2 Mart 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

Hakem kendisini müdafaa etmeğe mecbur olunca... Resmimiz Filadelfiyada Joe Du- sen'le Meske arasında yapılmış o- lan heyecanlı bir güreş maçının son safhasını göstermektedir. Ha - kem Meskeyi galip ilân ettiği için Dusen fena halde kızmış ve hakemin üzerine yürümüştür. Bunun üze- rine hakem galibi kendine destek yaparak mağlüba mükemmel bir tekme savurmuştur. Açık göz bir fotoğrafçı da maçın bu beklenil- miyen safhasını tesbit etmeğe mu- vaffak olmuştur. Türkçe konuşmak mecburiyeti ( Baş tarafı 1 incide) Çünkü bu yâ'"ak haberi her - tarafta memnuniyetle karşılanmış bulunmak. taldır. * Biz bu mevzu etrafında alâkadarla- | rın fikirlerini öğrenmek üzere bir ar- kadaşımızı memur ettik. Bu arkada. şımız Şehir Meclisi azalarile ve diğer bazı zevatla görüştü. Yazısı şudur: * * * Şehir mümessillerinin bu — hususta neler düşündüğünü tesbit etmek çok yerinde bir hareket olacaktı. Çünkü Burszda ve diğer bazı şehirlerde türk- çe konusşmak mecburiyeti belediye mec- Jisleri tarafından konmuştu. Şehir meclisi salonuna gittim. Mec. lisin en hararetli hatipleriniden Adalı | Avni Yağıza şu suali srodum: — İstanbulda türkçe konuşulması mecburiyeti etrafında ne düşünüyor- sunuz? Bursa belediyesi türkçe konuş- mayatlardan beş lira ceza alınmasına karar vermiş. Ayvni Yağız birden köpürdü. Elini masanımn üzerine vurarak ve kelimele. rin tam hakkını vere vere şöyle dedi: “— Değerli bir valimizin — yerinde söylediği gibi her dilin bir yurdu, her yurdun bir dili vardır. Bunun haricin- de dil kullanmayı ecnebiden başkası için nefretle karşılarım. — Türkiyede, türkçe konuşmamak manevi bir cina. yet yürda hiyanettir.,, Avni Yağız sözünü bitirdi. Yerine gidiyordu. Birden dönüp şunları ilâve “— Bunda bir pislik varldır. Fakat bu pisliği temizlemek belediyenin işi değil, daha engin bir sahanın işidir.,, Salonda azaların gelmesini bekliyor- * dum. Meclise her zaman ilk gelenler- den Beşiktaş azası ve eski Darülfü. nün hükuk fakültesi — umumi Jkâtibi Etem Akif koridorun başında göründü. Senelerce gençler arasında ömrünü ge- çirmiş olan hocaya da sualimi sordum. Bursa beletliyesinin kararını okuduğu- nu söyliyerek dedi ki ! * —. Türkiyede türkçe konuşmayan. larm değil para cezası almak, dillerini kesmek lâzımdır! Hükümetimiz her meseleye tam zamanında el koyduğun- dan bu meselenin de istenildiği anda' halledileceğine eminiz. Rum, Ermeni Yahudi vatanldaşlarımız çocuklarını 'Türk mekteplerine göndermelerine rağ men kendileri hâlâ üumumi — yerlerde türkçeden gayri lisanla konüşüuyorlar. Bu itiyat, ancak konacak bir nizamla şortadan kaldırılabilir.,, Hocadan ayrıldıktan sonra Esnaf- barıkasırım fahri müdürü Hamdi Ra. sime başvurdum: — Türkiydde türkçe konuşmayı is- temek kadar tabit ne vardır? Ancak ce. za alınması meselesi hukukçular tara- | fından tetkik edilip sonra bir karar ve- gelmeye | başlamışlardı. Birini bırakıp — ötekine yaklaşarak sualimi soruyordum. Ver- dikleri cevapları şöyle sıralıyorum' Te'vfık Âmir: '— Bulgaristanda bulgarca konuşul- ması için bir kanun çıkarıldığını gaze. telerde okuduk. Avrupa memleketle- rinde |de herkes kendi dilini konuş- mak mecburiyetindedir. İstanbulda ise çok elim vaziyetlerle karşılaşıyoruz. Tramvaylarda Rum, Ermeni, Musevi. ler bağıra bağıra kendi lisanlarını ko- nuşuyorlar. Bunların türkçe konuşma- İarının teminini belediye meclisinin sa. lâhiyeti haricinde görürüm. Bu iş yük- sek makamlarca tetkik