28 Ekim 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

Romanya Başvekilinin HABER'e Mülâkatı yapan : Nizamettin Nazit Atatürk'ün asil ve kuvvetli birade. ci Romanya Kralı Majeste îklğd Ka. rol'un büyük itimadına mâzbar mü. messlli ve Türk Devletinin: kuğretli ve medeni müttefiki 'Ramanyanın genç ve mühevver Başvekili Tatares. ©o He konuştum. Müttefik Yunanis. tanm Başvekili Metaksas ile ve müt. tefik İran'ın hariciye veziri Samil ile konuştuktan bir iki gün sonra İstan. bula heybetli bir endam ile kendini Bgösteren Tataresco, bana, — Balkan paktı ile Garbi Asya paktı devletleri. nit yüksek mümesaillerinde, bu mü. messillerin temâil ettikleri devletler arasındaki duygu ve bünye benzerlik. lerine tamamiyle uygun bir duygu ve yaradılış benzerliği bulunduğunu bir daha kabul etinek firsatmı verdi. Metaksaz kısa boylu ve parlak ma. vi gözlü ve biraz yağlıdır. Samil or. ta boylu, parlak kara gözlü ve gençtir. Tataresco da gençtir. Fakat uzun boylü, geniş omuzlu ve atletik bir genç. Bu üç insanda, ayfi medeniyet or. dusunda büyük rol alari ayni duygu. nun üç büyük generali edası var. Ko. nuşurlarken her üçünde de ayni hâ. kim'eda Beziliyor, ayni içten ses du. yuluyor ve insân kendini ayni munis bavanm içinde bulayor, $ Döst devlet mümeeşsili İstanbul ga. zetecilerini dün hep bir arada kabul etti. Fakat ben, Haber karilerine Bal. kanlarda ve “garbi Asyads uğuldıyan | büyük dostluğun kuvvet ve kudretini daha manalı bir şekilde tebarüz ettir. mek arzusundan yine kendimi ala. madım ve yine, bu başvekille de ay. | Yıca konuşmak imkânlarını bulabil . dim. Bu imkânı bana temin eden Ro. manya Ekselâns 'Telemak'ın nazik tavassutu oldu. Tataresco, Perapslasım — salonların. dan birini dolduran gazeteci ve fo. Toğrafçı kafilesini, bel kemiğinde en ufak bir eğilme sezilmeden selâmla. G1 ve hariciye husust kalem — müdiri | Refik Amir tarafından, herbirimiz | ayrı ayrı kendisine takdim edildiği . maiz zaman, bir sual saormamıza moy. dan bırakmadan şöyle dedi: j — Türk efkârı umumiyesinin mü. | >messillerine, dast Türk milletine Ro. men milletinin en sıcak doştluklarını Betirdiğimi söyliyebilirim. Ziyaretim, chır.yur ı müttefik Türkiyeye duy duğu içten alâkanın bir ifadesi sure. tinde telâkki edilebilir. Güzel memle- ketinize ayak bastığım andanberi | gördüğüm iyi kabul, halkın gösterdi. ği yüksek alâka Türk milletinde Ro. men milletine karşı duyulan dostlu. ğun ve muhabbetin derecesi hakkın . daki kanaatlerimi kuvvetlendirmiştir. Çok büyük işler başaran bir yeni İnsan muhitinin içinde ,bulunmak ve bu muhitin dinamik merkezi 'ile gah. san temas etmek fırsatını ele geçir. mMiş olmakla cidden - mes'udum. Ro . men ve Türk milletleri arasındaki Karşılıklı sevgi Romen ve.- Türk dev. Jetleri arasındaki- tam anlaşmanın çğk devamlı ve çok istifadeli-bir in. kişafa ulaşacağına ve-daha fazla te. kâmül edeceğine en büyük - delildir. Milli bayramınızı Ankarada geçirmek ve Türk istiklâlinin bu mes'ut yıldöz nümünde bü büyük tarihi devreyi açmış olan muzaffer büyük münevve. rin yanıbaşında bulunmak, tarafım. dan misilsiz bir saadet olarak kabul 'dilmektedir. Size bu günlerde fevka, lâde meşgul olduğumu ve bütün İşle. rimi bıryakarak Ankara ıeyğhıu'nı çıkmış bulunduğumu söylersem buna verdiğim ehemmiyetin derecesi hak. kında bir fikir edinebilirsiniz. Anka. rada bulunmamdan istifade