25 Eylül 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Türkish Amerikan English TİCARET YILLIĞI 28,9/945 cuma yerli yabancı binlerce firma ile çıkıyor. R: 20, Tasra için 21.50 lira. Posta kutusu 2192, Iş Bankası cari hesab Beyoğlu 417, Tel: 41755 22 inci yıl Sayı: 7581 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOGLU Telgrai ve mektub adresl: Cıımhuriyet, tstanbul Posta kutusu: lstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrır: 22366 Tahrir heyeti: 24298, tdare ve Matbaa kısmı: 2429924290 Cevdet Perin FRANSIZ pİLİ Orta okul ve liseler lçin en kitab. 2 liradır. Salı 25 Eylul (945 AHMED HALID KİTAB Beşler Konferansında inkıta tehlikesi Rusyanın ısrar ve itirazları gerginligi gittikçe arttırıyor Avrupa su yolları işi görüşülmiye başlandı, fakat Ruslar bu müzakereye şiddetle muhalefet ettiler Koırferans çalışma müddeti esasetı perşembeye bitiyor, Boğazlar neselesi de talik olnnacak davalar arasında Rus emellerinin harita üzerinde mütaleası: Moskosa oklaıla isarct edılrn yetlerin bir kısmmda iısler. veya arazi, yahu<| Idareye iştirak gibi imtijazlar istiyor, bir kısmında ise istediklcrine şimdiden kavu?muç bulunuyor Samimiolalım ünya sıkıntı içinde yuriiyor Tarihte benzeri gorülmemi^ bir harb milletleri kasıp kavurmuştur. Dumanı henuz ortadan kaj bolmıyan o cehennem ateştnin yeni baştan alevlenmiyeceğine hâlâ da ernin değıliz. Başbakanlardan dış bakanlarına, dış bakanlarmdan muavinlere h»vale edilen piırüzlü meseleler, yavaş yavas çozülecek >erde, günden güne içinden çıkılmaz bir hal alarağa beıızhor. Bujuklü kuçuklü bütün devletler ban ş dıınyasını kurtarmak ümidile çırpınnnrlar. Bojle zamanlarda her millete diışen ilk vazife, elipden geldiği kadar kuvvetli olmakür. Çünkü miüetleraraM davnhuin oy sayısı ile hallediUbileoeği devirlerden daha çok uzağız. Kak, dim olduğu gibl yarın da ku\vetin yanında yer alacaktır. Kendini haklı duvanlar, o nisbette güçlerini artırnıaya ga>ret etnıczlerse, herşeyi kaybetmeğe mahkumdurlar. Biz şimdiye kadar bu barbi en oyıpın çartlar altında geçirmeğe muvaffak oİan sayılı milletlerden biriyiz. Ilk günden itibaren dış politika yolıımuzn çizdik ve o yoldan hiç şasmadık. Eviâdlanmıı tümen tümen cephelerde harcantnadı; kızianmız. karılarımız çamurlar arasında dijar dijar sürünmedi; şehirlerimiz yanmadı, evlerimiz yıkılmadı. Iç politikaya aid bir çok knsurlanmız olmuşrur. Hele harb ekonomisine yakından ilişik meseleler üzerindcki acemiliklerimiz belki saymakla bitmez. Altı jildanberi mecliste ol<uın, gazetelerde olsıın binlcrce defa hükumet tenkid edilmi?, gene de iktisadi hayatımı/a nıusallat olan aksaklıklar düzeltilememiştir. Bn neden böyle olmnstur? Milli bün>emİ7e aid dağınık ve ımiphem na«ariyelerden fraşlıyarak hükumet mekanîzraasındaki belli \e pratik noktalara kadar bir çok fikirler ileri sürülebilir. buçiin icin faydası yoktıır. Efendinı bu pahalıhk nedir? Yaçama savaşma artık tahammüliimüz kalmadı. Harbe girmemiş olmamızın minnet borcunu açlıktan ölerek mi ödeveceğiz? Sıkıntı içinde bunalan vatandaşlann kolayca kapılacağı bu manhk oynnuna baş vurmak sahici yıırdseverlere yakıştırılamaz. 