21 Ağustos 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYEı 21 Ağustos 194S Maarif işîerinde Derdterimix9 yaralarımız: 1 Şu garib ilk tahsil mecburiyeti davası En büyuk şehrîmiz îstanbulda büe her sene ükokıdlara müracaat eden çocuklarm ancak bir kısrtunı kabul edebiliyoruz da sonra da memurlan ev ev dolaştırarak îlk tahsil çağmda olduğn halde okula gitmiyen çocuk aratıyoruz. Irkçıların muhakemesi haberleri ÜNÜN MEVZULARI IHEM NALINA .MIHINA Yazan: Ahmed Hidaryet Reel Baştarafı 1 İTICİ sahifede yirmi uç yılhk tecrübe neticesi faydalan görülmüş esaslar, usuller olduklan gibi bırakılacak, zarardan, kanşıklîktan başka bir şey temin etmeyen prensipler, yollar değiştirilecektir. Hükumet mekanizmasının bütün idare şubelerinde olduğu gibi, Millî Eğitim sahasmda da en doğru yolu, en verimli metodu »eçmek muhakkak ki acele karar verilecek ve hemen tatbikata geçiJecek islerden değildir. 1leri memleketjîerin uzun uzadıya incelemeler sonucu kabul ettikieri esaslardan memleketimitin bünyesine aykın ohnıyanlan ayxrmak, bunları çocuklarımızm, gençîeritnizin şahsî ve içtimaî durum ve temayiıllerine uygulandırmak gerektir M epeyee bir zaman ve çabpnağa znüte* Fakat bu sözlerimizle yirml üç yıkfcr, bu'yoldan başka bir gönde gidilmiş, ıdünjç» ögretim ve efitim gelişmelerine , syak uydurulmaımşür, demek iâtemiyoruz\ Yahnz, baa noktalarda düşülen hatalarj tesadüf edilen aksaklıklar nedeııs*'>bir izzeü nefi* meselesi telâkki edihnif^ bunlarm bir kısmmdan dönülmek isfenmemif, yafaud dönülmek isterdrken tereddüd ve bocalamalara sebebiyet verflmis, işler büsbütün karısrnı% prensipler ve metodlar değilse bile,, tatbik çekilleri ve usulleri içinden çıkılmaz bir hale gelmiştir. Hemen furau da ilâve edelim Jd, vai tiyetin böyle bir çıkmaza girmesine £aı lan Bakanm, filân müsteşar veya umum| müdürün biç bir sun'u taksiri yoktur. Devrin bencilik zîhniyeti, alenîj tenkid hnkânsızlığı, şifahl tenkid vej trşadlara eheramiyet vermemezlik, asıl} tşin içinde burnnanların fikir ve müta,' lealarma kulak asmamazlık onlarm bir1 plankton gibi bu keşmekeş îçerisindei hedef ve istikamet gözetmeden süzülüp gitmelerindeki âmilleri teşkil etmiştir. Bunlar, hemen hepsi bilinen şeylerdir. Bizim söyleyeceklerimiz de keşif ve ifşa edilecek sırlar oarnıyacakür. Yeni Bakan da, maiyeti de o devirlerden, eksikliklerden, yanlışlıklardan bir çoğuna vâkıftırlar. Belki düzeltilmeleri için şimdiden faaliyete geçmişlerdir. Biz, senelerdenberi öğretim ve eğitim sahflsile temasımra kesmerniş naçiz bir muharrir sıfatile onlaxı hulâsa edecsk, şayad arada unutulmuşlar varsa bunlarm üzerine dikkati çekeceğiz. Şu bir serl yazımıa ancak o samünî ve halia emelle yazıyoruz. Hiç kimseye axü öğretmek, yol göstermek iddiasında değiliz. Oğrenicinin, öğreticinin olduğu kac'ar evlâd ana ve babalarmın, dolayısile bütün milktinizin eğitim ve öğretim işlerinin yolunda gitmemesi yüzünden çektikleri sıkıntı ve ıstırabı hafifletmek yolunda gene onlardan aîdığımız ilhamlan ilgililere duyurabilmek gpyesinden başka hiç bir maksad gütmüyoruz. Açıkhyacağımız meseleler içerisinde düzenlenraesi için zamana ihtiyaç gösterenler de var. Hemen bu ders yıb başlarken ıslah çareleri bulunabilecekler deL *** Sıra takib etmek, basitten karışıŞa doğru gitmek istersek evvelâ ilk öğretJm alanmdan başlamaınız icab eder. Diğer öğretim sahalarmda olduğu gibi ilk öğretimde de şimdiye kadar ancak (sayı) bakımmdan iyi neticeler elde edebildik. Bilhassa yeni Türk harflerinin kabulü esasına yapılan hamleler de katılmca memleketimizde ilkokul mezunlarmm sayısı, okuma yazma bilenlerin adedi mühim miktarda arttı. Bumı bize İstatistiklerdeki rakamların belâgati pek güzel isbat ediyor. Fakat aeaba. esas prensipimiz olan (ilk tahsil mecburîdir) esasını tamamile tatbik edebiliyor muyuz? Hayır.. Bur.unla beraber böyle muazzam bir işin tısa bir zamar.da halledilraemiş olmasmdan dolayı hükumeti mes'ul tutmak veya tenkid etmek kinısenin aklından gesmez. Çünkü mesele para bakımmdan büt?eye dayandığı kadar, bina ve öğretmen bakımmdan da zamana tevakkuf eder. Lâkin. köyleriraizde değil, şehirlerimizde, hattâ en büyük şehrimiz Istanbulda