2 Mart 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

kendisini mecbur olunca... Resmimiz Filadelfiyada Joe Du- sen'le Meske arasında yapılmış o- lan heyecanlı bir güreş maçın son safhasını göstermektedir. Ha - kem Meskeyi galip ilân ettiği için Dusen fena halde kızmış ve hakemin Türkçe konuşmak müdafaa etmeğe rine hakem galibi kendine destek yaparak mağlüba mükemmel bir tekme savurmuştur. Açıkgöz bir fotoğrafçı da maçın bu beklenil miyen safhasmı tesbit etmeğe mu vaffak olmuştur. mecburiyeti (Baş tarafı 1 incide) Çünkü İn yilük haberi her - tarafta memnuniyetle karşılanmış bulunmak. takır. Biz bu mevzu etrafında alâkadarla- rm fikirlerini öğrenmek üzere bir ar- kadaşrmız: memur ettik. Bu arkada. şrmız Şehir Meclisi azalarile ve diğer bazı zevatla görüştü. Yazısı şudur; .".. Şehir mümessillerinin bu (O bhususta neler düşündüğünü tesbit etmek çok nde bir hareket olacaktı. Çünkü da ve diğer bazı şehirlerde türk- şmak mecburiyeti belediye mec- «Jiğleti tarafından Konmuştu, Şehir meclisi salonuna gittim. Mec. Hisin en hararetli hatiplerinklen Adar Avni Yağıza şu suali stodüm: — İstanbulda türkçe konuşulması mecburiyeti etralında ne düşünüyor. sunur? Bursa belediyesi türkçe konuş- mayarlardan beş lira ceza alınmasına karar vermiş, Avni Yağız birden köpürdü. Elini masanın üzerine vurarak ve kelimele. rin tam halkını vere vere şöyle dedi: «. Değerli bir valimizin o yerinde söylediği gibi her dilin bir yurdu, her yurdun bir dili vardır. Bunun haricin- de dil kullanmayı ecnebiden başkası için nefretle karşılarım. oTürkiyede, türkçe konuşmamak manevi bir cina. yet yurda hiyanettir.,, Avni Yağız sözünü bitirdi. Yerine gidiyordu. Birden dönüp şunları ilâve etti: “.— Bunda bir pislik vardır. Fakat bu pisliği temizlemek belediyenin işi değil, daha engin bir sahanın işidir... Salonda azaların gelmesini bekliyor- düm. Meclise her zaman ilk gelenler- den Beşiktaş arası ve eski Darülfü. nün hükuk fakültesi (o umumi kâtibi Etem Akif koridorun başında göründü. Senelerce gençler arasında ömrünü ge- girmiş olan hocaya da sualimi sordum. Bursa beldiiyesinin kararını okuduğu- nu söyliyerek dedi ki: * — Türkiyede türkçe konuşmayan. ların değil para cezası almak, dillerini kesmek lâzımdır! Hükümetimiz her meseleye tam zamanında el koyduğun- dan bu meselenin de istenildiği anda balledileceğine &miniz. Rum, Ermeni Yahudi vataridaşlarımız çocuk'larmı 'Türk mekteplerine göndermelerine rağ men kendileri hâlâ umumi © yerlerde türkçeden gayri lisanla konuşuyorlar. Bu, #tiyat, ancak konacak bir nizamla ,ortadan kaldırrlabilir.,, Hocadan ayrıldıktan sonra Eanaf- bankanın fahri müdürü Hamdi Ra. sime başvurdum? — Türkiydde türkçe konuşmayı is- temek Kadar tabil ne vardır? Ancak ce. 72 alınması meselesi hukukçular tara- fından tetkik edilip sonra bir karar ve- “meni Yahudilerin bizim temiz türkçe. başlamışlardı. Birini bırakıp o ötekine yaklaşarak sualimi soruyordum. Ver- dikleri cevapları şöyle sıralıyorum : 'Tevtik Âmir: “ Bulgaristanda bulgarca konuşu!” ması için bir kanun çıkarıldığını gaze. telerde okuduk. Avrupa memleketle- rinde de herkes kendi dilini konuş mak mecburiyetindedir. İstanbulda ise çok elim vaziyetlerle karşılaşıyoruz. 