1940 yılında harbe ne kadar yakın idiysek, 1945 jıhnıla bugün de o kadar yakının. Dün nasıl topraklarttnızı yabancı çizmesi altında ezdirmemek için her fedakârlı?ı önceden föze alı>or idiysek, jarın da başka türlü yapamıyacağımızı biliyornz. O balde dört aydır alıp yürüyen bn muhalefet havası neye? Bu f.damlar geçen sene niçin susuyorlardı? ">imdi kime dayanarak ötihorlar? >ahud: dort gy öncesine gelinciye kadar bunların ağjını tıka^anlar bugün ne düşüuce ile ellerini geri çekmişlerdir? Sakın yanlış anlaşılmayahm: Zararlı da olsa, sahte de olsa hiç bir yazıdan bu memlekete kötüliik gel<»bilcreğine inananlardan değiliz. Milletin sağ duvusuna tükenmez inancımız vardır. Fikir hürrijeti ne kadar şenislerse, halkımızın ve rejimimizin o kadar fayda göreceğinden şiiphe etmejiz. Fakat itiraf edelim ld. son aylar içinde sijasî yapıraızda birdenbire meydana çıkan değifikliğe müsbet bir mana vermek güçtür. Daima kendi kendimlz olarak kalmak, hiç bir zaman kendimizi nakzetmemek bu rejime, bu vataııa karşı bıiyük borcumuzdur. Londra 24 (B.B C.) Dış Işleri Bakanları bugün biri sabah, biri öğleden sonra olmak üzere iki kere toplanmışlardır. Akşanı neşredilen resmî tebliğe göre, bugıinkü tpplantılarda Avusturyanın iaşesi ve Avrupa su yollan meseleleri görüşü'.müştür. Beşler yarın (bugjn) de toplanacaklardır. Londra 24 (B.B C.) Dış Bakanlarm bugünkü toplantısında Avınıpadaki su yolları m«selesinin gbrvışüldüğü anlaşılmaktadır. British United Press ajansına göre. cumartesi akşamı yapılan top lantıda da bu mesele gbrüşülmüş, fakat tebliğd* bundan bahscdüraemiştir. Gen« ayni ajans şu malumatı v«rmektedir: Avrupa su yollarının milletlerarası bir hale getırilmesi mes«lesine Rusya şiddetle itiraz etmiştir. Diğer taraftan, Sovyetlerin tek başlarma Macarlarla bir anlaşma yapmif ve Tunanm büyük bir kıamını kontrol ları altına almış olmaları da konferansın havasına daha büyük bir gergınlık getirmiştir. Arkası sahife 3, Sü. 5 t ı Ortaşarkta buhranlar Bütün İngiliz kuvvetlerinin geri çekilmesini istiyen Mısır hükumeti Parlamentoyu fevkalâde toplatıtıya çağırdı Amerika Filistine yeniden 100,000 Yahudinin alınmasını istiyor. Kral lbnissuud ise buna silâhla karşı koyacağını bildirmiş General Mac Arthur ingiliz basını: "Bu devirde Deli Petro'nun ihtirasları gerçekleşemeZy, diyor Londra 24 (a.a.) Beş büyük devlet Dı? Işleri Bakanları arasındaki kı>nuşmalarda şimdl bir ink.ta olarak te'.