14 Şubat 1947 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Mevsimin en güzel tercüme romanı ASKTAN 125 kuruş ÖNCE Yazan: M. TINAYBE Çeviren: Mazhar Knnt ÇIKTI. UĞUR KİTABEYİ 9 3 ilnnH uıl C a « . OflÛrt 6U UIIUU | | l umhuriyet KURUCUSU:7UNUS NADİ Telgraf v» mektub adresi: Cumhuriyet, fstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 248 Teleionlar: Umuml Santral Numarası: 24298. Yan Işleri: 24299. Matbaa: 24290. Saglam ve uzun bir ömür isityorsani7 A N S İKL0R HALK DO ADU ESERI OK Yazan: Dr. KEMAL Gayet nefis ve sağlam 500 sahife kadar tutan bu liradrr. Satış yeri: Anka: 71 No.b Yeni Mecmua Oajl . OUOU Cuma 14 Şubat 1947 ingiltere bugünkü Bulgar hükumetini tanıdı Ingiliz notasmda ileri sürülen ihtirazî kayıdlar Londra 13 (a.a.) Bulgaristanla barış andlaşmasının imzası uzerıne Bulgar hükumetini hukukan tanımağa karar veren Ingiliz hükumeti, Bulgar Dış Işleri Bakanma, Sofyadaki Ingiliz siyasî temsilcisi vekili vasıtasile 11 şubatta verilen bir nota ile Bulgar hukumetini bu husustan haberdar etmişür. Bulgar hükumeti, Ingiliz hükumetinin şimdiye kadar tanımamakta devam ettiğı Avrupaundan bir kaç yıl öncesine daki eski peyk devletlerin sonuncusugelinciye kadar bizim başlıca dur. mÜTterimiz Abnanya Idl. Ingiliz notasımn metni şudur: Müthiş bir ham madde harcayıcısı olan «Ingiliz Dış Işleri Bakanmdan aldıbu devlet, Orta Avrupayı çevreliyen büğım talımata binaen Bulgaristanla barış tiin 'kaynaklardan faydalamyor, hattâ andlaşmasının imzası üzerine harb duGiiney Amerikaya. Uzakşarka kadar urumunun teknik bakandan sona ermiş sanıyor, gene de kendini tatrain edilmiş olmasından dolayı, Ingiliz hükumetinin sa^mıyordu. Bulgar hükumetinin hukukan tanımağa Almanya yenildikten sonra, dış ticakarar vermiş olduğunu ekselânsmıza bilretimizi başan ile yürüteHlmek için dadirmekle şerefyabım. ha ziyade Injiltereye ve Amerikaya Bununla beraber, Ingiliz hükumeti, iimid bağladık. Bu iki devlet, yeni bir hukukan,tanımış olmanm, Bulgar hüdünya nizamının kuruculuğu vazifesini kumetinin durumunu sağlamlaştırmak iizerlerine atmışlardı ve sikmtıda buluiçin bundan önce tatbik etcniş olduğu nan memleketlere elden gelen yardıraı usullerin veya son seçimlerin ifa şekliesirgememoğe çalışıyorlardı. Bir yandan nin, kurtarılmış Avrupa hakkmdaki Yal. kendi derdlerine dertnan arayan ingilteta demecinin ruhuna ve gavelerine uyre, aynı zamanda işgal altmdaki Alman gun telâkk.i edildiği demek olmadığını balkını düşünmek, dünkü düşmamnın açıkça belirtmek ister. Fakat Ingiüz hüaçlıktan öhnemesini sağlamak zonmda idi. Dünya ekonomİMnin bir neyi kon Bevin'in Amerikadan donerken Queen kumeti, Bulgar hükumetinin barış and Arkah. SaT 3, Sü. 2 âe trolcusu sayılan Birleşik Amerika, o ka Iffîzabeth yemisinde çekilmiş bir resnrfı dar ağır bir yük altına girmişti ki. oradan nasıl kalkacjğını biitiin dünya hali merakla bekUyor. Başbakan Bugün nutuk söyliyecek Receb Peker, hükumelin alfı aylık icraatını radyoda anlatacak Ankara 13 (a.a.) Başbakan Receb Peker, hükumetin Büyük Millet Meclisinde güven oyu alışmın altmcı ayı münasebetile 