19 Ağustos 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ARI YAVRMUZUN SIHBATVE NEŞESİNİ GARANTİEDER MÜSTAHZERA TIMIZ : VE HUBUBAT UNLAFU. 22 incı yıl Sayt: 7545 um u r i yet ÎSTANBUL CAĞALOGLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: lstanbui No. 348 Teleton: Başmuharrir: 22366. Tahrlr heyeii: 24293, İdare ve Matbaafcısmı:2429924290 Pazar 19 Âgustos 1945 imzalanacak indeki Japon askerlerine dün sahah "Ateşkes,, emriverildi Yeni Japon Dış Bakanı, "Japonların yenildiklerini kabul etmeleri ve Potsdam beyannamesini bir kaç defa okumaları lâzımdır,, diyor Btı sonımı? ugunlerde sona eren lkınıi Cuıan Harbini birıncisinin bir ^ ^ devanıı sayarak 19141945 jılları Arasındaki buhran de^Tİni topum otuz jıl mubarebeieri diye adlandıran palllıka yazaıkn \ar. Çeyrek juzjıl ara jie dünyajı ateşlcr ıçinde yakan, biri etekinden daha feci bu iki harbi, aynı koke bağlı sosjal ve ekenomık sebebletin kadrosu içüHe mütalea etmek dogrudur. 1318 de mütarekesi im*alannn Birmci Cihan Harbinin askprliğe aid «ou tepkıierı 1924 e kadar uzanııştı. Ayn» harbin scbeb olduğu ekoııomik çokuntuler ise, sık ?ık p^tlak \eren krizlerle, gunden gune daha berbad dururalara jol açarak Birinci Cihan Harbini ikincisıne baâlajıncaja karîar sürmüştür. Takîit, dnnya dıtnya nlalı bir benzeıJne ra^laıunıyan bu büyük fırtmayı «otuz yıl muharebelcri» diyf~23 r *' < ' l r m i ! i ' i ftr*" ba mumküa mudür? Mua>>en bir tarıb buhrajıına hudud çi'ebilmpk için o buhranı yaşatan sebeblerin lilân > ıl başla> ıp (iiân jıl bütiğini tesbit etmek lânm geldigme gore, bn bnsu=ta biri ajdınlatacak iîaretlcr var nııdır? Birinci Cih!>n Harbi, kısaca Wr ekonomi sistem;nin gerpktirdiği sartîardar do^raustu. Ileri bir endüstri knrrauş iki katjitali't VP emperyalist rümre kar^ıhklı rekibet halindej düer. Biri. istibsal etliği rnaddeleri rahatça surecek pazarlara maliktı; ötehd bu pazarlardan mahrum buInndufu için kendine pazar araror ve durmadîin silâblanıyordu. îş tehlikeye firince, fatss paîarlanndan v«na raha*ı yerinde olan taraf. menfaatlerini konıinalj maksadile cephe aldı ve harb de Londra 18 (a.a.) Japon imparator J luk aileslne ro«nsub flç terosilel dün sa , bah birl Çine, biri Mançtıriyaya, biri j de güney bölgelerine hareket etmiştir. i Bunîar Japon kıtnlaruıa t*«Um olmaları emrini gbturmektedirler. Londrada ve Washington<la sanıldığına gore, geçen sene ölen Japon Amiralı Yamamato'nun «Sulh şartlannı Beyaz Sarayda dıkte edecçğiz> sözlerinin intikamını almak üzere teslim vesikasını Tokvoda iınparatorluk sarayında imza ettırmesi lâzım gelecektir. Japnnyanm işgalı için General Mae Arthur taraf'ndan verılen mühletin uzatıiması Ameakaîılara i?gal plânlarmı tesbit iç:n vakit bna^maktadır. Oyle sanıhyor ki, Atnerikalıian muazzam Hr hava fılosu Japonyaya