15 Mayıs 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

ün!di sabah gazetelerinden birinde, Kars milletvekili Profesör Fuad Köprüliıoün iki büyük Amerikan gazetesinin muhabtrlerine verdiği beyauatı okudura; hemen ilâve edeyira ki büyük hayret ve ıshrab duydum. Profesör Fuad Köprülânün Chicago On gün* kadar evvel ,g?zetererî?mzitt le müstakil olmak ve mümkün oldukça Tribun ve NewYork Times mulıabirle. yaymladığr bir habeve göre, müstakbe! şehrin diğer bölgelerinden yeşil sahalarrine söylediklerinin hulâsası şadur: Istanbol linsanı Haydarpaşada kurulscsk 1a ayrftmş bulunWâk lâmindır. GörülüDaha demokratik seçimden hakb; çl 1 Polis ve jandarrna da'oil olmak ü•ve bıı liman'Kalamışa kadar yayılacaktır. yor ki Istanbulda sanayi bölgesi kemen olduğunda hlç şüpgiderld ve zer« hükumet makamları, bir çok Anave demiryoiu; yarnw3a inkişat etDerhal ve çok" tahiî obr?k şlddetli bir he bulunmıyan tek olmıyE.nla dolu şehirlerinde Demokrat Partmin faaaksüLâınele yol. açaa bu h?v3dis, sonra, mek, bana karşıhk. <ia jfçhtin kolaylıkla dereceli seçim usun yetişyrict maül liyetin* engel obnaktadular. dan tavzih edi'.di ve resmî ağızlsir, Iima ulaşa'fcfloceği bir nuntskeda ve şehrin lünü kabul ederek yette olmafe üzere, 2 Adanada Vali tarafından jandarnm Kalamışa Jcadar yayılrmyacaKinı. saŞ ikametgâh bölge^eri «Uşıoda kurulmak yeni bir deır.okrasi şuıılar dUşUnulebilir: ma ve polis şeflerine Demokrat Parti bidece Haydarpajaya yerleşeîğini ilân et ;l2t>rundadır. hamkoi yapmak istedığimiz şu günlerde birle tenıine çalışırken bızim kanunu a) Mecburî rey usuiü, b) Her dört yüz nası açılış merasiminin yapılma?ıra mâtii«K. Şu haVle lmgiinku V.arar llmanın ] Sanayi, liman, «îemiryolu normal oBir müddet evvel bir geceyarısı Do karşımıza çıkan mesele iki dereceli se. nüfus yerine meselâ her iki yüz nüfus ni olmaları için emirler verilmiştir. M.ydaroaşada Ucurulması yohmdadır. ! la.'ak ayrı menfaat zümrelerlnin elir.de labderede sokak ortasında güreşçi îler çim usulünün tatbikında memleketimiz muzda böyle bir hükmün yer alması an için bir ikinci seçmen seçilmesi, e) Yal3 Koyulhisarda Demakrat Parti şucak bir zaruretin ifadesidir. Aksl takdirSepimizm pe&âlâ tafcdir edeceği gibi butundnğu gfbi ayn öıtısaB meseleleri sinli Ahmedi bıçakla yaralamaktaıı «ve için halâ bir zaruret bulunup bulunma de büyük halk kütlelerimizi seçmenlik nız Ankara, İstanbul, Izmir gibi mer besi kurmak isteyen bir vatandaş yslîa> bir lintan, bilhassa jrtodern bir lanan sa dir. Bu itibarla yurdun ve Şehrin ır.fis yaralıyı firmma ahp kurtarmsğa çalışan dığı meselesidir (.). Bu usulün nazarî ten malırum bırakmak L'zım gelirdi. kezlerünizde tek dereceli seçinı, d) O lanmış ve bundan bir gece evvel dövül1 tiace bir vapur ii'kelesinden ibaret dejji terek' msnfaatlerini gözönünde tutarak hamurkâr Mehme<l Çavdarı ö'.dürmek ve ameli mahzurları ve bu mahzurların Anormal vaziyet bu iken halka milletve kur yazar nisbetleri kanunun tayin e müştür. dır. Yükleme, bc;;altma testsatı, gümrük mümkün mertebe mükemmele yaklaşan ten maznun Mehmed Çabalarla ıuç or nasıl önleneceği meselesi ikinci plânda killerini doğrudan doğruya seçtirmek se. deceği bir nisbete ulaşabilen vilâyetler4 Cumhuriyet Halk Partisi Kurultave em.sali idarî bLıalar, nakliyat şirket bir plân tasarlayabîlmek için şehircilik taklığmdan maznun bulunanlar hakkra kahr. çim hürriyetini daha ağır şekilde ilılâl de merhale merhale tek dereceli seçim. yının orduya bir selâm mesajı gön<?erleri efisleri ve bujTarın antrepoları, de mütehasfisı sanayi, denizyolları ve de daki tdVukat, sona ermiştir. Mersinli Bunun ilk öğretim davasmda da teş\'ik mesi münasebetile Profesör Fuad KöpArük yersiz gibi görünmesine rağmen, etmektcn başka bir şey olmaz. poları ve an cihayec geleoek kanı mad rniryoTlazı laümessO ve rnütehassıaforile Ahmedi tasarlıyarak öldürmek maksa sırf millî bir kaygu ite hareket ederek, d Diğer cihetten, fikrî ve siyasî ehliye edici bir tesiri olacaktır. e) Avrupada I rülü «Siyasî partiier top ve üniformadan ceve, mamulâtl. yüklenecdt vasıtalara daimi tetnas balinJe bulunmah v« plâ ] dHe yaralamaktan ve hamurkâr Meh her türlü politika mülâhBzalarından tatin en iptidaî şartı olan okuyup yaz bir zamanlar yapıldığı gibi köylerde I uzak kalmalıdır> demiştir. jakm olmağı tercih etmek,zorunda kalan ! med Çavdarı da, kasden ve tehevvüren