14 şubat cuma akşamı (bu akşam) saat 19 30 da radyoda konuşacaktır. Başbakan, 14 ağustos 1946 da Mecliste okuduğu programm 6 aylık tat» bikatı üzerinde açıklama yapacaktır. Ingiliz yorumcusıı Rusyanm zâfından bahsediyor «Rus milletinin bugünkü sefaleti. zaferden çok şey ümid eden bir milletin bitkin ve kırılmış durumundan da ilerdedir» j<" • ••" • " Sovyetlerden korkmamalı,, "•••" • • • Notada son seçimlerin Yalta demecinin ruhuna uygun olnadığı da belirtilmektedir Mehmed kulağın nerede? Tiirk Amerikan dostluğu General Marshairin Hasan Sakaya telgrafı Ankara NevYork hava seferl«ri müna»ebetile mesajlar teati edildi Ankara 13. (a.a.) Pan Amerikan World Ainvays'in NewYork Ankara hava hattının işletmeğe başlaması münasebetile Birlesik Amerika Dış Işleri Bakanı General George C. Marshall tarafından Türkîye Dış Işleri Bakanı Hasan Sakaya dostane bir.mesaj gönderildiği ve buna teşekkür ve dostluk hissiyatını mutazammın bir mesajla mukabele olundugu haber alınmıştır. : Yorumcu diyor ki: «Rusyanm genişleme siyasetinin doğrudan doğruya karşısına çıkmak, metin davranmak lâzımdır. Tek ümid budur.» Londra 13 (a.a.) Ingiliz yorumcu Edward Crankshaw, tRusyanın zaafı ve bizim vazifemiz» başlıklı makalede çunları yazmaktadır: «Yeni zamanlarm en zararlı hayallerinden biri Rusyanm erişilmez kudre» tme olan inanc<kr. Biz^at Ruslar da, milletlerarası konferanslarda kuvvetlerınıa yarısını ifade eden bu kanaati kuvvet» lendirmek için birçok şey pahasına ellerinden gelen her şeyi yapmışlardır. Eğer Ruslar harb sonunda zaaflarını ilân etmiş olsalardı onların ıstırablarını tahfif etmek için dünya efkârı her şeyin yapılmasını istiyecekti. Fakat bu takdirde M. Molotof ile M. Gromyko konferanslarda davalarını kazanmakta güçlük çekecekierdi. Sovyetler Birliği her zamanki Rusyadan ibarettir ve bugünkü rejnn daha 10 ilâ 15 sene devam edecek olursa umumî manzara değişecek ve Sovyetler Bi''liği yüksek teşkilâta maük bir devlet manzarası irae edccektir. Bugun için Rusya bu durumda değildir ve onunla beraber yajayabilmek için önümüzdekl Arkası Sa. 3, Sü. 2 de Stalin ile Molotov'un bir arada çekilmiş resımleri Amerikadan yollanan mahud beyanname Üniversite gencliği hâdiseyi nefrefle karşıladı, bir protesto toplantısı yapılması kararlaştırıldı Bu şartlar altında bizim bu iki devlete fazla bel bağlamamır, doğru olmıyacaktır. Bir defa, siyasî endişelere dayanan ekonomik münasebetler normal, binaenaleyh devamh sayılamaz. Sonra, bh barbe girmiş, isgale uğramış, yardıma muhtac bir roillet de değiliz. Birlesik Amerikanın şu veya bu maksadla dış ıcemleketler hesabına göze aldığı milyarlarca dolarlık kredilerden hissetnize dü«ecek olan yirmi otuz milyonla bîz kendi ekonomimiri ne dereceye kadar dıİ7ene koyabiliriz? Ticaret münasebetlerine gelince, bıı hususta Ingilterenin Bu çeşid yayınlara sahne olan bir memleketle dostluk de, Amerikanın da bizden alabileceği alâkalanmızı devam «ttirmenin doğru olup olmadığını maddeler çok sayıhdır. Buna karsıhk düşönmemiz zamanı gelmiştir bizim bitmez tükenmez ihtiyaclarımız, bu derdi başından aşkın