âkki edilen vaziyet bugün bir çok gazetclerin başmakalelerine mevzu teşkıl etmektedir. Daıly Telegraph şöyle yazıyor; cNetic« itibarile, bütün ihtilâf, Rusyanm nüfuz bblgelerıne ayrılmış bir Avrupa hakkında yenı bir telâkkiye sahib olmasuıdan ve bazı bölgelerde kendi nüfuzunun hâkim bulunması hıısu6unda 'srar etmesinden doğmaktadır. Arkas\ tahije 3, Sü. 2 de Rusya bütün dünyaya hükmetmek istiyor Fransız İngiliz ittifakı Fransa Dış Bakanı görüşmeler yapıl dığını teyid ediyor Japonyaya dair Amerikada çıkan ihtilaf General Mac Arthur ile dış bakan muavini mücadele halinde NewYork 24 (a.a.) Japonyanın ışgali şekli etrafında General Mac Arthur ile Amerika Dış Işleri Bakan muavınl Acheson arasında açılan mücadele, NewYork basınmın başyazılsrında geniş tefsırlere seoeb olmaktadır. NewYork Tımes gazetesi, Mac Aruhur'ün, Japonyanm kısa müddet ışgal edileceğı ve az kuvvet kullanılacağı hakkmdaki beyanatma esef etnıekte, Birleşik Amerikanın iç slyasetinds anlaşmazlıklar clduğunu anlatan Achesonun, sarıh beyanatile Japonyadaki Birleşik Amerika işgal komutanl ğının Arkas\ sortt^e 3. Su. 7 de Mısır Kralı Faruk Ciddede Kabire 24 (Radyo) Kral Faruk Ki7ildenizde bir s«yahat yapmaktadır. Bırkaç gun evvel Kral Farukun yatı Cidde sularında demirlemiş T« Kral Ibnissüudun oğulları yata gelerek Mısır Kralını selâmlamışlar, daha sonra Kral Faruk karaya çıkarak cuma namazmı Ciddede eda etmiş ve yatına dönmü''tür. Kral Farukun, Kral Ibnissüudla görüsup görüşmediği hcnüz belli değlldir. Fakat Kral Farukun bu sırada yaptığı bu seyahat dıkkati çekmekte ve mühim neticeler gözettiği sanılmaktadır. Diğer taraftan Mısır hükumeti, Mı«r parlamentosunu olağanüstü bir toplantıya çağırmağa karar vermiştir. Maksad, Mısırdaki bütün yabancı ask2rî Ar7.<m sahife 3. Sii. i te Yirmi fabrika savcılığa verildi Pamuk ipliği üzerinde suiistimal yapan bu fabrikalarla Sümerbank da muameleleri kesti Ticaret Bakanlığıda lâstik imâüni durdurdu Ekonomi Bakanbğı müfettişleri taraBu yirmi fabrika Mıllî Korunrra kafından bir müddettenberi pamukipliği nununa muhalif hareketlerinden dolayı yolsuzluğu ve karaborsacılığı üzerinden Millî Korunma svcılığına verilmiştir. yapılmakta olan tahkikat sona ermiş Arkası aahije 3, Sü. 6 da tir. Evvelce timid edıldiğinden çok daha geniş bir şekil alan ve aylarca devam eden tahkikat neticesinde, Sümerbank Yerli Mallar PazTİarı hesabına çalışan ve mamuiü alman ipllk fabrikalarından yirmi tanesinin bu yolsuzluğa karıştıklan ve doğrudan doğruya Yerli Mallar Paz=ırlanna teslim etmeleri lâzım gelen iplijri elaltmdan sattıkları anlaşılarak bunlarla muamele derhal kesilmiştir. ' Kral Faruk Oniki ada vc Türkiyc Bu adalar Yunanistana verilirse bizim de Meis'i istiyeceğimiz bildiriliyor Sovyetler, Atom bombasının sırrını keşfetmişler NewYork 24 (R.) Sunday Pirtorial isimll Ingi'.iz gazetesi atom bombasmm eırrınm Ruslar tarafından keşfedildığini haber vermektedir. Gazetenin yazdığır^a göre, atom bombasınm ilmî esaslarını Rus âlimlerl bundatı altı ay evvel bulmuşlar vebu kesfe da'r bir yazı martta rusça, blr ilml mecınuada çıkır.