25 Eylül 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURÎYET^ 25 Eylul l»4b, II IL İK^İSADÎ BAHİSLER **iCoöperati£çiîik kursu anlırken düsünceler Yazan: tI opeıatifini sun'î bir cle Isrckilde herhangi tanbulda bir «Koobir içtima! zümreye peratifçilik kursu» hasr ve tahsis etaçıîacağı bildiriliyor. mek, yani sadece Bu kurs kimler ta~^ memurlara, yabıız rafından idare edimüstahdemlere, sırf işçılere veya lslecek ve kimlere hitab edecektir? Bu lâmlara. yalnız yahudilçre yahud hrishususta heiüz'bir bilgi edınılmemiştir. tıyanlara, veyahud herhangi bir fırGüzel bir tesadüf eseri olarak haberin kanm azasma, yalnız sosyalistlere. sırf intişarından biraz evvel çıkan bir derılilere veya sarı saçlılara.. meemuada da kooperatifçilik vadisinde y y ihtisası olan ve memleketimizde bulu ilh... mahsus olmak üzore istihlâk koonan ecnebi bir ilim adammm «Koope peratifleri tcsis eyîemek esasından yanratifçiliiın âmentüsü» sayılmağa değer lıştır. Bu kabil sun'î tahdidlerle istihlâk bir etüdüne rasladık. *Cumhur:yet> o koaperatifinin inkişafı imkânlarına dakuyucularma şehrimizde bir koopera ha bidayctte sed çekilmiş demektir.» tifçilik kursu açıîacağı haberini tekrar Bununla beraber bir şehrin veya bir larken bu «âmentu» nün esaslı nokta memleketm mekânı dahilinde tahdidler larına temas etmeğı de faydalı buluyo kendilığınden yapılacaktır. ruz. Mümkün olduğu kadar çok aza iie işe Ilkin kooperatifçilik mütehassısı olan başlayan kooperatifler, sark nıemieketProf. Kessler'in etüdünü neşreden rrec lerine mahsus resmî dairelere benzçmemuanın yazıyı okuyucularma takdim mek, yani müstehlik memurlar kadroederken düşündüklerini nakledelirn: su vücude getirmemelidir. Bir tapu da«Avrupanın bir çok memlekellerLnde iresme «çirağ bu>Tirulmak» kabilinden çeşidli sosyal sınıflara mensub halklar, akrabamızı, tanıdığımızı «birkaç kuruç aşağı yukarı bir asırdanberi koopera çımlensLn> diye kooperatife sokmaktiflerden azamî şekilde faydalanmış ve ta gene biz zararlı çıkacağız. Personebu teşekküllere dayanmak suretılc ken lin az olması, fakat bu azlığın işleri di vaziyetlerini ıslah ve takviye etmek görmeğe mâni olmaması Iâ7imdır. Hele çaresini bulmuşlardır. Fakat esefle söy bizde olduğu gibi «huzur hakları» tanılemek lâznndır ki, yapılan faydalı neş mak, kooperatif şirketleri kapita'Jst ruh riyata, kanunl muafiyetlere ve resmî taşıyan Anonim şirketlere benzethbnaye ve teşviklere rağm«n koopera mek demektir. Az, fakat öz idar^cilere tiiçl teşekküller Türk iktisad bünyesi de, mümasil serbest işletmelerinkmden Ü2«rind« verimli ve hayırlı neticeler fazla bir ücret vermek iktisadilik prenhusula getirrnemiştir. Filhakika Devlet sipine mugayirdir. «Amentü» nün ikinci roruna dayanan bir kısım kooperatif maddesi bunu emrediyor. lerd« bazı inkişaflar görülmektedir. Bir kooperatif kuruldu mu faızsrz paFakat hergün yeni birinin kurulduğurıa ra istikraz ctmek, hemen bir ev sahibi şahid olduğumuz hususî kooperatıflerin olmak, veresiye alışveriş etmck Isler ve devamlı ve köklü olduğunu söylemeğe kendi kendimize «Bu bizim koooeratifiimkân var raıdır? Bunlar ya devletten mir değil mi?> deriz. Evet, tesekkül iplik «koparmak> maksadı veya ithalât bizim kooperatifimizdir, yoksa «cemiyebirliklerlnden yapılan tevziata ır.üsaid ti hayriyo» miz değil. Binaenaleyh naşartlarla iştirak etmek endişesi yahud sıl serbest mağazadan ve bakka'.dan geçici pahalılık günlerinde gene müsaid peşin alışveriş ediyorsak kooperatiflerişartlar ve resmî teşekküllerin yardımi mizle münasebetlerimizde de iktisadilik le tedarik ettikleri istihlâk madde'.erini güdülecektir. Işte «âmentü» üçüncü ortaklarına tevzi gayesile teşekkül ct maddesi. Vaktile kurulan «Istanbul miş buhınmaktadırlar. Bu vaziyeti tek Belediye memurları kooperatifi» nin bir sebeble izah etmek bittabi mümkün nasıl parasız ve bedelsiz bir dağıtma değildir. Belki sebeblerden birini, <lâ merkezi olduğuna daha pek yakmlarda kaydı» de