16 Ağustos 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

23 Uncü yı! Sayı: 7903 um KURUCUSU: YUNUS Telgrıf ve mekhıb adresi: Cumhuriyet, Istanoul Posta kuhuu: tstanbul No. 248 Telefoniar: Umuraî Santral Numarası: 24298. Yazı Işleri: 24299. Matbaa: 24290. uriyet Cuma 16 Ağustos 1946 ANSİKLOPEDİK HALK DOKTORU Yazan: Dr. Kemal Saracoğlu Son fasikülü yarın çıkıyor Yarın çıkacak olan son fasıkulü ıle bu kıymetb eser^t^ıamlanmıs bulunuyor. Formaları: ek istiyenler hususî surette hazıflana: efîs ve sağlam kapaklarla eserL kuruş mukabüınde cildletebilir acaat yeri: Ankara Cad. No. 71 Ye ıMecmua idarehanesi. 1 iltere ile A Bevin ve Bgrnes tetkiklerini bitirdiler, iki hükumetle aramızda istişareler yapıldığı bildiriliyor Franklin D. Roosevelt Amerikan uçak gemisinin Akdenize gelmesi Washington'da Yakınşark buhranile alâkah görülüyor Receb Peker'in programı ukumet programımn en buvvetli tarafı şüphesi* dıs politikamm ilgilendiren kısım. lardır. Evvelki giın Büvıtk Millet M e c lisınde açığa turdağu prensipleri yurütıirken Bcceb Peker \almz parrisiıii dcğıl, butıin Tdrk milletini jamnda gbrecektir. Biz dı? polit ) kamın varlık sartlarımıza ve lıa>atî menfaatlerimize u\gun olarak Mİlardanberi ayarlamiş buhımıyonır. 1939 danbcri birbirini takib eden çok feci krizlere rağmen yoiuımmı ça.«ırmaHıkşn bnnu her«e\den once pronsiplerimmn doğruluğuna borçlu\u7. Içgiltere ile ittifakınuz. Birlesik Amerika De>lc(!erile gıinden gune kuvvetleneıı dnstluğumnr. muayyen bir diinya nizantına bağlılığımızın neticesidir. Bu ni/amı benimsiyen butün dcvletlerle a>nı yakınlık hağlarını kurmak | i W w n , milletler prannda CMtük rına dayalı bir barı? sis*emjni kabııl eden her devlet birim dostıımu7dur. Bu prensipleri dı? politikasınm lemeli olarak kendine nıalpdcn bir millet sıfaıile hiç bir yabancı devlete bizden bir kötiilük gclmesine imkân yokhır. Yakın bir komsumuz olması itıbarile Sovvet Rusya ile ivi gecinmek istem. Ustelik bu deUetle aramıHa. tarihin imtihanından geçmU jirmi beş yıllık snglam bir dostluğun ta7e hatırası vardır. Yarlıjrımıza ve bavatî menfaatlerimİ7e dnkunulmadığî mııddc'ce aynı dosthığu devam eitirmek kendi hesabııntza en biııiık bir TPvk ohir. Fakat oyle an1a«ılı\or ki Turk.Rın yakmlıçının tekrar knrulması ya Tıuklerle İngtlizlerin bozıı«maMna. yahud da Ruslarla Ineilİ7İeıin, daha dosrustı Ruslarla batı demokrasilerinin ftnlasmalarma bağlıdır. Çiinkıi Rıısjavı bizden soğııtan sebeb. İnçilizlerle bir ittifak muahed»si im7«lamami7 olmustur, Bitı demokrasilerile arası acıldıği RUHı'enberi $p Rusya b'ze kaısı duvdıığü 50ğukluğu tiırlii şekillerle açığa vurmaktan çekinmemiştir. Bu va7İvet karsmnda bİ7ce vapılarak simd'>e kadar takib etti|imİ7 voldan Bastnamskhr. Inçilterc ile ini7aladıcımi7 itt.fak HHiahede<=i So\>et Rusyanm alev. hine çe\Tİlmi^ bir ve"!