17 Mart 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

EZ Mas Par Komşumuz ve dostumuz iran — şahinşahın yıl dönümü münasebetile — * İşte İran ulaştığı her merhaleden yeni bir hız alarak durmuyarak ilerli- yor. Betondan ve çelikten adımlarla ilerliyen bu İran ile bu İranı yaratmış olan milli gef Türkiyenin endost sempati ve hayranlığını kazanmış bu. lunmaktadır. Komşu, kardeş, dost ve müttefik milletin asker, terakkisever, özüne ve sözüne inanılır, otoriter, azimkir, ze. ki ve mert olan milli şefi sayesinde ulaştığı son merhaleden göfünüğü ta. mamile “avrupsi,, dir. Dünyanın en arızalı bir kıtasını oyarak, - tabiatın “yol vermez ağ,, “devrilmez kaya, “geçit vermez uçurum,, halindeki bü- İn isyanlarma rağmen Mavrayı İran hattını yapan, 'Tahranı modern mek. teplerle süsleyen, İran köylerine dev. let merkezindeki emniyeti ulaştıran, dört buçuk sarhoş Çar Kazakı karşı- sında bile titriyen Kacarların payi. tahtında on gün evvel en modern si. Jâhlarla mücehhez bir orduya geçit resmi yaptıran bu “Avrupai İran,, Av rupa medeniyeti manzumesine dahil olup Avrupa kolerasma © tutulmamış bulunan zinde, temiz ve İnsan millet. lerin yalnız sevinç değil biraz da gu. rurla seyrettikleri bir varlıktır. İran için medeniyet meçhul bir ma- »evi maden değildir. İranlı bir vizi, got, bir Golvalı, bir Fırank gibi en derin cehalet ve vahşetin içinden çe. kilip medeniyetin karşıma kirli su- ratlı, kanlı elli bir toy halinde çıka. rTılmamıştır. yüce bir medeni mirası yeyip bitir. dikten sonra sefalet uçurumuna yu. varlanmıştı. İleriyi gören, cehdi bol, azmi bol, bir şef bulduğu gün düştü. ğü uçurumdan çikmağa karar Ye- rince kendinde eski medeniyetin bü. tin mesut istidatlarmı yaşar buldu ve İşte bumun içindir ki Rıza Pehlevinin İbret gözü ile bakılacak bir rakam Dün bir dostumun evine gitmiştim. Bir ara yanıbaşımda duran fransızca bir kitabı karıştıracak oldum. İkinci sayfasında gözüme ilişen şu cümle be- ni çok düşündürdü: “Bu eserden edebiyat münekkidleri. ne tevzi edilmek üzere, “...,, markal Lüks kâğıtlar kullanılarak 550 tane basılmıştır.,, 550 kitabın edebiyat münekkidlerine dağıtılmak üzere basılması odemek o memlekette bir edebi eser üzerinde ten kidde bulunmak hakkını (kazanmış “350 salâhiyet,, tanmması demektir. Memleketimizin böyle mes'ut bir e. debi dereceye yükselmesini temenni €- derken dostlarıma biricik Nurullah A. tacımızı hor görmemelerini onun zehir- li istihzalarma şuurla tahammül etme- Terini tavsiye ederim. Acıdım doğrusu... Amerikalılar, çok tanınmış bir tarihi şahsiyetin acı macerasını filme almış. Jar. Dün, bir müddet ewvel (Beyoğlu sinemalarından birinde geçen bu film- den bahsediliyordu. Münevver kadm- Jarımızdan biri dedi ki: — Ben filmi unuttum. Zira antırakt esnasında yanımdı oturan iki gencin muhaveresi kafamı altüşt eti. Biri, “acaba film nasıl bitecek?,, demişti. Ö. teki de “bilmem, diye cevap (o vermez mi? Bu da kâfi gelmedi öyle tahminler yaptılar ki... Hayretten dona kaldım. Düşünün bir kere bir hayli