bile her sene ilk okullara mütscaat eden ilk tahsil çağmdaki yavrulsrın ancak bir kısmmı mekteblere kabul edebilmek ve ötekilerini gelecek, hattâ öbür yıl için namzed kaydetmek, l Sıkıyönetim mahkemesi, temyizin nakzına uydu Irkçıhk yolunda gizli faaliyette bulunarak muhtelif kanun maddelerine derece derece aykm hareket etmekten bir müddet evvel Sıkjyönetim mahke mesince muhakeme edilen 24 kijiden bir kısnu hakkında verilen kararlar, askerî Yargıtayca bazı noktalardan bozulmuştu ve davada, geçende İstanbul İkinci Sıkıyönetim mahkemesmce mubakeme celsesi açılmıştı. Fakat o gün, haklanndaki hüküm bozulan 13 kijiden 3 ü mahkemeye gelemediğinden, muhakemenin devamı kalmıştı. Dün, dava edilenlerin hepsi mahkemede hazır bulunmuşlardır. Vekiüerinden ovukat Fehmi Atancla Yusuf Ziyaeddin Karaca da gelmişlerdrr. Yargıtaym bozma llâmı okunmuş ve nakza uyulmuştur. Öğleden evvel ve onra devam eden muhakeme, neticede tetkik ve tahkik için başka bir güne bırakılmıştır. sonra da memurlan ev ev dolaftırarak (ilk tahsil çağında olduğu halde okula gitmi\"en) çocuk aramafc (ilk tahsil mecburiyeti) prensipi ve onu tatbik imkânsızlığı ile pektuhaf ve garib bir tezad teşkil etmiyor mu? ilk okullarm ikinci bir derdi de kitab mcselesidir. Bunlarm bazıları ehillerine yazdınlmı? olmakla beraber bir kısrrunın hazırlanraasında hatır sayma ve göniil alma gayesi takib edilmekten uzstk kalınamamıştır. Hattâ miisabakaya tâbi onlarlada bile!. Gazetelerde yazılması miisabakaya konduğu aylarca ilân edilen bir kdtab İçin kimin hazırladığı müsveddenin kabul edileceği daha üân ve neşredilmeden evvel şunun buntm ağzında söylenti halinde dolaşıp duruyordu. Gerçekten, müsabakayı o zat mı kazandı, meseleyi dikkatle takib etmediğim için kat'l bilemiyorum. Ükokul kitablanndan okuma kitablannın birindeki turşu kurma bahsi bir müddet evvel gstzefe sütunlannda mühim bir dedikodtıya sebeb olmuştu. Gerçekten okuma kitablarrnm bu çekil manasız bahisleri ihtiva etmemeai lâzımdır. Istanbulun imar plânı Tenl hükumetln programınd» latanbulun be» yüzUnoü yılına a!d İmar plinınm tahakkuku vardır, Yafeıada Ankaraya g!decek olan Vall ve Bcledlye zelal Lutfl Kırdar bu pUnının tahatxulcuna ald lşler etrarınBir de rejim hakkındaki pjopaganda a BaşbaSanla Iç Içlert Te Bayındıria Bayazıları, küçSk zihinlerin kavrayamıya anlarll» tcmasta bulunacaktu. Mallya Ba. :anlı£ı da p'.ânm paraja tevaiiuf eden cağı kadar ağdab. ve o mini mini dimağ Lismını lnceleyecektlr, ların sabır v* tahammülünü tüketecek Yaş meyva kooperatifi faaliyete derecede fazladır. Baa kısmılann yageçiyor zılıj tarzlan itinasrzdır. Bazı kısımlarda 1939 •erıesind» Jfuruian <Taş meyv» y» tercüme kokusu giderilememiştir. scbze tarım »atıj kooperatlTı» bes, altı »eŞurasmı inkâr edemeyiz ki »on yıllarda neillE bir durnklamadan nnra yenlden faaöğretmenleri içinde gerçekten iyete Kfçmiştü1. Kooperam Zlraat Ban l l k o k u l liyakatli ve feragatli çahsiyetler yetiş kanı nezdtnde te^ebbusatta bulunmu» ve miştir. Bunlar, (kem filet) lerle dahi apıiması lstenilen lstliraz hakkında müsıet bir cevab almıştır. tlk lf olarak Blzenln (kemalât) m vücud bulmasınl temin et azar kazaaında vaktllt 190 btn liraya kumişlerdir. Hem de müfettişlerin tefti? rulmut olan meyva kurutma ve ambala] lerinden bir saniye bir dakika rahat ne abrlkasım Devlet Zlra&t Isletmelerlie blr{es alamadikları halde» fakat bu sıkı lit« çalıştırmaga başlamıştır, teftişe rağemn aldıtımız verim bâri bizi öğretmenler kursu Ogretmeu veSUlerl lçln açılau kurı dQn tatmin edici olsa!.. Hayır.. Orta mektebe încl İlk okulda çalışmasın» baş'.amiîtır. ge>3en ilk tahsilini bitirmiş yavrular ti100 ton bozuk buğday Eerinde yaptığımız müşahedelerde pek Bursada çıtaa And gazeteslnln yazdıgıiyi gördük ki verdiğimiz İlk tahOflsln Bursa Beledlyeslne sil (ke>fiyet) bakımından çok dü la görep Toprak, ton bugdaym bozuk olduönderdigl luO şük kaUtededlr. Çocukta herhangi ;u anlaçılaralc lade 6d'.lml.?tlr, bir iç ve dış mefhum hakkında RağGelen gîden vapurlar lam bir telâkki mevcud değildir. HerAksu vapurumuz 92 yolou 1220 too **ya İle Iskenderlyeye dün hareket etmiştir. hangi bir kuçiitk