nıamen uzak, samimî ve objektif kanaa rcaktan bile mahrum Türk köyiüsünt çift, şehir ve kasabalarda tek dereceU j 5 Hususî ve şahsî mektublar da daeanayi, moâern lirr.anm ea tabu unsurla nını bu mümessil ve mütelnssıslarla T timizi derhal ve açıkça söyliyelım ki, ; Kll olduğu halde, Demokrat Partiye gelen rı ara&ındadır. Bu itibarlv aşikâr olarak tam birikafa birKğine ulaşüktar» sonra öidiırmekten maznun Mehmed Çabaların memîeketünizde iki dereceli seçim usu muğlâk ve çeşidli siyasî programiarla \> seçim. bıçak saplamasını kolr.ylaştınnak için, günün çeşidli karışık meseleleri içind tesbit eteoelidîr. Bunlardan daha başka tedbirler de ; bütün muhaberat agılmaktadır. geniş hir saihaya ihtiyac gösteren İstaalünün daha bir müddet tatbik edilmesin kaışısına çıkacak milletvekili namzed. düîiinülebilir, fakat esas olan bir taraf Telçfon m u h a w e l e r i dalrnt bir bul lbnanmı nef=i Haydsrpeşaya sığdırHal bu ikea İstanbul ve tstanbu'da Hatnza adlı birisinin güreşçiyi çelme ta de, maalcsef, çok kat'î zaruret vardrr. ieri arasmdan en nıünasibiai doğrudan ten şimdilik prensip İÜbarile iki derece | 6 ^md& ^^ mağa (ınaddeten imkân yoktjr. Eğer bu limandan .aynlrnasuıa imkân ve ihtimal kıp yere yuvarladıgı, Hatice Habibe adlı k o n t r o l hldaxiAmüm [ dam Büyük demokıat ve realist hukukçu dogruya seçmeye davet etmes demok li seçimi muhafaza ve tek dereceh se ', günkü\karar miistakbel jstasbul iimanı garemediğV.'nir sanayi bölgesinin Hay birinin <vur, vur» diye haykınp eli bıHIÎI Haydarpaşada kuru!acqğııyoljında İ5e darpaşa ve âvanna r.aklflain tek msnası çaklıyı teşvik ettiği, Hatice Habibenin L. Dujuit'nin gayet haklı olarak söyledi rasinin îığır mesuliyet yükünü Ivıkukan SİT,İ yahuz haznlayıcı bir unsur olarak j d rüiünün en büvük ve en çok K P ki öyle görî'nftyor. bütSn tekzlblere, sadece «demiryolu» z&ıniyetinin hâkaaı kocası Abjntdin da ö'.dünne p!ânmı ği gibi, tek veya çift dereceli seçim me onun omuzlanna yüklemek ve f'i'.en ona dar bir nısbette kabul etmek, dıger a ^ ^ ^ . ^ ^ a M e ı i n A e n m hazırladığı ve diğerlerini harekete ge selesi herşeyden evvel bir fikrî ve siyasî sonsuz hüsnüniyetini israf ettirmektir. tavzihJere rağmen, bu liman kendiliğm olduğudılr. da ^ raft ç m.^a fcu sikâvetlerill seviye meseîesidir. Bu fikrî ve siyasî se. Mevsukan anlatıldığma göre, reyiıu kul raftan d tek ve çift dereceU «çımle , m l l h a b i r l e r i n e japan den Üsküdara da. Kadıköye, Kalamışa „,,,.,. , . . birinci anlaşılmıştır. de mevkuf bulu viyenin en aşağı dereccsi ve en tabiî öl lanmak üzere tarlasmdan çaŞrılan Türk rin yolunda tatbikı için başta gereklı j h e p s i y^^g y^ ^ ^ d a n i olsa, bunii. ütdiği sorgu, dordü Tahkikatı da yayttmk zorundsdır. Halbuki, hmfau Haydarpaşaya taşıırak | nani n pmaznunlar hakkında,. v ,,, , Ao ^ o muhakeme ise ilk öferetımin temin ettiği seviye köyîüsüne kendisinden sorulup yazılan seçim hürriyeü olmak üzere mühim a ' r l n A m e r i İ 4 a r l basmma söj'enmesiniu W r i snrcnı rtHrHr **# suretile şehrin ikaaıetgâh yeri olarak kararı vererek , dava dosyasını İkinci ve ilk öğretimdir. Milletvekilini bizzat :.5İm!eri ihtiva eden rey pusulasını san. melî tedbirleri aknaktır J m âna V e hikmeti uedir? Fuad Küprülü, Dünyamn her yerinde gelişigüzel siv. geîişrr.eğe en tnüsaid blr bÇlgesi tama Ağjrcezaya göadermiştir. Yakında bu seçecek vatandaşm hiç değihe okur ya dığa atması söylenince hayret ve safiyet Fakat, yanılmıyorsak, tarihin bu dö Türkiyenin bugünkü idajresi vc hükume. rîbfifcs, geîişnri* «ehirkrde olduğu gibi tnile mahvedilmekte. gene şehir en tazar olması üzerinde bir an tereddüd edi le «beni neden bunun için cağırdmız' nüm noktasmda, Cumhuriyet ir^îilâbı t l a ı^hinde Amerikan gazetelcrinde güzel îstanbuhımuzda da uzun sencler biî istirahat ve eğler.ce yerleriaden, raahkemece muhakemelerine başlana emiyecck zarurî bir şarttır. Kaldı ki de Siz benden iyi bilirdiniz, Benim yerime nın attığı temeller üzerinde yarının ha propaganda yapmakla ne fayda tcmia cektır. evvel vşehre bir çekîdüzen vermek kay birinden. mr3ırum edilme'îte yani ıde.1 mokrasi vatandasta okur yazar olmaktan yazıp ataydmız» demesi çok düşündörü kıkî Türk demok: asiiini kurabümemiz edpceğini mnuyor? gnsu bcüirmiş, Inr şeHr planı yapmak ft miryolu»4zinniyetine şehir ve şehirli tabaşka fikrî ve siyasî olgunluk vasıfları. cü bir