aramak kabildir. Yahud <aşı neticelenen suiistimal ve tasfiye davarı menfaat temini» bazılarını bu kabil larında şahid olmadık mı? Veresiye ahsveriş gibi ucuz satması teşekkülleri kurmağa ve başına geçmeğe secvkedebilir. Bütün bu doğru se da azası olduğumuz kooperatift'in bekbeblerin yantnda sevk ve idaredeki bil tenir. Çok doğru! Eğer köşedekl Karagisızhğin de büyük tesiri olduğuna manh bakkaldan daha ucuz satıj yapşüphe yoktor. Filhakika kooperatif ida mıyorsa' n« çık&r? Işte «âmentü> nün resinin dayanacağı prensipler, muhtelif bir ba?ka maddesi bu sorguya cevab «istihlâk kooperatif!, satı? kooperatif tiplerme gbre değ.şmekle veriyor: beraber, herkesin arlamıyacağı kadar maddelerine ar.cak mutad piyasa fiatı girıft ve mudil prensipler olmaktan u üzerinden satmalı ve hiç bir xaman uzaktır. Fakat ne çare ki, bu son derece cuz veya pahalı vermemc'.Mir. Şayed basit esaslar bile büyük kooperat'f te ortaklara kendl kooperatiflerı;Jen ucuz şekkullerin başmda bulunanların, ek mubayaatta bulunmak imkânı verilirs*, bu takdlrde bunlara, kooperatif malları seriya moçhulüdür. Işte profesör Kessüzerinden spekülâsjon yapmak 'mkâm ler bu yazısında bir kısım kooperaüfverilir ve gene bu takdirde kooperatif lenn sıhhatli ve verimli bir şekilde sevk ve idarelerıne yarıyacak olan prensip kâr elde etmek ve ortaklarına senelik lere temas etmektedir (1).> Hiç şüphe restoren tevzi etmek jansım elinden yok ki bundan bir kaç sene evvel An kaçırmış olur. Kooperatifin sattığı malkarada kaymakamlar kursunda. iki se lar rakip bakka! ve küçük tacirler tarane evvel İzmirde «Incir ve üzüm ziraî fından satılanlara nazaran daha mükooperatifler birliğinin kooperatifçilik kemmel, daha temlz, daha taze ve daha kursunda olduğu gibi yeni yapılncağı mutena olmalı fakat hiç bir zaman daha bildirilen kursta da bu basit, fakat ucuz sahlmamal'.dır. Iyi mal satniakla memleketimizde bir türlü anlaşıİTiıyan ortak sayısmı idame etmek ve hatiâ art'rmsk mümkündür.> prensipler alâkalıiara izah ohınacaktır. Bu gibi maddelerl görünce «Nekadar Memleketimizde şöyle böyle çeyrek asrı aşan bir tarihi bulunan koop*>raüf basit bir âmentü!> diyoruz. Basit, façilik üzerinde şimdrye kadar hayli şey kat basit olduğu nisbette tatbikı güç oler yazıldı. Bclkî de belli bir devTe ele lan bu şartlara riayet etmedikçe kooahnacak olursa bu devre içinde meselâ peratifçiliğin bütün dallan gibi istihlâk de yürüyemiyecektir. Ingiltere ile Türkiyeden daha çok ikin kooperatifçîliği Bilhassa bütün dünyada 19391945 harcisi bu mevzu hakkmdaki yazıların bi boyunca haj'irh yardımlarda b'ilunan çokluğu bakımmdan dikkati çeker. istihlâk kooperatifçiliğinin, Türkiyede Gerçekten nekadar çok şeyler yazıldı? pek parlak olmıyan bir safha ynşadığı Buna rağmen gazetelerimiz; mevcud muhakkaktır. Normal hallerin avdeti kooperatiflerin «koop*atif» olmadığın gün geçtikçe daha çok uzaklaşan bir sedan sık sık şikâyet ederler. Garibı fu rab oluyor ve ortahalli tabakalar alt ki kooperatif idareleri de umuml top tabakalara düsmekte devam ediyor. Alantılara azanın gelmeyişinden müşte caba kooperatifçijik, her ne^i ile için kidir. Hayret! Demek ki kusur her iki için artan ve artışı solgun çehrelerde, tarafta; Hem idare eden, hem idare edi veremden ölümün çokluğunu gösteren len birbirinden müşteki. Bu şikâyetle resmî rakamlarda okunan içtimal Krin vukuunu, kooperatifçiliğin yürtıtül falete çaresaz olamaz mı? Umalıra kl mesi arzusuna bağlıyarak memn'in ol bir gazetenin haber verdiği kurs, mumak, istikbal için çok şeyler timıd et hitte bu suale müsbet ve tatmin edlci mek de mümkündür. Bu ümidlerimizi cevabm sözle v« hareketle verilmesine salâhiyet ve ihtısas sahiblerinin fikir önayak olsun. Ahmed Halil Olgunluk imtihanları bitti? derslere yarm başlanıyor HEM Sehir ÜNÜN MEVZULARI haberleri ovyet Rusyanın Lise ve orta okulîarda cihangjrlik emelleri Sov>et Rusyanın istekleri. Müttefiklerı, yalnız Müttefikle?i değil, basta