20 Ağustos 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
KUYVET GIDASI 22 incı yıl Sayı: 7546 u m h u ri yet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telefon: Başmuharrir: 22366 Tahrir heyetı 24298, fdare ve Matbaa kısmı' 2429924290 490 v e Fevkalade ornek^jjazıve modellerle B UGÜîH3f I K T I uruş. U Istanbul 346 Pazartesı 20 Agustos 1945 ÜLKÜ Bugün Geliyor Amerika, Balkan hâdiselerine Onun ölümü bize kaderin bir yanlışı, bir kazası, bir suçu hissini veriyor. Boşluğu önünde basımız dönüyor En insafsız düşmanı bile, bir daha söylememek üzere susan Yumıs Nadi'nin müstesna ntizaç kuvvetini, türkçülük ve camhuriyet tarihindeki rolünü ve hizmetini inkâr edemez Yazan: on yıllarını hasta yatağında ve ameliyat masalannda geçirerek, nihayet gurbette, yuvasından ve çocuklanndan uzak gözlerini yuman Yunus Nadi'nin tabutu bugün Istanbula geliyor. Onu milliyetçi ve inkılâbcı »avaşlarda her vakit beraber olduğumuz bir arkada?, Turk basın âleminin hizmetleri ve hatırası unutulmaz bir emekçisi olarak selâmlıyalım. Istibdad, meşrutiyet, yıkılış ve dağılış, nihayet kurtuluş ve ihtilâl gibi başdondurücü sarsıntılar içinde çalkanan bir memleketin yarım asırlık gazetecisi binbir imtihan geçirmemiş haksız hucumlara veya haklı tenkidlere uğramamıs olmaz. Fakat şimdi bitmiş bir omrün ye kunu karşısındayiz. Onu muhakeme ve vicdan serbestlıği ile gbzden geçirebiliriz. Yunus Nadi, daima, bir ön cephe adamı idi. Milliyet ve inkılâb hareketlerinin hiç birinde ateş SJperinden ayrılmamistır. Meşrutiyette Türkçüluğe ilk katılanlar arasfnda onu bulursunuz. TJslubu Tn~ van ve Inşa geleneklerine bağlı iken, ilk turkçecilik cereyam başladığı vakit davayı hemen benimsemistir. Tıirk basın tarihine şeref veren bir hatırası vardır: Mutareke gunlerinde dizme kasalarını tophyarak Anadoluya geçti ve her turîü vasıtasızhk içinde «Yeni Gun» gazetesini kurup, Kuvayı Mıllıyecıler safına gecti ve talııni millet kaderine bağladı. Gerek o de\irde, gerek Cumhuriyet inkılâbları devrinde Yunus Nadi'nin gazetesi ileri harekeMerin bayrağı olmuştur. Fikir ve politika hayatında, >arım asır, yazdıklarile tezada duşmiyen, biıtun yazıcılık omrıi, tehhkeleri korkusuz ve tereddıidsüz göğuslemekle geçen bir adam başl,başına bir kuvvettir. En insafstz duşmanı bile, bir daha söylememek üzere susan Yunus Nadi'nin bu müstesna mizaç kuvvetini Türkçülük ve Cumhuriyet tarihindeki rolünü ve hizmetini inkâr edemez. Her vakit, inkılâbm ve Partinin en buhranlı günlerinde bile îmanlı, şevkli ve eyimserdi. Yunus Nadivi kızgın, neşesiz, öfkeli gördiıgıım zamanlar olmuştur. Bir an bile ümidsiz değil, kırık ümidli görmsdim. Yapıcı ve müspet karakteri ile karanlık ve güç günlerin adamı idi. Dost olarak tatlı sözü, güleryiizü, hoş görürluğü ve bağışlayıcı eyiliği ile tanınmıştı. Gıpta edilecek bir aile babası idi: Milletvekili iken Ankara'dan her gelîşte