23 Aralık 1934 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

Dile dair bir ankete cevab Eski Darülfünunun eski emini Bay lsmail Hakkı, “Yeni Aadam,, :'" bir mecmua çıkarmaktadır. *k çok münevverlerin takib etti- bu düşünce kaynağını, benim dan da bir haylisi- hi ihmal etmediklerini umuyo- Tüm. Fakat, ne de olsa, mecmua Ve gazete ayrı ayrı şeylerdir. O- ün için, ister istemez, ekser kari- ?:h ayrı ayrı olması zaruri- Bir yandan Yeni Adam'ı kendi h’Ü"rîıııo tavsiye ederken, diğer | #aftan da, Bay İsmail Hakkı'nın Bektubla sorduğu suallere burada Sevab veriyorum: 1 — Yeni dil değişimi üzerinde Cevab — Bunun hayırlı bir iş *lduğunu düşünüyorum. Zira, 08- Banlıca, son şeklile işba haline işti. Yeni zuhur eden bir mef- L_ı meselâ almancada, birtakım kl ve son eklentileri sayesinde i- İnde ediliyor. Eskiden biz de “is- "la,, “mufaale,, bablarına bunla T uydurarak karşılıklar arar ve ı'!'ll'ı'lıılı. Gerçi bunu geniş taba- ha anlamazdı ama, gene yasak sa- Nlirdi. Halbuki, her unsurumu- Tun millileştiği bu sırada, aynı !—::ı devam edebilir miydik?.ı.. , arabça ve farsçanım kal- "'lh.umdın ve yeni harflerden Ytra buna imkân kalmadı. lih kalmış osmanlıca ile medeni- |* ailesinin diğer milletleriyle at burr beraber gidemezdik... ,, Bakmız, bir “im,, ve bir “el-sel,, bikalarından ne sözler fışkırı- ) .—:Verîın. saldırım, (geniş'ten:) | #nel, (kişiden, ferdi manasma:) kikeı(.l,m B * Bunların mihanikiyetine alıştı- j *_'1 gün lügatçemiz, cemi ame- İyesiyle değil, darp ame'iyesiyle ğğümk. zenginleşecektir. Zira, ti kökle, her intiha biribiriyle me!.cek!ir. Böylelikle, dilimiz, o eski sü- “i halinden hareki bir hale geç-| a ::'—'P Hem de ne baş döndürücü t? viç — Bu değişimden beklediği- hedir? Ki çtYab — Anlattım; türkçenin lt ve asri bir dil olması. c* Eski dilden yeni dile geçer- H.— gibi aksaklıklar ve güçlük- ryorsunuz? we *Yab — Hiç bir esaslı güçlük Rrak yoktur. Çünkü, uğra- gördük ki, meğer türkçe, ?:İ!_ındnn daha zenginmiş... iki zorluklar, çocukların yü- Seden evvel emeklemesi nevin- Ç: "—Iluıgıç arızalarıdır. —— Türkçeyi bütün yabancı Ür? kurtarmak elimizde mi- hı&"h — Türk dilinin bir çok ,.L—'onn almanca tertibi mi, B fransızca tertibi mi olacağı- #imdiden kestirmek güç olursa| gidişin “püritanism,, e | olduğu görülüyor. Yani, al-| G hit hcada Y K h'_'d' köklerimizden, kendi ek- t yaratmağa çalışaca- BK y m | y.aı:—l:ıe:; Türk sözlüğü nasıl Yüzde b — Yeni Türk sözlüğü, h“““’“l kusursuz olacak diye Üea ha Memeli, tarama — dergisin- Öyleyse, ne yapacaktık?... Di-| ilerlemesine imkân yoktu... Ka-| -i %:'“ daha mütekâmil bir eser tıkarılmalıdır. Böyle, eser- 5 milyon k buğday Bu mevsim, Istan- buldan bu kadar ihrac edildi Buğday ihracatımız, her hafta biraz daha artarak, çoğalmakta - dır, Son yedi gün içinde Istan - bul limanından 700 ton daha buğ- day yüklenmiştir. Bu suretle bu sene yalnız İstanbuldan buğday ihracatı mevsim başmdanberi 53 milyon kiloyu geçmiştir. Son istatistiklere göre dünya Buğday rekoltesi bu yıl geçen yıl- kinden 550.000 vagon