devletleri alâ«Zaten Arab Birliğini teşkil eden milkadar bile etmez. İneilterenin de, Ame Şam gazetelerinden olan ElKabes 20 rikanm da ticaret bilârçolarında bizim şubat tarihli sayısında cTürkler fütuhat letler, Türklerle beraber yasadıkları yerimiz pek ehememiyetsizdir. Milletce ve istilâ hulyası peşinds Çapka ve lâ devri ve onların hakimiyoti devrinde uğsıkı bir perhize girerek iktisadî sıhhatini tin harfleri huy dcğiştirmez Biri baş radıkları tazyik, sefalet, cehalet ve ezikiırtarmağa çalışan Ingiltere varkuv tanbaşa insanhk, diğeri katliâm olan iki veti unutmamışlardır. Arab devletlerivetile Amerikaya ve öteki zengin mem tarih arasuıda» serlevhalarını taşıyan nin hepsi Türkiyenin, ilk yabancı devleketlere mal satmağa gayret ediyor. bir başyazı neşretmiştir. Dk satırmdan letten elde edeceği küçük bir menfaat Amerika, kendi iç pazarlarının normal sonuna kadar hezeyanla dolu olan böyle mukabilinde Arabları da, Arabların iaIhtiyacını karsılamaktan henüz âcizdir. bir yazınm bir gazete sütununda yer tiklâlini de, topraklarmı da fedaya hazır Halbuki Almanyamn yenilmesile, Av bulması. ancak ssviyesizliğin ve sorum olduğuna kanidirler. Rusyanm tazyikınrupada bir cok endüstri memleketleri suzluğun eseri olabilir. Guya biz, Su'"dan ve Boğazlarla dîğer vilâyetlere karIskenderunu istemelerine şrtaleblerinden azade kalsaydı, ve ortaserbest kalmıstır. Bunlann ham madde riyelilerin ye karşı duyduklan ihtiyae, bugün es mukabil, Suriyeyi baştanbaşa istilâ ile da zalimleri durduran Birleşmiş Milkisinden daha fazladır. Endüstri mal tehdid etmiş ve Halebin de Türkiyeye letler bulunmasaydı, Türkiye, Surıyeden larına karşılık olarak bu memleketlerle ilhakını istemişiz. Yazııun muharriri bu önce Irakı işgal ederdi. Hattâ y«min epekâlâ normal münasebetlere girişebili vaziyet karşısmda Suriyenin yamiz ol deriz ki Türkiye, büyü'k demokrat devriz ve girişmeliyiz. Orta Avrupada Ma madığını, bütün Arab milletlerinin o letlerin birinden teşvik görmüş, yahud caristan, Avusturya ve Çekoslovakya, nunla beraber bulunduğunu anlattıktan bunların tarafsız kalacağını hissetmiş ol Arkası Sa. 3, Sü. 5 te kuzey Avrupada İsveç, Norveç, Finlan sonra şöyle devam ediyor: diya. Holanda ve Belçika, daha aşagüarda İsviçre, Fransa, Ispanya, Italya ile bizi daha sıkı münasebetler kurmağa zorlayan sebebler vardır. Tabiatin ve coğrafyanın zaruretleri btınu gerektirmektedir. Hattâ o kadar ümid eder göründüğümiiz halde Amerikadan bir türlü temin edemediğimiz kredi ihtiyacımızı bile bn memleketlerden bazılan bize daha kolay ve daha normal şartlar altında sağhyabilirler. Her tarafa bol bol gönderdiğimiz ticaret ataşelerimizin bu husustaki faaliyetierini ogrenmeyi ne kadar isterdik. Yazık ki, şimdilik gözümüze çarpan, başka devletlerin dış ticaret sahasmda bize naıaran daha uyanık, daha aktif bir politika güttükleriair. Geçenierde Sovyet Eusya fle tsveç arasında bir kredi mukavelesi bnzalandığını haber aldık. Bu rouahedeye göre.Jfcveç hükumeti, Sovyet Rusyaya yüzde üç t»izle ve on beş senede ödenmek şartile bir milyar kronluk bir kredi