22 Ağustos 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r SES OPERET BAHÇESİ Taksim İnönü Gezisi karşısı Mete caddesi B U AKŞAM Saat 9,15 ten itibaren İ.| • BEBİŞ J 23 üncü yıl Sayı: 7909 Telif Operet 3 Perde NOT: Bu operet yalnız bir hafta temsil edilecektir. Tel: 84313 KURUCUSU: YUNUS NADÎ uriyet Perşembe t Macar Müsteşriki Dr. KUXOS'un "^ ADAKÂLE Türk Mas Adakale Türklerinden di lanmış 19 masal. Necmi dan Macarcadan tercü 100 kuruştur. k toptarafınlılmiştir. Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefonlar: Umumî Santral Numaraa: 24298. Yazı İşleri: 24299. Matbaa: 24290. 22 Ağustos 1946 AHMED HALİD BEVİ İngiltere de Dün Rusyaya Nota Verdi Amerikan notasının metni dün neşredildi Notadan bir parça: "Kat'î mütaleamız şııdur ki Türkiye Boğazların müdafaasından başlıca mes'ul kalmaya devam etmelidir,, tngiliz notasında, Rus notasının 4 ve 5 inci fıkralarına kesin olarak itiraz ediliyor n 1 İzmir Fuarının açılışından intıbalar: Beledije Beisi nutkunu söylerken ve Bakanlar yanlarında İzmir Valisile Belediye Reisi bulunduğu halde paviyonları gezerlerken Pikkat edileeek bir nokta uayyen kelimeleıle adlan. dırd!ğınıız politika prensipleri h^kikatte gök kemeıi. ne benzer, türlü renklere ayrılır. Bir rejimden karşı rejinıe topraktan suya dalıyormuşuz gibi gidemeyiz. Aynı cep. henin muhtelif partileri arasında uzak. tan ehemmiyctsiz görünen öyle farklar vardır ki dikkat etnıezsek bizi büyiik aldanışlara süıükler. Sağda beş. solria yedi çeşid sosyalizmle karşılaşabiliriz. Ortada üç türlü liberalizın, beride dört partili nasyonalizın görebiliriz. Bu şartlar altında klasik tariflere nasıl jrüveneceğiz? Sosyalizm ismi altında kitablar. dan bellediğimiz şeraayı yedi çeşid sos. yalizmden hangisine yakıştıracağız? Kasyonalizmin kafannzdaki manasile hangi partiyi kasdedeceğiz? Şu liberalle bu liberal arasında göze çarpan farkla. ra dikkat ettiğimız takdirde kitab taıiflerine ne dereceye kadar değer vercce. ğiz? Hele çesidli politika prensipleıinin birbirine karışmasını, birbirile evlen. mesini bir düşünelim: «Liberal Ameri. kanın kendine mahsus bir nasyonalizmi vardır». «Katoük Fransada kilise sosya. lizmile Marksist sosyalizm çatışma ba. lindedirı. «Mosknva ile işbirliği yapan Fransız komün'ştleri bolşevik ırkçıhğını görmemezlikten geliyorlar.» Tırnak içine aldığım bu cümlelerden hrr biri bir hakikatin ifadesidir ki, bas. roakahb tariflcre bel bağlarsak bunlar. dan hiç birini kavramağa imkân bula. öıayız. Yirrainci asrm biiyük bir hakifeti olarak şuurlarda yer eden devletçilik mefhumu da böyledir. Kitabdaki m a n ı . sile ele alındığı zaman bu mefhum onü. miize bir takım prensipler koyar. O prensipleri benimsemek istiyen millet. lere baktığımız zaman her birinin başka başka yollardan yürüdüğünU görürüz. Bunlardan bir t?nesinin pcşine ta. kılmak ve onu taklide yeltenmek, siyasî içtimaiyat hakkında bilgi sahibi olma. wak detnektir. Çünkü devletçilik adı altında ortaya knnan başlıca prensipler. ancak