25 Eylül 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

HABER — Aksam postn&r iskenderun ve Antakya (Baş tarafı 1 incide) yyon'un ağziyle verdiği vaadi mey- getirmeden, Türklerin alacakla- Suriyeye devretmeye (kalkmış. hareketleriyle Fransaya ınlıktan ileri gelse ge- Fakat yanlış hesap Bağdattan da İ , Şamdan da, Helepten de, Pa- İ risten de... * Böyle alelâcele elde © tiklâl içinde, Suri gurette hiç de takarrtir dir, Evvelâ bir “ selesi,, bütün etmiş değil- “Büyük Lübnan me- üşkülâtiyle ortada- “dır. Dünkü sayımızda Berutlu dostu- | omuz Abdi hman Nsouli'nin pek | anlattığı gibi, merkezi Şam olan Suri “ye ile merkezi Berut olan Büyük Lüb- İnan Cümhuriyetinin aralarındaki ziğ- ii ve halledilmiş olmaktan henliz pek | İl uzaktır. Zira Fransaya istiklâlini ta- j nitan ancak Suriyedir. Halbuki, deniz # tarafını bir gerit gibi kat'eden Lüb- İ nan, hristiyanların ve bilhassa Maru- o kilisesinin tesiri ile hâlâ Fransaya “bağlıdır. Suriye gibi istiklâlini ka- | | f Ee için çarpışmadığı gibi, onun- i i “Ja mukadderatmı da birleştirmek iste- miyor, Fakat, buranm da içinde, müs- Tümanlar büyük bir yekün teşkil edi- tl *“yorlar ve bunlar, Suriyeye iltihak Siçin harekete bile geçmiş bulunmakta- b © Brlar. n Meselâ, son: aldığımız bir habere ? ii göre, Büyük Lü tâbi olan ve “de, Buriyeye il “xx olmuş, beş altı kişi ölmlş, ger taraftan, Suriyeye mi yoksa *Lübnana mı sit olacakları henüz kes > tirilemiyen bazı sahalarda, Dürzüler, | Aleviler gibi zümreler bulunduğu gi- ri “b, Türkiyeden giden birçok Ermeni- Ter, küme halinde, cenup komşum zan İ Bunlar, orada Türklerle yan yana ya- © Yukarda anlattığımız ziimreler, bi- i ribirine hayli muhasımdır, Belki de “ Kozlarını — Fransızlara karsı olduğu gibi — silâh kuvvetiyle, kanlı isyan- larla paylaşacaklardır. Diğer taraftan i “Suriye cümhuriyet mi olacaktır, 8 krallık mı? Bütün bürlar tesbit edil. Wi miş şeyler değildir. İkt Hülâsa, cenup komşumuz, dahili an- Jaşamamazirklar içindedir. İş bu vazi - il — Antakya Türklerinin, — hakikatte hiç de alâka yetteyken, O İskenderun i li dar ve menfaattar bulunmadıkları bu şu bil eriş içinde — gelişigüzel terkedilmeleri- ine imkân yoktur, Onlar, kendilerine ta- YU allük etmiyen bu siyasi kavgalar içinde Mİ birçok tehlikelere © maruzdurlar. © Sancak Türkleri nasıl iktisadi wlüm ” lerin ezdiğini anlatmıştık. Bu siyasi teh İ ikeler.de ona inzimam edince, ıredaş - larrmızın nasti biran evvel ( mwühtari- ine kavuşmaları icap ettiği ken- “diliğinden meydana çıkar. Ve anavatan #Pürkleri, bu ırkdaşlarının mukaddera- ına lâkayit kalamaz. Fakat, bu, bizim revizyonist (eski mu #hedeleri yenileyici) bir siyaset takip et #iğimize delâlet etmez. Biz, İskenderun, "Antakya ve havalisini Türkiyeye ilhak “etmek İstemiyoruz. İstediğimiz, ancak, © Sancak Türklerinin O muhtariyetlerini > kazanarak, iktisaden, idareten, hele si- “yaseten kendilerini tehdit eden tehlike ve zararlardan maşun olmalarıdır. Onlar, Türkiyenin mandası (altında “ bir muhtariyet teşkil (o etmeli ve sonra, © kendi mukadderatlarını meselâ reyiâm- © in tayin ederek arzu ettikleri bir şekli kendileri tayin etmelidirler. Gerek muhtariyet (| şeklinde, gerek onu takip edecek müstakbel şekilde Tür “kiyenin büyük bir iktisadi istifadesi ola “caktır. Bu, Sancak toprakların mah- sullerinden maada, coğrafi vaziyetinden ileri gelecektir. İskenderun cenubu Şar- 5 Anadolusunun tabiat tarafmdan dü - ” şünülüp taşınılıp yaratılmış bir iskele © şi mesabesinde olduğu gibi, ilerlemiş | bir nakliyat sistemile franm da belki İ- İ yakın da Akdenizle muvasale noktası - dır. Bu havali milli müdafasmız bakı - " Diktatörlükler “reket zuhür etmiş, sokak çarpışmala- topraklarında oturmaktadırlar.