tahsil gör- müşe benziyen bu iki gencin hu kadar meşbür bir tarihi macera hakkında en ufak bir bilgileri yoktu. Gençlerimizin hepsini tarihe bu ks. dar bigâne addetmeğe imkân yoktur. Fakat böyle gençlerin sayısı yalnız İ- &iden ibaret olsa dahi,bu,gene bir hay» Mi, düşündürücü ve azap (e verici bir müşahededir, | ektiği modernizm tohumu, bütün garp Avrupasına hayret veren bir sü. ratle bugünkü neticeleri verebildi. Az yılar içinde komşumuzun diln- yaya gösterdiği boy, bugünü takip edecek on beş yirmi yılım sonunda Pehleviler İranının, ne yaman bir me. deniyet merkezi haline gireceğini an. lamak istiyöcek yabancılar için enfes bir ölçüdür. Bender Şahpurda ve Hazer kıyı- sında ilk İranlı amelesinin sarp dağla.. ra İlk kazmayı indirdiği gün «istihza İle mırıldananlar şimdi 'Tahrandaki Nafia Bazırını tebrik etmektedirler. 'Tahranm eski, karanlık ve pis kışla. larında modern bir ordu kurmak İçin İranls genç zabitlerin çalışmağa baş- ladıkları gün istihza (le mırıldananlar $imdi İran erkânıharbiyesini tebrik etmektedirler , Sakalları kmalı ahuntların siga yaptıkları İsfahan ve Mazendiran da kız keşafların sert adımlarla vehür bakışlarla dolaştığını görenler İran Kültür bakanma saygı göstermekte. dirler. Ve hiç şilphesiz gerek kültür, gerek imar, gerek milli müdafaa bakımın. dan İranın devlet şubelerine ulaşan bütün takdirler ve hayranlıklar bir buket halinde toplanıyor, İranın mil. Vi şuur ve vicdani bu buketi Türkiye. nin büyük dostu Şehinşah Rızaya tak dim ediyor. ŞEKİP GÜNDÜZ Şark banliyö treninde “ys ya Mühim tenzilât Bakırköye 5 Yeşilköye 7,5 Kuruşa gidilebilecek Bakır ve Yeşilköyde'ötaranları ve yazım Flöryadaki deniz banyolarma ve diğer sayfiye yerlerine gidecekle- ri sevindirecek bir haber veriyoruz: Bu da Sirkeci . Küçükçekmece ara. sındaki bilet ücretlerinin fevkalâde bir surette indirilmesidir . Şark demiryolları devlete geçtik, ten sonra alâkadarlar bu kısımdaki | banliyo tarifesinin pek yüksek oldu. ğunu, halkm bu husustaki şikâyetle. rinin yerinde bulunduğunu görmüş- ler, tenzilât yapılması (etrafında esaslı tetkik yapmışlardır. Bu hüsustaki incelemeler sona er. miş bulunmaktadır. Hazırlanan proje Ni . Tas dikten gelir gelmez tatbik mevkline konacaktır . Öğrendiğimiza göre Sirkeci . Yeşil köy arası iki mmtaka sddedilecek, buna göre Ücret alınacaktır. Yalnız şunu söyliyelim ki üçüncü mevkide Bakırköye beş, Yeşilköye 75 kuruşla gidilebilecektir. Diğer dan muteber olacağı söyleniyor . Avusturya Başvekilinin Roma ziyareti Roma 17 (A.A.) — İyi haber alan mahafilde bir kere daha tebarüz et. tirildiğine göre, nisan ayında Avus. turya Başvekili Şuşnigin Romaya ya. pacağı seyahat hiçbir hususi mahi- yet taşımamaktadır. Kaza ile pat'ıyan tabanca General Ali Thsanın oğlunu yaraladı Dün saat 20 raddelerinde Teşvi kiyede oturan mütekait general Ali İhsanın 25 yaşlarındaki oğlu Necdet tabancasını karıştırırken tabanca bir den ateş almış ve çıkan kursun sağ ayağının kaba etine girip kalmıştır. Yaralı derhal hastahaneye kal dırilmış