A^•rupa devletinin baş çehrini bilmekten, herhangi ikinci deInglllz barıdırall 4500 tonluk «Pandıias» recede meşhur bir tarih kahramanırım adını natırlamaktan âcizdir. Bu kadar apurüe çok miktarda lthaı eşyası gelmlj. fikı teftiş ve müzakabeye rağmen mademki arzu edilen neticeye varamadık. Isveç bandıralı «Vlglland» vapunı> ÛOn Biraz da öğretmenleri eerbest bırakalım, lmanımızdan Uıracat eçyası a l a r ^ hareonların kendi gö<rgü ve tecrübelerine ket etmlştlr, göre yetiştirecekleri öğrencilere bakaFerid Alnarın Atinadaki lım, e^elki teftiş ve mürakabecileric muvaffakiyetî eünde bir kukla, bir esir öğretmenin yaAtlna Tarlhl Açık Hava Tlyatrosunda rattığı şahsiyetten daha aşağı mı yoksa Ferld Alnarın pazartesl ak^amı verdiğl kcndaha yüksek mi kıratta olacaklardır, gö er radyo İle yayınlanaııştır. Konser »onunla eanatkara samlml tezahürat yapumış relinı! re mlkrafona erelen radyo »özcusa, Alnarın İlk okul öğretmenlerinin derdleri sade U!na hakkındail lhtlsaslarını anlattıktan bu sıkıntılar olsa kendilerini avutacak onra bu konserln esasen blrblrlle anlaşrnıs pek çok teselli bulabilirler. Maa? azhğı, ulucau lkl dost ve iarde» metnleket halbütçelerinin hususî muhasebelere tâbi kınm bir kat daha kaynaştnaîarına vesll* ldnğunu »öylemlştll. olması dolayısile bu az maaşı dahi vakGülhane parkmda öldürülen tinde alamamalprı, kıöem zamlarını zaadamın hüviyeti aniaşıldı manmda ele geçirememeleri, mesken Bir hafu kadar evvel GUlhane parkında bedelinden mahrum kahnalan, yardım >aşı lkl tn.? arasında ezllmek suretlle ag:r laşma derneğine, öjretmen evleri inşaai urette yaralar.nııj bulunaa ve kaldınldığı sandığına verdikleri paralardan ih hastanede lfade veremeden ölen gencln tiyaç anında faydalanmamaları gibi üviyeti nlhayet tesblt edUebUmlstlr. Clsayısı bir hayli yekun tutan ıstırablan nayet masaaı memurlarının devamlı califdaha vardır. Hiç unutmam, Van zelze mn ve araştırrr.aları netlceslnde, cesedln Balıkeslr Tll&yetlnln OOnen kazaslnm Tu lesinde çoluğile çocuğile kar üstünde akçı köyünden Çerkes Cavld adında blrlne eçıkta kalan öğretmenlerin Ankaradaki ,ld olduğu amaşümıştır. Maktulün, hadlseden 15 gtln evvel »ehyardım sandığına muavenet umarak çektikleri telgrafa bankada epeyce bir pa •ünlze geldlğl tesblt edilmlj olup clnayetln ifbebl henüa anlajılamamıştır. Polla, şüprası mevcud olan o yardım sandığmın yol eler uzerlne Eüseyln ve All adlarmda lkl ladığı cevab (teessüfler, telehhüfler) den fclglyl «an altına alm:ytır, ibaret kalmıştı. Böyle yardım sandıkları Sinetnadan dönerken vücude getirmektense onları kurmamak Eas)mpa$adat Kulaisız Seyldall mahalledaha iyi<ür. Hiç olmazsa sade maaşmdan Inde oturan Mehmed Müteahhld admda değil ailesinin nafakasından kesilen pa lr genc. slnemadan dönaşte karsısma çıan esM kargalısı Hadl tarafından bıçakla rayı kendisi bir kenara Itor, yahud bir bankaya yatırırdL İhtiyaç halinde az da «gır »urette yaralanmıştır. Mehmedt hastaneye kaldırılm^ H&dl kanll bıçağlle pollje olsa yarasma bir merhem yapar. tesllm olmuştur Eğitim ve öğretim sahasındaki diğer Ramazan 2 3 Çarşamba ı derdlerimizl, yaralanmızı teşrihe bundan sonraki yazılarımızda devam edeceğiz. Ahmd Hidayet Reel $ CS O t* DahîHye Mütehassısı Vasatî 13 ı: n 04 20 00 21 40 4 2tî *** I Dr. A. RIZA SAGLAR Maçka. TEŞVİKİYE. Bayır sokak 44. Telefon: 85012. Her gün hastalarmı saat birden I ^ M itibaren kabul eder. Lzanî 5 15 y 02 12 00 1 40 8 23 İmsak e areşal Stalin Yoidaş, Japonyanm teslira olduğu günün ilk yıldönümü münalılan 1943 te b&şlıtki gün evvellci bir yaa tnüzakerelere v« sebetile Sovyet muhariblerine hitabcn telgraf haberi «Ame Işbirligine gevfeetmlş bir günlük enıir jajinlamış. Bu günrikanın, hiç bir fark bulunmaktadiT. Bu lük emhde funlar var: gözetilmeden, dün «Japon ordulan, Kızılordunun ve K\. nıOzakereler ve y3 petrol kaynakla ı nrun bütün mll 0^0*0*0*0*0*0*0*0*0* **0*m0*0* Uğlnin mevzuu Ya zıl donanmanın öldürücü darbeleri alletlerin emrine verilmesine taraftar oL. gün geçtikçe buhar makinesinin yerirıl kınsark petrollan olmuçtur. Bu gahalar tında1 üç haftadan fazla dayanamannıslardu . Eovyet Rusyanın, Japonyaya karduğunu» bildirmektedir. almaktadır. Diğer taraftan; harb içinde şunlardrr: Petrol davasile zerre kadar alâkalan hayret verici bir sürstle gelişiveren kimX İngiliz hükumeönin hlssedar ol şı harbe girmesl, bu memleketi çabak olmadığı halde, bu mevzu üzerinde bol ya sanayiinin özü de petrola dayanmak. duğu Anglo İranian kumpanyasının bozguna uğratmış ve sulhun akdini (hangi sulh?) tacil etmîştir. Vatanımızın bol çene yormuş oîan «mütehassıslar> ın, tadır. Bu itibarla tlân: Ya petrol bitive elindeki İran petrollan; bu kışkırücı havadis karşısında, ağız rirse? sualile karşı karşıyayız demektir. 