açmaktadır. Sovyet Rusya, kendi ağır endüstri tesislerini tamamlamak maksadile Isveçten her sene iki yüz milyon kronluk makine alacak ve sonra bunlan on beş senede ziraat mahsulü ve ham madde olarak ödivecektir. Bunun diMnda iki devlet, aralarmdaki ticaret muahedisini de beş yıl müddetle U7atmışlardır. Sovyet Rnsya tsveçe her yıl yüz milyon kronluk ham madde verecek, buna karşılık îsveçten yüz milyon kronluk mamul madde alacakbr. Suriye basmtmn yeni hezeyanian Bir kısım gazeteler Türkiyeye karşı iftira, küfür ve terbiyesizlikle dolu General Marshall Kiralara zam tasarısı Komisyon hükumetin teklifini kabul etti, vergi nisbetleri üç yıl arttırılmıyacak Beyannamede talebe birliği reisi diye imzası bulunan Kenan Baysonun on senedir Amerikada bulunan bir sabık talebe olduğu, hükumet tarafından tahsisatının kesildiği, arkadaşlan arasında komünistlikle tanındığı anlasılıyor Şikagodaki bir kısım Türk talebesi namına yazıhp gazetemize gönderilen bir beyannameyi dün sütunlarımızda bahis mev2uu etmiş, çocuklarımızın tahsili bırakaffak ve düşman propagandasına aldanarak parti tartısmalarına karısmağa yeltenmelerini ayıblamıstık.. Fakat aynı zamanda beyannamenin altında imzası bulunan Kenan Baysonun bu iste yahıız olması ihümalini ileri sürerek bununla teselli bulacağmuzı da ilâve etmiştik. Dün Kenan Bayson hakkında şehrimizin alâkalı mahfillerinde tahkikat yaptık. Elde ettiğimiz malümatı asa ArJcost Sa. 3, Sü. 6 da Filistinde idama mahkum edilen Yahudi tedhişçi Gruner Dün Âvrupadan gelen Et meselesi nasıl Kiliseler heyeti Patrikhaneyi Anisterdanda toplanacak olan Kiliseler Birliği kongresine davet edecekler Kasablar Cemiyeti Reisi ortaya bazı fikirler atıyor Görülüyor kî, iyi çahşıldığı takdirde Avrupa devletlerile çok istifadeli ekonomi münasebetleri kurmak mümkündür. Sovyet Rusya ile o kadar uygun şartlar aİtmda mukavele imzalayan Isveç hükumetinin aynı şartlan bizden esirgiyeceğini hiç sanmıyoruz. Elverir ki NADİR NADİ ~ Arfam Sa. 3, Sü. 4 t* Ankara*13 (Telefonla) Geçici komisyon ev kiralarına dair kanun tasarısı üzerindeki göriiçmelerini bugünlerde bitirecektir. Komisyon mesken kiralarının yüzde 20, dükkân kiralarmın yüzde :11i arttırılması hakkındaki hükumet teklifini kabul etmiştir. Komisyonun bugünkü toplantısmda bulunan Ticaret ve Maliye Bakanları izahat vennişlerdir. Maliye Bakanı kiraların arttırılmasmdan dolayı gerek meskenleria ve gerek akarlarin gayrisafi lradlarann üd, üç yıl muayyen bir müddet zarfında tadüi cihetine gidilmemesüıe muvafakat etmiştir. Bu suretle kira artışmdan dolayı bina vergüerile kazanc vergisinîn ticarethane gayrisafi iradı uzerinden alınan kısmmın Meclisçe de kabul edilecek müddet zarfında arttınlmaması sağlanAnkara 12 fTelefonla) Türkiye ile mevcud olmadığı noktasında birleşmismaktadır. Hasiml Ürdün Krallığı arasında ünza lerdir. lanan dostluk anlasması Meclisin bu cu Arkatı S*. 