23 Aralık 1934 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

bi Üa a C AĞ | | 4 Benim görüşüm: - Dile dair bir ankete cevab w &E'lü Darülfünunun eski emini | ** İsmail Hakkı, “Yeni Aadam,, v diye bir mecmua çıkarmaktadır. ' P_'k çok münevverlerin takib etti- bu düşünce kaynağını, benim | *kuyucularımdan da - bir haylisi- H ha ihmal etmediklerini umuyo- | Tum, Fakat, ne de olsa, mecmua Ve gazete ayrı ayrı şeylerdir. O- hün için, ister istemez, ekser kari- l""llnzm ayrı ayrı olması zarüri- | ür. Bir yandan Yeni Adam'ı kendi | ı“'ilel'ilııe tavsiye ederken, diğer " |araftan da, Bay İsmail Hakkı'nın " | Bektubla sorduğu suallere burada Sevab veriyorum: 1 — Yeni dil değişimi üzerinde he düşünüyorsunuz ? : Cevab — Bunun hayırlı bir iş , nllı“Öu.lıı:ı düşünüyorum. Zira, os- TManlıca, son şeklile işba haline | Selmişti. Yeni zuhur eden bir mef- | h“mı meselâ almancada, birtakım h'! ve son eklentileri sayesinde i- | i_'d'-' ediliyor. Eskiden biz de “is- la,, “mufaale,, bablarına bunla | Fuydurarak karşılıklar arar ve bulurduk. Gerçi bunu geniş taba- M anlamazdı ama, gene yasak sa- dı. Halbuki, her unsurumu- Tn millileştiği bu sırada, aynı| İarzda devam edebilir miydik?... ıi ği n, arabça ve farsçanım kal- 1 .d"'lmasmdan ve yeni harflerden . | '*tra buna imkân kalmadı. . |. Öyleyse, ne yapacaktık?... Di- n ilerlemesine imkân yoktu... Ka- $ ö ee — t y eee v ea ; İ klıb kalmış osmanlıca ile medeni- . |* ailesinin diğer milletleriyle at ş L'!l beraber gidemezdik... ..- Bakmız, bir “im,, ve bir “el-sel,, Plye — Ln!,ıınrmrıın ne süzler fışkırı. .1". ! , * “Verim, saldırım, (geniş'ten:) | #tnel, (kişiden, ferdi manasına:) | kî!i.et."” - Bunların mihanikiyetine alıştı- | ş.'m'z gün lüratçemiz, cemi ame- | Yesiyle değil, darp ameliyesiyle k Salacak, zenginleşecektir. Zira, | . ” kökle, her intiha biribiriyle İ hf“eâecektir. | kmîüle!îkle, dilimiz, o eski sü- k _hı'linı:len hareki bir hale geç- | B_'Ştu-___ Hem de ne baş döndürücü et? 2 — Bu değişimden beklediği- z nedir? ti Cevab — Anlattım; türkçenin illş ve asri bir dil olması. | İqî—— Eski dilden yeni dile geçer- | t'l'l he gibi aksaklıklar ve güçlük- | * karşılaşıyorsunuz? “ye *Yab — Hiç bir esaslı güçlük aksaklık yoktur. Çünkü, uğra- K gürdük g, meğer türkçe, ?.n&'*_âumzdan daha zenginmiş,... ,ğîdüci zorluklar, çocukların yü- en evvel emeklemesi nevin- langıç arızalarıdır. di — Türkçeyi bütün yabancı| Srden kurtarmak elimizde mi- m&% — Türk dilinin bir çok Yoksa sonra almanca tertibi mi, İ f':anıızr.a. tertibi mi olacağı- D diden kestirmek güç olursa | dg'ğmh“ gidişin “püritanism,, e İ Mane olduğu görülüyor. Yani, al-l Yik ad_" olduğu gibi, her kelime- İç,î:ı?d' köklerimizden, kendi ek- tiz, izden yaratmağa çalışaca- . $ S S KA NN —- Yeni Türk B lmal!dır? a ,ih;;nh_—— Yeni Türk sözlüğü, |ti Yüz kusursuz olacak diye q%:mmemeli, tarama dergisin- az daha mütekâmil bir eser sözlüğü nasıl L Çıkarılmalıdır. Böyle, eser- HABER — Akşam Postasr e) ve 5 mlyo I buğday Bu. mevsim, İIstan- buldan bu kadar ihrac edildi Buğday ihracatımız, her hafta biraz daha artarak, çoğalmakta - dır. Son yedi