2 Irak, Katar petrollarile Surlye, doğudan gelecek bîr Istilâ tehîikesinden larınuı yeniden açılacağı ve, bermutad, Maamafih, petrol dava^mm özü elde Filistin imtiyazları; "ki dörtte bir nis kurtulduğu söylenebilir.> Stalin Yoldaş 1905 Rus Japon müca. hakikatten yüz seksen derece uzak tefsir kl kaynaklarm kısırlığından ziyade bu bette Anglo tranian; Ho'anda Shell. yollarına sapacaklan muhakkaktır. Böy kaynaklann Iaraf edilmesi meselesidir. Fransız ve Amerikan grupları arasında delesini ve 1938 de Japonların «Vladivostok'n çevirmek için Sovyet vatanına lece duyacağımız garib iddiaların en baCumhur Başkanlığı/ıa gelmezden ev pay! aşılm aktadır; şmda, Amerikanm ve dolayıslle Ingüte vel, vaktile Truman'm bir komite ba3 İngilizlerle Amerikalılar arasın öldürücü bir darbe indirmek teşebbürenln dünya petrollarını inhisar altına unntmuyoruz.» çında yapmı? olduğu «raştırmalarm ne da yarıyarıya payİ3?ılan Kuveyt petroL sünde bulundrklannı almağa çalıştıklarım Sğrenmemiz ihtidoflikten sonra ilâve ediyor: ları; ticesl göstermlştir ki: «19391944 yılları mal dışmda değildir. «Dünya, Kızılordu tarahndaa fasist 4 Kâmllen Amerikalılara aid oîan arasmda Amerika d» istihlâkin yüzde 28 Haddizatmda, üç sene evvel baslayan artmıs olmasma karşılık j'eni bulunan Suudî Arabistan petrollan. Gene bu boyunduruğıından kurtarıldığmı lıatıruzun araştırmalar, incelemeler ve mü petrol sahaları, petrol rezervesini anoak sahada, Anglo İranian'ın Basra körfe hyacaktır.» Bu mağrnr sözler, artık tarihin malı zakerelerin pek tabil neticesini ifadeleş yüzde 15.7 nisbetinde yükseltmiştir. zindeki dünyanm en büyük tasüyehanetiren yukarıdaki telgraf haberi, aynı Binnetice, yeni bulunan sahalarla istih si olan Abadan tasfiyehanesi başta geU olan hakikate yüzde yüz aykındır ve eamanda dünyanm takib etmesi gere salâtı buşünkü «eviyede tutmak müm mek üzere, Hayfada İngiliz ve Holandalı bolşeviklerin bu harb içindeki «benlik» ken realist petrol tiyasetinin de bir ifa kün oİ3a dahi, bugünkü istihlâke göre ların, B?hreyn adasında ise Amerikalı. zihniyetlerinin yeni bir delilîdir. Maredesidir. mevcud petrol ancak 14 senelik ihtiyacı larm üç muazz^rn tasfiyehanesi mevcud şal Stalin. MüttePklerln adını bile ağ7ina Eİmadan, laponyayı kendi kumaırHası dur. Kemiyet bakımından, benzerl kömur karşıhyabüecek nisbettedir.> Anlaşma b t geniş sahalan ve tasfiye altmdaki Kınlordn ve donanmamn yetı. den sonra gelen petrol, keyfiyet bakıBu yüzdendir Jri, bugün bir taraftan mından eşsiz olarak en başta duran bir yeni petrol sahaları bulmak, diğer taraf haneleri müştereken işletmek ve «pipe diğini tefahürle ileri sürüyor. Acaba öy. enerji koynağıdır. Yalnız, hepimiz bili tan ise gerek mevcud gerekse yeni saha line> isml verilen müşterk boru yollari le mi? Japonya, 7 arahk 1941 de Amerika ve riz ki petrol doğnıdan doğruya tabiatin ları en verimli bir şekilde geliştirmek le nakletmek gayesinl gütmüştür. Bu rr.e bize bağışladığı b:r maddedir. Ağac ke zoru vardır. Bu dava ise yalnız Ameri ypnda 125165 milyon dolar tutannda lngiltereye harb iîSn ettiği »man, Sovsilirse yerine yenisl dikilebilir; buğday kanın, îngilterenln, Rusyanın davası de 2000 kilometrelik yeni bir boru yolu dö yet Rusya, Japonyaya bir dosthık ve saldırmazlık paktile bağlı buhınuyor ve jiçilirse yerine yeni mahsul ekilebllinir; ğil, bütün dünyanin davasıdır. Petrol şenmesi de kararlaştmlmıştrr. bağlı kabyordu. fakat, toprak altmdan aldığımız bütün mühendisinin şiarı «Petrol, nerede arar7 ağustos 1944 te Amerika adrna o zaJaponyaya karsı haTbln bütün ağırlıgı maddeler gibî, petrol kullanıldıkça bi san orada bulurrur!