ederek devlet adamlarımızla şahisan tanışmak ve geniş bir şahsi dostluk temin et. | mek istediğim şüphesizdir. Türk mil. letinde gördüğüm disiplin ve enerji, bana dost milletin istikbali hakkında Ççok büyük ümitler vermektedir. Çok iyi niyetlerin, ancak iyi ve metodlü bir disiplini şuurla kabul etmekle * elçisi beyanatı başarılabileceğine eminim, Dost Tür. kiye bana böyle bir emniyeti telkin etmektedir. Ve bu son cümleyi gsöyler söyle. mez; başıyla bizi hafifçe selâmladı, geniş askeri adımlarla salondan çık. tı. O zaman, yanına yaklaşmadan w zaktan, yüksek sesle gunları — söyle. dim: — Ekselâna... Sizl dinlerken son nutkunuzun üÜzerimdeki tesiri bir da. ha canlandı. En hafif ve masüm cüm. lelerinizde bağıran bir ifade var, Gülümsedi: — Hangi nutuktan bahsediyormu. nuz?, — Macar . Romen hududunda söy. lediğiniz son mühim siyasi nutuktan. İtiraf etmeliyim bi Ekselâns, kendi kuvvetine guurla inanmış ve bu ina. nışını çok kuvvetli bir vesika ile de gözlere vurmuş bir milletin dostluk ve sulh eli uzatışımdaki insani manayı bu nutuk cidden olanca heyecanı ile duyurabilmiştir. — Anladım. İstihkâmları teftiş ettikten sonra söylediğim nutuktan bahsediyorsunuz. — Evet Ekselâns... Harbiye, bahri. ye ve hava nazırlariyle birlikte Macar hududundaki yeni Romen tahkimatını teftiş edip müspet bir fikir elde etti. | ğinizi İlân ettikten sonra söylediğiniz bu nutuk cidden kuvvetliydi. — Fikrinize aynen iştirak ediyo. yum. Nutkum hakikaten kuvvetliydi. | Fakat Macar hududundaki yeni Ro. men tahkimatmı görmüş olsanız bu tahkimatım nutkumdan çok daha kuv. vetli olduğunu anlardınız. Bu kuyvet | Orta Avrupada sulhün devamma bir işarettir. Bu sön cüimleyi atletik endamına bir kat daha ahenk veren bir el ha. | reketiyle kuvvetlendirerek söylemişti. Ve derhal ilâve etti: — Siza bir şey söylemek — isterim. Ben mülâkatları sevmem. Mülâkat, boş lâftır. Ben iş görmeyi severim, Maamafih Ankarayı ziyaret gibi mü. him bir saadet sanıyorum ki beni ko. nuşmıya teşvik edecektir. — Ben de bu kanaatimi Ekselânsı. nıza bildirmek arzusundaydım. Aca. ba avdette Ekselâns, bana, yalnız Haber için bir mülâkat vaadederler mi? — Mülâkat mı? Fakat size mülâkat. tan hazzetmediğimi söylemiştim. — Hatamı af buyurunuz Ekselâns. Recamı bir başka cümle ile de ifade e- debilirim, Bana bir tebliğ verebilece. ğinizi de söyliyebilirim. Yalnız bu tebliğin sadece Naber'e inhisar etme- Bİni istiyebilir. miyim? — Kabul, Ankara dönüşünde size yalnız gazetenizde intişar etmek Üze. Te hususi bir beyanat... Hayır... Bir tebliğ vermeyi vaadediyorum. .. .» Dost ve müttelfik Romanya, bu genc, Mmünevver, atletik ve müspet düşünce. L devlet edamı tle iftiharında cidden haklıdır. Ankara siyasi mekanizmasının da bu genç ve meziyetli başvekilin şahsi. yetinde bir dürüst ve kıymetli adam bulduğunu ihsas «tmekte, dost ve müt tefik devlete gösterdiği itimat kadar haklı olduğunu kabul etmek — doğrü. | dur. Nizameddin NAZİF Fasta hâdiseler Milli bareket şefleri icin nümayiş Port Lyautey 27 (AA.y — Bugün — öğle üzeri camiden çıkan yüzlerce Faslı nasyona | list komiteri azasından Biurinin idaresi alten | da olarak, geçen güm tevkif edilen milli ha. reket erkânının tevkiflerini pprotesto için nümayişte bulunmaya teşebbüs etmiştir. Polis nümayiş alayını tntizam altırım aimş ve fakat biçaklarla — taarruta * üğramığtır. Altr yaralı — vardır. Birl tevkif olunmuştur. Polis nanyişin idamesi için icab eden tedbirt | almaştır. | ZAYI — Burm askeri ilsesinden aldığım Hae san #mıf taadinamemi kaybettiim. Yanı, Bint! çıkaracağımdan Gekisinin Bükmü yok. tur. Hakkı Konuray | | Vazife bilmektedir. Başka memleket . 