gotürecektir. Tokyo radyosunun bildirdiğine göre, Çir.dekı Japon kuvvetleri bugün safak vakti ateş kes eınrini alınışlardır ve orplarınm idaresini Mareşal ÇanKay â harbioe aid tarihj hir itsim Bir Jgpon^harb Şek hit>.tun«ti «1* jılmcıyx. jcadar asa> Rfndi^ininin (p«lim Pifltmesİ ifîn ı'iı) H KI ansB^ mbİt& yi?i mubafaza etmek üzere komite^er ku; ıı'muştur. J»pon deniz kuronay başkan vekill A Arthur umumt karargâhının sözcüierinTimor adasmın da Portekiz hükume miral Takijiro Oniji kendmı öidiirmu? den biri, bugün General Mao Arthırr tine iadesi için emir verilmijtır. tür. ile Japon murahhaslan arasında resml Gene Tokyocun bildirdiğine göre, Manill» 18 (O.W.I) Genera! Mec Arkası sahtje 3, Sü. 2 d« Vatan topraklarına elım bir donuş Merhtım Başmuharririntiziıı cenazesi yarm geliyor Aziz Üstadımızııt, vatan topraklarına "Cumhuriyet,, vapurile kavuşmasmda kaderin yerinde bir cemilesini görmemek imkânsızdır Aziz ve rahmetli fistadımu Ynnus Nadi Abalıoğlunun cenazeıd yarın Marsilyadan mu\aalah beklenen cCumhariyet» vapurile limanımıza tetirilecektir. Cumhuri>etin ilânındakl hizmetleril« Urihe geçcn, «Cumhuri.vet» i tesis ve Türk basınına hediye eden Yunu« Nadi Abalıoğlunun el>e(U uykucunu uyıımak üzere vatan topraklarına «Cumhuriyet» isimll vapurla kavuşmasında kaderin çok yerinde bir remilesini görmemek İmkânsızdır. •Geçen haîiran ayinın 28 inde I c viçrede hayata gö>lerini kapavan rahmptli tistadımızın mııbarek nâ«ı. aon istirahatsâhına harbin dosurdııgu raruretierden değil de sanVi «Cumhuriyet» le düntnek İçin bu kadar fiin bekledi. Bu hâdisedp tevıdüf yerine Cumhuriyet vapuru ilâhl bir kadirbllirliğin rolü nlduğuna inanarağıtnız gclivor. IJstamın son defa selâmlamn|a ha I ellerl üstünde «Cumburiyet» e getirip «Cumhuıiyet» çocuklan yarm onıı yan odasına bırakacaklar, btr gün zırlanuken Allahtan bütün kalbiraizl «Cnmhnriyet» vapumndan alacaklar. sonra da toprağa tevdi edeceklerdir. le gani gani rahmet dileyoruz. Mr. Ghurciiill'in Amerikanın Sofya îşçi ve muhafazakâr partiler Potsdam tebliği üzerinde mırtabık kalmıyorlar Londra 18 (a a.) Reuterin dıploma'ık ırı'iharitfl yaayor: Dün, Avam Kamarasında Ohvsrch'JVln Polonyaya Orîer Nelsse hudud hs.ttımn verüraesinl terikid eden sözleri, genel olarak iyl haber alan LoııJra mahfllleriade, her iki İugiliz partisinuı Potsdam tfblig! üzerlnde tamamen mutab* kslnıadığı şekhnde telâida edllmektedir. Potsdam konferartsmm Iklncl safhasında muhafazakâr pertiııln teansil edllmemls olması, bıırada verilen karar!ann yol açtığı siyaset haltkmda muhafaaakârlara tartıç] ımalarda bulunmak halckmı \ermektedlr. Polonyaya, do§uda k?vbettigi topraklara mukabil bfttıda arazl verllrrıtslniD şavanj arzu oînndığı hatkinda Churehill tarafmtUn ilerl siırulen mütalp» İngiiiz halk efkanmn buyıik bir kısmı raîittîan