edilip karar verilmelidir.,, Mustafa Faik: “— Sokaklarda rumca, — Ermenice, ' Yahudiceden başka boşnakça arnavut- ça, kürtçe konuşulduğunu — iştiyorum. Mezbahaya bir girerseniz kenldinizi Ba bil kulesinde zannedersiniz.,, Tayyare cemiyeti başkanı — İsmail Hakkı: “— Ermeniler, Rumlar kendi lisanla. rını yahudiler ise bozuk bir — şive ile fransızca konuşuyorlar, Ben türkçeden gayri lisan kullananlardan şiddetli ce- za alınması taraftarıyım.,, Kadıköy azasından Yusuf Ziya: “ — Senelerce evvel Almanyada u- mumfi bir yerde bir ahbabımla telefon. la ingilizce konuşuyordum. Telefoncu kız İderhal muhavereyi kesti: — Almanca konuüşünüz, dedi. Her memlekette halk umümi yerlerde ken di dilini konuşur. — Biz, bu işte geri bile kaldık. Karar verilip derhal tatbik edilmeli, yasağa riayet etmiyenlerden para cezası alınmalıdır. Beyoğlu azasından Hakkiye Emin: “ — Avrupada hiç kimse kendi li- sanından başka bir lisanla görüşmez. Türkçe konuşulhıası etrafınlda almmacak | bir karar pek yerinde olacaktır. Ceza. Ya da taraftarım.., Bakırköy azasından Galip Bahtiyar: “ — Ecnebiler kendi dillerini konu- şabilmelidir, fakat yerli vatandaşları- mız hayır.. Ceza alımması için de ka. nuni imkânlar gözetilmelidir.,, Üsküdar azasından eczacı Celâl: “ — Umumi yerlerde türkçe konu- sulmalıdır. İcap ederse ceza da alın. malıdır. General Refik Münir : “ — Yedikuüle tramvaylarna akşam sabah binerseniz türkçenin ne kadar az konuşulduğunu görürsünüz. Terbiyeli bit insan ümümi yerde yavaş sesle baş kalarını rahatsız etmeden — konuşur. Değil bağıra bağıra başka lisan., Ben türkçenin mecburi kılınmasına ve ceza alınmasına taraftarım.,, Kadıköy azasından Makbule Ez2t * — Benim kızdığım şey Rum, Er- meni Yahudilerin bizim temiz türkçe. HABER — İtalyada Faşist erkânı arasında ihtilâf Musolininin müda- halesile halledildi Roma 2 (A. A.) — Haysiyet divanı del Feno ile Lessona arasın- daki nizar halletmiş ve ortada si- lâhla karşılaşmağı mucip olacak bir hâdise olmadığına karar vermiştir. Dolaşan şayialara göre, Lesson'a müstemlekât nazırlığından çekile- cek ve şarki Avrupada mühim bir vazifeye tayin edilecektir. Dün Romada toplandı Faşist meclisi Büyük Faşist meclisi dün — gece saat 22 de Romada Musolininin re- isliği altında toplanmıştır. Ruzna- mesinde mühim beynelmilel mese- lelerin bulunduğu bu toplanrıtıda ha- riciye nazırı Kont Çiano siyasi vazi- yeti, firka umumi kâtibi Scharetti parti işlerini, maliye nazırı da mali işleri izah etmiştir. Ruznamesinde askeri işler de bu- lunan meclisin teslihatı arttırmak hususunda mühim kararlar vereceği söylenmektedir. Üç aylık maaşlar (Baş tarafı 1 incide) bir hafta sonra başlayarak maaş verebi leceğini bildirmiş ellerine üzeri tarihli fişler verilmiştir. Üç ay bekledikten sonra en az bir hafta daha beklemek — tavsiyesinden çok mütcessir olan mütekaitlerle dul ve yetimler bu halden çok müteessir ol muşlar ve bunu şiddetle protesto etmiş lerdir. Mütekaitler cumhuriyet hükü- metinde şimdiye kadar hiçbir. zaman maaş gecikmemiş iken şimdi hâdis o- lan şu vaziyeti Başvekâlete bir telgraf la bildirmeğe karar vermişlerdir. Bu hususta kendisile görüştüğümüz Emlâk bankası İstanbul şubesi müdü. rü vaziyeti şöyle izah etmiştir: “— Her zaman mütekaitlerle dul ve yetimlere malmüdürlerinden fiş geldik- ten bir gün sonra verilirdi, Fakat bu defa malmüdürlükleri fazlaca meşgul olduğu için tahsilâtı yapamadık. Bina- enaleyh mütekaitlerle dul ve yetimlere de para veremiyoruz. Ellerine