ve kendisine ameliyat yapı larak kurşun çıkarılmıştır. KESİME | Vali ve Hüseyin Cahit davası Dün izmitte görüldü Vali, makale Belediyeyi halkin husumetine maruz' bıraktı dedi. Hüseyin Cahit, Belediyeyi tenkide vesile hazirlamak için böyle bir şeye lüzum yok. Yalnız sinek meselesi kali, diye cevap verdi. İzmit 16 — Mubharrir Hüseyin Çahit tarafından Vali ve Belediye reisi aley. hihe açılan hakaret davasma . bugün devam edildi. Bu celsede Muhiddin Üstündağ biz- zat hazır bulunuyordu. o Biriken para serlevhalr makalenin kimin tarafından yazıldığı hakkında tahkikat yapılması» ma dair gönderilen müzekkereye veri. len cevap okundu. Bunda, meselenin gazete sahibi Necmeddin o Sadıktan sorulduğu ve almacak cevabın bildirile- ceği yazılıyordu. Müddelumumi ceva- bın beklenmesi isteğinde (o bulundu. Sonra Muhiddin Üstündağ (o mukabil ! davasını şöyle anlattı; “— Aleyhimizde halkın huşumetini tahrik eden neşriyat vukua geldi. Bu. nu Akşam gazetesi, Hüseyin (oCahit yaptı. Hüseyin Cahit müstehzi bir Ji- #anla iftira ve İsnatlara girişti. Bele- diyeyi kanunsuz vergi alırmış diye teş. hir etti. Halkın hakkı çiğneniyor diye söylemek bir cürüm değil midir? Mal canın yongasıdır, derler. Meş- rutiyette Arnavutluktaki isyan halktan sakal ve yumurta vergisi alımâtaktır, diye yapılan propagandalar Üzerine çık mıştır, Yalnız maddi! zehir akıtılmaz, manevi zehir de olur. Haksız (o vergi alıyorsam isbat etsin. Bu neşriyatı ce- vapsız bırakmak, işi memleketin dahili asayişine taallâk ettirmekti. Azami has sasiyet göstererek halkı tenvir etmek vazifemdi. Hüseyin Cahit (kendisine kanunu siper ediyor. “Akşamecr,, imza. sile yazı yazan kendisidir. Kendisi ga- zeteden çekilirken bunu ilân etmiştir. Lâzımgelirse başka delillerle isbata ha- zırım, Hüseyin Cahit bana jurnalcılık is. nat ediyor. Bugün en büyük idare me- muruyum. En yüksek maaşı alıyorum. İkbâle nail ölmüşüm. Bağka ne İkbal beklerim.” Yütüalene “ötüm” BURA müteğssir oldum.,, Hüseyin Cahit buna şöyle cevap ver- di; * Evvelâ huzurunuzda birkaç defa tekerrür eden çirkin bir söze mukabele etmek isterim, Vekil de vali de kanu. nun himayesine sığınmayı bir kabahat imiş gibi ileriye sürdüler. Bu söz kadar manasız ve çirkin bir şey olamaz. Ka- nuna sığınmayım da Oyumruğumamı Musoliniye Bir nazar boncuğu hediye edildi Ayi 23 ünde Romada (o bulunmak istiyen İtalyan başvekili ayın 22 sinde hareket edecektir. 23 mart faşist müca- dele teşkilâtının tesisinin yıl dönümü dür, Musolini dün Bingaziden hareket e. derek yeni yolun üç yüzüncü kilomet« resine kadar gitmiş ve burada Karta- calılardan kalma (Sevişenler) âbidesi. nin enkaz: üzerine kurulan takızaferin altından geçmiştir. Burada “Avakir,, kabileşi kendisini karşılamış ve: “- Duçenin emirlerine inkiyat etme- ği şeref sayarız, demişlerdir. Ecdebiada Arapların reisi Musolini- ye hitaben bir nutuk söyliyerek: “.