> dur. Filhakika, bu manki Dı? tsleri Bnkan muavinl Stettigünkü bilginıizle, dünyanm pek mahdud nius ve Ingiltere edma da Lord Beaver Amerikarjın, tnfilferenin. Hindistanm, Çinin, Avustralyanm ve Holandanın" oİnsanoğlu asırlardanberi petroldan îs yerlerinde petrol yoktur dij'ebiliyoruz. Brook tarafınd3n ^mzalanan anlaşmanın mnzlanna yükîeriraiüti ve Ü!İhas<:a Ametifade etmesini fcilmiştir. Bununla bera Bu yerler dışmda petrol bulabilmek en mühim ıraddejl dört înşilizle dört rikanın.. Amerika. Japonyaya karsı harb ber 1859 da Pennsylvania'da Drake ku meselesi bllgipara meselesidir. Ruman Amerikalıdan müteşekkil beynermiiel ederken Sovyet Rusya gibi hndbin dav. yusu açılana kadar, asırlar boyunca kul ya petrolımun Amerika petrolile hemen bır komisyonun teşekkülü olmuştur. ayni zamanda keştedilmij obnasma rağ Aynı madde Jleride Birleşik Milletierin ranmadı. Bütün kudretile, Sovyet Rusva lanılmış olan petrolun miktarı, yalnız da dahll olmak üzere müttefiklerinin Amerika kuyularının gündeUk istihsa men, Rusya da dahil, Avrupanm dünya alâkalı mümessillerine bu komlsyona imdadına koştu, Kınlorduya dünyanm petrolunun yüzde 12.70 ini istihsal et iştirak kapısuıı açık tutmuştur. lâtmm bir cüzünden ibaret kalmıştır. silâh mahemesinl yolladı. Cezayîre büEvvekl gün rad>oda konuşarak petrol Drake kuyusunun açılmaaı, iktisadî blr mesine karşılık, Anıerlkada dünya petrolunun yüzde 62.75 inin istihsal edilme davasmda Amerikan görüşünü belirten yflk bir ordu pönderdi. Bu ordu »imaU inkılâb ve müstakbel petrol sanayiinin Afrika. Sicilya, tta'.ya savaslanna iştirak bir başlangıcı sayılmaktadır: On doku sinin sebebi, tabiatin bir cemilesinden Charles Rayner, bu anlaşmayı hazırlamij etti. Sonra 1944 hnziranında. 60 riimcnzuncu asnn ortalarma kadar en mühim ziyade bilgi para mukayesesinde ara olan Amerikan heyetinin başkanı Mi. Bu den mürekkeb d^ba bfiyük bir orduyu, ışık kaynağı sayıian balina yağmm ye mak lâzımdır. Şurada kısaca not edeltm itibarla radyodaki sözlerile Rayner orta Fransanm baü kıyılanna çıkardı. Bir rini Young isimli blr tnglllzin geliştirdi ki Amerikan petrol sanayiinde çalışan ya yeni blr şey atmiî değil, sadece, sene müddet sonra, bir Amerikan ordusn da ği usull« köm'irden elde edilen gazyağı adam başına isabet eden sermaye 18,400 lerce flzerinde çalıştığı blr davayı son cenub Fransa sabillerine gönderildi. Aalmış, böylelikle dünya ışıksız kalmak dolara baliğ olmaktadır. Yanl bir tek merhalesine ula?tırmış ohnaktaclır: «Pet. merikan deniz kuv\etieri de Atlantikta tan kurtulmuştu. Beş on sene İçinde petrol amelesinin çalışabilmesi İçin rol, inhbarcılıktan ârl kalması gere ve Akdenİ7de harbediyorlardı. Amerikan Young tasfiye usulü her tarafa yayılmış, 18,400 dolara ihtiyaç vardır. İşte, blr ta ken, cihançümul, müşterek beynelmilel hava kuvvetleri ise, Almanya ve Italyaya bilhassa Amerikada, irill ufakll 5 0 6 0 raftan dünya petrolunun İstihsal istih bir davadır!» karşı çarpışıyor, îngiltereden kalkıo tâ Yüksek Miihendta Rusyaya kadar gidiyor; oradan tekraT tasfiyehane faaliyete geçmiş bulunmak lâk durumu, diğer taraftan harb içinde çekilen güçlükler İngilizlerle Amerikataydı. Drake kuyusundan elde edilen Tevfik SaduRah Almanyaya ve simal Italyaya bombalar petrol, gözü açıp kapayana kadar kısa yağdırmak suretile peri dönüyorlardı. bir zaman içinde, hemen bütün kömür Lokantalarda yemek fiatlan Beden terbiyesî merkez istişare Amerikan uçakları, Rumanya ve Bııltasfiyehanelerinin kapılarına kllid vugarîstanı büe bombaladılar. Uzak Doğu. indirilecek heyeti toplanıyor nılmasına saik oldu: Petroldan daha uBeledlye Iktısad müdurlügil lokantalftrda da İse, Japonlan mağlub ve perisan et. Bfden Terblyesl •umum müdürltlfiO mercuz ve daha verimli gazyağı istihrac tez lstlşare heyeti 2 eylulde Ankarada top tabldot ücretlerlnl bıdirmei lçln ehemml mek çerefî en ziyade Amerikalılara düsediliyordu. Böylec»; yepyenl bir sanayi lanacaktır Spor ftlraaında temennl edilen yetle çalışmaktadır. Lokantacılar böyle blr müştü. Bu sıralarda, bolşevikler, Japnnkurulmuş, bol bol gazyağı lstihsailne slcll re l!