eksiktir. Maamafih bu eksikliğin fiatleri sağlamlaştırmadığını da ilâve et- mek lâzımdır. Hattâ son hafta- lar içinde fiatlarda umumi bir dü- şüklük de görülmüştür. Komşularımıza gelince; Bul- garistan ve Yugoslavya bu yıl buğ day ihrac etmemletedirler. Av derisi ihracatı ve yanlış rivayetler Son günlerde piyasada av de- risi ihraç mevsimi hakkında memleket iktısadiyatı bakrmından zararlı olabilecek bazı rivayetler ortaya atılmaktadır. Ortaya rast gele atıldığı anlaşılan 'bu sözler arasında, bilhassa Anadoluda av derisi ticaretiyle uğrasşanlara yan- lış fikirler verebilecek mahiyette olanlar da vardır. Bu yan!ıs haberler daha ziya- de Sovyet Rusya ile olan Clearing uzlaşması dolayısiyle buradan fazla miktarda av derisi kaldırı » lacağı düşüncesinden ileri gel - mektedir. Söylendiğine göre, bu yıl Tür- kiyerden en asağı dört lira (!) fi- atla 300,000 (!) tilki derisi alma- cakmış, Bir kerre en asağı fiati böylece kestirip atmak hic bir ti- cari tahmine sığmadığı gibi Tür- kiyenin ve!lrk Hlli derisi reteo'ta. si 70—90 bini aşmamaktadır. En verimli yıllarda 130 bin tilki de. risi ihraç edebildiğimize göre bu 300 bin rakamı da hiç bir esasa uygun değildir. Türkofis, Ticaret Odası ve Ticaret borsası bu hafta muhtelif vasıtalarla alâkadarları bu husus- ta tenvir ederek bu gibi rivayet - leri tashih edeceklerdir. den esere, kademe kademe ilerli- yerek, kusursuz sözlüğe varılma- lıdır. Bunlarda da ticari maksad gözetilmemeli; halkım eline bu lâgatları ulaştırmak için her feda- kârlığı göze almalıdır. 6 — Yeni dil oluşunda, öğreti- cilerle gazetelerin rolü nedir? Cevab — Öğreticilerin rolü, yal. nız mekteblere değil, yaşmı başı- nı almıslara da bir kolayını bulub yeni dili öğretmektir. Gazatelerin rolü, halka “Yazılanları anla- Taryoruz! Artık gazete almıya- İrm!,, dedirtmemektir. ü "i 7 — Yeni dilden şiir, edebiyat' olduğu gibi, her kelime- kazanacak mı, kaybedecek midir? Cevab — Slavyanca ynılırkcn.l Ruslardan dahi edib çıkmıyordu.' İlt rusca yazan Puşkn dahi edib oldu. Onu da baska büyük şair ve nasirler takib etti. Osmanlıcanın arıklığımdan türk çenin genisliğine çıkarken aynı manzara ile karşılaşmamız çok muhtemeldir. (Vâ-Nü) HABER — Akşam Postası | Saliha Halid Geçen gece yarısı Ankara cad- desinde Şeref sokağı ahalisini ya- taklarından fırlatan bir vaka ol- muş, Halid isminde bir genç, bir evin camlarını parçalayıp kapısı- nı kırdıktan sonra ele geçirilmiş- tir. Eve taarruz eden Halidin Sa- Hiha adlı bir karısı vardır. Son za- manlarda aralarında geçimsizlik baş f'stermiş, kadım evinden ay- rılmıştır. Halid; karısının Şeref sokağın- da 20 numaralı evde bulunduğu haberini almış ve kafayı tütsüliye- rek doğruca tarif edilen eve git miş, kimseye bir şey sormağa lü- zum görmeksizin kapıya dayan- mış kırmış, camı çerçeveyi parça parça etmiştir. Hiç bir şeyden haberi olmıyan bu ev halkı ile o sokakta oturan- lar, yataklarından fırlamışlar, bu esnada da Halid kaçmıştır. Halid kaçarken taarruz ettiği evde oturanlardan Nedim adlı biri Halidin peşinden koşmuş ve ya- kalıyarak