— Sizin yüzsuyunuz ( hürmetine yağmurlar yağdı. Halbuki uzun zaman. danberi kuraklık çekiyorduk.,, demiştir. Duçe Arap kiziarının mektebini zi. yaret ederken kendisine süslü bir nas zar boncuğu hediye edilmiştir. Trablus, 17 (A.A.) — Musolini, dün saat 20 de buraya gelmiş ve merasimle karşılanmıştır. Bir ata binmişti. Etra- fında kabile teisleri ve eski Roma âdet- leri mucibince silâh demetlerini taşıyan | iki “İletör,, vardı. Bütün şehir donan Taş ve gece tenvir edilmiştir. Mahalli makamat üzerinde duçe ke- limesi yazılı 120 metre yüksekliğinde bir kule inşa ettirmiştir. Trablusun en eski gilelerinden biri. nin reisi clan prens Karamanlı Musoli- niye hoş geldiniz demiştir, | İ, j güveneyim? Niçin cevap vermediğimi bir daha izah edeyim: Emin olunuz ki gerçekten üzün bir o mevkideyim. Cevap vermek istiyorum. Fakat vazife hissi buna, mani oluyor. Kanun, bugün, Türk matbuatına bir hak hahşetmiştir. İmzasız makalelerden muharrirler mes" ul olmazlar. Bu hapla bir. mes'uliyet kabul ediyormuş gibi sorduğunuz su. allere cevap versem bütün Türk mat- buntının hukukunu çiğnemiye bir yol açacağım. Memlekette-bİr sünneti senis ye açmaya önayakolmam. Sonra hep şikâyet ederiz, kimse hakkımı aramı. yor, deriz. Başkalarını müâheze etmek bana bir hak ir. Binaenaleyh bu (o hakkı feda ddemem. Bıhsolunan makale, Belediye reisini halkin husumetine mâruz birakryor- muş... Böyle .bir teşebbüse hiç lüzum yok.Pelediyeye tenkid vesilesi hazırla- mak hususunda bizzat Muhiddin Üs. türldağın İhraz ettiği (o muvaffakiyet derecesine kimse yetişemez. Yalnız #i- nek meselesi kâfi. Bütün Şişli ve civarı. nın çekmediği kalmadı. Bu dava Şişli- de görülseydi ağız açamâzdık. Çünkü sinekler ağzımıza dolardı. Bundan sonra avukatlar arasında ba” zı münakaşalar olmuş, Necmettin Sa- dıltan gelecek cevaba intizar edilmek üzere muhakeme 30 marta kalmıştır. Üniversitede Rektörün bir müdahalesi Müessif bir hâdise doğurdu Üniversitede dün akşam rektö- rün bir müdahalesinden dolayı mü- essif bir hadise ölmüştür. Fen fs- kültesi kimya enstitüsü direktörü “Profesör Friç Arrtet, “maddenin bünyesi,, mevzulu-konferansını ve* rirken on'dâkikalık bir dinlenme'ya” pılmış ve konferansın ikinci kısmı- na geçilmiştir. Konferansta 1000 genç hazır bulunuyordu. Konferansın bu kısmınm başla” masından biraz sonra üniversite rek- törü Cemil Bilsel ayağa kalkmış ve: “.- Konferans uzadı. Vaktimiz buna müsait değildir. Üst tarafıma başka zaman devam edilir... diyerek konferansı kesmiş ve talebeyi dışa» rı çıkmağa davet etmiştir. Bu vazi- yet karşımda profesör Friç Arnet garip bir vaziyete düşmüş, fakat o sırada hiç bir talebe yerinden kıpır. damamıştır. Talebeler: “. Biz konferans dinliyoruz. İstemiyen gide Diye bağırmağa başlamışlardır. 