=ans tallmatnameslııln muaddel lndlrnıeğe flddetle muhalefet etmekte ve lara çerdan kınn dnrnyorlardı, o kaıiar rarar edeceklerlnl lîerl sürmeSted'rler, Şlm. başlanmıştı. O sıralarda petrol tasfiye şckll bu toplantıda müzakere ve kabul edl dlM tabidot Ilatlan 1943 yılında konul ki Japonyayı bombardıman ederken lecektlr. sinin diğer maddelerf klmseyl alâkadar muftu. O Esmandanbrl gıda maddelerl 11 kendi topraldarına inmek zorunda kalnn etmiyor, ne işe yaradığı bilinmiyen benatJan "cok düştüğü lçln yemek flatlannın Amerikan havacılarını gözalü etmektcn Açıkta leblebi satılmıyacak zin nehirlere döküliip gidiyordu. Fakat AçıSta lablebl Batan lebieblcller hakfeın da dtljmesl tabll gönllmektedlr. bile çekinmiyorlardı. bird.:.bire gelişiveren «enayi, zorlu re» d« tetklklerde bulunan Sağlık müdürlügü, Nîhayet. 5 ağustos 1945 te iik atom Kartal kaymakamı hakkındakî :abetlere yol açıp da gazyağı fiatları ma bunlar» leblebi sattırtmamaya karar ver. bombası Hiroşima'y» yoketti. Bir kaç ml^tlr. LebleblclleT, torbalar İçinde leblebltahkikat iyetin altına düşünce, vaktile atılrp dö lerln taze kalab'.leceklerînl »öyleınlşlerse de gün sonra ikinci atom' bombası NaKartal kaymakamı Ue mahalll Jandanr.» ^ülmekte olan tasfiye maddelerinden de bu letek •aglıîc bakımından sakat gorülpazaki'yi harabeye çe^rdi. Sovyet istifade imkânlan arandı. Bu ara tasfUe müşttlr. Bundan böyle leb'.ebller kutu veya lcomutanı arasında cereyan eden hâcUsey» Rusya, nncak bundan sonra Japonald tahklkatı yapan mttlHyt mufettlşl racamekânîar İçinde satılacastır, bakiyesi ağır petrolun kömür, odun yeporunu İç tflort Bakanlığına gondermlştlr. lan» teslim olmak için aracılık etme«l rine ocaklarda, kazanlarda yaküabileceBu raporun blr sureU ds bugunlerde vUâ. yolundaki ricasmdan Japonyanm' tamatki ayda 6 iiçüz doğumu ğl öğrenildi. Fakat benzin bas'.t temizmile mağlub olduğıınu anlaması üzerine Memlelcetlmlzde son lkl ay İçinde altt tl yete verllecektlr, lik işleri dişmda hâlâ istifade edilemez çüz dogum vak'ası olmuştur, Normal çe dir ki 9 agnstosta Doğnnşünes İmparaSıva» Nümune hastanesinde 3İr madde halinde kaldı. ktlde doğan ve hepsl hayatta olan bu UçUz torlnğuna harb «an etti. Nitekim 10 yangın çıktı yavruların ana babaları junlardır; 1895 te, biri acayib bir şeytan arabası Bıvastan Mldlrlldlğlne göre Sıva» Nü ağustos günü de, Japrmya ka>ıdsız şartPethlye KeslXkapı mahalleslEde eskl orılarak sirklerde gösterilen topu topu mancı Abldln Tüdız ve eşi, mune hastanesinde çıkan blr yangın netl sız teslimi kabul ettlğini bildirdi. 1415 3ört Amerikan otomobilinin, 7,5 milyon Telennl Yusuîça köyünden Hüseyln Tıl ceilnde hastanenln mutıak ve çamaşırhane günü Amerikalılar ve Müttefiklerle Jakısımlari| tamamen, hanuun kısmı da kıs ponlar arasmda resmen ateş kesiHi. Kıton petroldan çıkan benz'.n davasmı hal dıran ve eel Çal, ç&m k&yunden Mustafa Köse T* eçl. men yan'mıştır, Yangının sebebl kat'l ola Tilordu, buna rağmen, fırsat bu fırsat ledemiyeceği aşikârdı. Maamafih on beş Kızılcahamam, Yanıkozbekler köyünden rak tesblt edllemenılstlr, Zarar blı kaç bln diye Mançuride yürüyüşüne devam etti. sene içinde manzara tamamile değlşti. llra tahmm edUmektedlr, Mes'ud Karataf ve eşl. 1910 d* Amerikada mevcud 468,500 mo2 eylulde Tokyo körfezinde Missouri Ntelb. Çagut iörtlnden Müsllm Te ejU törlü vasıta senede S25 milyon galon Kaza kurşımu Tirhli5inm güvert?sinde Japonya teslim Maras, Fevzlpo?» mahalleslnde Işçl Mehbenzini su gibi içiverdl. Tophanede helvacüik yapan Bteell Hay vesikasmı imzaladı. Ruslar, buna da pek med Sakız ve egl. Bundan sonra adedleri 1913 te 1 milBu allelere Çocuk Eslrgeme kurumu g e . reddln tabancaamı tetnlzlerken allah ateş kulak asmıyarak tslilâ hareketlerine bir •lmıstıı, Eayreddln çıkan kurjunla başın•ona, 1920 de 10 milyona, 1927 de 20 nel merkezl tararından derhal yüzer llra dan yaralanmiî blraa «onra, kaldınldığı müddet daha devam ettiler. ı Japonyayı yere seren başlıca Amerikamilyona ve 1937 de 30 milyona yükseli para yaıdımı yapılmıjtır Beyoğlu hutaneslnde olmujtdr. dır; Sovyet Rıısya sadecp mağlubun ceveren Amerikan .otomobilleri benzini Fenerbahçe