evine çiçekle gittiğini duymuştum. Eşine. çocuklarına, yuvasına ve gazetesine, sonuna kadar, ruhunun bütün sevme kudretile bağlı kalmıştır. Yorulmaksızm çalışmakta onun kadar takatli pek az yazıcı biliyorum. Hiç bir yorgunluk sebebi, tam zamanında vazifesini yapmasına ençel olmazdı. ölümün çaresi yoktur. Fakat bütün havatıvet'leri üzerlerinde iken aramızdan ayrılıp gidenlerin ölümü, bize. kaderin bir yanlışı, bir kazası, hattâ bir suçu hissini veıir. Yunus Nadi ruhu genc, kafası genc, iradesi genc olmuştur. Onun için boşluğu önünde başımız dönüyor! karşı büyük alâka bir Bulgaristana verilen nota, Vasingtonun, Sofyadan memnun olmadığını belirtmektedir Falih Rıfht Atay İngitiz hühumeti de aym fikirde.. Londra gazeteleri, Bulgaristand aki komünistler, Sovyet işgal kuvvetlerinin himayesinden istifade ettiklerinden serbest seçim yapılamıyacağını yazıyorlar Londra 19 (a a > Dün Washlnprton nutkunda tanfmi bulan sijasetl bellrt gide daha fazla tenkid etmeitedirler. da, Blrleşık Amerika Bış Işlerı Bakanı mekte ve geliştirmektedir Demeç avni Bu msmlekette komünistler bir azınlıi Mr Biyrnes taraîmdan Bulgar stana zamanda Amerlkan hukumeünın Sofja teşkil etnıelerme rağmen sıjasl vazıvet« olmuşlardu*. hitaben yavınlanan demeç, bılhassa Ii da daha demokrat bir hukumet kuru h&kim olmava muvaffak sanın n kuruluğu ile nazan dıkkatı luncıva kadar, bu memleketle siyasi Komünistler Sovyet işgal kuvvetlerinin çekmek*edır Bu demeç açıkça gosteri munasebetler kurmak ve ban$ muahe himayesinden istifade etmışler ve eskl vor ki, Amerika ne Bulgar hukumetin desırü imzalflmaJc nijetinde olmadığını sivasl partılere ve bu mejanda bilhassa çiftçi ve sosvalist partllerine karşı den, ııe de bu hükumet taxafmdan bir gas'ermektedır bir hulu 1 sljasetl takib etmişlerdir Bu hafta sonra japilacak olan secımlerin Ob^'ver m slvas! muharrıri bu hustyasetüı neticesi olarak dığer partilerin hazırlanışından memnun degıldır ?usta şunları jazmıştır«Ingıliz ve Amerıkan hukumetlerl, en îazla hıtrmet goren eskl şefleri çe« Bvrncs in demecl Bulgaristana karşı Arkası vahıje 3, Su 5 fe • tatbık ediıecek olan ve Truman m son Bulpar'standaki sivasl temayullerl git Mançuryadaki Japon ordusu teslinuldu Japon heyeti Manillaya vardı ve görüşmelere başladı Mo^kova 19 (a a ) 19 ağust<56 tanhlı Sovyet tebhğı 19 ağustosta Mançurı>adakı Japon kuv^etlerı mukavemetı kesmışleıdır Bu ku\^ etler teslım olmağa de\ am edı vorlar Bu keamde kıt alarımız askerî harekâtı durdurmuşlar ve Kwitung ordusunu teslım almışlardır Bınncı Uzakdoğu cephesı kıt'aları ıkı =:ehır ele geçırmıslerdır Bu ke^mde kıt alarımız 19 ağustos gunu 55 bm esır almış ardır Ihmcı Uzakdoğu cephesı kıt alarımız uç şehır ışgal etmışler ve 19 ağustos gunu 23 bın esır almışlardır » Ba\kal otesı cephcındekı kıt'alarımız altı şehır ışgal etmışlerdır Bu kıt alarımız Mukden, Hsınkıng ve Harbıne jaklaşmışlardır 