1000 genç bu şekilde bağırırken pro fesör dışarı çıkmış ve rektörü de ça- ğırmıştar. Dışarıda rektörle profesör | bir müddet münekaşada bulunmuş” lar ve ondan sonra profesör geri dönerek konferansma devam etmiş- tir. Rum katolikleri Katolik mezarlığında umumi harpte maktul düşen Rum askerleri için Bir âbide mi yapacaklar Atinada 123-937: tarihinde çı- kan Le Messager d'Athene gazetesi, | istanbuldan telarafla aldığı kaydiyle şu haberi vermektedir: “İstanbulda mukim katolik rum. lar, Feriköyündeki katolik mezarir ğında umumi harpte maktul düsen Yunan askerleri'namına bir ebide yapmağı kararlaştırmışlardır. Bu a- bide, Atinadaki meçhul asker abide- sine benziyecek, yalnız daha küçük mikyasta olacaktır... Biz, bu haberin ne kadar doğru olduğunu anlamak icin vaziyeti rum katolik episkoposhanesinden #or duksa da böyle bir şeyden hâberleri olmadığını söylediler, Her halde doğ u olmasa gerek! “ za Hayata dait anama iv .. Ölülere Dokunma gi IMmıiş ii Ölülerinizi hayla anım, GİS g söz vardır. Ölmüş bir sans" ww irin, eserinden bahseğerks? Kn Zenmediğinizi söylediniz Bi ener DE size o sözü hatırlatırlar. O © yak enenlerin onu göklere Suny methetmöğö hakkı yardır; ÖĞRÜ ve dünya olalı kağer İı Meg ş adam yetiştirmediğini iddik ral siz yine sesinizi çık ap Çünkü o adam ölmüştür ve ÖĞE. kusurlarını sayıp dökmek 8 la if muş. Öyle ki ölmeği sanatkâr 9” möziyet sanırsınız. ; Doğrusu, ölülerinizi hayır iN fakat eseri okunan, görüle; öimek , sanatkâr ölmüş sayılmaz Kİ! dünyadan elini eteğini çekmek onunla hicbir alâkası k8i mektir. Onlardan zaten buna ki adlarını hayrela anmak Hg. 8in.. Fakat dünyada eser b borek i adanıdan bahsetmek bizim d€ Tdi, müzdur. O çeeri beğenmiyor” söylemeğe, arlatmaığı m i kül o esâri metherenler †o raftar olduğumuz fikirleri teni yor demektir. N Eser, asrl sanatkârm üm sonra taraâmlanır, kemale ere kler yan sanstkârler hakkmda söyl 5 rimiz de bir “mlivakkatlik, za, günkü sanatkârın ta son HÜDÜ yy dar vücuda getirmesine imkân eser, evvelce vücudâ i hepsinin manasını değiştirebilir : Hem miünekkit sanatkâr “e i eseri tenkit eğer. Fakat eser da söyledikelrinin, sanatkâr! mutazarrır, mül rd iy den emin olmalıdır. Buna d olan sanatkârdan bahsettiğimiz detçe, in:kân yoktur. 5 Gerçi ben, tabintm icabı, #9ğ Vi sanatkârları rahat bırakan, gü? memeğo çalışan dan Öyle olmağı 6ok isterdim: kurtulmam tab, heveşmaki Fakat hilmelisiniz ki mamlanmış kemale ermiş, hipleri ölmüş eserleri tasnif eden. lar hakkında hüküm veren 7 Nurullah AT, Pamuk ipliğin”. pahalı olmasi. ası : lar arttır! Son günlerde keten, patisk* metikan bezi fiyatları harp ; m amma miştir. Bu yükseliş bilhassa yatlarında kendisini göstermi$ y top başına 4-4,5 lira yüksel süretle bir metre patiskanın N kuruştan 15 kuruşa kadar , olmaktadır. 930 senesi sazlı maddelerin fiyatları bir b ha yükselmişti. kii i ra a m patiska ve ketende kalmami$ ipliğile yapılan havlu, bes. ipi lâ, kaşkorse, yatak çarşaflar! lerin fiyatları da yüzde 15 ”” ve fiyat iğ i in k ipliği Day nin başında pamuk i e ihtikirm yer bulmasıdır. ve yer j de fırsat bilmişler ve ithal sur bu fiyat yükselmesini İ fiyatlarını da ayni Signoret öldÜ o Parla 17 (A A) AF noret ölmüştür. rinden biri olan Signoret bir apandisit kirizi geçi hastahaneye kaldırılarak ameliyat yapılmıştı. Fakat müdahalesi de aktörün taramamıştır. Signoret ayni zamanda artistiydi, birçok Fransız Mi. roller almıştı. ğ