semtine dadanan Kazada yaralanan şoför öldii sedîni çiğnemiştir; o kadar. petrol sanayiinin en muteber metaı hahırsız Bundan blı müddet evvel BüytlîKlere İle Dünya, Maresal Stalin Yoldaşın. gün. line getirdl. Fenerbahçey» musuüat olan blı »dam Klreçburnu arosınd» vukua gelen otomobUBenzin istihlâklnin muazzam blr çe 15 gündür muntazaman muhte'.lf evler» otobü» çarpışmaunda ağır aurette yarala lük enrrinde i^dia ettiği eibi. faşi't boK'7ilordu tarHfındin .ilde artışı tablt olarak muazzam petrol glrmekte> ellne geçlrdlğl baza eşyaları çalıp nan]ardan takel eoıörü Hayreddln, JcaldııU ytmduruğıından ;stihsaTinI gerektiriyordu. Bu devtrde gltmektedlr. Fenerbabçs haliı tnı hırsızın d:ğı Sljll Zükur hastaneslnde düîı ölmöş. knrtarıldığını asla aklına bile gPtiımeletrol sanayii ve iküsadcılar kapkara çabuk yakalanma»ım temennl etmektedlr tür, Ceaedl muayene eden Adalet doktoru miştir ve getirmiyccektir; hele, bolse\ik ler Kâ:,ıll TTrj»alan> defnlne ruhs&t vermlştlr. boyunduruğunnn bnynnna vunılmak isıir ihtimalle karşılaştılar: Ya petrol bitendiği şu çünlerde.» tiverlrse? Bu tarihl lıakikat. bütün dünyanm Kimyagerler kısmen bu suall cevabmalumu olduğu halde Stalin nedcn böy:andırdılar. Örtisadl olarak ilk defa le konuşuyor? Sebrbi basittir: Stalin blr 1913 te tatbik edilen <cracking> usulile, ötedenberi mutad olduğu üzere gaze J Bu gazetenin bayramda çıkarılacağı iç siyaset propaçandasi yapıyor; nynı artık eskl itibarlarını kaybetmiş olan gaz ıe yakıt yağlanndan benzin elde etmek temiz bayram günlerinde intişar etmiye Jsöylcnen bayram isimli gazete ile hiç zamanda bittün dünyadaki komüni=ileve de bir kızıl sat\ft pösterisi yapmak isj'olu bulundu ve böylece ham petroldan cektir. Gazetemiziıı yerine bayram gün bir a!âkasx yoktur. tiynr. rüzde 1012 nlsbetinde benzin İstihrac lerine mahsus olmaî üzere diğer arkaBayram Gazetesi $u arkada?larm iştiMoskovadpkiler. bfttürı harb içinde, daşlarımızın iştirakile «Bayram gaze rakile çüîacaktır: edilirken, bu nisbet yüzde 45 e yükselMüttefiklerin •'Rfrrlerini kikük ve tesi. isirjali bîr gazete çıkacaktır. Bu di. Cumhuriyet, Son Posta, Tasvir, Vatan, ehemmiyetsiz eö'stermr'ğe çalı<;mıslar; gazetenin elde edeoeği menfaat Kızılay Bugün petrol ve motörlü vasıtalar Son Saat, Yeni Türkiye. İkinci Dünya Harbini bcr cephede Snv. sanayii elele vermiş bir gelişme halin Kurumu İle İstanbul Gazetecileri CemlOkuyucularımızı bayram günlerinde yet Ru^yanın kazand!<h iddİ2<=ını kenrli yetine aid olacakto. dedir. Amerikada bir lüks olmaktan ÇJı Gazetemize ilân vermekte olan ilân gazetemizin tahrir heyetinin iştirakile ibtira=l?rını eP" ekle5tirmek için. bir karak zarurf bir vasıta sayıian otomobil PTopaçanda vasıtası olarak kn"».r.:!J dünyanm her yerine yayılmaktadır. Tay sahiblerinin bayrama aid llânlarını çıkacak olan «Bayram Gazetesi» ni okudurmnslardır. Fakat piineş balçıkla sıyarenin kısa bir zaman içinde en tab'l Bayram Gazetesi ismine İlâncılık Şirketi mağa davet ederiz. vanmaz ki.» taşıt vasıtası olacağı şüphesizdir. Va İle Resmî İlânlar müessesesine vermeleBu sene «Bayram gazeresi» Cumhuririni rica ederiz. Durîarda ve trenlerde Dizel motörleri yet matbaasmda basılacaktır. ya Petrol Siyaseti Yazan: Yüksek Mühendis Güneş balçıkla sıvanmaz k i . . . TEVFIK SADULLAH OKÜYUCULARIMIZA Cağaloğlu ÇIFTESÂRAYLAE Bahçesinde YARIN AKŞAM: MEVSİMİV BÜYÜK Yüksek sanatkâr KONSERİ MÜNİR NüREDDİN ve S A Z Programa ilâveten : A R K A D A Ş L A R I R A ŞİD RIZA Ö P Ü N Ü Z Tiyatrosu Yer yuvarlağı fizehayat, kimine göre milyonluk, kimine göre bir kaç yüz binlik yılın işi. Milyon da olsa, yüz bin de olsa, eski. Gelgelelim, bu eskiliğine rağmen, tarihten önceki devirlerden bugüne kadar gelip göçen nesillerin irbirine hep bir seyler öğretip gitmesin« rağmen, insanlar hâlâ, deryada yaşayıp da deryayı bilmiyen mahilerden arksız. Bir Amerikan mecmuası, yirminci aıır adamıyım, asriyim, ileri medeniyet ahibijnm, falan gibi lâflarla gert gert ;eyiren bugünkü beşeriyetin, basit delebilecek bir çok bahislerde kara cahil ılduğu hakikatini ortaya kojruyor. Meselâ, diyor, bugün yeryüzünde öy« bölgeler var ki, kendüeri de, içinde aşayan