'Tramvaylarda Rum, Ermeni, Musevi, ler bağıra bağıra kendi Jisanlarmı ko- nuşuyorlar. Bunların türkçe konuşma- Tarımın teminini belediye meclisinin sa. lâhiyeti haricinde görürüm. Bu işyük- sek makamlarca tetkik edilip zarar verilmelidir.,, Mustafa Faik: “— Sokaklarda rumca, Ermenice, Yahudiceden başka boşmakça arnayut- ça,. kürtçe konuşulduğunu iştiyorum. Mezbahaya bir girerseniz kendinizi Ba bil kulesinde zannedersiniz.,, Tayyare cemiyeti başkanı Hakkı: “— Ermeniler, Rumlar kendi lisanla, rını yahudiler ise bozuk bir (oşiveile fransızca konuşuyorlar, Ben türkçeden gayri lisan kullanan!a'dan şiddetli ce- za alınması taraftarıyım. Kadıköy azasından Yusuf Ziya: “ — Senelerce evvel Almanyada w- mümit bir yerde bir ahbabımla telefon. la ingilizce konuşuyordum. Telefoncu kız derhal muhavereyi kesti: — Almanca konuşunuz, dedi, Her memlekette halk umumi yerlerde ken di dilini konuşur. oBiz, buişte geri bile kaldık. Karar verilip derhal tatbik edilmeli, yasağa riayet etmiyenlerden para cerası almalıdır. Beyoğlu azasından Hakkiye Emin: “ — Avrupada hiç kimse kendi li- sanından beşka bir lisanla görüşmez. Türkçe konuşulması etrafırlda almacak bir karar pek yerinde olacaktır. Ceza. ya da taraftatım.,, Bakırköy azasından Galip Bahtiyar: « — Ecnebiler kendi dillerini konu- şabilmelidir, fakat yerli vatandaşları- mız hayır. Ceza alınması için de ka, nun! imkânlar gözetilmelidi Üsküdar azasından eczacı Celâl: * Umümi yerlerde türkçe konus şulmalidır. İcap ederse cezada alın. malıdır. General Refik Münir : “© — Yedikule tramvaylarna akşam sabah binerseniz türkçenin ne kadar az konuşulduğunu görürsünüz. Terbiyeli bir iaşan umumi yerde yavaş sesle baş kalarını rahatsız etmeden (konuşur, Değil bağıra bağıra başka lisan. Ben türkçenin mecburi kılınmasına ve ccza alınmasına taraftarım., Kadıköy azasından Makbule Es:t: “ — Benim kızdığım şey Rum, Er- Ismail HABER — A italyada Faşist erkânı arasında ibtilâf Musotlininin müda- halesile halledildi Roma 2 (A. A.) — Haysiyet divanı del Fono ile Lessona arasın- daki niza: halletmiş ve ortada si- lâhla karşılaşmağı mucip olacak bir hâdise olmadığına karar vermiştir. Dolaşan şayialara göre, Lesson'a müstemlekât nazırlığından çekile- cek ve şarki Avrupada mühim bir vazifeye tayin edilecektir. Faşist meclisi Dün Romada toplandı Büyük Faşist meclisidün gece saat 22 de Romada Musolininin re- isliği altında toplanmıştır. Ruzna- mesinde mühim beynelmilel mese- lelerin bulunduğu bu toplantıda ha riciye nazırı Kont Çiano siyasi vazi- yeti, fırka umumi kâtibi Seharetti parti işlerini, maliye nazırı da mali işleri izah etmiştir. Ruznamesinde askeri işler de bu- lunan meclisin teslihatı arttırmak hususunda mühim kararlar vereceği söylenmektedir. Üç aylık maaşlar (Baş tarafı 1 incide) bir hafta sonra başlayarak maaş verebi İeceğini bildirmiş ellerine üzeri tarihli fişler verilmiştir, Üç ay bekledikten sonra en az bir hafta daha beklemek © tavsiyesinden çok müteessir olan o müteksitlerle dul ve yetimler bu halden çok müteessir ol muşlar ve bunu şiddetle protesto etmiş lerdir. Mütekaitler cumhuriyet hükü- metinde şimdiye kadar hiçbir (Ozaman mâaş gecikmemiş iken şimdi hâdis o- İan şu vaziyeti Başvekâlete bir telgraf la bildirmeğe karar vermişlerdir. Bü hususta kendisile görüştüğümüz Emlâk bankasr İstanbul şubesi müdü. rü vaziyeti şöyle