desteklenmcktedir. Bunurtla beraber halk efkan. efer Polonva. bu topraMarı Sovyetlerin müzaîıere^le taleb edlyorsa, tnailtprenin buna ımıhoîpfet için bir çpv vipmıyaragı düşünceMne mpyletm»kt«dir. înglliz halkı eg>r kopferansın son sPfhasmda işçi bakanlar yçrine ChurchıU bulunsaydı başka türltl bir slyaseti benimserip benlmpemiyeceğinl soruştHrmaktadır. hükumetiıte ıtotası Bugünkü kabinenin demokrat halk efkârını temsil etmediği bildiriîdi Bulgaristanda umumî efkârı temsil eden bir rejim kurulmazsa fimerika sulh yanmayacak Washington 13 (OW.I.) Dış Işleri Bakanı Mr. James Byrnes, Buls'ar lıükura€tınin bütıin demokrat halk efkârını temsil etmedjgini ve Birleşik Amerika hukâmetinm, memlekette umumî efkân daha'iyi temsil eden bir rejim kurulmadıkça Bulgaristanla svılh •muahedesi yaparmyacağmı» bugün Bulgar hiıkumctine bildırmiştir. Mr. Byrnes, beyanatmda, Birleşik Amerika hükumetinin istıhbaratına göre, Bulgar hükuraetinin, 26 ağuîtos tarihinde yapılacak seçimlerde memlsketteki butün demokrat unsurlarm korku, endışe ve kuvvetten tamamen arî o!arak rey verebilmelerini temin için tedbir almadıŞmı söylemijtir. Hayatı ucuzlatmak için alman Şelcer, çimento, odun, komür ve bakır fiatlarmda bir hayli tenzilât yapıiâı Hükunjetin, diğer ana ihtiyac maddelerinde de fiatlan ucuzlatmak için yeni kararlar vermesi bekleniyor Ankara 18 (a a > Yetkili makamdan oğrendığımıze görc hayatı ucuzlatma konusunda ilgıli Bakanlıklarca ysp* nakta olan çahşmalar müsbet r.etice ermi verırıeğe başlamış bulunmaktadır. Ilk adım olarak aşağıda yazılı flst indirmçlerinin yapılması hükum«tçe karar a'.tına alınmıştır: 1 Serbest satılan şekerin fiatmdan 30, dar ve değışmez gelirffiere dağıtılan şekerin fiatmdan 20 kuruç Stdirilmiştir. Bu suretle toz şekerin fabrika tesl;m satış fiatı serbest satüanlar için 150, değişmez v« dar gehrlilere dağıüîan'ar için 100 kuruş oîarak tesbit edilmiştir. .4rko*ı »ahife 3, Su. 4 te Ânterikada endife Çinde dahilî bir harb çıkmasmdan korkuîuyor îng, Amerikadan yinî silâh n malzeme isfiyor Çunç'ınng 18 (a a ) ç ı n komünlstlerınln şef! MauTseTung, Mareşal ÇanKayŞekin Çv.ngkıng'e gelmesi hususundaki davetini reddetmiştir. Zannedildığme gore, Birleşık Amerlkanm Çin buyük eîçisi Patrick Hurley, Çin komümst çeflnm takmdığı vazlyetı değıştırıneğe ikna etmek İçin uç^kla Yenaıı'a gidecektir. Çungklng 18 (a.a.) Alman haberlere göre. Kankin ve Şanghay'da normal ha; at şartları hu'tum surmektJ^ir Pekin'in Çungking hükumetine sa^ık kıtalarm kontrolu altında olduğu söylan. Dagılmış olan Nankin hükumetinln şefl Şenkunopo, mı»rke2î hükftmete muraeaat ederek Şanehay ve Nankin nîzam ve asayişln yenlden ssğlanmasma Intizaren kıt'alarınian, bir mllyon kişflifc bir kuvvetl emrtnde bulundurdügrımı bildirnıiştir. Japon kuvsahıfe 3, Sü. 2 de patlsü. Err'n'i Ciban Harbinin barısı vapıUrken, bu harbe yol acan amillerin ortaden kaldırılması cihettne gidilecek ycrde, mağluba ceza vermek. onn «<yıf düsıirüp bir daha ayaklanamiv8<?k hale sokmak prensipi terrih edildi. Fakat, bir takıtn milletlerin harbde yenilmesi, gerı kslrolır arasındaki ekor>"tnik rekabetîeri ortad!»