gün içinde İstan - bul limanından 700 ton daha buğ- day yüklenmiştir. Bu suretle bu sene yalnız İstanbuldan buğday ihracatı mevsim başındanberi 53 milyon kiloyu geçmiştir. Son istatistiklere göre dünya Buğday rekoltesi bu yıl geçen yıl- kinden 550.000 vagon eksiktir. Maamafih bu eksikliğin fiatleri sağlamlaştırmadığını da ilâve et- mek İâzımdır. Hattâ son hafta- lar içinde fiatlarda umumi bir dü- şüklük de görülmüştür. Komşularmmıza gelince; Bul- garistan ve Yugoslavya bu yıl buğ day ihrac etmemlttedirler. Av derisi ihracatı ve yanlış rivayetler Son günlerde piyasada av de- risi ihraç mevsimi hakkında memleket iktrsadiyatı bakımımdan zararlı olabilecek bazı rivayetler ortaya atılmaktadır. Ortaya rast gele atıldığı anlaşılan bu sözler arasında, bilhassa Anadoluda av derisi ticaretiyle uğraşanlara yan- lış fikirler verebilecek mahiyette olanlar da vardır. Bu yan!ıs haberler daha ziya- de Sovyet Rusya ile olan Clearing tuzlaşması — dolayısiyle buradan fazla miktarda av derisi kaldırı « lacağr düşüncesinden ileri gel - mektedir. Söylendiğine göre, bu yıl Tür- kiyeden en asağı dört lira (!) fi- atla 300,000 (!) tilki derisi alma- cakmış, Bir kerre en asağı fiati böylece kestirip atmak hiç bir ti- cari tahmine sığmadığı gibi Tür- kiyenin vrllrk tilki derisi re'eolta. si 70—90 bini aşmamaktadır. En verimli yıllarda 130 bin tilki de- risi ihraç edebildiğimize göre bu 300 bin rakamı da hiç bir esasa uygun değildir. Türkofis, Ticaret Odası ve Ticaret borsası bu hafta muhtelif vasrtalarla alâkadarları bu husus- ta tenvir ederek bu gibi rivayet - leri tashih edeceklerdir. AVWTĞŞE den esere, kademe kademe ilerli- yerek, kusursuz sözlüğe varılma- İrdır. Bunlarda da ticari maksad gözetilmemeli; halkın eline bu lügatları ulaştırmak için her feda-| kârlığı göze almalıdır. 6 — Yeni dil oluşunda, öğreti- cilerle gazetelerin rolü nedir? Cevab — Öğreticilerin rolü, yal- nız mekteblere değil, yaşmı başı- nı almışlara da bir kolayını bulub yeni dili öğretmektir. Gazatelerin rolü, halka “Yazılanları anla- Mıyoruz! Artık gazete almıya- İrm!,, dedirtmemelttir. 7 — Yeni dilden şiir, edebiyat kazanacak mr, kaybedecek midir? Cevab — Slavyanca yazılırken, Ruslardan dahi edib çıkmıyordu. İlk rusca yazan Puşkn dahi edib oldu. Onu da baska büyük şair ve nasirler takib etti. Osmanlıcanın arıklığından türk çenin genislifine çıkarken aynı manzara ile karşılaşmamız çok muhtemeldir. (Vâ-Nü) sinde bir hadise Saliha Geçen gece yarısı Ankara cad- desinde Şeref sokağı ahalisini ya- taklarından fırlatan bir vaka ol- muş, Halid isminde bir genç, bir evin camlarını parçalayıp kapısı- nı kırdıktan sonra ele geçirilmiş- tir. Eve taarruz eden Halidin Sa- liha adlı bir karısı vardır. Son za- manlarda aralarında geçimsizlik baş j 'stermiş, kadın evinden ay- rılmıştır. Halid; karısının Şeref sokağın- da 20 numaralı evde bulunduğu haberini almış ve kafayı tütsüliye- rek doğruca tarif edilen eve git- miş, kimseye bir şey sormağa lü- zum görmeksizin kapıya dayan- mış kırmış, camı çerçeveyi parça parça etmiştir. Hiç bir şeyden haberi olmryan bu ev halkı ile o sokakta