hâdisedir ve bu hâdise onun adma için başlamamış ve yeni yapılacak daFuad Köprülü, bu bejanatının Tiirkiyapılan tek dereceli seçim taraftarhğının ha köklü, daha hayatî işlerimiz vardır. yeye karşı. şu nazik :acıarda Amerikan •ere bu isin başına bir d« eenebi müte mamile feda edilmefctedir. na lüzum gösteren bir rejimdir. Bu işlerin başında ilk öğrotım davası baara gefirflmiçtir. İstanbul limanının memleket çapuıdaHakikî, ciddî ve samimî bir demokra henüz ne kadar erken olduğunu göster yer almaktadu:: Cumhur Başkanunızm halk etkârmda fcna bir hava yaratacağu mektedir. Öyle bir.ev tastıwnr e t e i t ki salon ki rolünü ihmal etmiş değiliz. İstanbulm ve Türkiye aleyhinde durmadan düşinin ilk ve zarurî varlık şarü olan oku17 nisan 1946 tarihli Ulus'ta çıkan ma manca propaganda yapanlann eline da çaaıaşır yıkamyor, yatak odasmda dan memleket, dışma sevkiyat yapılyup yazmak bilmek şartmuı memieketiBillyoruz ki, Italyada 1912 tarihine ka kalelerince yazdıkları gibi cköylünün jpemek pâşiıttiyflr, bodnırnda dans edili ması, iki kere'ikinin dört ettiği ksdar mcmleketimize karşı knllanılacak silâhC. H. P, grupa taraTmdan ayrılmı; olan mizde henüz gerçeklesmekten ne kadar dar seçmen olmak için yüksek bir fikrî kalkınmasmm bizim için yaşavna meseyor. İfte, 'bir'.d«U pazarum benaetmekte inkâr edilınez bir zarurettir. 4ı> nDUetvtklIlndcn mürekkeb Partt grupu uzak bulunduğunu vereceğimiz rakamYalnız ehliyet aranmakta idi. Gene biliyoruz ki lesi olduğunu, ilk öğretimin millî varlı lar vereceğini bir an bile düşünmedoı mi kiç tereddüd etmiyeeeğiniz bu mar.zar» memleket çapmda münakale meselesi nun verdlği kararlar ve dün Parti crupun lar göstermektedir: 1935 istatistiklerine daha düne kadar Fransada ve hâlâ Iskonuştn? »aatteessüf yeryüzü şehirleriran bugün düşünülürk'în tabiî olarak en iktısadî da bunların müzakercsl sehrlm'.zde bilyük göre, (o tarihten bugüne kadar kaydedi viçrede kadınlara seçim salâhiyeti ta ğımızın temel meselesi olduğuau> unutDemokrat Parti. vatan menfaatlerini b»r alika ile karşüanmışcır. Iktısadl mefcü lwılmden' îarksızaır. Bu yüzdendtr ki, vasrtalan veıen iktısadî irtibat merkez hafllı en zlyade alfikalandıran husus K. 510 len ilerlemeleri mahfuz tutuyoruz) oku nınmamıştır. Norveç ve Almanya gi mamanuz gerektir. ilk öğretim davası parti menfaatkrinden üstün tutt'jŞunu krini arayrp bulmak zorundayız. Etrah nuı ele ahnması henüz çok yeni sayı daima söylüyor. E:z de öyle biliyor ve geç olmakia berabcr, yirmiıvci asrın baj«aym kajarcıme İle bu kararnameyl değlş yup yazmak bilmiyenlerin umumî nüfu bi memleketlerde iki dereceli seçiaı v.sularmda beliren «şehirleri plârilama> fik denizlerle çevrili yurdnmuzun en ucuı tlroa K S30 Te bunda da bazı değlşikllkler sumııza nazaran nisbeti erkeklerde lü birinci Cihan Harbine kadar tatbik lır. Böyle olmakla bera'oer, Enerjik bir oyle ümid ediyoruz. Fakat partinin en ri çck çabok etcafa yByunta, dtoün ha vasttaa evleviyetle deniz yoludur. Kara yapan ^31 Eayılı iararnamclerln tnmamen % 76,9, kadmlarda % 91,8 dir. Bu acıklı edilmiştir. Bu memleketlerin fikrî ve si direktifle ve clddl surette girişilen bu ileri gelen simalarından biri olan Proîe. talarmı kabü olduğa kadar ayık'.nmak nakliyaü bu denizyolu merkezleriae ya kslcnnlması, bunların kaldınlması İçin de nisbet ancak umumî ve vasatî blr nîs yasî seviyesinln blzimle kıyas edilemi işte mümkün olan süratle ileriediğimiz sörün Amerikan bacınına söyledikleri Brrusu «şeMr pMncrîarı» n n flk kaygasu ni limanlarnnıza göre düzenlenmek du» mllll korunma kanununda yapılacak tadl bcttir. Yurdun bazı yerleri vardır ki, yecek derecede yüksek olduğu düşünü de şüphe yoktur. Fakat tek dereceli se vatan menfaatlerine uygun mudur? lâ.ttıı, rumundadır. Yurdun dışan ile irtibatı beraber Bu tararanamelerİD kaldırılmaslle oralarda bu nisbet korkunc hakikatleri çim için her halde ilk öğretim davasmm öhnuştur. mlUl korunma kanununun. 