komşuları olmak ü I zere bütün dünyayı endişeye düşürmeğ* başlamıştır. Çünkü komunist Rusyanın istekleri, emperyalist Çarlık Rusyanm ihtiraslarmı gölgede bırakacak bir mahiyet aîmıştır. Sovyetler Birliğinin şunları istediği haber verJiyor: NALINA MIHINA Kendi kabuğu içîne çekiîen Japonya J ABİDİN Liselcrde oîgunluk imtihanları dün sona ermiştir. Neticeler henüz ma'.um değilse de imtihana j;iren!erin üçte ikisinin muvaffak oldukları anlaşılmaktadır. Yarm lise ve orta okulsar 19451916 yıll derslerine başlıyacaklîrdır. Derskre başlanırken okul mudürleri Miilî Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücelin oğrencilere hitaben gönderdiği hitabeyi okuyacaklardır. Bu sene liselerde okunacak kitablarla yardımcı kitabların Isimleri osııllar âergisinde intişar etmiştir. Geçen sene lise birinci sınıflarında edebiyat dersleri yerine okutulan ve Millî Eğıtim Bakanlığında özel bir komisyon tarafından hazırlanan türkçe ve metinîerin lise ikinci ve üçuncü sınıfları için hazırlanmış olan formaları da bu sene bu sıruflarda okutulacaktır. Bununla evvelce edebiyat namı altında okulîarda okutulan dersler büsbütün ve yeni bir sisteme tâbi tutulmuş olmaktadır. Akdenizde: 1 Boğazlarda üs, 2 Oniki adadan Leros adas'nda üs, 3 Trablusgarb kıyılarmda üs, 4 Kızıldenizde Italyan sömürgesi Eritre'de üs, 5 .Tancanın milletlerarası idaresine iştirak (bunu elde etmiştir) 6 Süveyş kanalı idaresine iştirak. Bun'.ar Avrupamn cenubundp. Ak.dcnizde ve etrafındaki Sovyet isteklelidir. Bnltıkda ve Buz Okyanusunda! B^Hıkta ve Avrupanın şimalir.de de sipıdıden gerçekleşmiş veya gerçekleşİlk okul mezunları mesine çalışılan Rus istekleri vardır: Bu sene ilk okullardan mczun o!an1 Finlandiyanın Baltık ve şimal lann sayısı 10136 dır. Kayıolar henüz Buz Okyanusu kıyılarmda üsler (elde kapanmamış olduğundan buraya alı etrriştir) nan talebelerin saj'isı ma'.um değilse de 2 Küçük Baltık devletlerî Ejton13,000 kadar tahmin edılraektedir. ya, Letonya. Litvanya kıyılarmda üsler Azınlık ve yabancı okulîarda (elde etmiştir) türkçe dersleri 3 Doğu Prusyada Königsberg deAzınlık ve yaoancı okullar tedrisata ] »iz üssü ve kalesi (elde etmiştir) başlamışlardır. Bunların lise kısmının 4 Batı Baîtıkta Isveçle Almanj'a ilk iki sınıfrnda okutulan edebiyat ders kıyıları arasındaki Danimarkaya aid leri, haftada üç saat oîarak tesbit edil Bornlnlm adası (buraya çıkmış olnn miştir. Halbuki şimdiye kadar bu ders Rus kuvvetlerinin bu adadan çekilip ler beş saat olarak okutulmak'a idi. He çekilmedikleri meçhuldür.) nüz bu mekteblerdeki oğrencüerin türk5 Sovyetlerin, milletlerarası bir celeri kuvvetlenraemiş, hattâ bu mek idareye tâbi olacağı söylenen Kiel kateblerdeki bütun derslenn türkçe oia nalının İdaresine iştirak etmek istiyerak okutulması arzu edilirken bunun ceği muhakkaktır, burada da üa lsteaksine hareketin sebebl Bn'aşıl.ımamış mesi ihtimali yok değildir. Hattâ belki tır. Yalnız bunların küçük sınıfiarında daha ileri giderek Isveçle Danimarka ki türkçe dersler bir miktar arttırıl arasında, Baltıktan Şimal denizine gimıştır. den deniz yol'arının geçtiği boğazlarda da üs Istemesi muhtemeldir. Birlncl İJ1İ Kurulta\ıııın Dolmabah(;e Sarayınd» toplandığı günün on üçüncü yıldönümü olRn yarmkl 2fi eylul çarşamba günü Dll Bayramı tcrenle kutlanacaktır. Sabahleylu saat onda Kurum Geııel Morkea Kıırulu Uyelerlle, Kurumda çalışar.lar Atatürkun muvalckat kabrınl zlyar?t cclpceklerdlr. Baat ] r» ten 1S » kadar Kurumd» kutlaır.a zlyaretlert kabu! edi:ecektlr. Radyoda da «aat 21 de bir Eöylev verllecektlr. Aynl gün bütün ha'.ke. lcrlnde merasîmleı yapılacak, gazetelerde makaleler ynyınlaaacaktır. Yarın Dil bayramı Uzakdoğudaı lerile beslemek lüzumunu gözden uzak Her kooperatif, iki taraf arasındaki |«racıyı ortadan kaldırmak gayesini gü(der. Bu gayeyi elde edebilmek için «zanin tabıî bilhassa lsrihlâk kooperabulundurmamalıyız. hiflerinde mümkün olduğu kadar fazla sayıda olması