İka ol^avdı. eski dostumti7«n kmkulanmasına hak ver. iHemek elden çelmczdi. Fakat butıin dünvaca biUndiği gibi bu muahede yalni' istilâcı devletlere karsı bir korunma tedbirinden ibarettir. Milletimizin enı. tııveti ve bavı^ın 7B'erî uğruna İm7aladı. pımız ivi nijetli bir vesikayı bozarak Ipgili^lerdcn luakla'smak bizden bekle. nerek bir hareket olamaz. İstilâ km"vctlerinin biitnn Avrupayı ve Volga kıvıla. Mna kadar S m v t Rusyayı kucağına »1dığı o ümidsİT günlerde yapmadı|ımi7 birseyi bupün hiç yapamay!7. Tuık. Irıe;liz ittifakı mande olduğn gibi istik. balde de dıs politikamızın ba«hca temeli olarak kalacaktır, diven Receb Peker. bu sözlerile bütiin Tiirk milletinin day. cularmı aksettirmekledir. Kuvvetini ba. tı% ülkü«iınden alan Tiirk Ingiliz itti. fakı bozulamrvaraîhna g'âre Tiirk Rus dostluğunu yeniden k«rmak imkânları. ^ l e s;örünu>or ki. batı demokrasilerile Ru^lar arasındaki çati'îmalar yatıstı^ı zaman kuvvetlenecektir Kendi hesabu irıza o günleri yalunda idrak etmek bizi «evindirecektir. Hukumet progratnımn ie politikaya aid kısınıları uzerinde yazılacak çok sey gorcmhoruT,. Bunu zatnana bırakmak ve sırası geldikçe her meseleye dair parca parça fikirler jürutmek daha doğm olacaktır. Propamlar ekseriya çok tatlı vaidlerle doludur. Bunlann ne dereceye kadar gerçeklestiğini görmeden maddelere dair mütlaea yürütürsek yanılabiliriz Koy raektebleri ve toprak katıunu etrafında sb\ledijn sbzlerle. Receb Peker. luntımî hatları içinde yeni hükumetin Saraccğlu tarafından başlanan \olda yürümeğe devatn edeceğini bildiriyor. l'alnız. kojlüye ağır geldiği anlasılan ban kiılfetleri devlet üzerine alacak. mekteb yapılacak jerlerde kereste, çi\i, kiremid gibi ma7omeyi kendi vasıtalaıile temin edecektir. Parti hukumetleıinde devamlılık bakımından bu kararı doğru bıılıuuı. Ancak, yapı işlerinin kbyhiye Arhuı Sa. 3, Su, 4 Ut H Sovyet notasınııt "Türk Rus meselesinde eski hükumetin akisleri yolunda yürüyecegiz. Çünkü bn bir parti Times. İngilterenin lâkayd kalmıyacağını belirtiyor ı Receb Peker'in Amerikaiı bir gazeteciye beyanatı politikası değil, milli bir politikadır,, *'Ulus,, un sorduğu bir sual: "Acaba Rusya bu memlekette hiç bir Türk vatandaşının razı olmijyacağını yakından bildiği bir fedakârlığı bizden ne ümidle istemiştir ? Reddedersek askerî bir tecavüzde mi bulunacaktır?,, Başbakan Receb Peker ve arkadaşları, Meclisin evvel ki gunkü içtimaında muzakereleri takib ' ederlerken 45000 tonhık Franklin D. Roosevelt uçak gemisi 1943 yılında denire indirilirken Londrs 15 <& a ) Tlmes'ın siyasî nıuhaırıri jazıvor: Bevnı \t Byrnes Pariste Türkiyevs Boğazîarda yenı bJ rejım tekhf eden Rus notasmı incelemışlerdır. Tahmm olunciuğuna göre, Turk hukumetl ceva» b:nı kaleme almadan once Washington ve Lonara :1e lstişarede bulunacaktır. Fransız hukumeti de Boğazların istikball h'kkında re'inuı alınrrasıriı ıstıvecefctır ve Boğszlar meseleslnin mllletlerarası mfhıyeti üzerınde hepsi mutabık bulunmaktadırlar Efeasen PYansızlar, kendılerinm ıstırak etmedıkleri ve 3 bu>tiklenn Potsdam'da vannış oldukları Arkası Sa. 3, Sü. 2 de Londra 15 (a a ) Times gazetesi buçunkıi başyazısmda, Sovyet Rusyanm, Boğaziarın kontniu hakkmda 1936 talihh Montreux mukavelenamesinin ta. rlıline datr Türkivfve verdıği notanın v« bu