız merâk ettiğimiz bir (nokta vaf: Acaba günden güne göçen ihtiyar Fransa bir gayrel göslerip kendi eliyle belini doğ- rultabilecek mi? Yoksa bizim fiil yardie müimız şart mr? yenilikle. TAN Çocuklara bedava plâj M ZEKERİYA SERTEL yazıyor: “Denizle alâkası olmıyan büyük Avru. pa şehirlerinde çocuklar için yazın gire. bilecekleri havuzlar yapılır. Atina bile her semtte çöcaklar İçin böyle havuzlar yap” tırmıştır, Sokağa düşen çocuğu yazın Gö. hennemli sleağından kurtarmak için buna şiddetle ihtiyaç vardır. İstanbul deniz kenarındadır. Fakat ç0- cuklarımız için husus! ve bedava plâjla olmaması yüzünden çocuklar kendi semi lerinde ekseriya lâğım ağızlarında denir€ girmiye mecbur kalırlar. Çünkü çocuklar paralı plüjlara gidemezler. Bedava girdik: leri yerin de sıhhi şartlarını tetkike muf tedir değildirler. Çok defa da tehlikeli yer” lerde suya girerler. Bu yüzden her sen birçok du kurban veririz. İstanbulu çeviren denizin muhtelif yefs lerinde çocuklara mahsus bedava yıka ma yerleri ayırmak mümkündür, Bu yer” ler temizlenir, Çocukların girebileceği h#- le sokulur, oralara konacık can kurtar4" bekçilerle de çocukların hayatı korunursür ar parayfa şehrin çocuklarına büyük bi” hizmet edilmiş alur. Çocuklarımızı kör kederin eline bıra“ mıyahım.,, e Farmako'oğlar Birliği kongresi Türkiye Pratik Farmakoloğlar birliği#- den: Birliğimizin Senelik umumi | toplanti 20.8.038 perşembe ukşamı 22 de Eminönü halkevinde. (Cağaloğlunda) yemeleri Meslekdaşlarınızın herhalde gelmeleri dileriz. 1 — Idare ve mürakabe heyetlerinin po. porları, 2 Eczacı kalfalarının sıhhi muayene ye tabi tutulmaları, 3 — Maftn tatili bakkındeki teklifler 4 — Yeni sene için (seçim idere ve rakabe 5 — Mesleğe ait serbest münakaşala”