gerektir. Işte «â.TienTÜ» nün birinci maddesi: «Bir istihlâk" ko (1) Prof. Kessler; Kooperatifçiliğin esasları, I? Mecmuası, sayı 45 (Her kooperatifçinin kitab dolabında ve masasında bulunması, tekrar tekrar okumaktan usamlmaması lâzım olan Iru etüd, kıymetli iktisad doktoru Orhan Tuna tarafmdan pek vazih bir şekilda dilimize çevrilmiştir.) T İ Î A T B O S U B U GE CE SADİ TEK Bgğîarbaşı ÇIRAOAN Bahçesinde Yarın gece: Kadıköy (SÜREYYA) Sinemasında. Perşembe: Üsküdar (HALE) Sinemasında. YARIN AKŞAM Sinemanm ilâht yıldızı Jeanette Mac Donald S i n e m a s ı n d a Nefis şarkıları, mükemmel danslarile ilk büyük filmi olan senenin KAHİRE ROBERT YOUNG YOLCULÂRI ETHEL WATERS Şaheserinde seyircilerini teshir edecektir. Diğer rollerde : lhraç edilecek hububat Şimdi önümflze bir dünya haritası aToprak Mahsu.l^rl Ofls^ menıleketlrolzden lhrac olunacak hububat T* bakllyatm çalım ve Sovyet Rusyanın bütün kazanc evsal ve eartlarında yenlden dejlşlkllkler larmı muhpfaza ettiği ve bütün istekleyapmıştır, Baîi clnslerde Ilatlara teslr eden rini de gerçekleştirdiğl takdirde nasıl ycnl vasıf ye şartlarda büyük partller ha dünya ölçüsünde büyük ve önemli bir llnde dlğ;>r maddelerden alındığı takdirde stratejik mevki kazanacağmı gözden blr miktar bnğday da satılabliecefl kaydı geçirelim: konulmuştur, Bu meyanda bjjciaylar araVaziyeti iylce kavrayabilmek için Sov »ına EdJrne malları da llâve edllmlştlr. Irırtu olunacak nohudlar arasmdan kü yet Rusyayı dünyanın üstün* şimalden çük nohudlar çıkarılmıştır, 1014 mahsıılü abanmış dört kollu bir deve benzetebiOzürlü mısıra ald kayıdlar da kaldırılmış Iiriz. Şimdi bu kollarm uzandığı v« utır, Tesllm yerlerl arasında Akdarı İçin zanmak istediği yerlere bakalım: Iskenderun tesMm llmam addedllmlştlr. 1 Bu devin geniş omuzları Bering 400 bin ampul daha geldi MemlcSetlmlze yenlden 4(IO.IKXI ampul boğazından Noneç kıyılarma kadar büffelmlştlr, Bunlannı Tlcaret Bakanlığının tün Avrupa ve Asya sahilleri boyunca karan muclblnce dağıtmaya tâbl tutula Şimal Buz Okyanusuna dayanır. eaktır, Ampullerln 300,000 1 Isveç malıDevin sağ kollarından üstteki Şıma] dır. tthalatçı blrllklerl dagltma pl&nını ha Buz Okyanusundan Norveçl» Groenzırlamaktadır land arasmdan geçerek Şimal Atlas İki bin ton kahve Okyanusuna uzanır ve şahadet parmağı Tekel Idarefl Poıtektzd»ıı 'j(iıH) ton SahKanada ile Birleşik Amerika kıyılaımı ve almaktadır, Bu husustakl muamele lkgö'sterir. mal edlimlştlr^ 2 Sağ koîlardan ikincisi ve altUcuz odun OrmMi revlr İdareleri, Iftanbul halkına taki, arıtık bir Rus gölü haline gelen ucua odun «atışlanns başlamıştır. Boğaz Baltık denizinden geçerek ?imal Alhalkına Büyükdere Kevlr Amlrlieİ depola manyayı, Isveçi, Danimarkayı, Norveçi rından gürgen odunu kesllrr.ls olarak 13.5 kucaklar; şimaL denizinie Ingilterenin kesllmemlj olarak 12,5 llraya eatüacakfr. karşısma dikilir ve Britanya adalarını Cumhuriyet kazinosu hakkmda iki tarafından sararak Atlas Okyanusunun batı Avrupa yani Holanda, Belkarar verildi Tepebaşındakl «Cumlıurlyeb, gazlnopunun sahlbl Vangel Kostartdls'le garsonlanndan Davld Mlzrahl'nln Ilıtlkftrdan yar. gılannıalan. dün bltmlşj davaya bakan latanbul Beşlnlcl Mlllt Korunma Mahkemesl karannı blldlrmişltlr. Davada; müsterllerden Çehlr Tlyatrosu muhaslbl Feyzl Boztepe'den fazîaı ekmek ve meze paraaı almdıgı, 13 llra 55 kuruş yerine 17 llra S0 kuruş lstenllerek lhtlkSr yapıldjjı, bu arada o zaman yarım kllosu 12 kurus olan ekmeğln 40 kııraştan satıldığı llerl Bürülüyordu Mahkerae bilhassa en esaslı blr gıda maddesi olan ekmek üzerinde lhtlkftr yapılmasmı cezayı şlddetlendlrlcl sebeb saymıştır ve bu suretle garson Davld Mlzrahl'nln blr ay agır hapîe konulmasına karar vermlçtlr. Aynl zamanda; 2öO llra agır para cezası ödenmeslne, gazlnonun blr ay müddetle kapatılmasına da karar verilmiştir. Bu hafta şehrimize gelecek Yunanlı atletler Uzakdoğuya gelince, Sovyet j burada da bazı isteklerini