31, :î2 Böyle şikâyetler varsa bunların bildisadece Haydarpaşa ile değil Samsunla, ve T!l tlncil maddelerlnln de kaldırılması iıade etmektedir. lîeselâ, Muş vilâyetin îecek olursa, nüfusunun % 80 ine yakın hallini beklemek zorundayız. Zira cahil Sosyal döşünoell hir îtatem», îsvfçreîi bir miktarı okur yazar olmaktan bile Mersinle, Izmirle, İskenderunla, Fethiye veya değlştlrUmesl zarurl gSrülmettedlr. de erkeklerin Tc 93 ü. kadınlarm ise mahrum "bir memlekette iki dereceli se kütlelere dayanan demokrasiler, demok rileceğî yer. Amerikan gazeteleri midir? M « , HeWne 3e Mandrot'nun te?ebbüEn şikâjetleri yaıacak Türk garetcicri SOmertıank Terll Mallar Pazarlarma ald % 99.3 ü okuyup yazmak bilmemektedir. sfle *eşek"kul ©d^ Congrfts Internatio üe, Zonguldak, Ayvalık, Ereğli ve daha çimin bir müddet daha tatbikına taraf rasinin kanseri olan demagojiye ve bu vardır ve nitekim bir lasmım da yazgazctelere ranx d'ArcMtectupe Modern« v«ya Vı aice limanlarımızladır. Memleketimiân karann dünküTerll Mallar yanlış aksettlfl Türkiyeyi bir an, Ankara, İstanbul, Ir tar görünmenin halkçılık umdesine ve nu takib edecek olan anarşiye veya an)«şılmıştır, Pazarları ka'.kaBaeaC. I. A. M. {Beynebııîlel Modera coğraS durumu limanı demiryoluna de cak değil, yalnıa topton kısmı kuvvetlen I mir gibi büyük kültür merkezlerimizin demokrathk şianna aykın düjmiyeceği istibdada süruklenmek tehlikesine ma mışlardır. Hiç bir gazete bulama^a dahi, Fnad Köprülü, şikâyetlerini İç Merl Bağil demiryoiunu limana ulaştrrmağı â dirtlerek toptan olarak daha çok ve daha j öVüsü ile ölçmeğe teşebbüs ettiğimiz anlaşılır. ruzdurlar .Mimarî Kongreleri) bu işin Gzerind« I öViisü j çğ ş kanuia bildirebilirdi. Bakan dinlcme7.se, ldil durmuştur. Bilhassa scn yftıyıl içinde mirdir. Bu iübarla Haydarpaşa istanbul çejldil mal veraıesi teaıin olunncaktır.II takdlrde de rakamlarm hazin belâgatile vernıesl teaıln Bu davayı güderken Türk halkının Büyük Millet BIcclisi kürsüsünden baDemokrasi tecrübeleri eski, fikrî teriçin ancak tâli bir irtibat limanı olabi Paıanar psraSende satışla:ına gene devam smaî infclâbm şAİTîer üzerfnde btrak. karşı karşıyayız. (llalum olan şu haki biyeleri ileri memleketlerde büe değil maddî hayat çartlarını düseltmek ve ğıralıilh*dl. tesı büySk tes!r?«Tİe meşgul olan C. I. lir. Fakat tekrar ediyoruz: Tekzib ve eöecelctlr. Eıracatçı blrjlklerlnln mlktarmın çoğa kati aynca ve bilhassa hatırlamak lâ yalnız seçmen olanlann, ferdî seçim u yükseltmek, büyük küçük her ferde haBunların hiç birini yapmayıp da milA. M., makİTie île iraalltm, rakli tavziha rağmen mecburî" olarak Ka Jacağı Te muhtell' llırao maddelerlnln blr zımdur ki, memleketimiz bir köylü mem•yatın, yeni inşjMtt tekniğinin, insa lamifa kadar yapılscak esas liman as'.a.. ll'ıder mevzuuna alınacağı anlaşılmaktadır. leketidir. 1940 sayımma göre 17.800.000 sullerine göre seçilen milletvekillerinin kikat ve hürriyet aşkuu, kanuna ve yoııîarla basılan iki Amerikan ^azetesu de, umumî ve vasatî seviyeleri itibarile, âmme njenfaatlerine saygı duygusunu ne nihayet kendi memleketi ve scncler•nrn sıhhat ve istirehati bahsinde beliren * * • ! olan nüfusumuzun % 75,6 sı köylerde, zamanımızın gittikçe artan ve muğlâk'a aşılamak yani demokrasinin maddî ve ce beraber çalıştığı dünkü partisi aley. Hava şehidleri ihtifaü yeni fikirlerin ve «n nlhayet hava hsrVIt > Hava şehldlerl lhttfa:! btıgün saat 11 te T 24,4 ü ise şehirlerdedir. Burada şehir şan iktisadî ,malî, içtimaî ve teknik ma îstanbalda henüz bir sanayi bölgesi manevî esaslarını gelişürmek vazifesile hinde bu kadar acı şikâyetlerdc bulun. n moıîern şehir uarartyesi üzerinıîeki kurulmamış olduğu için şehrimizin r.ıtlh Tayyare parkmda ycpı:acp'itır To tabirinden belediyeli yerler kasdedil hiyetteki millî ve milletlerarası mesele makellefiz. masım neye atfetmeli? rene saat tam n de meraslm komutanmm mektedir ve bunlar arasında 200 nüfus.rîz roîlrrmî «fhemmiyetle kabnl ederek plânlama bakınundan talihine işaret etlerini hakkile kavramağa yeter olmadığı Nihayet, biribirüıden gunlük siyasî Maksad muhalcfel yapmalua, muhaliîplarrmm dört esas TmsurniTu tahlll miştik. Bununla beraber istanbul lima sebtdlerl selâınlamaga davetl İle ba;!?.raca'.: lu yerler de vardır ve hakikatte bunlar iddia edılmekte, halkm fikrî kifayetsiz ihtiraslarla veya münaferetlerle değil, ve bütün bayrtfelar y»'iya lnecek etmişrtir. Bu d9rt esas unsur: 1 îka nı ve sanayi bölgesinin. hemen bir ka gsînlier labrlkalar düd'dfe ça'.acal: ?ve bütüa köydür. Meselâ Van vilâyetinde Şatak liğinin onun yanılraaz olduğu sanılan ancak esaslı preasip farklarile ayrılan lik de. muva&klık da memleket içıııde ve naS> millet karşısında yapılır. Parti ksvgaları kazası gibi.) metgâh, 2 İş, 3 İstiraisatve e^î«n , lem darbesile haUeddliverecek bir