5 | Bir âile facias [ Baştarafı 1 incide Jâhatın münasebetiz hareketlerde bulunduğ'u | geklindedir. İ Reşad, karısı bir gün hastahaneye geldiği | faman kendisine hakkında işittiği şayladan bahsetmiş, doğru yoldan sapmaması (bta. | rinda bulunmuşlur. Riyayete göre buna rağımen Melâhat yüp. heli kadınlarla arkadaşlık etmekten vazgeç. memiş, kocası Reşadın ölüm tehdidine maruz Kalmıştır. Söylendiğine göre, Reşad hastaha. | neden Çıkmem karzımını vuracağını Lirkaç KL | giye anlalmıştır. Genç kunduracı dün hastahaneden taburcu edilmiş, doğruca kayın pederinin evine gel. miştir. Geceyi evinde geçiren Reşadia karısı arasında ne gibi bir görüşme geçtiği henüz belli değildir. Sabahleyin yedi buçukta Reşad kaym pederinden para alarak sokağa Çikmış, ekmek peynir alrp dönmüştür. Sabah kahvealter yaptldıktan biraz sonra Melâhat, bir kadım tarafından aşağıya — çağrılmıştır. Kartımın merdivenden inmesini müteakip pe. şinden frlayan Reçad, kartat ile konuşmaya gelen kadının kendisine bahsedilen kadıı dan biri olduğunu anlamış, hemen Üzerine atılıp birkaç tokat vurmuş, evden kovmuş. tur. Arkadaşınım kovulmasma canı sılılan Me. JAhat kocasnın ceketini arka tarafından Çek. miştir. Kadımım, karısı tarafından müdafaası karşısında kant beynine smçrayan Reşad ce. binde bulunan bıçağını hemen çekmiş, Melâ. katın sağ omuzuna ve sol böğrüne saplamış. tir. İlki beçak darbesi yiyen Melâhat hamen yere düşüp ölmüştür. Diğer kadın bu arada kaçmıştır. Reşad cidayetten sonra bıçağı cebine so. kup evden çıkmış, ardiyeden geçerek sokuğa fırlamış, yelkencilerde bir arkadaşının dük. kânma gitmiştir. Burada bir çay içtikten son ra karakola gidip tesilm olmak kararını ver. mş, yola çıkmış, bu serada cinayet yerine gelmekte olan memurlara teslim olmuştur. Cinayet tahkikatma müddelimumi! muavin lerinden Nureddin el koymuş, tabibi adi! Sa. h Haşim ile vaka yerine gitmiştir. Reçad, cinayetini itiraf etmiş, “namusunu temiztediğini,, söylemiştir. Bir hâdise daha Buraalı Salm isminde birisi Beşiktaşta Türkali mahallesinde — Tuzbaba — sokağında oturan Mediha isminde bir kadınla tanışmış, evleamek teklifinde bulunmuştur. Medihâ bu teklifi kabul etmediğini bir ah. babile Satme bildirmiştir. Buna kızan Salm dün eline büyük bir bıçak alarak Medi. banım evine gitmiş. içeri girip kadının Üzerine hilcum etmiştir. O sırada Medihaya misafir gelmiş bulunan Muzaffer ismindeki arkadaşı Saimin kollarını tutmak istemiştir. Balm bir silkinme ile ka. dmn ellerinden kurtulmuş, biçağını Muzaf ferin sol kolunu saplamıştır. İki kadin birden feryada başlaymca Salm haçağını cebine sokup kaçmıştır. Yaralı kadın tedavi altıma almmuiştr. Bursalı Salm aran. Büyük Bayramımız Baştarafı 1 inelde riyet ve inkılâp mevzuunu teşkil ede- cektir. Mühtelif halkevleri kendi mıntaka- larındaki ilk okul çocuklarma cumhu- riyet bayramının tatil günlerinde sine- ma seyrettireceklerdir. Büyük geçit resmi Şehrimizden binlerce k'şi büyük KREÇİL resmini görmek üzere Ankaraya gitmiştir. İstanbulda yapılacak geçit resmine ait hazırlıklar ikmal edilmiştir. Geçit fevkalâde parlak