19 ağu'tos gunu bu ccphedekı kıtalarımiz 20 bınden fazla esir almıslardır Harbın, Mukden ve Hsınkmae ınen parasutçu kıt'alaımız, bu şehırU' iekı Jaoon garnızonlarının, teslım olmava bazır bu'unduklarını ve Sovjet kıtala ının gelmesını bekledıklerını gor mus erdır Ku. etlerımız Kwantung ordvujna ba|h bırlıklerı ve te«;kıllerı te'lım al mağa devam edıvorlar Aziz ölüyü nakleden "Cumhuriyet,, vapuru bu sabah 9 da gelecek Rahmetli Üstadımızın tabutunu eller üstiinde vapurdan alarak matbaasına getirecek ve yazı odasına bırakacağız CdTinjr\e* Başrruharrırı azız ve çocukları azız u"=tadlarını ahmeth ustadımız Yunus Nadi A^a selâmlamak ıçın 53 gun be "dıl° ıoglunun tabutu, bu sabah mma'a'a Intızar, dujulan acı ile tı beklenen «CumhunveU vaparıle lı oldu. "nanımıza getırılecektır «Cumhuriyet» vapuru bu sabah Ranmeth ustadraız tedavı ıçın va lımana muva=alat edece'< andan uzun bir muddet a} rı kaldık Başmuharrırımızın tabutu e ler u tuntan sonra tam a\ detı beklendıgı sıra de matbaamıza nakleduerek tekıar Jaıda geçen 28 hazıranda I ' çıede çalışmaya baş'ıvacağı umıdıle jenıden ha\ata gozleımı yummuş, evlâd'arını tanzım edılmış olan jazı odana kocırak ve talebelerın», dostlarını, butun nacaktır. Cenaze torenı jarın vapıkendısmı se\enlerı kaderın bu hıç lacaktır Azız üstadımızın tautu arau maz daroesı'e şaşkma dondure«Cumhurıjet» ten kaldırılarak î dırrek yese, mateme suruklemı^ı Tekar başmızda o'nasraı bek'ed ğımız nekapıdakı Şehıdlıkte toprağa bırn aziz ustadımız, dmmez bir acı hahnde kılacaktır Cenaze toren ne aıd pro gramı yarınki sajımızda neşredece5 urekıenmıze duştu Ondan sonra pek uzun ve acı ın,tı ğız. Izııııı Fı aıından Izmir Fuarı bugün açılıyor Bu yıl da ıttillî mahiyette olan fuar, diğerlerinden daha cazib bir şekilde tertib edildi Atomun esran Amerikada geniş ihtiyat tedbirleri alındı Japon heyeti Manilla'da Izmır 19 'Telefon al Izmır fuarı NcwYork 19 (R ) Teslım vesıka bu vıl da m llî mahn ette olmak uzere qıı ımzalajacak olan Japon hevetı bu varın saat 18 de Tıcaret Bakanı Kaıf gun oğleden sonra Manıllava varmış Karadenız tarafmdan acılacaktır Bu lır He>et 16 kı>=ıden murekkebdır. muna~ebetle Bakan ve Be edıve Re^ı Bunlar arasmda Imparatorluk gen°l bırer nutuk soylıjecekıerdır Izmır fukurmay başkan muavını ve aynı za arı harbın bıtmesının son gunlerne manda he\et ba^kanı General Tas shıro rastladığı ıçın bu yıl mılletl°rarası Hawa>e Amıral Yokıv ama ve Japon şeklını alamamıştır Fakat buna rağ Dış Işlerı Bakanlığı genel sekr°terı Ya men geçırılmış olan tecrubelerden hu Arkas\ sahıfe 3, Su 2 de kume^n vardımlarmdan favdaanarak zengın, cazıb \e euzel bir eser kurultnuştur «Cumhuriyet» aılesi, azız kurucasuzar guilerı başladı Harb zaruretleri tabutanun kolavhkla \e derhal nak nun tabutu onunde hurrretle eg' ır'ıne ımkân vermıvordu Onu nıhajet ken tek bir kalo ve dımağ hal nde ıste boıgun