dava liye vasıtalan blr daklka duracaklardır «hissi Eelimi^ ile telâü edilebileceği iti partilerin ve memleketin hakikî sosyal bizim iç aile kavgalarımızdır. Bunları ee. 4 MÜTiakaledir. löttram duruşunu aıütcakıb nu'uklar Filhakika, İstanbul vilâyetinde (gene kadmın sakatlığından balısolunmakta ve iktisadî menfaatlerini ve. ihüyaçlarmı olmadığmı da belirtmek zorundayız. Bir çeîırin bu dört îonksiyonunu tahifl Mevki bakımından şehrin tabiî liman söylentcek ve parlak blr geçld resnıl ya 1935 istatistiklerine göre) erkeklerin dır. Meslekî temsil taraftarlarmın kül karşılayan meslekî teşekküllerin kurul biz, kendi aramızda yaparız. Vahancı muhabirler isterlerse, kendi gazetelerine ederken, her şebrto coğrafî, iktisadî, % 38,3 ü, kadınlarm ise % 55 i; Izmir tür ve seviyesi çok yüksek memleketler masını ve neticede nisbî ve meslekî tem bildirirler. Fakat bir Türkün, bilhassa Sanayi bölgesi olabilecek yerleri Güneystı gîtti sosyal, knltüı«l ve siyasî bir vilâyetinde erkeklerin % 59,3 ü, kadınhalkm fikrî ehliyetsizliğinin ha sil usullerinin esaslarını hazırlayarak bir milletvckiünin doğrudan doğru>a Haliç; (Karaköy Fındıklı), (Eminı: vapuru dogu Akdenlz seferl İçin bir parçası olduğumı göîönünd« önü Sarayburnn) maatteessüf halli dün llraanımiBdan hareket etnılştlr, Va larm % 81,5 i; Ankara vilâyetinde er kikl bir demokraslye mânl olduğtı hak en modern deraokrasi sistemlerine doğ yabancılara hitab etmesine hiç bir Türk çarttrr. Bu bütünün esas unsurn tnsan. purda muhtelll iskeleler lçm 10!) yolcu ve keklerin de % 70,9 u, kadınlarm % 89,1 1 kındaki bu haklı teııkidleri gözorıünde ru yürümei zorundayız. razı olatnaz. Biz parti mücadelelerimhd» dır. Bu itibaria bir çehri, parçası l d i ya imkânsıc yehud da tamaımle gayri Iİ7O ton da çesldll mal vardır. Sümerbanka okuyup yazmak bilmemektedir. Bu vitutuluısa memleketimizin çok hususî iktısadî meseleler arzetmektedir. Bu atd bazi lşlert taldb etmek üzere BumerBütün bu gayretlerin verimli olması dışandan meded umarsak bu, sonu ne. bütnne, yani ytırda bağlamağa ea lâyetlerin umumî nüfusunu değil de yal. iki şarta bağlıdır: Bu şartlardan birin reye varacağı malum bir facia nlur. insanı, yani ş«hirliyl ihmal etmeğe im yüzdendir ki sehrin plânı tasarlanırken t a n t TJ, nr.üdür muailnl Nazlf İnaî}, Kayse mz vilâyet merkezlerini ele aldığımız şartları îçinde bir fikrî ehliyet olduğunda çüp'.ıe bulunmıyan iki dere cisi, demokraâiye içtcn inanmak ve oHaugi partiden olnr:a olsun, her Tüılr bu »jrlu meseleler ön safa almmak ve rt fabntrnsı rr.Odiırü Turan DlrlS ve Tarık kân yoktur. Şehir plâr.mda güdT.ecek vapurla takdirde de netice parlak değildir. Zira an a gaye, elde mevcud çehtr tooraiiim, şimdiye kadar üzerinde uzlaşılmış ohnak Dumerden mürekkeb heyet de bu yolcular İstanbulda erkeklerin % 34,9 u, kadm celi seçimin kaldırılmasının henüz mev. nun bir takım kanunî şekillerden iba münervertıün vazifesi elindeıı gelirse TunaDlstRna gltm'.ştlr. Vapurdakl ret kalmamabi, her an faal ve müessir Amerikaya ve başka memleketlete gidip bu toprak üzerinde hayat sürecek olan gerekirdi. Uzun zamandır şehrin plânüe arasında Cadda elçlmlz Fıruz Keslm ve larm < , 51,6 sı; Ankarada erkeklerin simsiz olduğu görülür. T Gerçi iki dereceli seçimi derhal kabul canlı müesseseler halinde gerçekkşti lehte propaganda yapmakhr. intanm menfaatlerini berşeydea üstün uğraşan mütehassıstan bu hususta bir tr.r.ınmıs a\ukatlardan Cat Franlco da var To 39,2 si, kadınlarm % 56,9 u; Izmirde ediliverecek bir kanunla ortadan kal rilmesi lâzım geldjğini hatırdan çıkartutarak kullanmskür. îcarar almdıgmı duymadığımız gibi, şe dır a&x Franko Hayîaya çıkacaktar. Profesör Fuad Köprüliinün bu harcke. ise erkeklerin %41,4, kadınlarm %64,6 sı dırmak işten değildir. Lâltin, maalesef mamaktır İküıcisi ise, demokrasinin hir limanının kurulacağı yerin Ankatini, havsala almaz. Tek ümidimiz şuEdebiyat Fakiiltesi talebelerinin okuyup yazmak nimetinden mahrumdur. çok kere görüldüğü üzere, memleketin medeni dünyanın şimdiye kadar bulaŞohir pTteımm belkemîğt İBsan oldu radan tayin edilmesi de bîzi bir hayli bugün verecekleri temsil Halbuki Balkan komşularımızdan Bul hakikî ihtiyaçlarına uymayan kanunlar bildıği en iyi hükumet şekli olduğuna dur; Fuad Köprülü, millî vicdanı tilre. şasırttı. Ankara, bu kararı almazdan ten bu beyanatı yapmamışür ve hemen ğuna