otacaktır. Dahiliye Vekilinin nutku Cumhur'ycı Bayramı — münase- betiyle “Ankara ve İstanbul radyo- lart birlikte çalışacaktır. Bugünkü neşriyat programı kısmı mahsusumuz- dadır. Bugün saat 13,20 de dahiliye ve- kili tadyoda bir nutuk söylemiştir. Şükrü Kaya bu nutkunda ezcümle göyle demiştir: — Millet Atatürkü muhabbetle ve minnetle anmayı gerefli va ferahlı bir lerde yaşıyan dost milletler, insani. yet hâdimi adamlar buna iştirak et. mektedir. Bugün, senelecdenberi dış memleketlerdeki dost milletler tara. fından da kutlulanıyor. Bugün yalnız bir milletin — galebe günü değildir; ayni zamanda zalimin küvyetli de olsa mağlüb edildiği gün, haklının haksıza galebesi günüdür; Millet'n kendi hakkma malik olduğu bugün İ'ân edilmiştir. Fski Nirk - tarihlerinin — tetebbüü. demokrasinin eski Türklerde dikkatle tetkik ve kabul cdildiğini göstermek. tedir. Türk milleti gahst ve keyfi 1- dareyi asırlarca nefainde tecrübe et. miş ve neticede bin bir fedakârlıkla benimsediği toprakları düşmanlarına 28 İLKTEŞRİN — İllet Asiler bir Ir'ı'gilitîn gemisini Fransız gemilerini batıran tayyareler de araştırılıyor v Londra, 27 (A, A.) — Stanray âdın. İ-daki 800 tonluk İngiliz vapuru Gijo. nun yakmında pulunan buçuk mil açıklarındı âhlr bir İs . panyol balıkçı gem ateşine uğ. ramış ve İspanyol gemisi İngiliz va. purunu tevkif etmiştir. Alman tedbirler Landra, 27 (A, A.) — Amirallık . tan bildirildiğine göre, gimali İspan. ya sahillerinde bir asi balıkçı gemi - sinin hücumuna uğrıyan İngiliz Sta . nray vapuru hâdisesini tahkik etmek üzere, oralarda devriye gezen İngiliz destroyerlerinden biri hâdise ma . halline gönderilmiştir. Batırılan Fransız gemileri Paris, 27 (A. A.) — Akdenizde hü. cuma uğrıyarak botan iki Fransız va, Avilesin üç puru hakkmda mütecaviği? y yetini tesbit için ynpx:mık“ ) kikat henüz neticelenmemi” g | Fransa, Valensiya lwrlâ lamanka makamatı nezdind'“ı da bulunarak Frarsız vaptif y relerinin tecavüzden masilf susunda ilersi için her İi da teminat istemiştir. (i . Cumhuriyet ordus! takviyesi a Paris, 27 (A A.) — VA bildirildiğine göre, —© w’.:ı Aragon cephesin de, Uü,v“:ımr ruza karşı koymak Üzere / çi orduyu takviyeye gali ’/ Yeni sınıfların silâh altımâ y gubef st düşünülüyor, Ancak sedii: ği kendisini him(limy 'Tokyö, 28 (A.A.) — Hariciye nazr- Çin - Japon har p rt Hirotanın Belçika sefirine Vermiş ol- duğu notakla Japonyanın Çindeki faali- yet ve icraatının Çinin tahriktti dola - yıtiyle dokuz devlet muahedesi ahkâ - mımm haricinde kalmakta olduğu be- yan edilmektedir. Notada Brükcel içtimamın yaziyette ihtilâta sebehiyet vermekten ve yeni mânlalar çıkarmaktan başka bir netice tevlid etmiyeceği ilâve olunmaktadır. Çin askerlerinin kahramanlığı Şanghay, 27 (A.A.) — Şapel (Şang hayın Çinli şehri) yangıtı dört kilomet re boyunda ve üç kilometre derinliğin- de devam ediyor, Yarım milyon hülkr barındıran ve en mühim endüstri mücs- seselerini ihtiva eden mahalleler kâmi- len yanmıştır. Bir kaç yüz Çin piyadesi harabeye Hönen sokaklarda tutunuyor. Altı katlı büyük bir binaya sığınan bir Çin taburu da Japon kuvvetlerinin — ilerlemesine mitralyöz ateşiyle ve el bombaları ile mâni oluyorlar, Çin kuvvetleri gşehrin zaptı için yapılan muharebede harikul- âde bir kahramanlıkla harbetmişlerdir. Japonfarın vahşeti Şangahy, 27 (A.A.) — Suçov istika- metinde sür'atle ilerliyen Japon kuv - vetleri demir yolu köprüsünü yandan mitralyözle ateş altına almışlar ve Şa- peiden cenuba doğru kaçan sivil halkr ateşe tutmuşlardır.. Bunların arasında tek bir Çin askeri bulunmuyordu. Ek- serisi kadın ve çocuk olan bunların bir çoğu ölmüş veya yaralanmıştır. Çinlilerin 'ahı mı tuttu ? 