ıı kaldıramazdı. Tam terslne, hîrb boynnca bir kenarda uyuk'.ayan o rokabcfler, müşicrek dü<niîn yere serilraekle bütün bütün avak!an<h. Cezaya çarptırıhnak, rayıf dıisürıilmek islenen yenilmiş mületler, galibler arasındaki menfaat cahşmalarmda bir koz olarak knllanıldı. Ceıalar yarunyamalak verildi, ekonnmik yüksehne imkânlarına hemen hiç dokımultnadL Ikind Cihan Harbî, birincisine kıyasla çok daba siddetli, çok daha radikal bir tasfi>e şekline yol hazırîamısrır. îiınıi beş yıl önceki savas va"=ıtalarınıo yamnda on defa, yüz defa daha te<,irli yaki \e yıkı va^ıtalan, bu defa, mağlub miürtleri heaüz harb sona enneden mahvetmiş. onlan kolay kolay yerinden kımı'dayamıyacak hale getirtnisrir. Ü^tolik. geçen tecrübeden ders aîan salibler. bunca fedakârbk pahasına <epe. lcdiidtri düsmanlarına karşı bu sefer deha siddetli bir baskı politikası yürütmek kararmda görünüyorlar. 1918 de Fr'însamn kıtada bîr hecemonya kurmafi ihlimaünden knskulandı?ı icin AlmanyaTi bir hayli himaye eden Inpiltere, simdi mnhtemel bir Rus tehlikesini gozönünde tııtarak aynı politikaya bir daha bas ^•urmak i«temediğini sövlüjor. Avrııpnnın yarınki politik geüşmesi nasıl bir man^ara gösterirse gcsterîin, Aîraanyaya bir harb makinesi hazırlamak imkânı bir daha verilı»i' eccktir. Y«T>iImİ5 milletlerf. sağlam b!rer barıs un^um olnncs^a kadar baskı altında rutmak, yeni harMeri önlemeğe elbetfe ki yfflar. Tnlmz. bö\le bir önleyi? kayıdsıı sartsiT değildir ve ancak bir dereceye knıiar mümkündür. Harbden knrvetli ve ka7anrlı çıkan öteki milletler arasındîi siya«t ve ekonomik bir tnüna«ebetler düreni buluı>ama«1ı*ı b»kdirde iki barb ara'i ho^Tinr» bir tiirIn arks'i alınamîyan bnhranlonn yer ysr sar«ınhlar doçrirroa«ı ve bJr gün gene feci bir fırtınaya yol açman çok mtıhfemeîdir. Bıı^ün dünynda empprrallst İhtiraslar ppsinden ko?an azıh devletler bııhınmnmak lânmdır. Çıınkü büyük galiblerin hepsi toprak ve ham madde kaynaklan bakunından zengindirler. Salnız bu devletlerin dayandığı ekono Atinadan gelen habrlere göre Veremle jniîcadele Erenköy Sanatoryomunda hasta çocuklar için yapılacak paviyonun temeli atıîdı Nankin ve Şangh&y'da Finlandiyayı meşgul eden meseie etockholnı 18 (aa> Harbden sorumlıj polltikaeılann yargılanması hususnnda or+ava çıkan görüş aynlıklan yuzünden Pinlandiyada yeni bir buhran bssröstermistlr. Hükumet bu hıısustn iki şıktan birinl s»»rmplc mecbu^vetl karsısınd&dır: Mese'eyl ya biszat F!nlan<iıyalılar tasfive