belli bir cemiyetin belli bir anın. da. belli olan ihtiyaclarile bağdaştijı nishette bir muvaffakıyet ihtimali gös. terebilir. Hiç kimse kendi hesabına çalışma. sın. Birlikte kurduğumuz mukaddes devletin emrinde müsavi şartlar altında hpoimiz iş görelim. Tâ Eflatun devıındenberi bu bir çok insanların beğendişi prensiptir. Fakat yeryiizünde tatbik edilen devletçilik po. litikalarından hangisi bu prensipi yürütebilmiştir. İstihsal vasıtalarma devlet hâkinı olsun, ferdin ferd tarafından sömürül ırfsine şiddetle engel olalım. Bu da yiİ7 senedenberi bir kısım filo. zofların hakikî hürriyef yolu olarak ileri sürdükleri bir fikir'ür. Fakat ne çare ki onu olduçu gibi benimsemek istiyen bir büyiik devlet, otıız yıllık mücadelelor scnunda. ferdin ferd tarafından sömürül. mesini nazarî olarak onlediği halde vadettiği hürriyeti h'r türlü gerçekleş. rirememiş. tam tersine. ferdin istismarından kurtıılaracını hekliyen ferd bn gofer devletin eiinde bazice olmuşhır. Her sivasî inanı=fa görüldiiğü gibi devlctçiliği de ancak hir imkânlar Hstemi halinde mütalea erîerek onu kendi cemivetimtein bu?ünkü ihtîyartanna uydıırma^ını bildiŞimiz zaman ilevide mü'bct neticeler clde edebileceğiz. Dev. letin basardıeı i;ler, «umumî hizmet» lihniyctile yürüHilıliigii takdirde ve o nisbctfe dosnı. iVri bir s;iirüsiin ifaeit «;i olur. Bunn n«an v" Va7aıic pesinde ko. şan devlet mii"s''.r^eleri hıi'siısî senııayeyp na/aınn cmfŞilr »ecinen sınıflar lıesabma ciaima korkııno derecede daha tehlikeli ve daha zararlıdır. Loncra 21 (a.a.) France Prssse ajansı bildiriyor: Boğazların müşterek müdafaasma mütedair Rusyanın Türkiyeye yapmış olduğıı son taleb hakkında, İngiliz hükumeti bu akşam Rus hükumetine, kendi vaziyetini tespit eden bir nota tevdi eylemiştir. İngiliz notası metninin yaymlanmaması muhtemeldir. Fakat zannedil diğine göre bu notada, ahrıan Rus notasının 4 ve 5 inci fıkralarma karşı kesin olarak ifade olunmuş bazı iti razlar mevcud bulunmaktadır. Notada İngilterenin Boğazlar messlesinin ilgili devletler tarafından halledilmesi lâzım geldiği derpiş eylediği de hatırlatıl:naxtaclır. İngiliz notasında. Boğazlar mese Arkası Sa. 3, Sü. 2 de Yugoslav Yunan hâdisesi Tito Atinadaki sefirini geri çağırdı İki memleket arasındaki gerginliğe dair Atina diplomatik çevrelerinden sızan haberler Atina 21 <a.a.) Hükumeti tarafından geri çağırılmış olan Atinadaki Yugoslav elçisi, bu eum'a eünü Belgrada hareket etmek üzere Yunan Dış işleri Bakanlığmdan pasaportunu istemiştir. Yugoslav elçiliği maslahatgüzan tarsfır.dan idare edilecektir. Yugoslav elçisinin geri çağırıl.nasını tefsir eden Yunan Başbakan rr.uavir.i M. Stilyanos Gonatas aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: «Yunanistan'.a Yugoslavya ara;ırdaki münasebetlerde bu geri çaerılma key. fiyetini haklı gösterecek yeni gelişmeler olmamıştır.» Atina diplomatik çevreleTİ tarafmdan bu gün bildirildiğine göre, Mare Arkas\ Sa. 3, Sü. 2 de Tüccara geıtiş ihracat imkânları sağlanacak