oturan- lar, yataklarından fırlamışlar, bu esnada da Halid kaçmıştır. Halid kaçarken taarruz ettiği evde oturanlardan Nedim adlı biri Halidin peşinden koşmuş ve ya- 'kalryarak bekçiye teslim etmiştir. Halidin karısı Saliha mesele- yi bir gün sonra haber almış ve dava açmıştır. Halid karakola teslim edilmiş- tir. Karısı Salihadan başka Halid- den polis ve Nedim ile aynı evde oturan banka memurlarından Hü- seyin ve Fazıl da davacıdırlar. POLISTE Ceket hırsızı Sabıkalı Kenan, Rahmi ismin- de birine ait bir caket ve bir pan- talonu çalıb kaçarken yakalanmış- tır. Kumar Haseki caddesinde Saffetin kahvehanesinde kumar oynadıkla- rı görülen Cahid, Yaşar, Fehmi adlı üç arkadaş cürmü meşhud ha- linde yakalanmışlardır. Arkadaşlık! Küçükpazarda ekmekçi fırmın- da çalışan Halile ait eşyaları, ay- nı fırında çalışan Satı çalmış vel yakalanmıştır. Eldiven hırsızı Sabıkalı Abidin, dün aşçı Me- cide ait bir çift eldiveni çalıb ka- çarken ele geçirilmiştir. : Cam çalmış ! Sabıkalı hırsızlardan Adil, dün arkasında bir sandık cam taşırken yakalanmış ve yapılan tahkikat neticesinde Adilin bu camları bir camcı dükkânından çaldığı anla- şılmış, kendisi adliyeye verilmiş- tir. H TT L T T T L T FİTRE — ZEKÂT Fitre ve zekâtınızı bir kişiye vermekle, olsa olsa onun en çok üç beş günlük yiyeceği çıkar. An- cak bunları Tayyareye veriniz. Ulusal işlerimiz başarılır. YKSK aai AMMtyyyyyyagesEİİİ K aöyayygya AAFAR A ayyygyygat İT yamı G'Rıİr;tı m şirketi Bir hafta sonra hü- kümete geçmiş bulunacak Rıhtim şirketi müdürü M. Ka- nonj'un reisliği altında, dün, Os- manlı Bankasımda, şirketin hisse- darları da toplanmış ve mukavel>- yi tasdik etmişlerdir. M. Kanonj dün kendisiyle gö- rüşen muharririmize şunları söyle- miştir: : “— Hissedarlar bu sabah top- landılar. Önce idare meclesi rapo- ru, ondan sonra da Ankarada im- zaladığımız mukavele sureti okun- du. Bu mukavele çoklukla tasvib edilerek, şirketin tasfiyeye konul- masına karar verildi. Tasfiye he- yetine dört kişi seçildi. Bu dört kişiden Osmanlı Bankası direktö- rü M. Buvassiyer ve şirket idare meclisi azasından M. Vivye Avru- padadırlar; İstanbula gelecekler- dir.. Tasfiye heyetinin diğer iki a- zası da gene şirket idare meclisin- den Bay Burhaneddin ve benim. “Satm alma mukavelesi, Büyük Millet Meclisince tasdik edilerek resmi gazetede çıkacaktır. Onun için, şimdilik size mukavele ahkâ- mı hakkında fazla bir şey söyliye- miyeceğim. Ancak, imzaladığımız mukavele, önceden Gölcükde ka- leme alıman protokoldan hemen hemen farksızdır, diyebilirim.,, Dünkü hissedarlar toplantısın- da 20 - 30 kişi kadar bulunuyordu. Öğrendiğimize göre, şirketin esas itibariyle 40.000 hissesi vardır. Ve hisselerin en çoğu Osmanlı Ban- kasiyle, İngiltere devlet bankası elinde bulunmaktadır. Mukavelenin hissedarlarca da tasvib edilmesinden sonra, şirket filen hükümetimiz — eline geçmiş büulunuyor. Yılbaşından itibaren hükümet şirkete el koyacaktır. Ancak, han- gi daireye bağlı olacağına dair or- tada açık bir malümat yoktur. Şirketin, memurlar nizamna- mesine göre, bugünkü memurları tazminat alacalklardır. — Şirketin memurları 260 kadardır; çoğu