izah etmiştir; “— Her zaman mütekaitlerle dul ve yetimlere malmüdürlerinden fiş geldik- ten bir gün sonra verilirdi, Fakat bu defa malmüdürlükleri fazlaca meşgul olduğu için tahsilât yapamadık. Bina- enaleyh mütekaitlerle dul ve yetimlere İ de para veremiyoruz. Ellerine tediye tarihi gösteren fişler verdik. O vakte kadar parayı alacağız ve bittabi vere. ceğiz. Yeni eserler: Kuyucaklı Yusuf Sabahaddin Alinin bu isimli roma. nı intişar etmiştir. Her kitapçıda bu. lunur, mizi beğenmeyip başka lisan kullanma Tarıdır. Bana öyle geliyor ki bu insan. lar türkçeden gayri lisan ile konuşma- yı şeref sayıyorlar. Daha fasla söyler- sem ağır olacak.. Bu kadar yeter zan- nederim?,, Zoğrafyon Rum Tisesi müdürü Todo. ri Vafyadiş ile bu sabah görüştüm. De- di ki: — Ben Galatasaray lisesi mezunu. yum, Görüyorsunuz ki güzel £ türkçe konuşuyorum. Mektebimizde on beş türkçe muallimi vardır. Bunlarda ta- lebelere türkçe öğretirler. Bizim mek. tebin talebeleri hariçte değil aralarında bile türkçe konuşurlar. Hepimiz bu memlekette yetiştik, bu memleketin evlâdıyız. Türkçeyi de iyi bildiğ e göre benim gibi, talehelerim gibi bütün Rum, Ermeni, Musevi vatan daşlarımız da umumi yerlerde türkçe konuşmaldırlar. Münevver insanlar için bü bir terbi ye meselesidir. Bunlar için ihtara da, cezaya da lüzum yoktur. Fakat türk. geden gayri lisanı konuşmayı lena bir itiyat haline sokanlardan ceza alınması muvafık olur. Mektepte yeniden tale. beye daha esaslı telkinler yapacağım ve bütün muallimlerden bu hususta rica- 2 bulunacağım, Diğer mektep mü. yaparlarsa daha çabuk metice alınır kanaatindeyim... a Yekta Ragıp ÖNEN yi Hataylılara Dahi ye Vekili teminat verdi “Demir gömlekliler,, Hatay VE Suriyede baş belâsı kesildilef Milletler cemiyetinde Hatay anaya- sasını tesbit için toplanan mitehas. 'onunun davet ettiği mü, gahitler heyeti cumartesi sabahı şeh. rimize muvasalat edecektir, Heyet ay- ni akşam Avrupaya hareket edecek. tir. Müşahitler Hataydaki vaziyeti tes. bit etmişlerdir, Suriye gazetelerinin hücumu Üç gündenberi Vatani partisinin or. ganı olan Suriye gazeteleri, Türkiyo- nin milli sınırları dişinda sergüzeşt aradığını yazmak yolunu tutmuşlar. dır, Bu neşriyat, Vatanilerin başvur. dukları bütün çarelerin iflâs etti; anlatmakta ve güya Milletler Cemiye. tinin ve bilhassa Fransanın dikkatini Türkiye üzerine çekmek arzusunu is- tihdaf etmektedir. Valani gazeteler, Türkiyenin San. cak davasmı kazandıktan sonra aşı. rı bir nasyonalizm güderek Türk akal liyetlerinin bulunduğu yerleri de mil- Bi hudutları içine almak istiyecekleri. ni yazmaktadırlar, Bu bayağı taktik Suriyede dahi boş görülmemektedir. Baş belası demir gömlekliler Demir gömlekliler, yalnız Hatay i. çin değil, sükün istiyen bütün Suriye Için bir felâket, bir baş belâsı olmuş- tur. Bütün şehirlerde işsizler ve mek. tep talebesinin müntesibi olduğu bu YENi BÜTÇ MECLiSE VERİLE (Baş tarafı 1 incide) yeti umumiyede 15 nisandan $onra görüşülecektir. Bütçenin masraf kısmı vekâletler ve daireler arasında şu süretle tevzi edilmistir: Büyük Millet Meclisi 3,590,200 Riyaseticumhur 401.540 Divanı Muhasebat 602,550 Başvekâlet 1.301,950 Şürayı Devlet 236,740 İstatistik Umum Müdürlüğü 312920 Diyanet İzleri Reisl'gi 608,350 Maliye Vekâleti 19,740,076 Düyunu Umumiye 