Ticaret ve Ekonomi Bakanları dün Izmirde tüccar ve fabrikatörlerle konuştular, dilekleri dinlediler Ticaret Bakanı diyor kî : «Dıç ticaret konuları üzerinde büyük bir açıklıkla duracağız. Tüccara daha geniş ihracat imkânları sağlamak bizim için vazife olacaktır» İzmir 21 (Telefonla) Ticaret Bakanı Atıf İnan ve Ekonomi Bakanı Tahsin Bekir Balta bugün şehrimizde tetkiklerde bulunmuşlardır. Ekonomi Bakanı hususî müesseselere ve şirketlere aid fabrikaları gezmiş ve ihtiyaçları dinlemiştir. Ticaret Bakanının zeytinyağcılarla, Ekonomi Bakanının fabrikatorlarla temaslarmda zeytinyağ rekoltesinin son yıllarda memleket ihtiyacma ancak ceveb verdiği, buna rağmen yemeklik yağların da sabun imalinde kullanıldığı neticesine varılmıştır. Sabun imalincle zeytinyağı kullanılmaması lüzumu vc bu suretle tasarruf edilecek esgarî 10 bin ton zeytinyağı ihrac edildiği takdirde her yıl 15 milyon liralık döviz temin edileceği belirtilmiştir. Mesele Ankarada incelenecek ve bir karara varılacaktır. Ekonomi Bakanı Halkapmardaki mensucat fabrikalarmı da gezmiş, derdleri dinleyip not etmiştir. Kendisine mua Arkası Sa. 3, Sil. 6 da Ruslara cevabımız Başbakanla (D. P J Genel Başkanı Celâl Bayar arasında dün geceki mülâkat Dış İşleri Bakanlığı Umumî Kâtibi de Amerika Biiyük Elçisini kabu! ederek görüştü Arnavudların Dün konferansta Çalışma Bakanı, son aylarda dokuma Enver Hoca dinlendi fabrikalarında görülen işçileri azaltma Arnavudluk Başbakanı, hareketleri münasebetile ileri sürülen İtalyan kuvvetlerinin mütalealara cevab veriyor azaltılmasını istedi Londra 21 (B.B.C.) Paris konferansı bugün aza olmiyan devletlerin murahhaslannı dinlemiştir. Mısır murahhası. cenub vahalarınin Mısıra ladesini ve Libyanm istiklâlini istemiştlr. Dinlenen diğer devletlerin mümsssilCelâl Bayar lerl şu taleblerde bulunmuşlardır: bul etmiştir. Göriişmede Amerikarun Arkası Sa. 3, Sü. 3 te Rusyaya verdiği notanm bahis mevzuu olduğu ve büyük elçinin bu notanm metnini Dış İşleri Bakanlığı Umumî kâtibliğme verdiği tahmin edilmektedir. Ankara 21 (Telefonla) Başbakan Arkası Sa. 3, Sü. 3 te Memlekette işsizlik gittikce artıyor mu? Feridun Fikri Düşünsel Dünkü Meclis toplantısı Receb Peker Ankara 21 (Telefonla) Sovyet No. tasma vereceğimiz cevabın ancak yarm (bugün) tevdi adilebileceği anlaşılmak. tadır. Bugün Dış İşleri Bakanlığı Umumî kâtibi büyük elçi Feridun Cemal Erkin Amerikan büyük elçisi Mr. Wilson'u ka. Fikri Düşünsel Ankara, 21 (Telefonla) Son aylar Feridun da bilhassa dokuma fabrikalarında işbaşkan vekilliğine 465 raevçileri çıkarma veya azaltma haı eketleri olmuş, bu münasebetle mçmlekette iş cudd&n 251 reyle seçildi sizliğin artma temayülü gösterdiği şekAnkara 21 (Telefonla) Büyük Millinde bazı mütalealar yürütülmüştü. Çalışma Bakanı Sadi İrmak bu konu let Meclisinin bugünkü toplantısmda üzerindeki sualime cevaben bana şu be başkan vekili seçimi yapılmış ve C. H. Arkası Sa. 3. Sü. l d e Arkası Sa. 3, Sü. S te Feci bir cinayet Amerikanın Varşova