şündiden gerçekleştirmiştir: 1 Sarıdenlze hâkim PortArthur deniz üssü, 2 Japon denizine hâkim Sahalln adasmın cenub yarısı, 3 Şimal Japonya ile Kamçatka yarımadası arasında Okhotsk denizine hâkim Kuril adaları ve bu adalardaki Japon üsleri. Ekonomi Bakanı Izmirden geldi Böylece So\T*t Rusya, Bering boğaEkonoml Bakanı Fuad Sirmen dün Izmirden eehrimlze gelralştlr. Ekcnoml Ba zmdan doğu Çin denizine kadar bü'ün kanı dün kendlslle görüşen blr muharrlrl doğu Asya kıyılarmdakl denizlerde vsmlze son »eyahatl nakkmda çunlan eöyle ler temin etmiş ve Pasifik Okyanusuns mlştir; Bu «on aeyahatiml m'ihtellf l?let bir çok kapılar açmış bulunuyor. € Uzakdoğuda kolu kanadı kırı'mış. slmelerlmlzde tetklkler yapmakla geçlrdiaı. Bu arada Uşakta çeker fabrlkr.sını da gör Iâhsız, donanmasız ve adalarına hapsedüm. Bu p l unıuml olarak pancar eklml dilmiş bir Japonya henüz kendini toplıfazladır. Fakat yağmursuzluktan ekirn ea' yamamış ve komunist Çinlüerle ihtılâfhasmın genl* olmasma rajraen eklme ntspetle az mah'îul elde edllmlştlr. Eklmln larını halledememiş ve halledeceği de fa?la olnıasij rekoltenln geçen yıldan çok şüpheli bulunan Çinin karşısmda kuvfazla düşıUc olmamasını temln etmlştlr. vetli bir Sovyetler Birliği, her istediğini Yani eklmden bekledlğlmlz olağanOstü ne bu iki Asya devletine kabul ettlrebiletlceyl alaruadık, Kütahya ve clTarında şe cek bir durum almıj bulunuyor. ker pancarı rekoltesl uraumlyetle lyldlr.» » *** merikan Cumhur Başkanı Mr. Truman'ın emrile Japonyadaki işgal kuvvetleri Başkomııfanı General Mac Arthur Japonyaya karşı tatbik edilecek işsjal şartlannı ilân etti. Müttefikler. Japonyayı Cezalandırmağa başlamışlardır. Japonya, Müttefiklere tazminat veıeeek ve dasına kadar kavbunun için icab ederse kutsal imparatTrayacak ve Sovyet run muazzam şahsî seıretine de müraRusya, Çarlık Ruscaat edilecek. Japonyada ordu donanya zamanındakinden ma, hava kuvreti ve gizli polis teşkiçok daha kuvvetli lâtı diye birşey bırakılmıyacak. Daha bir Pasifik devleti bir sürü ceza mahiyetinde şartlar var. çika, Fransa ve Ispanya, Portekiz kıyı olacaktır. Onlar da yerine gctirildikten sonra, JaBöylece, Sovyetler Birliği, bütün ls ponyanm başka milletlerle dış ticaret ları önünden geçer: şimdi nrlletlerarası idaresine Rusyanın da iştirak ettiği Tan teklerini ele geçirdiği takdirde bir tayapnıasına müsaade edilecek. caya dayanarak Akdenizin batı kapısma raftan Avrupayı batısmdan ve AkdeJaponlar, bir eihangirlik hayaRne 2elir. Bdylece Akdînizin batı kapısı nizden, diğer taraftan da Asyayı doğu kapılıp emperyalist bir siyaset takibine Cebelitarık sularına îahi hâkim bir du sundan sarıp kucaklıyan bir cihangır başladıkları zamandanberi nekadar topdevlet kurmak imkânlarını ele geçirmiş rak işgal ettilerse hepsinden çıkarılıyor rum alır. bulunacaktır. ve kendi adalarının dar çerçevesi içine 3 Devin sol kollarm'ian b!rl, yani * * * sıkıstırılıyorlar. Bütün bu toprakları ortadaki k°'ı e n miiiıimmidir. KaradeSovyetler Birliğinin bilhassa Akde eski sahibleri geri alacaklar. Formuza, nizden başhyarak Karr.deniz Boğazını, Marmarayı, 'Çanakkale boğazım, Adalar nizde ve Eritrede istediği üsler, Brıtan Peskador adaları, RiuKiu, Pasifik adenizini kavradıktan sonra Akdenize ya Imparatorluğunun daıma muhaîazaya daları, Kuril adaları, Sahalin adasmın sırer ve Süveyse. Maltanm karşısmda çahftığı «Akdeniz Süveyş Kanalı yarısı, Korat Mançuri. Çîn topraVlan TYpblusgarba, oradan 3a Tancaya dnğ Kızıldeniz Hindistan> yolu üzerin gibi eskiden aldığı yerlerle bu harbe ru uzap'.r. Ve buraJa şimalden Atlas dedir. Ingiltere, kendi rızasile bu üsleri hazırlık olmak üzere, işgal ettiği FranOkyanusundan geçip gelen kolla birle asla vermez. 