| Dün! İ cektir. Halke mundan da mühimdir. “Haleb, Suriyede kalacağına göre, bu şehir hi kalacaktır!,, denmesi, yuk. zalarla tevzin edilebileceği gibi, daima İyl geçinmek niyetinde olduğumuz dost Suriyelilere de, Halep ticareti için İs- kenderuin limanında hususi bir vaziyet verilir. Suriyenin diğer bir iskelesi de, tabiatile, Trablus olacaktır. İyi komşuluklar, ancak iyi siyasi dost luklara dayanabilir. Asla anlaşmaz, as- la tabi olmaz ve milliyet şuuruna sahip unsurlarla dolu toprakların başka mil-| letten bir devlete fayda değil zarar vere €eklerini bizzat Suriye, Osmanlı devle tine ve Fransaya karşı isbat etmiş bu- İunuyor, Sancak Türklerinde de kendil elendiliklerine doğru, büylk bir ceht,| ma vardır. Nasıl Suriye kendi hâkimlerine karşı ele avuca seğmadiyse, Sancak © Trükleri de şayet zorla mu- bafaza edilmek istenirse, tabiatile, ateş parçası kesilecektir. Suriyenin © zaten) dahili kargaşalıkları ve ihtilâfları var - ken bir de bu geileyi başına çıkarması idden akılsızca bir hareket olur, Ayni asetsizlik Türkiyeyi ogücendirmeğe bir sebep teşkil edeceği için müşeddet bir siyasetsizlik halinde tecelli eder. bir atı ke lerinin milli hissiyat feveranma bile ba- cet kalmaksızm, 280 bin Türke, muh - tatiyetlerini kendi ellerile & vermek ve derhal vermek akılliğini ve müd Bini göstermelidirler. Hüseyin Faruk TANUR| irin ve demokrasi (Baş tarafı 1 incide) Churchill, demiştir kiz “ Demokrasiler, kendilerini müda « faaya hazır bulunmalıdırlar. Fransa cum huriyeti ve Britanya imparatoi banm sulh ve hürriyetini temin etmek için yanyana bulunmalıdrılar. Bir kere| daha söylüyorum, Fransiz ordusu dün- yanın en mükemmel ordusudur, İngiliz donanmasına gelince çok hususi bir ihti mam ile ondan bahsedebilirim. Bu do - nanma, Avrupadaki ber filoya, ber filo- lar kombinezonuna faiktir. Ve bu faiki- yet farkıl 914 Odekinden çok (odaha büyüktür. Yalnız büyük bir ihtimamla tetkik et memiz lizm gelen hava meselesi kalı - yor, garp demokrasileri bu meseleye şim| diye kadar göstermemiş oldukları ihti-| mamı göstermeli, bu sahada fazla gay - idirler. Lâkin bizim bu ye- sahasında bugün kalde bulunduğumuzu iddia etmek bü- yük bir kata olur... Dil bayramı Ya'ın yurdun her tarafında kutlulanacak Büyük Önder Atatürkün emir ve ir- şatlarile bundan üç yıl önce ilk dil ku- rultayı toplanmış ve Türkün kendi öz diline kavuşması yolunda ilk adım 2- talmıştı. Yarın bu mutlu günün yıldönü| ürkün dil bayramıdır, i Yarın yurdun her köşesinde bayram yapılacak, büyük gün dil kurumu, halk evleri, dilseverler arasında kutlülana - caktır. İstanbul ve Ankara (o rağyoları bayram münagebetile birleşerek müşte. rek neşriyat yapacaklardır. o Radyoda &vvelâ kurum adına utuk söylene“ üdafaasız bir bir lerinde toplanmış olan a- zalar bunu dinledikten sonra her halke- vinde dil hakkıda ayrr © konferanslar! verilecektir. Bu esnada radyoda konfe vans ve konser ayrıca devam edecektir. Gece halkevleri, parti binaları tenvir edilecektir. Titülesko iyileşmeğe yüz tuttu Belgrat 24 — Sen Moriçde tedavi €- dilmekte olan sabik Romanya hariciye nazırı Titüleskonun #bhi vaziyeti gittik çe selâh k M. Titülesko bugün piliç çorbası, pi- İlç kızartması ve tatlı yemiştir. Doktorlar tmitvar olduklarını söyle mektedirler. sbetmektedir. Dışarda —— —— #5000 kişilik bir İngiliz takviye Kuvesti, | Suriye murahhasları Bir şey bilmiyoruz diyorlar 466 Fransa ile Suriye arasında yeni imza lanan muahede dolayısile 280 bin Tür kün bulunduğu İskenderun ve Antak- yanın vaziye işgal etmektedir. Şehrimizde Suriye murahbas heyeti reisinin evvel- ki gün, İskenderun ve Antakya idaresi- nin — şimdi bir nevi Suriye (mandası altında — Suriyeye devrolunduğu yo - İundaki beyanatı matbuatımızda O haklı bir inflal uyandırmıştı. Halbuki İskenderun ve Antakya 1921 de Fransa ile aramızda aktedilmiş bir muahede iie ileride muhtariyete kavuş- mak vaadini almış vaziyettedir. verilen beyanattan, Fakat Suriyenin, ileride) muhtariyete kavuşması şeklindeki Fran ız vaadinin yerine getirilmiyeceği ma- nası çıkmaktadır. Yeni Fransa — Sı ye muahedesini imzalayan Suriyeliler, Fransa tarafından taahhüt edilen bey- neli valtleri de yerine getirmeği ü- zerlerine almamışlar mıdır? Yeni mu- ahedenin esasları gözden geçirilecek o- lursa Fransızların Suriye hakkında gi- riştikleri taahhütleri, müstakil — Suriye hükümetinin de yerine getirmesi şartı vardır. Şu halde işte bir tezat görülü- HABERLER içeride : * Atatirk © köprüsünün © temelleri Kullanılmak üzere 550 ton suya Gm n hariçten getirilmesi verilmiştir. * Suriye ve Filistin tüccarları mer mizden mensucat, kuru meyva süt tozu, un konserve yün, keten almak © Üzere İktisat vekâletine mlirsesat etmişlerdir. * Belediyeye yeni almacak memurların im, Uhanı dün yapılmıştır. o imtihana elli genç girmiştir. * Türk etibba cemiyeti bu seneki ilk top. lanlısını yaparak doktör Orhan Tahsinin re, isliği sitmda yeni idare heeytini * Buğday suftatimalina sit eikleti loyu bulan tahkikas evrakı vilâyet 3d yetince Devlet Şürgama gönderilmiştir. Bügün İzmirde gündüz ve gece hava hü. Gumuna karşı korunma denemesi yapılacak. tar, * İnebolu vapuru fâclasmı tetkik o edecek olun Ikinci sbiiyukuf beyeti İzmirde faaliyete geçmiştir. * Yeşliköy ve Büyükderedeki İtalyan mek. tepleri talebesislik yüzünden kapanmışlardır. * Memurlar mesai sastleri sy başmdan itibaren değişecektir. Afemurlar sabah 0 de işe başinyacak öğle üzeri bir saatlik tatilden sonra akşam 17 de tatli yapasaklardır. * Yetilâştan suçlu Beyoğlu moteri Salâhid. dinin davası dün ağır ceza o mahkemesince eyni #içtan mazmun ve hasta bulunan baş. kâtip Kümllin davasmdan ayrılarsk devam edilmiştir. hhiye vekili Refik Saydam İzmire gi. derek göçmen işlerini tetkik etmiş ve An. karaya dönmüştür. * Nakit işleri müdürü umumi muavinliği, pe Damga matbaası müdür muavini Rüştü tayin edilmiştir. * Başvekii İsmet İnöon dün atla uzunca bir gezinti yapmıştır. * Köylüye Ziraat bankasına olan borçları. 5m vaktinde ödenmesi, aksi takdirde bunun zararinrmın tebartir ettirilerek irşatları to.