notanın muhtevası olan teklıflsrin Moskovanın geçen aralık ayında Başbakan Receb Peker AmerikaU gaıcablarını yorui'pTiaktadır. zetecı H. P Knıckerbocker'ı kabul ede Kars, Ardahan ve Artvnn vılâyet'erıni rek sorduğu sualler* cevab vernuştir. Sovyet Ermeni Cumhu'iyetıne ühak AacTik«u gazei«cuuri sor'duğtf ift sual efea«k islediğini ve Bosazlprda keTHİtkan menfaat ve sonırr.lannın ertan şii şudur: Arkası Sa, 3, Sü. 5 te ranlüne en par'ak b'r delildir diyen gazete ypzısına çÖN^e devam ediyor: tYeni muka"elenarae için ıleri siirüien trkhflcıltı ilk iipü oldukca makul ve ge(;€n ka«ım ayınHa Arre^ikanın Turkıveye verdıği notada'si tekıiflere uygundur. Son iki teklif bıisbütün kabul echlm^z mahiyettedır. Buniardan birincisi, vani, Bosazlar rejİTiii'n tanzım ve tesb.ti va1nız Türkiye îe a'Şer Karadeniz dev'etlerine aid olma'ıdır» hukmü. Montreux mukpveleriTTiesine jmza koymys olan dığer devl^tlerin, konferansa davet edıîseler bı]p. nncak 1^36 tarihli mu Arkast Sa. 3, Sü. 5 te Âmerikada müthiş silâhlar hazırlanıyor Yeryüzünütt etrafında, yuzlerce kilomctre yükseklikten dönecek olan peyk taşıtlar inşa edîlecek Hükumetin programı Yol inşaafı hakkındaki maddenin tatbikı için faaliyete geçildi Bakanlar Kurulu üyeleri dün Atatürkün muvakkat kabrini ziyaret ettilsr Tekeldeki tahkikat Meclise aksetti Dantştayın eski Tekel Bakanını birinci derecede sorunln gördüğü tahakkuk ediyor Ankara 15 (Telefonla) Tekel Idare. sinde vapılan lahkıkatın verdıği nehw B?sbakanhk tarahnian gonderılmiş o'an bir tezkere ile Millet Meclısine aksetrrrs bulunmaktadır. Kamutay gundemıne aIınan ve yarın okunacak olan evrak bu ıste eski Tekel Baianı Suad Hayri Urgübîunün birinci d«recede sorumlu olduğunu gösterme'îtedır. Suad Hayri, tetkık edilen mevzuların hepsind« görevleri ve yetkisi bakımından sorumlu tutulmaktadır ve kendi vazıyetı tayin edılmeden saruk memurlann suç durumlarını tesbite kanunl imkân göriilememiştir. Meclise verilen tezkere Tekel Genel müdurlüğü kibrit ve çakmak inhısarı muvakkat ısletmesı, Iraka bıra ıhracı, dınamıt, Tekel hastanesi, Yunanistana Arîcosı Sa. 3, Sü. 3 te Washington 15 (a.a.1) Ameııkan bahrıye makam'ann'n b'ldirdiğme gdre, pılotsuz uçaklarm uzun mesafelere kadar atom bombaları taşıması \akm bir istıkbalde mumkun olabılecektir. Bahriye makam'.arı, yerden idare edi Piyasada ferahlık Ekonomi Bakanlığmdan verilen emir üzerine Yerli Mallar Pazarları bir kısım mamullerdeki tahdidleri kaldırdı Ankara 15 (a a.) Yeni hükumetin programmda işaret edilen ve 15 senedo tamamlanacak 20 000 km. lık yol yapımı esaslarını tesbıt için Genelkurmayöan da bir temsılcinin bulunduğu Bakanlıklar len merıriilerin imaH hakkmda bir raarası komisvon bucrün Bajmdırlık Bapor hazırlamışlarriır. Bu rapora gore, ye. kanı Cevdet Kerim Incedayı'nın başkan» nı pılotsuz uçaklar, hiç bır ınsanm mül.