tediye tarihi gösteren fişler verdik, O vakte kadar parayı alacağız ve bittabi vere. ceğiz., Yeni eserler: Kuyucaklı Yusuf Sabahaddin Alinin bu isimli roma. nr intişar etmiştir. Her kitapçıda bu. lunur. mizi beğenmeyip başka lisan kullanma larıdır. Bana öyle geliyor ki bu insan. lar türkçeden gayri lisan ile konuşma- ;ı şeref sayıyorlar. Daha fazla söyler- sem ağır olacak.. Bu kadar yeter zan- nederim!,, Zoğrafyon Rum lisesi müdürü Todao. ri Vafyadis ile bu sabah görüştüm. De- di ki: — Ben Galatasaray lisesi mezunu. yum. Görüyorsunuz ki güzel — türkçe konuşuyorum. Mektebimizde on beş türkçe muallimi vardır. Bunlar da ta- lebelere türkçe öğretirler. Bizim mek. tebin talebeleri hariçte değil aralarında bile türkçe konuşurlar. Hepimiz bu memlekette yetiştik, bu memleketin evlâdıyız. Türkçeyi de iyi bildiğimize göre benim gibi, talebelerim gibi bütün. Rum, Ermeni, Musevi vatan daşlarımız da umumi yerlerde türkçe konuşmalıdırlar. Münevver insanlar için bu bir terbi ye meselesidir. Bunlar için ihtara da, cezaya da lüzum yoktur. Fakat türk- çeden gayri lisanı konuşmayı fena bir itiyat haline sokanlardan ceza alınması muvafık olur. Mektepte yeniden tale. beye daha eszaslı telkinler yapacağım ve bütün müuallimlerden bu Hhususta rica- larda bulunacağım. Diğer mektep mü- dürleri de böyle yaparlarsa daha çabuk netice alınır kanaatindeyim.,, Akşam postası - —.. Hataylılara Dahıli' Z LA Bdi 2 MART — 1937 - ye Vekili teminat verdi “Demir gömlekliler,, Hatay V€ Suriyede baş belâsı kesıl"dıler Milletler cemiyetinde Hatay anaya- sasını tesbit için toplanan mütehas. sıslar komisyonunun davet ettiği mü. şahitler heyeti cumartesi sabahı şeh. rimize muvasalat edecektir. Heyet ay- ni akşam Avrupaya hareket edecek. tir. Müşahitler Hataydaki vaziyeti tes. | bit gtmişlerdir. Suriye gazetelerinin hücumu Üç gündenberi Vatani partisinin or. ganı olan Suriye gazeteleri, Türkiye- nin milli sınırları dışında sergüzeşt aradığını yazmak yolunu tutmuşlar. dır. Bu neşriyat, Vatanilerin başvur. dukları bütün çarelerin iflâs ettiğini anlatmakta ve güya Milletler Cemiye. tinin ve bilhassa Fransanın dikkatini Türkiye üzerine çekmek arzusunu İs- tihdaf etmektedir. Vatani gazeteler, Türkiyenin San. cak davasını kazandıktan sonra aşı. rı bir nasyonalizm güderek Türk akal liyetlerinin bulunduğu yerleri de mil- li hudutları içine almak istiyecekleri, ni yazmaktadırlar. Bu bayağı taktik Suriyede dahi hoş görülmemektedir. Baş belası demir gömlekliler Demir gömlekliler, yalnız Hatay i. çin değil, sükün istiyen bütün Suriye için bir felâket, bir baş belâsı olmuş- tur. Bütün şehirlerde işsizler ve mek. tep talebesinin müntesibi olduğu bu teşekkül üniformalariyle gect sokakları dolaşmakta ve muayyef yablif gayesi olmadığından rasgele t€ lerde bulunmaktadır. gon” Lâzkiyede son hâdiselerden B ra vaziyet hâlâ gergindir. Ölen *” | galli askerlerle Alevi genclerin çiler naze merasimi, mitralyözlü ç öf rin kontrolu altında yapılmı$ VE ge cak böylelikle karışıklığın önüNe ? * çilebilmiştir. el ef Hatay şehirlerindeki hapishaf iselef: de Türklerle aralarındaki âdkad"f den doalyı mahküm olmuş N* : katil varsa hepsi ellerine Silâ rilerek serbest bırakılmıştir. Dahiliye Vekilimiz temillll ikİ”' Cenup vılâyetlerımızde ü yapmakta olan Dahiliye Vekili g;- Cumhuriyet Halk Partisi geT* At reteri Şükrü Kaya, Mersin eş) ahili naya gelmiş bulumaktadır. pöf”r' ye Vekilinin yarın Payas VE la gitmesi muhtemeldir. asif olür Hataylı Türklerin mütekâs mınti, rak oturmakta bulunduğu Dü alâl kada vekilin seyahati, bilhassâ ile takip ediliyor. K Dahiliye Vekilimiz, ke“dmîy]eîî rüşen Hataylılara neticeden ©7 et malarını ve soğukkanlılıkla inti gi melerini, anayasanın Ve statül çtmif cak Milletler cemiyetinin kabu! " A, olduğu istiklâl prensipi üzerin zırlanacağını sövîemîqti!'