| min edilmiştir. * Bazı polis komiser ve memurların te. kalitiükleri kendilerinden daha istifade im. künt görüldüğünden geri bırakelinsişir. * Belediye sokaklardaki isimleri değişti rirken tarih! isimlere dokunulmayacaktır. * Fransız Şeoloji enstitüşü nama cenu. vt Anadolunun $eolojik vaziyetini tetkik ot. mek üzere eski derülfünun müderrislerinden Şaptir şehrimize gelmiştir. Bu oski müğerrise üniversite doçentler! yardım edecek ve tet . kikat üç ay sürecektir. * Madrit bökümetine taraftar olmadığın. dan istifa eden İspanyanın Jatanbıl başkon. solosu bugünlerde İspanyaya hareket edesek. tir. Ankarada tir. kamı ölün Hâyfaya çıkmış ve bunları derhal Kudünn gönderilmiştir. * İngiltere krah, Yunanistan kralına Sen MigalS en Jorj snıtınm büyük haç nişanın badem işçi muhalefet partisi relat Attle. Fransada olduğu gini İngüterede de bir halk çephesi kurulması hakkında yapılan teklifle. H tenkit etmiş ve siyasette taklitçilikten da. ha kötü hiçbir şey olmadığını ebermiyetle kaydeylemiştir. * Radyonun ancak #ulh tehinda kullanılma için bir mukavele projesi tanzim — etmek zere Cenevredn toplanan krnforana messi. «ini bitirmiş ve bu bususta bir proje hazırir. Buştır. / 97 Dün Suriye murahhas heyeti sekre- nüfuzlu er- ve her ikisi arasıda şöyle bir İ cereyan etmiştir: sa ile muhavere| Suriye arasında ak-| dettiğiniz muahedenin İskenderun ve Antakyaya taallük eden kısımları hak kında malümat verir misiniz? nbul gazetelerinde bu mesele tefehhim uyandırdığını esef- yoruz. Halbuki ortada henüz kat' bir vaziyet yoktur. Yeni muahe- riyede iki aya kadar yapılacak o- lan intihabat neticesinde parlâmento - nun tasvibine arzedilecektir. (o Ancak o kik edi muahedede Iskenderun ve| Antakya için hiçbir “kayıt yok “mu dur? — Onu bil bir şi yörüm, Esasen bizim hiç en haberimiz yoktur. Fransız- ler şimdiye kadar istedikleri gibi hare- ket etmiş bir çok kanunlar, kararname *l İer çıkarmıştır. Bütün bunlarıda ayri ayrı tetkik edeceğiz. — Pranaslar 1921 de Türkiye ile i- tenderunla Antakyaya muh-| lmesini “mufazammın işlerdi: Bu muahede| ç lecek mi? — Bundan da haberim yoktur. Bu- nunla beraber Suriyede Fransız manda- tarafını ziyeti tetkik edilecektir. le mesin ölan bu iki mntakaya wuhtariyet verilmesi meselesini tetkik edecek misiniz? — Yarış bir şey söylemektense bil- miyorum demek daha doğru olacağı İ-| çin gene haberim yok diyeceğim. — Yeni imzüladığımı muahede ile Suriye namına Fransa tarafından de- ruhte edilen bütün beynelmilel taah- hütleri tahimış olmeyor “masuhuz? — Evet, Müahedede böyle bir madde yardır. — O halde 1981 de Franklen Buy- yonun imzaladığı muâhede mucibince İskenderun ve Antakyanın ilerde muh tar olması da prensip Mfibarile köbul edilm — Evvelce de . söylediğim gibi her şeyden evvel intihabatın neticelenmesi- ni ve yeni muahedenin Suriye tarafın - dan tasdik edilmesini beklemeliyiz. — Imzaladığınız muahedenin yeni kurulacak Suriye parlâmöntosi tara- fından reddedilmesi ihtimali. var m- der? — Dünyada her şeyin ihtimali vardır. — Suriyede sizin mensup olduğu nuz mili ferkadan başka fırka var mıdır? — Hâyrr. Başkaca bazı şahıslar olabi-| lir. Fakat umumi surette milli fırka hâ- kimdir. — 0 hülde mensubu olduğunuz mü- Hi fırkanın kazanacağı muhakkak ol duğuna göre bizzat tarafımızdan im- salanan muahedeyi de, taraftarla nızdan mürekkep olacak parlâmento- i » edecek demekfir? — Temenni ederiz. İşte o zaman mu- ahedenin madde madde tetkiki Işi baş layacaktır. — lekenderunla Anlakyanın müs- takbel vaziyeti hakkında fırkanızın noktai nazarını enebilir miyiz? — Yeni intihabatta kazandığımız takdirde hükümetimiz büyük komşusu Türkiyenin tuttuğu yolu takip edecek- tir. İskenderun ve Antakya (o meselesine gelince, milli bir siyaset takip etmekte! olan bizler, başka milletlerin mili hür- tiyetlerini değiştirmeğe nasıl teşebbiis ederiz? Türkleri © Araplaştırmak