ğmda çalışmalarına başlamıştır. dahalesı olmaksızm, istenılen hedefa yokedebilecektır. Bakanlar Atatürkün muvakkat Arkasi Sa. 3. Sü. 2 de kabrinde Ankara 15 <& a.) Yeni BakarJa? Kurulu toplu olarak bugün saat 11.30 da Atatürkün muvakkat kabrini âyaretle maaevî huzurunda savaı ıle eğılmış ve j bir çelenk gbtürmüşlerdır. Konforansta Sovyet murahhasma cevab veren Mr. B>Tnes Yeni Romammıza Bugün Baştadnk Yavuz Yazan Ruslara cevabı «Amerika harab olan memleketlerden Rusya gribi tazminat isteyerek onları fakirl«ftirmek istemiyor» Londra 15 (B.B.C1 Paristen bildiriliyor: Sıılh konferansı bugun ev\relâ Çekoslovakja murahlıası M. Mazank'm Macaı:stan murahhaslarma verdiği cevabdan sonra Mr. Byrnes'ü dinlemiş ve Amerika basmurahhası Sovyet Rusva murahhasının bazı imalarına cevab vermıştır. Amerıkanın harb yüzünden zengınledığmi 5oyli5ren Sovjet murahhasına karşı Mr. Bvrnes şu sozeri soylemiştlr: « Uniıd ederim ki Sovyet delegesı harb^e zengin olan büyük devletlerden bplsec'erken bın ima etmek lstememıştır. Bııiesik Amerika, kimseden, bühassa Rusyadan yardımını e^lrg«nemiştir. Roosevelt olunce verme ^e kıralama kanun:le Br.'lesık Amsnkayı dunyanın sllâh der>03U halme koymuştu. Amerika bu harbde 400 milvar dolnr sarfetmistir. Bu para Amerikan mılleti için bir zaraıdır ve mılletm b'mu telâli edebilmesi ıçm çck çalışması lâzım gelecektlr Hem bız ne toprak ne tagmmat Istlyoruz. A Arkast Sa. 3, Sü, 3 te Byrnes'ttn Konferansta Sultan Selim Yeni hükumetin programmda yer alan «harb şartlarınra zarurî kılmış olduğu tahdıd tedoirlerinden artakalanları ortadan kaldırmak> kaıarından bir kısmrnm taotbıkına geçilmış olduğu görülmektedir. Ekonomi Bakanlığmdan verilen bir emir üzerine Yerli Mallar Pazarları ince yünlü kumaşlar üzermdekı tahdıd tedbırlerini dun sabahtan ıübaren kaldırmıştır. Bu yeni şekılle şımdiye kadar d»r ve sabit gelirlilere dsğntılmakta olan ince yünlü elbiselik kumaşlar bundan sonra tamamen serbest satılacak ve bu satışlardan herkes istıfade edebılecektır. Halkın giyim eşyasını serbe?tce tedarıki bakımından almmış o^n bu tedbir çok iyı bir tesir uyandırmıştır. Bu tatbikata göre, Tıcaret Bakanlığmm bir sirküler ile el konulmakta olan ve Arîcast Sa. 3, Sü. 6 da Feridmı Fazıl Tülbenlçi Her akşam Ankara radyosunda «Geçmıste Bugun» saahnde tanhî konusmalarım zevkle dınlpdığinız genc adıb ve tarıhçi Feridun Fazıl Tulbentcı'nın hazırladığı bu eser yerlı ve yabancı yuzlerce vesıkaya ıstınad edüerek yazılmıştır Yavuzun dış hayatı, goğsutnuzu iftiharla kabartan muharebeleri ve futuhatı kadar iç hayatını. aşklarını ve ıstırablaruu da anlatmaktadır «Yavuz Sultan Selım Ağlıyor» sizi heyecan ve alâka ile süriıkliyebilmek irin lâzım gelen butun vasıflan haiz bulunmaktadır. Buna muellifm temiz üslubu ve u^tahğı da katılacak olur«a verilecek huküm sudur' «Yavuz Sultan Selım Ağhyor» üe çok zayrf olan tarihî romanla»' kutubhanemiz kuvvetlı ve kıymetli bir eser kazanacaktır. Milletvekilleritıin seçim mazbataları Talî komisyonlar dün mazbataları tetkike basladılar Ankara 15 (Telefonla) Seç;n tutanaklarııu incelemek için ayrılan 30 kışılık komisyon beşer kişı.ik hazırlık ko mısyonlarına ayrılmıştı. Bu talî komis. yonlar bugun toplanarak mazbataarı tetkike baş'amışlaıdır. Bu tetkıklenn on gun kadar sureceğı NADtR NADİ