0nun için bu Rus istekleri, sız sömürgesi Çin Hindistanı, Siyam ve Britanya İmparatorluğunan en şiddetli 1941 aralık ayında harbe girdikten sonşir. ra zaptettiği toprakların hepsini, yani mumar.aatile karşı'.anacaktır. Bu kohm bir parnrağı da Süveyşten Amerika da alâkadar olmağa başladığı bütün yuttuklarını Japonyaya kusturaKızıldenize girip düne kadar Italyanm Arnbistan petrolîarını düşünerek Sov caklar. Böjlece Doğan Güneş de\leti, olan Eritre kıyılarmda blr üsse yerleşir yetler Birliftinirı Akdenizden ve Kızı'de Doğu Asyaya, Pasifik ve" Hind Okyav» böylece Ingilizlerin eünde bulunan nizden Arabistanı sarmasına razı o'.mı nuslarına hâkim, muazzam bir imparaAden ü.= ü 'le Babülnendeb'in kar^ü'.na torluk kurmak isterken şimdi takrıben yacaktır. dikilir. Bunun (»österdiği heiet Basra Sovyetler Birliğinin Uzakdoğuyu ken 350 bin kilometre karelik Japon adalakörfezi, Hind Okyanusu ve Hir.di.tandi hâkimiyeti altına alarak orada Ja rına başını sokmak ve orada yaşamak dır. ponyanm yerine geçmesi de, Amorikan zorunda kalacakür. Bu, azgm bir emEğer bu kol, istedikleri yerlere varır menfaatlerinin tamamile aleyhinedir. A peryalizmin lâ>ık olduğu cezadıır. Fakat, Japonyanın kabuğu içine çesa, Karadcnizden Cebelitarığa kadsr raerika ile Japonyanın bir türlü anlabıitari Akdeniz, Rıımanya, Bulgaristsn, şamamalarının bir sebebi, hattâ en bü kihneğe icbar edilmesinin doçuracağ» Türkiye, Yunanistan, Adri'/etikte Ar yuk sebebi Çin piyasasma Japonlarm mühim bir mesele vardır ki, o da. simdiye kadar zaptettikleri memleUetlere na\tıdluk, Yugoslavya, ordusuz ve do tamamile hâkim olmak istemeleri idi. yerleşmiş olan milyonlarca Japonun da namasız bırakılacak nlan İtalya, Suriye, Sovyetler Birliğinin, eihangirlik yo tıpkı Avrupada Almanlara yapıldığı giLübnan, Filistin, şarki Urdiin, Mi"ir, lunu tutmak istiyen dünya ölçüsündeki Libya Sovyet Rusyanm hçrhangi bir stratejisi, başta İngiltere ve Amerika bi, o memleketlerden kapıdışarı edilınetazyikine boyun eğmek zorunda kala olmak üzere, bütün dünya devletlorinin leridir. Bu milyonlarca Japon zaten kendi halkını geçindiremiyen Japon caklardır. muhalefeti ile karşılaşacaktır. Bu mü adalarına ddnünce orada nasıl yaşıyaKızıldenizin iki tarafmdakl Arabistan, cadele, bugün barış ve anlaşma yojile caklardır? 80 milyondan fazla insdn bu Sudan, Habeşistan ve Easra körfezi yo halledilemezse üçüncü dünya harbinin daracık adalara nasıl sığacaklar? Jalu ile de Irak, Iran ve Hindistan kara önüne geçilemez. Müttefikler, Almanya pon anavatanı, Kuriller, RiuKiu ve dan olduğu gibi deniz'ian de Sovjetler ve Japonyanın yerine hem komunist, Bonin adaları da dahil olmak üzere, Birliğinin *1 atabileceği yerler haline hem emperyalist Sovyet Rusyayı oturt 382,400 kilometre karedir ve Japonya, gelecektir. mak için, bu kadar c?n ve mal feda et dünyanın nüfus kesafeti en fazla mem4 Devin Uzakdoğudaid diger sol memişlerdir. Bu siyasî ve iküsadî, stra leketlerinden biridir. Gerçi Japonlar, yani dördüncü kolu da, Eer'ng boğazın tejik ve Ideolojik savaş bakalım nasıl çok kanaatkârdırlar. Bir avuc pirinc ve dan itibaren cenuba doğru uzanarak bir neticeye varacak? biraz kuru balıkla da geçinip giderler Japonyayı ve doğu Çini ta Formoza aABİDİN DAV'ER amma, yıllardanberi nufusu, her sene bir milvon artan Japonyanın topraklarıEt fiatları on beş kuru? daha nı genişletnıek istemesinin bir sebebi Muhiddin Üstündağ aleyhine de tavşan gibi çnğalan bu nufusu, kenucuzlayacak açılan dava Ankarada et flRünrnıın 1,*O kuruşa kaBlr müddet e vel Nişıntaşında apartı di adalarının, besliyememcsidir. dar lndlrllr>ilş olması dolayi3ile Istanbul man sahlbl Behlye Oüven tarafından Is Japon muhacereti, bu harbden çok Beledlyesl de et flatlarmın lndlrlllp lndl. tanbul mllletveklll Mulılddln Üstündağ evvel de dünyanın mühim meselelerinrllmemeslnl tetklk etmektedlr. Isfanbulda alevhıne, Istanbul DOrdüncü Asllye Hukulc et flatı on beş kurus daha ucuzlayabll?. rr.ahkemcsind» blr dava açılmıştı. Davada; den birini teskil ediyordu. Basta Americektlr. Yalnız, Uglilier bu iKuzlugun blr apatımanın Muhiddin Üstündağ üzerlne ka ve Avustralya olmak üzere bir çok aydan fazla devam