insanlar da, bizler için derin bir sırdır. Çinin iç taraflan, baştanbaşa Tibet, Afrikada fersahlarla artzi, cenub Amerikanm bir çok noktaları, •dım bile atmadığımız bireT esrarengiz mmtakadır. Gene, meselâ, mütclıassıs bahçıvanlar bile çiçeklerin kokularraı ve renklerini nereden aldıklarını bugün bize hâlâ izah edemiyorlar. r BENİ komedi 3 perde 23 ağustos cuma günü matinelerden itibaren TAKSİM ŞEYH ÂHMED'in SİNEMASENDA İNTİKAMI HALID'in TÜRKÇE SÖZLÜ ve ŞARKHJ büyük film BEDER LAMA RUKİYE Yarattjğı eser Şirkıları okuyanlar: MEFHARET Yn.DIRM NECMİ RIZA. Hazırhyan: Bestekâr ŞERİF tÇLİ Bir sevginin hazin sonu, yuva yıkan derin bir aşk, büyük bir aşk facİ3Si. Sonra, paratoner denilen ftlet, yıldırımı, koskoca bir binanın tepesinden ta toprağa kadar, sahiden çekip götürüyor mu? Bu da lsbat edilmi? bir hakikat detil. Sonra ük lnsan beyaz mı idl, slyah mı? Amerikan mecmuası, lnsanlarm el'irı bilemedikleri bu şeyleri, rastgele eîe almıç. Düsünse ve arasa daha nicelerini bulurdu. Amerikalıların dünya ölçüsünde ele aldıklan bu mevzuu biraz küçültüp memleket çapma indirirsek, biz de bir sürü esrarengiz işle karşılaşırız. İstanbulun fetlıinden bugüne kadar, zaman zaman ortaya çıkan ekmek çeşnisi bir, et narkı iki, bu ikl yılan hıkâyesine neden bir çare bulamayız, biliyor muyuz? Şehir halkı susuzluktan kırılırken, var kuvvetimizle umumt bahçelerl sulamağa niçin kalkışırız, biliyor muyuz? Yabancı şirketlerin elinde ıken kusurÎErmı sğız birliğile haykırd.ğımız ldarelerin münasebetJizliklerini kendi mlze nlçin mubah sayarız, biliyor muyuz? Açılış töreninin hemen ertesi günü, en mühteşem binanın bile duvanna «kendi gittl ismi kaldı yadigâr!> nevin. den jaheserler karalamayı niçin bir marifet sayarız, biliyor muyuz? 1 Bilir bilmez, oturduğumuz yerde , ev. rak havale eder gibi bir emirle niçin kelime uydurur da Babil kulesl sakinlerine döneriz, bilîyor muyuz? Niçm gidene bejnm, gelene paşam deriz, biliyor muyuz? Bunlarm hepsi birer sırdır, efendim. Hem o kadar çoktur ki, saymağa kalkışsak, beşere sır olarak kalan hakikatlerle meşgul Amerikan mecmuasmın parmağı ağzında kalır. Beynimiz Bir İngiliz hekimi radyoda, insan beynini anlatırken, en fazla, beynin dinlendirilmesi lüzumunda ısrar etmiş. Beyin öyle bir telefon şebekesine benzer ki lellerinin sayısı, dünya nüfusunun beş rnislidir. Beyinde on bin milyaa höcre vardır, bunlarm her biri ufacık bir batâryadır, bu bataryadan çıkan bir te!, ecreyan nakleder. Biz yürürken, kcşerken, otururken, yahud yazarken, bu teller, beyne gelen, yahud beyinden çı. kan haberlerle ihtizaz ederler. Beyin yorgun olursa, bu haberler karışıp bo zulabilir. Beyni fazla yorgun Insan, size meselâ sekiz kere dokuzun altaıış dört ettiğini güçlükle söyleyebilir. Bazı şeyleri unutması, yahud elir.de tuttuju bir şeyi düşürmesi, yahud da etrafında konuşan kimseîeri işitmemesi mümkündür. Çünkü, dimağ bataryalan tükenmiş Hakkmız var. ama mesele orada tir, durdurulup tekrar doldurulmağa muhtacdır. Bu da ancak uyku iie kabil değil. Sadece bir faraziye ileri sürüyorum. Bizi ilgüendiren nokta. davekuolur.> jurmn yumurtlaması veya ytımurtlamaması değil, yumurtladığı takdirde yuBir karakuşî hüküm murtanm hangi tarafa aid o'du^udur. Einstein, düşünmeden cevabı yapjşKimsenin akıl erdiremediğl bir nazariye çıkanp admı yedi iklim, dört bu tırm:ş: Bunu bilmiyecek ne var? Yuır.urta cağa yayan Einstein, geçenlerde, Amerikada gezmeğe çıkmış. Arabasi'.e bir hangi tarpfm svukatı daha cen?::'! is# Amerikan kasabasmdan geçerken, shsü ona aid olur. arasında, kendisini tanıyanlar olmuş. H. V. Alkışlamışlar, tezahürat yapmışlaı. Allın, ara'oasmı durdurmağa mecbur almuş. Ahali yaklaşmıs, Einstein'la konuşrna ğa başlamış. Sualier soranlar olm'iş, o da memnuniyetle ce vablar vermiş. Bir arahk birisi şöyle bir sual sormuş: Üstad. size bir şey damşaeağım. Buyurun. Farzediniz ki B. isminde birinin bir devekuşu var. Bu devekusu. A. Isrrirrîe bir başka kimserirj arîzisiie girip orBds yumurtlasa, bu yumurta kime ?id okır? İzâfiyet nazariyesi sahibi. hiç istifim bozmadarj cevab vermiş: Bir kere, işin esası yanhş. Devekuşu nasıl yumurtîar, ona akhm ermedi.