ve Belgrada notaları Amerikan basım Yugoslavyaya verilen notayı Amerikanın harbe girmeden önce Hitler'e vermiş olduğu notaya benzetiyor Washington 21 (a.a.) Amerikanın Folonya elçLsi. Polonya Dış işleri Bakanhğına bir nota vermiştir. Bu notada, Pölonyada yapılacak seçim'.erden evvelki devrede serbestiye riayet edilmesi istenilmektedir. Zavallı bir kadın, 20 yerinden bıçaklanarak öldürüldii Boludaki muhakeme 11 eylule kaldı Çalışma Bakanı Frofesör Sadi Irmak Ankara 21 (Telefonla) Geçenlerde Çankaya ilçesinin Kıbrıs köyünde işlenen feci cinayet hakkında jandarma ve savcılık tahkikata devam etmektedir. Kıbrıs köyünden genc bir kad:n yanmda 14 yaşındaki çocuğile beraber gitmekte iken yol ortasında meçhul bir şahıs tarafından âni tecavüze uğramı?. tır. Çocuk yaralı olarak kaçmış, kadın da aldığı bıçak yaraları üzerine baygın düşmüştür. MütooavTz, kadıru yalnız bıçaklamakla kalmamış, akla gelmiyecek tecavüzlerde de oulunduktan sonra kaçmıştır. Yirmi yerinden ağır surette J'aralanan kadın ölmüştür. Dünkü oturumlarda Haşmet, yeniden Reşidi itham etti, Reşıd, mahkemeye tavsiyelerde bulunmaya kalktı, Savcı rüyet şahidlernin celbini bir defa daha istedi Amerika hükumeti. serbest seçimlerin yapılabümesi için aşağıdaki şartların esas olduğuna kani bulunmaktadır: 1 Bütün demokratik ve nazi aleyhtarı partiler, tevkü edilmeden ve tevkif edilmek tehlikesine maruz kalmadan seçim mücadelelerini serbestçe yapabilmeljdirler. Demckrat;k ve n?.:l aleyhtarı olarak tamnar, pp.rtiler şunlardır: Polonya I.şçileri Pk:r,ti°i. Demokratik Parti, Polonya Sojyalist Partisi, Polonya köylü Partisi, Köylü Partisi, Işçi NAOfR NADİ Partisi. Arkası Sa, 3, Sü. 7 de Arkas\ Sa. 3, Sü, 4 te Demokrat Partinin Toprak Ofisi miidürüniin hazırladığı kanun verdiği izahat tasarıları Ankara 21 (Telefonla) Demokrat Parti yeni bir seçim kanunu için tetkikler yapmaktadır Bu hususfa D. P. tarafından Meciise bir tasan verilecektir. 2510 sayılı İskân Kanunu ile polis vazife ve salâhiyetleri Kanununun tadili için de D. P. tarafından tetkikler yapıîarak bir tasan hazırlanmaktadır. Bundan başka D. P. Istanbuldaki sıkıyönetimin kaldırılması için de yakında bir teklifte buiunacaktır. Ekmeklerin bozukluğu Amerikan notalarını veren Dış Bakan vekili Mr, Acheson Ankara 21 (Telefonla) Toprak Ofisi Müdürü Hâmid Koray, ekmeklerin bozui luğu ve ekmek vesikalarının kaidırılıp kaldınlmıyacağı hakkmdaki bir suale cevab vererek demiştir ki: « Bilhassa Istanbulda ekmek'cıiıı bozuk çıkmasından şikâyet edilmektedir. Boludaki mtıhakcmedc Haşmet ve Reşid Bence bunun bir çok sebebleri olmakla Bolu 21 (Hususî surette giden arkaâa üç saat süren cir oturumu mut.ea<îib beraber, İstanbula sevkedilen buğdayların Erzurum ve cenub havalisi buğ şımız bildiriyor) Bolu Ağırceza mah. muhakemenin de/n'nmı 11 eylul îar. dayı olması bu sebebler arasmdadır. kemesi bu sabah saat 9 da Ankara ciia şamba gününe bırakmıştır. Arkası Sa. 2, Sü. 2 de Sa. 3, Sü, 6 da w yeti davasmm duru^masına başlaımş,