kaşıhj oruz «Cumhurıvet» Hâhkten ona rahmetler dı er Türkiye, yeni Leh hükumetini tammağa karar verdi Washmgton 19 (a a ) Atom bombasının sırrmı mumkun oîduğu kadar Fuar, daha şımdıden bu> ak bir alâ uzun bir muddet muhafaza etmck ıçm ka gorauş etaftan eeıen ka'aba ık Bırleşık Amerika tarafmdan alınan ıhar'a şehrın umumî marızarası bırden tıyat tedbırlerının n« olacağı brurada bıre degijmı^tır açjğa vurulmuştur Yalnız AmerıiaSı ve Tıcaret Bakanı, bugun oğleye kadar Ingıliz âlımlerı bu bombalaruı ımal e Partı bınasmda, Partının ılerı gel<>nlen dıldıklerı Tennessee'dekı «Oak Brıdge» ve zı\ aretcılerle konu 5 muş ogleden fabrıkalarma gırmeğe mezun bujunu sonra Tarım Satış Kooperatıflerıne gı >orlar Bu fabrıkalarda çalışan 50 bm derek meşgul olru^trur Bakanın ya ışçırun parmak ızlerı alınmış ve gor rm tıcarî mahfıllerde bazı temas duklerı ısler hakk'nda bir soz soy »\elarda bulunacagı umulmaktadır Ba cek olurlarsa on sene hap=e mahkum kan sah gunu Istanbula hareket edıleceklen kendılerme bıldırı mıştır. edecektır Arkas\ sahıfe 3, Su 7 de Edebiyatı Cedide Müzesi dün törenle açıldı Ankara 19 (a a ı Mo^ko\ada TurVıve Buvuk Elçısıle Polonja mas'ahatguzarı arasmda \ukubulan tema^'ar netıce»mde Cumhurıvet hukum°tı Polonva muvakkat hukumetını resmen tarımağa karar vermıştır Her ıkı hukumet vakında bırbırlenle ^ı\ a«ı mumessıîler teatı edecek^rdır Dün yapılan yüzme, yarışları ve at koşuları Şeker satışları hakkında Ankara 19 (a a ) Başbakanlıktan ^ı dırılmı=tır I Tıcaretle uğraşan butun gerçek ve tuzel kı^ılerle tıcaret kasdıle nezdlerın1 de şeker bulund ıran ve şekerı yaptıkarı rraddelerde kullanan butun gerçek ve tuzel kısı'erın 24 ağustos cuma aksarrma kadar satmaları ve her hangı bir surette ımalâtta kul'anmaları vevahud daha evvel satıp henuz mu=terılerıne teslım etmcdıklerı de dahıl olmak uzere şe'<erlermı bir jerden dığer bir jere naklevlemelerı ja^aktır 3 2937 savılı Bakanlar Kurulu kararı <;ereğınce defterdarlıklara ve malmudurlukleıme verıleck olan bevannameleım kontrolu bıten yerlerde mahallın en buvuk mulkıje mcmuru bırıncı fıkıadakı jasak muddetıru kısaltaoılır. Falih Rfkı ATAY Irak Kral Naibinin Türkiyeyi zîyareti ilâh Turkıyeyı de zıyaret Londra radjosu 19 (B Y U M ) Iskendeıı%eden ahnan bir habere gore 24 agırtosta Inaılteıeden hareket e ' e cek olan Irak KraJ Na^bı Prens AbdulTevfik Fıkretın Aşi) an ında Hasan Ah 1 ucel nııtıık sov lerken / i 3 uncu sahji.de) Istanbul bolgesı juzmc vaıışları dun sona ermış, fakat musa bakaların lı>;ans ıhtılâfından dolayı deıecelerı tavın edılememıştır Federasjon tarafmdan yapılacak tahkikattan sonra bırıncıler anlaşılacaktır Dun Velıefendı kosu yerınde at yarışlarına da devam olunmuştur Yukarıkı resımde, atlama musabakalarına gıren yuzuculerden bir kısmı atlarken ve koşulardan bırısı sona ererken gorunmektedır Bu jarışların tafsılâtı ıkmcı sahıfemızdedır.