göre, lnsanın maddetsn ve manen Ünlverilto Edebiyat Pakülteal talebelerl garistanda (1934 istatistiklerine göre) hukuk ile hayat arasmda çok zararlı Bihhatli bir hayat sürerek saadete ula. evvel mütehassısm fikrini sormuş mu bugun Şehlr Dram tlyatrosunda. büyüS umumî nüfusun ancak % 31,6 sı, Yuna intibaksızlıklar ve hattâ mücadeleler iman etmekle beraber, kendisine mah en kat'î bir şekilde yalanlayacakttr. Büşabilmesi için ikametgâhınj, jçini, istira dur? Sormuşsa alınan cevab nedir? Fransız plyes muharrlrl Marcel Pagnol'ün nistanda ise, (çok eski sayılan 1928 ista doğurmaktan ve nihayet yaşayan reali ;us kusurları bulunduğunu, çok itina tün millet ondan bu yalanlamayı bckli«İllm ve aşk> eserlnl hat ve eğlencesini ve bunlar arasuıdflki Sorruamışsa neden? Mütahassısa itima »U edeceklenür.yahud Caz adlı sanatkar tem tistiklerine göre) % 50.2 si okuyup yaz. telerin gizli veya açık isyanı yüzünden ile kullanılması icab eden nazik bir yor. Plyesl degerll Hüirtibatı temin etmek şarttır. Halbukl, dı nn yoktur?? İstanbul limanı bahsin aeyln Kcmal Günnen sahney« koymaktadır. maz bilmemektedir ve bu nisbet erkek halkta kanuna saygı duygusunu sars sistcm olduğunu ve her siyasî ve içtiDevlet Denizyollarile Devlet Demir Tzun zamandanberl ltlna İle hazırlanan lerde ancak % 36,23 tür. Isviçr*, Alman maktan başka bir şeye yaramamaktadır. maî müessese gibi, mülî bünyenin laçebirlerin gelişmelerinde bunun tarnaruretlerine uydurularak tatbikı icab etmile aksi olmuş. bü\ük sanayie ulaşan yollan mütehassısları arasmda sosyal, temBll, gündüz eaat 15,30 da T8 gece Eaat ya gibi ır.^mleketlerde ise okur yazar Büyük bir azimle ilerlemek istediği tiğini unutmamaktır. 21 de olmaîc uzere lkl defa oynanacaktır. memlekfitlerde şehirler sanaylin tesiri al iktısadî ve teknik düsüncelerden başka olmıyan yoktur ve bu mesele istatistik miz demokrasi yolunda bir an evvel Bltletler Tiyatro glşesinde sfttılmaktadır, Beykoz kasn mektib oluyor tmda kalarak adeta birer fabrlka, birer hlç bir kayguya tâbi olmayan tam bir Ancak bu esaslar ve şartlardır ki, demevzuu olmaktan senelerdenberi çık. ulaşmayı dilediğimiz hedef bütün deMllll Eğltlm Bafcanlığı, Beykcz ka=rinin Teksim Lisesinm müsameresi ' piyasa halini almı? ve bittabi bîr tek un anlaşma mevcud mudur? Bu anlaşma mokrasi cemiyeün «nizam» ve thürri orta mekteb olarak kullan'Jmesı kabü olup naış bulunmaktadır. mokratik müesseselerin memleketimizTa*5lm ltsesl talebelerl dun. EmlnönO surun, sanayiin hjakiıniyetl altında enl. şehrin hayatını tanzim edecek ana plân;> ten ibaret olan iki ana prensipini oltaadıgının UtMille netlceslnla bUdlrilBaşka memleketlerle karşılaştırüdığl de sağlam, ciddî bir şekilde yerleşmeHalkevl salonlarmda Louİ3 Descombes'un miştir. la uzlasma haHsdc midir? tBeeucoqest une poule moulllfe* adlı ese zaman daha çok düşündürücü olan bu sidir. Bunlar arasmda, seçim sistemimi erdin ve oemiyetin menfaatlerini en mealnl Istanbul Vuftyetlne blidlrmlştlr. Beykoz kafrt kasabaya blraz uzak clduğunSanayün hSkim olduğu şehirlerde büyük baçan Ööyle sualler ki cevablan tamamile rtnl franmrca olarak Gencler, blr telafluz İle hakikat karşısında Tiirk köylüsünü mil. zin de tekâmül edeceğitıde ve ergeç tek yi şekilde telif etmek suretile koruyan daa diğer köylerin de bundan ıstlladesl içla temsil etmlşlerdlr. ve letvekillerini doğrudan doğruya seçmepiânlama, bîöıassa yeniden düzenleroe ir rejim olabüir. meçhuL. ve Syle sualler kl bunların hareket ltlbarlle eserln ruhuna uygun blr kasrln yakmma vapur ytmaştırılmaEi lüdereceli seçim usulünü tatbik mecbuişi nisbeten zordur. Bilhassa demokrat musbet cevabmm «Haydarpaşa» otoası hava yaratmıslar *ve uzun uzun alkışîan. ğe davet etmek meveud bazı garabetleri riyetini duyacağımızda hiç şüphe yok AngloSakson demokrasilerini kerdlle zumlu g8rOlmeirtdlr, memleketlerde belediye meclislerinl zen. miflardır, Ayrıca lnglllzce olarak A. Du. artırmaktadu; Meselâ, mebus seçimi tur. Fakat tek dereceli seçimin gayrl rine örnek biknesini candan dilediğimiz imkânsiz. t | kazalan sigorta idaresi gin sanayiln nüfuz ve tesirerihden kurrakes*m blr komedlsl de aynl güzelllkte tem. kanunumuzun 25 ncı ve Î3 üncü mad ciddî, verimsiz ve hattâ zararlı olma iemokrasimiz, yani Türkün temkinli, vaIjçl rs ls kaıaları sigorta ldaresl İçin YSkttk BTMıendte sll cdümlştlr. Genoler en son, Shakesrarak, hal