ı a Yekta Ragıp ÖNEN YENi BÜTÇE , MECLİSE VERıLD" (Baş tarafı 1 incide ğ yeti umumiyede 15 nisandan sonra görüşülecektir. Bütçenin masraf kısmı vekâletler ve daireler arasında şu suretle tevzi edilmiştir: Büyük Millet Meclisi 3,590,200 Riyaseticumhur 401.540 Divanı Muhasebat 602,550 Başvekâlet 1,301,960 Şürayı Devlet 236,740 İstatistik Umum Müdürlüğü 312,920 Diyanet İşleri Reisliği 608,350 Maliye Vekâleti 19,740,076 Düyunu Umumiye 53,328,100 Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü 1,361,806 Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti 5,374,040 Dahiliye Vekâleti 4,888,632 Matbuat Umuüm Müdürlüğü — 136,390 Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü 5,009,934 Jandarma Umum : Kumandanlığı 9,372,700 Hariciye Vekâleti 3,340,830 Sıhhiye ve İçtimaf Muavenet Vekâleti 6,487,538 Adliye Vekâleti 9,272,612 Maarif Vekâleti 12,370,690 Nafıra Vekâleti 15,003,322 İktısat Vekâleti 5,638,060 Ziraat Vekâleti 6,098,550 Milli Müdafaa Vekâleti (Kara kısmı) 46,733,220 Milli Müdafaa Vekâleti (Hava kısmı) 7,823,7155 Millt Müdafaa Vekâleti (Deniz kısmı) 6,061,780 Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğü 3,065,990 Harita Umum Müdürlüğü 745,890 Meteoroloji Umum Müdürlüğü 532,135 Yekün 229,676,712 Maliye Vekilinin beyanatı Maliye vekilimiz Fuad Ağralı yeni bütçenin Büyük Millet Meelisine ve- rilmesinden sonra Anadolu ajansma şu beyanatta bulunmustur: “— Bütce 229,676,000 küsur lira. dır, Geçen seneye nazaran 17 milyon lira bir fazlalık bulunuyor. Bu fazla. Iğın 2,300,000 Jirası Mnaflfe' ; çuk milyonu Sıhhat ve tçtimal * (, venet Vekâletine, 900,000 li manlarımızın muhafaza, ıslah VE ,,pl' şafını temin edecek orman k wyaı tatbikatma, 8;000,000 liraS! K tin sanayileşmesi, madetlk"'“xı d,nl’ letilmesi, şimendifer inşaatl vasıtalarının yenileşmesi V* e'fe*" ketin müdafaası için geçel îe yi kalâde varidat karşılık 877 nüm konulmüuş olan tahsısata' ön ,Ş ki sene gene bu işler iSiP , Ki mutasavver fevkalâde tahsi ga Hağll şılığını teşkil eden 1)01'(;'194'î 1? ve si için mevcut tahsisata İl ilâ ylî’ İ tir. Mütebaki dört mıılvc“lh;ı ık,u*:, lira da memleketin her 58 mekte dfe" şafile mütenasiben ”en'qlîü;msınl çik hizmetlerin daha iyi $? yere tef min edecek muhtelif daif* . lunmuştur. ,yidl l Ş n inin t7? bayv * Bu sene hiçbir verg Şiydir K g ya ihdası mevzubahs d€& yatsfi” g vetle ümit ederim ki j her vatandaşa inşiral “ğğ pu yîl'” inkişafı önümüzdeki sent olduğu gibi varidatım dah2. * zayüdü imkânmı verecek, ğ gole ds.ş vergilerini seve seV” M"'/ la ödemek surtile zev İ stanbul Asliye mahketti ) Ticaret dairesinden! Gal&“,&% Kaldırımda Yazıcı 50 ü eılıkla iştigal etmekte ik zeılitîu,jı lâsıma karar verilmiş Olaf iyle ç- derler şirketi alıı.(:akma'rı nkofd’ dato aktedilmiştir. İE ya müteallik bütün eyrak esbabı mucibeli mü “quf' likte mahkemeye tevt mahkemece bu bapta bır igli“ mek üzere 8.3.937 Hf” at 14 de bir celse ak d)l" gt MA laştırılmıştır. Konkordt W A denlerin haklarmı müd de hazır buıunabııecekı"*m,ııid"l lâs kanununun 296 ' cibince bu ilân ile bü W ZAYİ — Sen Jozef | olduğum 30.8.923 U'"h lı tasdiknameyi kay kiıîldn %