53,428,100 Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü 1361,806 Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti 5,374,040 Dahiliye Vekâleti 4,8S5,632 Matbuat Umum Müdürlüğü (156,590 Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü 5,009,934 Jandarma Umum ” Kumandanlığı 9.372,700 Hariciye Vekâleti 3,340,830 Sıhhiye ve İçtimai Muavenet Vekâleti 6.487.538 Adliye Vekâleti 9.272.612 Maarif Vekâleti 12.370.690 Nafra Vekâleti 15,003,322 İktisat Vekâleti 5,638,060 Ziraat Vekâleti 6,098,550 Milli Müdafaa Vekâleti (Kara kısmı) 46,733,20 Mini Müdafaa Vekâleti (Hava kısmı) 7,823,/755 Mini Müdafaa Vekâleti (Deniz kısmı) 6,061,780 Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğü 3.065,990 Harita Umum Müdürlüğü Oo 745,890 Meteorolofi Umum Müdürlüğü 532,135 Yekün 229,676,712 Maliye Vekilinin beyanatı Maliye vekilimiz Fuad Ağralı yeni bütçenin Büyük Millet Meclisine ve- rilmesinden sonra Anadolu ajansma şu beyanafta bulunmustur: “— Bütee 229,676,000 kllsur lira. dm, Geçen seneye nazaran 17 milyon ira bir fazlalık bulunuyor. Bu fazla. teşekkül üniformalariyle gec© : sokakları dolaşmakta ve muayY©? > gayesi olmadığından rasgele lerde bulunmaktadır. pa Lâzkiyede son hüdiselerde”. ye, ra vaziyet hâlâ gergindir. Ölen galli askerlerle Alevi gençlerinin naze merasimi, mitralyözlü 2 rin kontrolu altında yapımı? cak böylelikle karışıklığın önün # çilebilmiştir. Hatay şehirlerindeki hapi de Türiderle aralarındaki yad” den doalyı mahküm olmuş MN katil varsa hepsi ellerine sil rilerek serbest bırakılmıştır: çeri Dahiliye Vekilimiz temini ye Cenup vilâyetlerimizde ni yapmakta olan Dahiliye Vekil gi Cumhuriyet Halk Partisi reteri Şükrü Kaya, Mersinden İğ naya gelmiş bulumaktadir. pori ye Vekilinin yarın Payas v9 la gitmesi muhtemeldir. ol Hataylı “Türklerin” mütekâii” a, rak oturmakta bulunduğu 90 gk? kada vekilin seyahati, bilhass# ile takip ediliyor. g Dahiliye Vekilimiz, kendisi! ge rüşen Hataylılara neticede ir e malarmı ve soğukkanlılıkla intir melerini, anayasanm ve statü eti! cak Milletler cemiyetinin KAPU e olduğu istiklâl prensini üzerip zırlanacağını söylemiştir. E , Di. e iğın 2.300,00 Yirası Maarif, aga çuk milyonu Sıhhat ve İçtimi” gi venet Vekâletine, 900,009 “. manlarimızın muhafaza, 15189 safını temin edecek orman e tatbikatına, 8,000,000 bade # tin sanayileşmesi, madenli de” letilmesi, şimendifer JD3A8İİ" ei” vasıtalarının yenileğmesi ve ei ketin müdafaası için ges€” kalâde varidat karşılık gös konulmuş olar ahalenta © e ki sene gene bu işler İG”. mutasavver fevkalâde tahsisi ag şılığını teşkil eden borçların. ş si için mevcut tahsisat m se tir. Mütebaki dört milyon ÜŞ Xi” lira da memleketin her 89 ii çi ANA şafile mütenasiben gen ri hizmetlerin daha iyi eler? min edecek muhtelif d8” olunmuştur. resi ve İ Bu sene hiçbir verginin ya ihdası mevzubahs iv vetle ümit ederim Kİ nl her vatandaşa inşirsh debi inkişafı önümüzdeki sen* olduğu gibi yaridatın Gİ m zayidü imkânmı verecek : daş vergilerini seve geri apk 7 la ödemek surtile e ann Aaliya mak Ticaret dairesinden: Gal Mi Kaldırımda Yazıcı ” çi cılıkla iştigal etmekte olan lâsıma karar verilmiş riyle derler şirketi seni dato aktedilmiştir. pi ya müteallik bütün evrak w ze esbabt zmiejbeli müta likte mahkemeye