bekçiye teslim etmiştir. Halidin karısı Saliha —mesele:| yi bir gün sonra haber dava açmıştır. Halid karakola teslim edilmiş- tir. Karısı Salihadan başka Halid- den polis ve Nedim ile aynı evde oturan banka memurlarından Hü- seyin ve Fazıl da davacıdırlar. POLİISTE Ceket hırsızı Sabıkalı Kenan, Rahmi ismin- de birine ait bir caket ve bir pan- talonu çalıb kaçarken yakalanmış- tır. Kumar Haseki caddesinde Saffetin kahvehanesinde kumar oynadıkla- rı görülen Cahid, Yaşar, Fehmi adlı üç arkadaş cürmü meşhud ha- linde yakalanmışlardır. Arkadaşlık! Küçükpazarda ekmekçi fırmın- | da çalışan Halile ait eşyaları. ay- | nı fırında çalışan Satı çalmış - ve yakalanmıştır. Eldiven hırsızı Sabıkalı Abidin, dün aşçı Me- cide ait bir çift eldiveni çalıb ka- | çarken ele geçirilmiştir. | Cam çalmış ! Sabıkalı hırsızlardan Adil, dün arkasında bir sandık cam taşırken yakalanmış ve yapılan tahkikat neticesinde Adilin bu camları bir camcı dükkânından çaldığı anla- şılmış, kendisi adliyeye verilmiş- AD ayayczdFETRM K yayyygyaei INM eagagzİ KDN yyyyoaTENyayıyzatA? FİTRE — ZEKÂT Fitre ve zekâtınızı bir kişiye vwermekle, olsa olsa onun en çok | üç beş günlük yiyeceği çıkar. An- cak bunları Tayyareye veriniz. Ulusal işlerimiz başarılır. SSD y T yaega lTT Düt SAİK Haai SA Tlüyen Rıhtim şirketi Bir hafta sonra hü- kümete geçmiş bulunacak Rıhtım şirketi müdürü M. Ka. nonj'un reisliği altında, dün, Os-. manlı Bankasında, şirketin hisse- darları da toplanmış ve mukavel >- yi tasdik etmişlerdir. M. Kanonj dün kendisiyle gö- rüşen muharririmize şunları söyle- miştir: . “— Hissedarlar bu sabah top- landılar. Önce idare meclesi rapo- ru, ondan sonra da Ankarada im- zaladığımız mukavele sureti okun- du. Bu mukavele çoklukla tasvib edilerek, şirketin tasfiyeye konul- masına karar verildi. Tasfiye he- yetine dört kişi seçildi. Bu dört kişiden Osmanlı Bankası direktö- rü M. Buvassiyer ve şirket idare meclisi azasmdan M. Vivye Avru- padadırlar; İstanbula gelecekler- dir.. Tasfiye heyetinin diğer iki a- zası da gene şirket idare meclisin- den Bay Burhaneddin ve benim. “Satm alma mukavelesi, Büyük Millet Meclisince tasdik edilerek resmi gazetede çıkacaktır. Onun! için, şimdilik size mukavele ahkâ- mı hakkında fazla bir şey söyliye- miyeceğim. Ancak, imzaladığımız mukavele, önceden Gölcükde ka- leme alıman protokoldan hemen hemen farksızdır, diyebilirim.,, Dünkü hissedarlar toplantısın- da 20 -30 kişi kadar bulunuyordu. Öğrendiğimize göre, şirketin esas 40.000 hissesi vardır. Ve hisselerin en çoğu Osmanlı Ban- kasiyle, İngiltere devlet bankası elinde bulunmaktadır. Mukavelenin hissedarlarca da tasvib edilmesinden sonra, şirket filen hükümetimiz — eline geçmiş bulunuyor. Yılbaşından itibaren hükümet şirkete el koyacaktır. Ancak, han- gi daireye bağlı olacağıma dair or- tada açık bir malümat yoktur. Şirketin, memurlar nizamna- mesine göre, bugünkü memurları tazminat alacaklardır. — Şirketin memurları 260 kadardır; çoğu Türktür. İstanbul rıhtım ve antrepolar şirketinin 4 - 5 anreposu, iki tane büyük