Türktür. İstanbul rıhtim ve antrepolar şirketinin 4 - 5 anreposu, iki tane büyük rıhtım hanları, bu hanların arasında diğer bir kaç küçük han- lar, idare binası ve buna benzer hayli emlâki mevcuttur ki, hepsi hükümete geçmiş bulunmaktadır. Tasfiye işlerinin altı aydan bir seneye kadar sürebileceği zanno- luyor. ; Şeker kaçakçılığı suçluları Bulgaristandan memleketimi - ze, hileli surette şeker sokmaktan . suçlu Selâhattin, Rıfat, Galib ve Burhanla yedi muhacır hakkında muhafaza baş müdürlüğü tarafm- dan hazırlanan fezleke dün akşam geç vakit sekizinci ihtisas müdde- iumumiliğine verilmiştir. - ——>——— Tünel kayışları Tünel kayışlarının ve arabaların elektrikli firenlerinin denemesi yapılmış ve müsbet netice alm- mıştır. Kayışınım kopması anında elek- trikli firenlerin, nihayet beş metre- de vagonları durdurabilecek kabi- livette oldukları anlaşılmıştır. Tehlikede vapur imdad Atlas denizinin ortasında, bir küçük gemi için, şimdiye kadar görülmemiş büyüklükte bir im - dad kafilesi gelmiştir... 1120 tonluk Sisto isimli Nor - veç gemisi, dümenine arız olan bir sakatlık yüzünden dört yana verdiği S, O. S. işaretinden son- ra yetişen gemilerin Histesi şu- dur: 1 — Nevyork (21857 ton.) 2 — Avrupa (49746 ton:) 3 — Prezident Harding 13.869 ton. 4 Vaşington (24289 ton.) 5 — Marhatan (24289 ton.) 6 — Beyverdeyl (9957 ton.) 7 — Oranya (13984 ton.) 8 — Mobiloyl — gaz kemisi (5090 ton.) < Kübadan bildirildiğine göre, Havanada bir gecede 50 bomba - nm birden patlaması, hükümet mahafilinde yapılan tetkikat ne- ticesinde, bir ihtilâl eseri olarak görülmektedir. Patlama esnasmda dokuz kişi yaralanmış, 100 kişiden fazla a- dam tevkif edilmiştir. ” â <—< Kadın müddeiumum! Gudkova isminde 21 yaşmda ş bir genç kız, Leningrad müddeiu- mumiliğine tayin olunmuştur. Kız kaçıranlar mah- küm oldular Ağır ceza mahkemesinde dün verilen kararlar arasında Nebile “isminde bir kızı kaçırmağa teşeb . * büsden suçlu Saim, Enver, Meh « med ve diğer Mehmed isimlerin . de dört genç de dörder ay müd - detle hapse mahküm edilmişler - dir. A —— Ihtilâs suçlusu Silivri kazası idarei hukukiye tahsildarı bulunduğu sıralarda top ladığı elli iki lira parayı yemekten ve bazı mükelleflere sahte mak - buz vermekten suçlu Mustafa adlı bir gencin dün ağır ceza mahke - mesinde muhakemesi bitirilmiş ve karar kendisine bildirilmiştir. Mustafa, beş sene müddetle a - ğır hapse konulacak ve üç sene de devlte hizmetine giremiyecektir. —HLLHZKSALALK.O Kültür müdürü Kültür müdürü Haydarın me- zuniyeti bitmiştir. Yarından itiba- ren vazifesine başlryacaktır. < ğ — — Imtihana girmiyen berberlere ceza Berberlerin imtihan müddeti çoktan bittiği halde şimdiye kadar ancak bin kadar berber imtihana girmiştir. Halbuki İstanbulda dört bin berber olduğu söylenilmekte - dir. İmtihana girmiyen berberler hakkında belediyece bir kararna- me hazırlanmış ve kaymakamlık- lara bildirilmiştir. Bunlardan beş liradan yirmi beş liraya kadar pe> ra cezası alınacak veya sanattan menedilecektir. ——— General Seyfi Bir hafta kadar önce şehrimize gelmiş olan gümrük muhafaza u- mum kumandanı General Seyfi U l