asla hatırımızdan geçmez, İskenderunla Antakyaya muhtariyet vadeden Franklen Buyyon © muahede - sinin tatbiki yolunda 1921 denberi Fransaya karşı büyük bir lütufkârlik gösterip bekliyen Türklerin, bize karşı da ayni suretle hareket ederek iş başı- na geçinceye kadar mühlet verecekleri: Bi Ümit ederiz. Bir defa iş başına geçtik ten, resmi sıfatı haiz olduktan sonra ge- biri, Doğı umu, değil mi? u nasıl takvim satış! Her sene öyni şikdyeti işitir, ayni şikâyeti tekrarlamz. Bu nasl talvii satmak, bi hasıl, her gusuna hitap etmek... çok kıymetli, çok hilrmete İsimleri b” deği cemiyet namına takvim satılıyor. kat nasl? Bunu ne biz döyliyeceğiz, he de üz rinde duracağız. İki cemiyet ki biri nin mensupları bu vatan uğruna vi coutlarının mühim birer kısmını bıra. kanlar, öteki de şehit raklarım koruyanlardır. Birinci cemiyefle alâkalı ol eminiz ki, kendi namlarına satışına çıkanların hareketlerine şa- hit olsalar isimleri edildiğini görer duyarlar; ötek ügii ola da geşkinlki saklıyaamzlar. Bize öyle geliyor ki, kapı kapı, mağaza ma- ğaza dolaşanlaraan bu “ki cemiyet ha- berdar değildir. Yerli ve ecnebi ayırdına Wi dürmeden, birer lira «eca tismanz herkesin ii #feiyle oya yacak hattâ bumu ödemeye Kudreti olmayanları da mill duygudan mah- rum olmakla ifhamdan çekinmiyerek yaradılışta adamlar ihtimal verilebilir mi? Herhangi bir cemiyete yardım iste- menin de bir yolu, bir nizamı, kün vardır. olanların top- lar, takvim n nasil su hicap ve imal asabiyet um. gör- kullanılacağına bir er Buna nekadar riayet edi- Hrse, namına hareke! edilenler o ka- dar hürmete liyakat vardım görürler. Bilmiyoruz, yanlış mı düşünüyo- ruz; yoksa yanlış m görüyoruz, Halkm Dostu Maarif Vekâleti Seyyar kitap sergileri Tertip ediyor Faydalı nesriyat hususi - vagonlarla gezdirilecek Maarif Vekâleti yakında seyyar kitap sergileri açmak için bir proje yapmaktadır. Öğrendiğimize göre bu sergiler, demiryolu güzergâhındaki şehir ve kasabalarda açılacak, sergi için her trene üç vagon tahsis edile- cektir. Vagonlar en küçük istasyon- larda bile kalacak, burada halka kitap, mecmua, broşür gibi her ne- vi neşriyatı satacaktır. İcap eden yerlerde kitap sergisi bir hafta ka- dar devam edecektir, kazanırlar ve Seyyar kitap sergisini hamil olan vagonlar Ankaradan kalkarak evve- lâ Kayseriye varacak, burada bir müddet kaldıktan sonra Sivas ve Samsuna gidecektir. Diğer bir sey- yar sergi de Diyarbekire varacaktır. Seyyar kitap sergileri şimdilik Demiryolu üzerindeki şehir ve kasa- balarda tertip edilecektir. İleride. demiryolu uğrağı olmıyan kasaba ve köylerde de otobüsler vasıtasile ser- giler yapmak tasavvuru vardır. Maarif Vekâleti, seyyar sergiler tertip etmek suretile faydalı ntsriya- tı yurdun en ücra köşelerine kadar yayacaktır. “Yeni bir icra kanunu Proje hazırlanmıya başlandı Adliye vekâleti yeni bir icra kanunu projesi hazırlamakla meşguldür. Yakında meclise (— verilecek olan bu proje ile şimdiki icra o kanununun bazi mad i değiştirilmekte ve bilhassa is- tihkak iddialarına taallök eden madde İerde fazla tadilât yapılmaktadır. Şimdiki kanunda icra memuru ren * kul eşyaları haczedip satışa çıkardığı zaman ortaya çıkan birisinin : “Bu eşya” lar benimdir!,, demesi satışı durdurmak taydı. Yeni proje ile eşya (| gahiplerinin hak iddiaları için muâyyen bir mü konulmakta ve müddeti (o geçiren lir, görüşür, kardeşçe anlaşırız. iddiaları tanınmamaktadır.