için maddî zarar pahastne da deleri yazısı olmıyan birinci ve Ödncl Kiası için okuyııp yazmak bilmeyenlerin karlv disiplinli ve realist ruhuna yakı hanrlıUar yapılmaitBdır, Bu Idare 1 temTevfik Sadullah oîsa istikbali kazanabilmek uğrunda baa raazda faallyete gsçecektlr, Çalışma Eakanpearein Vecedlk Taclrlnl de türkçe ola seçmenlerin emniyet etükleri kimselere nisbetinin, umumî nüfusa nazaran, hiç jan, tâbir caizse, «ağırbaşlı> Turk derak oynsmışlardrr, fedakârlıklar sağlayabilmek şehir plâasececekleri kimselerin adlarmı yazdırt olmazsa aşağı yukan % 25 e inmesi lâ mokrasisi ancak bu şartlarla gerçekleşe lıgı bunun İçin bütün nazırlıUarın tür. atla limallne ç&lifmaktadır, Iş kazalan vs cılannm esas davası halindedir. Bona Yunanh san'atkânn konseri ilecektir malarma müsaade etmektedir. Bu müİSÇİ slgort* İdaresi almdilli: meslek hastaÇehrlmlzde bulunan Tunanlı eaz yıldıa saede seçim hürriyetinin en müiıim te. zımdır. karşılık sanayii henüz inkişa! etmemiş lıkları, la kazajan ve analık halinde IşçlBena Vlahopulo lle koır.porltör plyanlat Maahaza bu hedefe ulaşmağa uğraşır) Siyasî seçimleri ve iki dereceli se nln kurtanlması re bakımı hususlarlle raeşşehirlerde bu esas dava ssdece en uygun 4 Yanls Ispartako» dün akş&m Saray slne minatmdan ve en umumî ve mutlak se. ken bir intikal ve tecrübe devresi aça imın mahiyetini Cumhuriyet'ia 10 ve hal çaresinl beklemektedir. Tâli Borlukgul olacaktır. Bu Idare llerlie lşçlnln temasıcda blr konser yerm!şlerdlr Değerll çim prensiplerinden olan <gizlilik> prenlar ve marüalar mevcud değfldir. Bn üdlüJünO eaâlıyacak blr hale get'ıleBanatkarlar çok takdlr edllmlşler ve blr sipine taban tabana rıddır. Yabancı biliriz. Bu devreyi açacak tedbirler ara 3 nisan 1946 tarihli sayılarında çıkan eektlr. akalelerimizde izah etmiştik. yiizden İstanbulu, plânlayabllmek bahC k kereler teSrar!attırumışlardır O memleket mevzuatı gizliliği blnbir ted smda münevverlerimizin iki dereceli sinde, talihli bir şehir olarak kabu! ede. biliriz. Zira İstanbulda taaznıv etmiş bir Yani, boşanma Yasak taşı eanayi bölgesi mevcud değildir. Bebeblerinden, Ma1 Bir sanaj ! bölgesi kurarken lum ya, içlerinde Medeniyet ilerle^e tutulması gereken unsurlar: Ham çok acayiblerı var. dikçe en çok artan madde; işçi, münakale ve piyasa ile irtiBakın meselâ,: şey nedir, bilin baRomanını battır. İstanbu'.da kurulabilecek eanayi Köllforniyalı bir kayım. Yasak! madınız mı? Öyleyse bölgesi ham msdde bakımından su ile kadın, matıiemjeye Evet, yasak, meMeyva'nm eloktrk ki'dreti dışındaki ihüyacı İçin başvTirup boşanma deniyetle atbaşı be;tmi tatmamışsıbaricle irtibata muhtacdır. Bu ittbarla, davaeı açmış. Davaraber gider. Mededemektir. tımumiyetle cari olan kaide, Istenbulda; sebeb, dilsis taşı dlkilmez. Geçümemesi İcab eden ya feabahtan akşama kadar binlerce kişmin niyet olmasaydı, va kıbr. zi^desile hâkimdir, yani Istarfbulun kocasının, dilsUlere pur, tramvay, tren, Yolum oraya düştü. Mahmudpaşa ta I gelip geçtiği bu yerden araba geçmesi yerlere böyle engeller konulursa, gece mahsus işaretler yaparak, kendisile âlay ınüstakbel sanayi bölffesinl limandan, sinema ohnazdı; on rafındaki kapıdan girip Çemberlitaş ta yasakmış. Kapının tam ortasına bir sınır vakü üstüne bir ışık yakılır. Ta M, ge etmesL Dilsizin alay işarsti nasıl olur, dem^ryollarile diğer kara yollarmdan len, geçen, düşüp de bir kazaya uğralar olmaymca da, ckaptanla müsahabet rafındaki kapıdan yani eskiden kapıy taşı koymuşlar. Benim çarptığım şey Byırrr.ak imkânı yoktur. masm. Işık masrafına katlanmıyan bir merak ettim. Düini mi çıkarıyordu acamemnib olmaz, tramvaylar yürürken dı, şimdi viranemsi bir yer oldu çı taşmış. Yani <yasak taşı» ba? O kadar kusur diUUerde de buluişçiue gelince, işçinin ikametgâhile inip binmek, trende pencercden sark kacaktım. Bu taşm yerine bir levha assalar maiamın emrile cami kapılan ortasına nur. sanayi bölgesi arasmda doğTudan doğrumak, sinemada sigara içmek vesaire, ve da arabalara bura konulup sokakları ükayan taşlan, hiç Vakit gece. Ortalık zifiri karanhk. ya bir irtibat şarttır. Bunun dışmda se70 yaşmda blr hatun, 82 yaşıniaki kosaire yasak edihnezdi. dan geçmeyin dese değilse geoe vakti kaldınp, gündüzleri casını dava etmiş. Adam, pek fazla evGSzgözü görmüyor. Dış avlunun kapısı, hir içinde sanayi bSlgesinin yeri tamamiKuru başımıza kaldığımız zaman