etmljreceğl kanaatlnde Ipotck edllldlflne dalr mııamelenln hüküm meruleketler kapılarını Japon göcmenrtlrler. Çünkü blr ay Eonra müvaredat cza füziüğü yolunda blr lddla llerl Burulüyor lerine kapamışlardı. Bun'un üzerine Jalacaktır. Maamafth bunun akslnl lddla du. Yargılanma, dava edllene tebllğat ya ponlar da, fetih yolile nüfuslarımn fazedenler de vardır. Zlra yem;lzllkten çofc pılması lçln kalmıştı. lasını baska memleketlere ihrac yoiuııu fazla mal gelmektedlr, Ete konulmuş olaD Dün öğleden Eonra mahkemede oturum azaml ılatın on bea kuruş lndlrllerek enaçılmış, dava edllenej tebllğat yapılmai tutmuslardı. lyl clns etln löo kuruşa satılacagı anla üzero mahkeıne kalerr.lne lftzım gelen müŞimdi gidenler de geri gelecek ve Jafilmaktadır. racıatln henüz yapılmadıtı anlaşılmıştır. ponya. bizim harb içindeki nakil vasıtaDi"'er taraftan, davacı adma, Uk avukatın larınuzm kalahalığım andıran bir memParti ocak kongreleri yamsıra mahkemeye lklncl blr avukat glrCumrıurlyet Halk Partlilnln 1P45 yılı mlş taraflarm sulh olduklarıni davacınm leket olacaktır. Japon nüfusunun fa?Iap ocak kongıelerl eklm av.nın baçında baş da. asından va?geçtlğlr.l sdylemlştlr. Ve lığını göstermek için, gazeteleri iki layarak 25109 15 tarlhlnde bltecektlr. rcahkentye noterllkça tasdllül blr sul'hna müvezznn beraberce sattıklarmı, biriIstanbul Illnln lfi llçeslnde yapüacak olan me gostermtştlr. Ük vekll, kendislnUı bu nin bağırdığım ve gazeteleri taçıdığını, kongrelerln hazırlıklanna başlanmıştır. sulh lşlnden haberı olmadıgım bellrtmlş ötekinin çazeteleri verip parayı toplaPartlnln bucak kongre'.erl 111.f 45 tarl tlr, dığını söylemek yeter. Kendi kabuğu hlnde başlayarak 15 aralıkta nlhayet buMahkeme; esastan karar blldlrllmeden içine hapsedilen bu memleket mümbit lacaktır. erıela usulen taraflarm teşklll muarneleGeneral Miirsel Bakünün cenazesi stnln yerine getlrllmesl lçln Muhiüdln Üs ve mahsııldar bir yer olmadığı için, esatündağa celbname çıkanlması kararlle, sen mevcud açlık ve sefalet büsbütün kaldınldı davayı başka blr güne bırakmıştır. artacak ve Japon adaları daimî bir kaVefBtını teesstrle yazdığımıa Kocaell rışıkhk ve fenalık kaynağı olacaktır. Hiir Ses mllletveklll General Mürsel Baku nün cenazesi dün askerl meraslmle kaldınlnıış, DQnden İtibaren Hür Ses lsmlle «abah Japonyanın mııkadderaünı ellerine aVall namınn muavlnl Ismall Hakkı İle as ları gündellk blr gazete çıkmağa başla lanlar Uzakdoğuda dünyanın içtima) kerl komutanlar bazır olduğu haldt alle mıştır. Yeni arkadaşımıza uzun ömurler nizamı Için bir tehlike teskil edecek bir makbereslne defnedllmlştlr. ve memleket lçln faydalı olmasını dllerlz. kazanın durmadan kaynamamasına dikHavagazinden bir aile zehîrlendi kat ermekle mükelleftirler. Mersin Cezaevi Miidürünün Eultaiahmedde Cankurtaran rrarjalleslnölümii de 21 numBralı evde oturan Avnl adında Merslo Cezaevi Müdürü olup hastalıÇı blr adam 13e Ilhan ve Nerlman admdakl dolayıslle altı aydır hava tetdlll etmek çocjkları evlerlnln kapısının önünde patUzere Istenbulda bulunan Ahmed Hamdl; layan haragazl borusundan eızan gazlerden dün eaoah Blrkeclde Slllvrl . Teklrdagı zshlrlenmlşler ve bltab blr halde hastaneye otellnd» blrdenblre düs'Jp olmü«tur. kal dınlmışlaı dır. Yazan: DAV'ER Herkese Lâzım Bir Kitab: TÜRK DİLİ KILAVUZU Anayasa ve T. B. M. M. iç tüzüğü ile kabul olunan yeni terim ve kelimelerin türkçeden osmanlıcaya, osmanhcadan türkçeye karşılıkları. Millî Eğitim Bakanlığınca bütün okullara tavsiye edilmiştir. Millî Eğitim Bakanlığı yaym evlerinde ve kitabcılarda bulunur. (Posta kutusu 1004 Yenişehir Ankara). Büyükada İskele Gazinosunda bu akşam ' Halk sanatkâr, |S MA İL DÜMBÜLLÜ AHMED GÜLDÜRÜB SABRFİ'E TOKSES birlikte Yalova Kaphcaları komedi 3 perde. Ayrıca zengin varj'ete Yarın akşam Paşabahçe Birlik Sinemasında ARİFİN HILESİ Bursa ^Muhablrlrrüzden) Orhangazl ovasmda Iznlk gö'.