rıhtrm hanları, bu hanların arasında diğer bir kaç küçük han- lar, idare binası ve buna benzer hayli emlâki mevcuttur ki, hepsi hükümete geçmiş bulunmaktadır. | veç gemisi, 'Tasfiye işlerinin altı aydan bir seneye kadar sürebileceği zanno- huyor. Şeker kaçakçılığı suçluları Bulgaristandan memleketimi - ze, hileli surette şeker sokmaktan| suçlu Selâhattin, Rıfat, Galib ve Burhanla yedi muhacır hakkında muhafaza baş müdürlüğü tarafın- dan hazırlanan fezleke dün akşam geç vakit sekizinci ihtisas müdde- iumumiliğine verilmiştir. zit Tünel kayışları Tünel kayışlarının ve arabaların| elektrikli firenlerinin denemesi yapılmış ve müsbet netice alm- mıştır. Kayışının kopması anında elek- trikli firenlerin, nihayet beş metre- de vagonları durdurabilecek kabi- livette oldukları anlaşılmıştır. var,Tle Tehlikede vapur imdad Atlas denizinin ortasında, bir küçük gemi için, şimdiye kadar görülmemiş büyüklükte bir im « dad kafilesi gelmiş! 1120 tonluk Sisto isimli Nor. dümenine arız olan bir sakatlık yüzünden dört yana verdiği S, O. S. işaretinden son- ra yetişen gemilerin Histesi şu- dur: 1 — Nevyork (21867 ton.) 2 — Avrupa (49746 ton.) 3 — Prozident Harding 13.869 ton. 4 Vaşington (24289 ton.) 5 — Marhatan (24289 ton.) 6 — Beyverdeyl (9957 ton.) 7 — Oranya (13984 ton.) 8 — Mobiloyl — gaz kemisi (5090 ton.) <- 50 Bomba ! Kübadan bildirildiğine göre, Havanada bir gecede 50 bomba - nm birden patlaması, hükümet mahafilinde yapılan tetkikat ne- ticesinde, bir ihtilâl eseri olarak görülmektedir. Patlama esnasmda dokuz kişi yaralanmış, 100 kişiden fazla a- dam tevkif edilmiştir. <- Hadın mllddeilumum? Gudkova isminde 21 yaşmda bir genç kız, Leningrad müddeiu- mumiliğine tayin olunmuştur. Kız kaçıranlar mah- küm oldular Ağır ceza mahkemesinde dün yerilen kararlar ımp[l_ı'n?ğıbîl'ı isminde bir kızı kaçırmağa teşeb . büsden suçlu Saim, Enver, Meh « med ve diğer Mehmed isimlerin . de dört genç de dörder ay müd - detle hapse mahküm edilmişler - dir. ——— Ihtilâs suçlusu Silivri kazası idarei hukukiye tahsildarı bulunduğu sıralarda top iadığı elli iki lira parayı yemekten ve bazı mükelleflere sahte mak - buz vermekten suçlu Mustafa adlı bir gencin dün ağır ceza mahke - mesinde muhakemesi bitirilmiş ve karar kendisine bildirilmiştir. Mustafa, beş sene müddetle a - ğır hapse konulacak ve üç sene de devlte hizmetine giremiyecektir. ği Kültür müdürü Kültür müdürü Haydarın me- zuniyeti bitmiştir. Yarından itiba- ren vazifesine başlıyacaktır. - Imtihana girmiyen berberlere ceza Berberlerin imtihan müddeti çoktan bittiği halde şimdiye kadar ancak bin kadar berber imtihana girmiştir. Halbuki İstanbulda dört bin berber olduğu söylenilmekte - dir. İmtihana girmiyen berberler hakkında belediyece bir kararna- me hazırlanmış ve kaymakamlık- lara bildirilmiştir. Bunlardan beş liradan yirmi beş liraya kadar pu- ra cezası almacak veya sanattan menedilecektir. veçeerlekm General Seyfi Bir hafta kadar önce şehrimize gelmiş olan gümrük muhafaza u- mum kumandanı General Seyfi dün akşam Ankaraya gitmiştir.