ya avluya bakan evlerin aydınlık pencere^er, almaz mı? de tekrar oturturlar. Kapının ortasına tah cilmiş. Geceleri, briç oynamağa, yahud tadan bir direk dikip geçilecek yeri dapılması mubah bir sürü hareket var ki, leri sayesinde, belli belirsiz seçiliyor. dim. raltmak, geceleri, yolu serbest bırakıp kahvede, gazinoda oturmağa gideceği komşu ile ve hemşeri ile bir arada bu Yürüdüm. Kapının orta kısmını şavulOfkelice btr » t ö . gündüzleri kapamak da mı akıllanna yerde, boyuna evde vakit geçiriyormuş. lunduğumuz zaman yaparcayız layıp daldun, Sen misin dalan. Ayağım Elinde sopası eksiktl. geknemiş? Galata köprüsünden ibret Bir de bunun tornistanı var. Bir başGerçi yapılmaması icab eden bu şey sert, iri, yayvan blr şeye takıldı. Muva T&ş gibi sag alsınlar. Sokak, camlin malı değil, her ka kadıncağız da, kocasınm her gece, lerin yasak olduğu, ricaya benzer iâf zenemi zor buldum. Az daha kapaklakahvede, gazinoda vakit geçirmssindea, dedl kesin malıdır hemşeri! larla anlatılsa daha iyi olacak. Ama, nıyordum, hiç evde oturmamasmdan şikâyetçi. O İyi ama azlzim, her yiğitin bir yoğnrt yiyişi vardır. Biz Bu müsademe, bana pantalon dizi gibi, \ gece vakti, su zi Ama dedim ya, ne söylesem derd an da boşanma iödiasında. Bu ikisi birıbiridobra dobra adamlanz. Yasağa yasak gözliık gibi bir sürü patlağa ve kırığa firi karanlıkta, burada taş buiunduğunu latamıyacaktun, sustum. Çünkü, sonunda nin tam zıddı ama, aykırılık galiba yaş şöyle bir cevab bile almak ihtimali var farkmdan. Bu ikincisi, öbürü gibi üç omal olabilirdi. Hattâ, yorgun başcağızı bümiyenler ne yapsm? .3UGÜN 2 nci SAYISI ÇIKTI I deriz vesselâm dı: tuzuna yakın değil, bir otuzunda bir Yasakla medeniyet atbaşı beraberdir mı, uzun zaman yastıkta dinlendirmek HALİDE EDİBADIVAR: XVn. Asırdan XX. Asra, YAHYA KEMAL Bu cdvar haliı bilir. dedim ama, bazı şeyler var ki yasak fusatı dahi verebilirdi. Nasıl toparlan Oğlum, senin gSzfln mlyopsa, Evkaf bayan. BEYATLI: Şiir, CAHİD TANYOL: Toprağa, Ahlâka ve Ticarete Dair, Bu civar halkmdan olmıyanlar? ediîmesini yasak etmek daha doğru o dnn da, bir «lâhavle» ile işi savuşturbuna neylesinî Önünü görmüyorsan, HALİL VEHBİ EKALP: Garb Medeniyetinm Vasılları ve Sımrları, TEKİN Kocasmın cebinde bulduğu bir foto Gece vakti burada dolaşmaz. lur. Birkaç gün ev.'el bu neviden bir dum. Ben de hayretteyim. ALP: Demokrasi ve Millî Ruh, ALEXANDKE RUSTOVt Siyaset ve Ahlâk, grafçınm markasından şüphelenip marAdama derd anlatamıyacağınu gor fenerle gez! yasağa rastgeldim, parmağım ağzımda ŞÜKRÜ BABAN: RHUî Piyassyı Koruma Usulleri, AI'İF EBZEN: Dünya Mernk ettim. Bu işi hemen oracıkta düm, sustuîn. Kapı ortasındaki taşın ve Öyle ya. Miyopların hatrn için de, kayı aşıran kadının macerası heprinden kaldı. Tarihinde Şarkla Garbm İlk Aîüca.iclcsi, ŞAîîAP ŞİMAY: Şeytan Baloyu talıkik ettim, o taşı oraya oturtan zihniyetin bedava tıkak yollarda, sabaha kadar lâmba ya mühim. Soluğu fotografçıda almı~. ResIdare Ediyor, M. CAVİD BAYSUV: Kaz?sker İsmeti Efendi. SAÎİH Mahmudpaşa camii derler bir cami Caıniin meşnıtasile, duvar dibine o avukatı olduğu beliiydi. Bftyle olmasay kamazlar ya. Elektrik bu. Ateş pahası! mi görmüş. Ne baksm, kocası, eski metRIURAD CZDİLEK: İlim ve Musiki, ALI SAMİ BOYAR: Profesör Jan vardır. İstanbulun büyücek camilerjn turtulmüş sözüm ona asrî ha'.â arasında dı ona diyecektim ki resila yanyana; ağzı Irjlaklarında! TaEsbabı mucibe Sardo Geüyor, SAİD FAİK ABASIYANIK: Bacaklarımız Olsaydı (Hikâye) den. Dış avlu.?una Çemberlitaş C3d ! bir hayır sahibi peyda oldu. Işin aslını biî boşanmışlar. Mirim, medenî bh sehirde, her desinin bitiminden girilir, Mahmudpa | bana anlattı. hemşeri, her istediği yarde, her saatte Aman, şıpşak fotografçılarma dikkat! Gene, arada sırada Amerikadan gelen Her yerde arayımz şar.ın üst başlarmda bir meydaneığa çı 1 Meğerse, carr.ün d:ş avlusundan, yani dolaşır. Sokaklara, dağ başı gîbi smır ! boşanma havadislerinden bahsedeceğim. H. V. İstanb'uluır limanı Haydarpa şsıda, olamaz! Yazan: Yîik. Mâk Tcvfik S$chı!!ah ^ •>.,. * İHEM Sehir ^ ( j Ü N Ü N MEVZULARI haberleri Tek dereceli seçim Hersinii Ahmedî öldürnıek istiyenler ve yurd realitesi Maznunlar, Ağır Ceza mahkemesine verildiler CUMHURtYET 15 Mayis 1946 NALINA M1HINA Bu ne feci beyanat! Hüseyin Naiİ Yazan: Prof. Dr. Kubah 510 sayılı kararnamenin kaldırılması AKADEM.L.