ünün vücude getlrdlğl büyük blr bataklık kurutulmuş ve batak. Iığın suyu, beş köy haltu taraiından açılan 900 metrellk muntazam ye derln blr ka. nalla dereye akıtılmıştır. Bu münasebetls blr tSren yapılmışı törende Vall Haşlm Işcan, Partl rcüfettlçl Ahmed Selgl^ Partl vllâyet başkanı Durmuş Erglnsoy ve hükumet erkâcı hazır bulunmuşlardır. Onc» sıtma mücadele relsl Dr. Izzet Arkan bj bataklıSın koylünun' kendl enerjlsl ve ken. dl kudretlle kurutulduğunu anlatmışt eonra Vall Haşlm Iscan, devlet ve halk el'blrllğl edlnce böyle büyük lşler yaşarmanın kolaylıfmı canlandıran blr nutuk söyllyereS kovlüleri tebrik etmlş ve alftkadarlara tegekıur ederek kanalı Büyük Inönü adlla açıyorunij dEmlştlr. Clvar SOyler halkı şlmdl buyük blr sertnç Içlndedlrler. Çünkü efkldenberl köy. lerlnl sıtrcadan kasıp kavuran bu bataklık artık ortadan kalkmış bulunmaktadır, Altı yjl 6nce M. Kemalpaşada olan s?yl&b yüzünden Karaoğlan köyü havalls nde 1015 bin dekar eenlşllğindekl arazl batailık hallnl a'.mış ve bu koy halkı bu arazlye hiç blr şey ekeraez olmuştu. Bu yüzden koylüler hem faklr düşmüşlerı hem de müthlş blr 6itma afetlne uğramışlardı. Olağanüstü. sıtma tavaşı baslayınca aükelleflyetle Karaoğlan koyünden ı s o kövlü seklzer gün çalışmak ve blr secide yaprnak suretüe bu ovayı da ba taklıi clmaStan kıırtarnıışlar ve şlmdl burasım jeşll blr orman denlzl hallnde kaplayan türlü ekln tarlalarLe sU=llyerek para ka^anmaya daiıl başlamışjardır. Hatta o kadar kl, köylüler kuruttukları arazlden 20 bin llra değennde blr parçayı satarai koye blr okul yaptırmaya başlamışlardır. Bu hall gören koylüler geçen gtin köy okulunda toplanarak hukümete mlnnet vs sükranlarını blldlrmlşlerdlr, Merkez postaneslnde havale memuru lr:en 5116 llra 73 kurus Ihtllasen zlm, metlne geçlrmekten Millî Korunma Sav. cılığına gönderllen Necml Gültekln. dün sorguya çckllerek tevkif edllmlştllr Bursa vilâyetinde kurutulan baiakhklar Kurutulan başka bir bataklık Bu akşam 9 da SUMER SİNEMASINDA muamması Günün en büyük HİTLER ÖLDÜ MÜ? ( İs ffitler Dead ) Efltlerin hayatmı korumak için aldığı tedbirler. Almanyadaki mezalim, Hitler gencliği nasıl yetişiyor ve sonunda Hitler mi öldü? L U D W İ G FRİTZ D O N A T H G A L E S O N D E R G A A R D K A B T N E B L U D W İ G S T A S S E L J OE M A G ' ın eseri. Numaralı koltuklar satılmaktadrr. Bir posta memuru tevkif edildi Senelerce dunyayı titreten korkunç bir kâbus . . . . Günlerce ruhlan aydmlatan hürriyet meşalesi olan film Perşembe akşamı L  L E'de l GEST APO JEFFREY LYNN ?WÜPS DORN'un Gözlere yaş; kanlara ateş dolduran eşsiz bir kahramanhk menkibesi. Onamüzdekl cumartesl ve pazar gttal<>rl şehrimizde yapılacak mllletlerarası atletlzm müsabakasma lştlrak edecek Tunan takımı tesplt edllmlştlr, Şehrimize gelecek atletlertn son yaptıklan müsabakalarda aldıklan derecelerl blldlrlyoruz. YüSsek Atlama; Nambru 1,65 Dlsk atma: Slllas 48 Gülle atma; Stefenakls 14,50 Clrld atma; Pamas 50i SOO metre: PandelyadlB 2,05 1300 metre; Pandelyadls 4,15 5f>OO metre; Hagozos 15,30 Uzun atlama: Jatos 7 Uç adım atlama: Jatoa 14 15'W metre; Mavropostolos 4,10. Iklncl Clhan Harblnden sonra beynelrrilel temasta Turk atletlerlnln ellerlnl sıkacak Yucanlı sporcuların Slllas ve Eagozos müstesna hepsl yeni sporculardır. Viyanalı meşhur rejisörlerden Haftalık hikâye ve roman dergisi Pek yakmda çıkıyor llâveten: T A R A V A M U H A R E B E S İ Türkçe Sözlü ve bütün RENKLİ bir şaheser. Göz kamaştıran bir lüks n Gönül çeken bir müzik dünyası DOLU DİZCİN Fonjallaz Hakkı Süha Gezgin Yepyeni tipte bir tercüme roman şaheseri. 125 Kr. Arif Bolat Kitabe'â. Perşembe akşamı A R ' d a ZÂFER Ş A R K I S I Son ANN günlüiin en gözde vıldızları BETTY RHODES' in film. MİLI.ER Altın sesleri; müstesna danslarile süslenen CUMKUR1YET Blı a?;ıg Dç ayıfc Altı ayıık Senelflç Abone Şeraıtı ' Niishası 10 kuruşruı. • Haıia 3(1), Kr (joo » 15(>0 » lçln tçln Oazeternlze gOndertlen errak n rasuaı nerredlısln edllmeslo laae olunmaa. Dikkat