edecfkîprdir, yshud da s'içlnları Rus'pr yargıliT?caktır. Mötarekenamenln 13 üncü maddesl hükmlinü tatbik pdebilmelt için, harbe girl!m?5ir.de tesirleri olan veya muslihanp hal tarzlarma varmak lcln sarfedllen gayretlere sekt" vuran kimselerln yargılamnasına lmkân verecek bir kanunun hazırlanması, yahud da bn gibı •nıclularıp, yaTffilanm?'k üzere yabancı kS"a i8n;vlanna te'l'm p'Mimeleri IPZITIöhr. HUVumet son şeVe muarızKîrr. Atina 18 (a.a ) Burada ğine göre, seçimler için tesbıt edılen , tarih yaklaştıkça dalıuî vaziyetl fenalaşan Bulgaristanın merkezlerin* son şünlerde yeni So^'et motörlü kuvvet Amerika Dış Bakanı Mr. James Byr intıbauu Termek iç leri gelmistir. Hükumf>te muhalefet e serbest olduğu denlere karşı bütün Bulsaristanda müstakil bir gazete çıkarılmışsa hiş hareketleri yapılmakfadır. Bununla bunlarm muharrirleri komünist 'İJeraber hükumet bu şartlar altında se tarafından tayin edilmiştir. çimlere tek taraflı bir mahiyet atfedilGen« buraya gelen haberl«r« mesinden çekinmektedir. S^çim'erin Arkası sahife 3, Sü. 5 te Ed@bi¥a!ı Oedide Mtizesi bupn açılıyor Dünkti temelatna töreninde, Cemiyet Başkanı Prof. TevBk Sağlam nutuk söylüyor Veremle Mücadele Cemiyetinin pek kısa bir zamanda büvük bir tekâmül gösteren Erenköy sanatoryomuna yeni bir eser daha ilâve edilmek üzere dün Ilk adım afalmıştır. Bu, şehrimirin tamik ve sosyal rejimlcr birbirinden çok farklıdır. Bundan sonra cğer bir bubran çıkaraksa, bunun temeli maddî olmaktan ziyade mane\! olacak, gözle görülen menfaatlere değil, inanclara ve ideolojilere dayanacakür. Bu itibarla nmmış tacirlerinden Ziya Said Erim tarafından yaptırılma«ına karar verılen çocuk pavıyonudur. Bu münasebetle tertib edılen torende ordu komırîanı Arkas% tahife 3, Sü. 7 de milletlerarası hayatmın bu çok uıiıiıim ceplırsi herhanşi bir muvazeneye kavusmadan önce, otuz yıldsnberi sürüp gideo dünya bakranını bitraiş farzetmek doğru olmasa serektir. NADİR NADİ Merhunı Tevfik Fikret Merhum Tevfik Fıkretin Âşiyanındaki Edcbiyüatı Cedide müzesi büyük törenlc bui'tin Millî E^,ıtim Bakanı Ha,in Ah Yucel tarafından açılacaktır. Bu munase'oetle. Vali Doktor Lutfi K.ı«İ3r bır söylev vereceVtir, Acıiış töreni saat 17 ds yapılacaktır. Ankara 18 (a.a.) Japonynya karşı ka^anılan zafer munassbetile bu akşam Çın buyuk eîçili^ınde büyük bir kabul resml tertib edilmiştir. Samiml bir neş'e havası içlnde geçen bu kabul resminde Başbakan Ş'as Sftacojlu DLŞ İrleri Bflkanı Ha.san Saka, diğ&r Bakar.îar, Genelkurrnay Birlııcl ve İfemei Bı«Ka:ı!arı, Bakanlıklar ileri gelenleri Birle^ır.iş mılletler müır.eEsıllerı ve elçiliK erkânile basın mensublan fcaffl bulunmuslardır. Ankara Çin Büyük ElçHL ğinde büyük bir kabul resml yapıSdı Yclcu Bir tane Fîorya... Gidiç geliş... Gişe memuru Kriincı mevkide ezümek îstiyorsunıa ?.,