ıstır. Washington 24 (e.a.) Atom bombasınm tekemmül ettirtlmesl ve kulla Arkasx »ohıfe 3. Sü, 3 tm Londra 24 (B.B.C.) Fransa Dış Bakanı M. Bı4aux bugün gazetecileri kabul ederek beyanatta bulunmuş, Ingiltere ve Fransa arasındaki elbİThği» nin sağlamlığuıdan bahsederek Ingiltere Fransa ittifakı için muzakereıer yapıldığını söylemiş, Rbin ile Rhur havzaları hakkında Fransız görüşünii şu şekilde anlatmıştır: tFransa Rhin veya Rh'jr havzalarını işgal veya ilhak fikrinde değı'ıdır. Maksadı bu havalinin yeni bır istılâ için merkez olarak kullanılmamasıdır. Onun için Fransa bu yerlerin mılîetlerarası işgal altında turulmasına ist«mektedir » Arkası sahife 3. Sü. 3 te * Milletvekilleri Dün de Sarıyer ve Beykoz halkını dinlediler lstanbul miletvekillsri dün sabah Sarıyer, bğleden sonra rta Beykoz Halkevinde halkuı dileklerini dinlemişlerdir. Sarıyer halkı, Tarabj'a koyunun temizlenmesini, kazaya bir sıhhl lmdad otomobili tahsisini, könrıur tevziatmrn kolaylaştmlmasmı, Ru»nelıkavağına yol ve telefon temınini 'stemışlerdir. Bir vatandaş, orman faküJssi için yaoiian istimlâklerin mesken buhranmı arttırdığını söylemiş ve bu gibi istimlâklere son verilmesinı istemisfir. Diğsr bir va«tandaş da Bahçekdyün Belediye hududları içine alınmasını istemistir. Başka ,bir vatandaş mahsule ıyi fiat biçılmediğinden şıkâyet etmıştır. Beykozlular da bir cankurtaran arabası, otobüs ve havagizi istemiş!°rdir. Kılıçlıköyü muhtarı, ormanlar devletleştirildıkten sonra köyluniin revirlere verdıği malın bedeüni alamatlıspru sâylemiştir. Başka bir vatandaş, okul bina Arkast sahife 3, Sü. 6 da Kendi kendimizi tenkid: Bir teklif Ticaret Bakanhğmtn neşretmekte 61duğu Konjonktur mecmiıasınm nisan haziran 1945 nüsHostndoki endeksler dtkkatimüi çekti. Bunlara nazaran 944 hozirant ile 945 hazirant orosmtJa çxda maddelerinde yuzde 8,9, giyttn e}yastnda yiizde 3,8, yakacak ve ısttocak maddelerde yüzde 0,6, diğer maddelerde de yiiide 11,7 bir jiat artijı t;ardtr. Büylece, gene ayîii endelısler g'âsteriyor ki, 1938 «enesi 100 ttibar edıldiğı tal<dırde bu fiatlar 372 5 tan 405,5 ga, 543,3 ten 564,2 ye, 229 7 den 231 e t e 304,1 den 339,6 yo yukselmiştir, Harbin bidayetinrlenbcn devam erîen bu /iat arttjiarı daha ne kadar «ürecek? Hayatı vcvzlatma çareîcri araniiğı Cumhuriyet: Castelrizo ada'i dedığımız adadır ve Fenıke civ aıında şu sımda biz bajka btr şey teklıj edesahillerımizın çok yakınında buljn ™eğiı: Vcıızlatmaktan vazgeçt'.k, raten maktadır. . olan da oldu, bari fiatlan bugı/i^u se$ % Arkas\ tahije 3, Sü. i te , liyesinde tutmago çahpak. NADtR NADİ Fransadaki seçimi sosvaüsller kazanıyor P»ris 24 (R.) Bel°diye seçimleriEin en «on ııe'ıceleıi şu merkezdedir: Sosyalistler 313, radikal sosyalistler 293, koma^istler 93, cumhuriyetçl federasyonu 123. 1934 senesinde vaziyet şöyleydi: Sosyalistler 127, radikal sosyalis.ler S87, solcu cumhurlyetçiler 187, ra'iiksller 220, muhafazakârlar 67, komünistler 26. Paris 24 (R ) Mılanoda çıkan Popolo gaze+esinın yazdığma gore Orjki ada Yunsnıstana verildıği t^kdirde Turkiye d« CasteLrizo adasırun kendısıiştljecelrtlr. ne Bursalılar yeni valilerinden su, yol, elektrik, kanalizasyon, şimendifer istiyorlarmi7... Halbuki mektebde bize Bursayı şehir diye öğretmislerdi!..