'Tokyo, 27 A. A.) — Tokyo - Yoko . Hama hattında işliyen bir tren harbe giden askerleri selâmlamak için ray . ların üzerine çıkmış bulunan bir halk kütlesinin orfasına girmiş ve bunlar. ——— bırakarak cekilmeye mecbur olmuş bir ttir. 'Türk milleti uzum hayat devresi a. rTasında parçalanarak, ayrı ayrı hükü. metsiz kalarak deröbeyleri ve esnaf teşkilâtları (Lonca) tarafından idare edilerek yaşamış ve hattâ zaman ya. man mülkiyeti kaldırma teşebbüsle . rinde de bulunmuş, böyle devreler de geçirmiştir. Bütün bunların yaptığı zararlar tarihlerde yazılıdır. Atatlirk tarafından kurulan rejim sonsuz bir yurdseverliğin — neticesidir. Atatürk küçük yaşta memleketinin ve milleti. nin geçirdiği elim devrelarin azabmı kalbinde duymuş. hâdiseleri —müspet ilimle mücehhez bir dimağ içinde ele. miş ve Türk rejimini noksansız ve ku sursuz kurmuştür. Bu rejimin bir kıymeti de muasır inkılâplardan ev . vel tatbik edilmesinde, bulunmasında ve millfei olmasındadır. Bin bir mak. Sâtli tahriklere, hulyalaza kapılma. dah yürümek har Türkün milli vazi. fesidir. Böyle bir millete başka başka tejimleri göstermek, tavsiye etmek, o milleti rencide etmekle kalmaz, onu ayni zamanda kendi varlığına suikaat edilmiş şüphesine düşürür. Tarih de şakittir ki, mlilt İmanmr kaybetmek noksanlığı Türklere isnat edilemez, — dan birçoğumu ezmiş veyâ tır. Japonlara göre çinlil zaylatı y Tokyo, 27 (A.“ı'ı.) — Herbli' reti Çin . Japon harbinde bir listesini neşretmiştir. ”' Bu listeye göre bu ayll / dar-9640 Japon — ölmüştür 446T si şimalde ve 5173 Ü cephesinde ölmüştür. Butü ı/ Çin zayiatır 105070 ölü ediliyor ki, bunların 44270 ıwg' dir. Çinlilerin ölü ve yı-r*ıı yiatr takriben 425.000 dir. *? Şanghayda eline mühim mı geçmiştir. Bunların ı!% tüfenk ve 1200 mitralyöt Muhasamatın ww Ç ne kadar Şanghay ccphed'ı:ıg Terin zaylatı 60.000 i:;ro re takriben 250.000 kil y h Çinlilere göre v-!g:;.ı 4 hay, 27 (A. A.) — Şanghay, 27 ( wy' Jamış olduklarını haber “Takoumpago” gazetesi ö v,ç’ yanın zaptı üzerine 20,000 çi ponun seddi Çinin cenub““dw larile alâkalarmın kesilmif yazmaktadır. Ingilterenin kart” y “ Londra, 28 (AA.) — YZ alan ondra mahafilinde k ğuna göre, İngiltere Şlnle ı p nelmilel mıntakayı tahliye a0t rinde değildir. İngiliz hÜ g) sınm ve kendi menafiinin icap eden tedbirleri almışti”. — Amerikanın kll"," Şanghay, 27 (A A.) fç:,, ğ daki Amerikan filosu kumaf” ) Yikan mrntakasına havadat V" . çef vukuunda tayyarelerin mm:',,ı olursa olsun derhal ateş 4' h merikan askerlerine emf' İtalya 6 kruv$” Yıptırıyow Londra, 27 (A.A.) İtalyan ğ ğer devletlerin bahriyelerini ki 6-7 ay içinde - bir sürprif da bulunduracaktır. İtalya hat içinde dördü Vaşington tiP'” 4 mak Üzere altı kruvazörü d*“:;f cektir. Bu dört ağır krıl"ıiı ton hacminde olacak ve ** toplarla techiz edilecektir. 184 Yeni neşriyat Akar ve Em Gııeteı'd!ı; İstanbul irad ve emlâk M j liğinin vasıtai naşiri efkâr makta olan Akar ve ı;ıı::/ cumhuriyet — bayramı / güzel bir başlık ve zengin #” gll la çıkmıştır. Emlâk işleriyit — olanlara tavsiye ederir,