3, Sü. 3 te ma günkü toplantısın<îa tasdik edilecektir. Anlaşmaya göre iki memleket ve iki millet arasuıda bozulmaz bir banş ve saraimi bir dostluk mevcud olacaktır. İki devlet arasmdaki diplomasi, münasebetleri devletler hukuku esasına uygun olarak kurulacak, üd taraf arasında çıkacak anlaşmazlıkların Birleşmiş Milletler andlaşmasının 33 üncü maddesi hükümlerine uygun olarak barıs yollarile halline gayret edilecektir. Anlaşma 10 yıllıktır. Tafaflar bu anlasmada Birmiş Milletler andla^ması gereğincfe kendilerine düşen veya düsecek olan hakları ve ödevleri bozucu. hiç bir cihet Sbn günlerde Şehir .Mecllsine kadar akseden et meselesinin halli için perakendeci kasablar baa fikirler ileri siirmektedirler. Bu hususta Perakendeci Kasablar Cemiyeti Reisi Nuri, düsüncelerini şöyle anlatmaktadır: « îstanbul piyasasında koyun ve et sa'tışları üzerinde rol oynayan bellibaşlı beş zümre vardır: Müstahsil, celeb, koKomisyon, tahkikatm bir misyoncu, toptancı kasab ve perakendeci kasab. Uzun yıllardanberi tevali buçuk ay daha uzatılmasını eden ve muayyen aylarda bir kriz şeklinde kendini gösteren bu davanın bizce Meclisten istiyor iki hal şekli vardır: Birincisi, borsayı daha faal hale geAnkara 13 (Telefonla) Eski Tekel tirerek, fiatlara daha ziyade müessir ola Bakam Suad Hayri Urgüblü hakkmda bilecek bir duruma koymak, muamelâtı soruşturma yapmak üzere kurulan karHeyet azalan bir arada yakinen takib edeoek bir kontrol teş ma komisyon başkanlığı müzekkeresi Dört dln adanundan cnüteşekkil Kili arkadaşunıza, 1948 senesinde Am'ter kilâtı kurmak, komUyoncu ile toptancı yarınki (bugünkü) Mecliste okunacakseler Heyeti dün uçakla Atinadan seh dam'da toplanacak olan Kiliseler Bir lar arasmdaki satışlan tanzim etmek, tır. Komisyon şimdiye kadar birçok kimselerin malumatma müracaat etmiştir. rimize gelmiştir. Gelenler Ingiliz Lord liği Kongresine muhtelif kiliseleri davet alıcınm ve satıcınm teslim, tesellüm Bi=:hop of Worcester, Isveçli Yngve Bri ettiklerini ve Istanbula da Sen Sınod tediye bakımından durumlarını teşkilât Dinlenen tamklarm sayısı 150 yi bullioth, Amerikalı Dr. Edward R. Jardy kilisesini davet maksadile geldiklerini landırmak, «îstanbul Hayvan Borsası ve muştur. Tahkikatın bir müddet daha ve Ingiliz Oliver S. Tonkins'dir Heyeün söyleraişlerdir. Heyet mensublarının i£a Canlı Hayvan Satış Talimatnamesi» uzayacağı anlasılıyor. Komisyon bu tezbeşinci azası Atinadan gelmemiştir. delerine göre, bu birlik 1938 senesinde esaslarmı hakkile tatbik ettrektir Bu kere ile verilmiş olan müddetin bir buDün şehrimize gelen Arkası Sa. 3, Sü. 1 de çuk ay daha uzatılmasını istemektedir. Arkası Sa. 3, Sü. 5 te Heyet azalan, kendilerüe görüçen bir Millet Meclisinin bugün görüşeceği tasarılar lilisliıı meselest Ingiltere, kat'î kararını veriyor Yahudiler ve Arablarla yapılan müzakereler akamete uğradı Londra 13 (A.P.) Filistin messlesinde bir hal çaresine varmak üzere Ingilterenin Arab ve Yahudi liderlerı'e, yapmakta olduğu müzakareler bu ?k Arkası Sa. 3. Sü. 3 te Türkiye Ürdün dostluk anlasması da bugünkü toplantıda tasdik olunacak Ege vapurile dün bir çok yolcu geldi Vapurdan çıkanitalyan ticaret heyeti yarın Ankaraya giderek temaslara başlıyacak Snad Hayri İrgiiMii Italyan ticaret heyeti Yoztst 3 üncü sahi/emude