2 Temmuz 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

. . umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU ARI YAVRUMZUN SIHHATVENFŞESİNİ GARANTİEDER Pazartesi 2 Temmuz 1345 MÜSTAHZERAT1M1Z: ^ PJ/tI7fÇAV£AHl/BUBAT Boğazlar meselesi 99 J 22 İnCİ yil SSJfl ! 7 4 9 7 Telgrâf ve mektub adresi: Ctunhuriyet, tstanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeö: 24298, İdare ve Matbaa kısmı: 2429924290 "Türkiyenin, Türk topraklarınd a yabancı üsler kurulabilmesi imkânlarını nazarı itibara alması ihtimali yoktur,, "Boğaztara mütealtik ihtitaf, her halde Ankarada değiU daha xiyade Berlinde ele ahnacahttr Londra 1 (a.a.) Pazar gazeteleri Rus Türk mürakereleri hakkında muhtelif haberler yayınlamakta iseler de genel olarak yorumda bulunmaktan sakınmaktadırlar. Gazeteler, Tiuhtemel olarak müzakerelerin tafsilâü ve kaydedilen terakkıler hakkınd'a a len haberleri, henüz pek kısa buldui ırından müzakere edılmekte bulunan • ıeseleyi Ingiliz noktai nazarından mütalea etmemektedirler. Sunday Dispatch müzakerelerden Uk sahifesinde göze çarpar bir tarzds bahsederek «Rus hükumetinin batı hrdudları boyunca bir emniyet hattı ihdasmı Utihdai eden uzun vadeli politikasında yeni bir safhanın açıldığı» ndan bahsediyor ve Ruslarm Türkiyeye yaptıkları talebleri, son günlerde böyle bir müdafaa hattınm ihdası yolunda Po lonya ile yapılan anlaşma ile münarebetli buluyor. Ingilterenin Montreux mukavelenamesine imza koyan bir devlet »ıfatile, bu mukavelenin herhangi bir tarzda tadil edilmesinde hayatî ilgisi bulunduğunu belirten gazet«, Amerikanın da kendisini bu ifte ilgili sayması ihtimalini ileri sürerek Boğazlar ıneselesinin yakında yapılacak olan Üçler toplantısı mevzularından biri olacağını bildiriyor. Observer gazetesi de, Boğazların ve Tuna ağzımn kontrclunu tanzim eden ve Ruslarca eskimiş addolunan muka Arkasx »ahtfe 3, Sü. 2 da Denizcilik bayramından intıbalar: Sağda: Büyük Amiral Barbarosun âbidesi önünde, solda: Modada yapılan kayık yanşlan Denizciler bayramı ma Komutanı Amiral Şükrü Okan, Vali ve Beledıye relsı Dr. Lutfi Kirdar, Parti başkanı Tevfik Pikret Silay ile, TJlaştırma Bakanlığı ve Ugili teşekküller erkânı, deniz kıt'ası, kalabalık bir halk kütlesl hazır bulunmuştur. Törene saat 10 da bandonun çaldığı Arkosı sahife 3, Sü. 5 U Türk sularında kabotaj hakkının Türk bayrağına geçtiği günün yıldönümü dün büyük törenle kutlandı Türk sularında kabotaj hakkının Türkiyeye geçtiği günün yıldönümü olan Denizcilik bayramı, dün şehrimizde coşkun tezahüratla kutlanmıştır. Sabahleyin saat 10 da Taksim abidesi önünde yapüan törende bayram münasebetile şehrimize gelen Ulaştırma Bakanı General All Fuad Cebesoy, Donan Ingiliz ordusu Berlinde İngiliz işgal kuvvet leri Alman başkentinde yerleşiyorlar Brunswick 1 (a a.) Britanova muhabirtnin bildirdiğine (?&«, İn?ilia bayrağı bugün Berlın üzerinde dalgalanmaktadır. İngiliz kıt'aları komutanı General Lyne, Berlinın İngiliz işgal bolgesinde genel karargâhım kurmak üzere bu sabah beraberinde bir grupla Brunswick'ten hareket etmiştir. Pazartesi günü daha mühim bir kafile onu takib edecektir. Pra.nsiz ve Amerikan kuvvetleri de bugün Alman başkentine girmiştir. Diğer taraftan, Rusya ile yapılan anlaşma gereğince isgal bölgelerinde değlşiklikler yapılmasına da bugün başlanmıştır. Bunun çarşamba günü tamamlanacağı zannedilmektedir. «Cumhuriyet» ailesi için aziz bir hatıra: Ustad Yunus Nadi bundan on sene kadar evvel .Cumhurijct» i çıkaran talebeleri ortasında (Resimde Üstadınuzdan başka kaybettiğimiz dort kıymetli arkadaşumz Mahmud, Lutfi. Mehmed ve Selim de görülmektedir) Türk basınının kaybettiğimiz biiyük ustası Cabahleyin gazeteyi dçtığım zaman içimde peşin bir üzunlü uyanır: Acaba bugün de bir dostun, bir tanıdığın, bir değerli adamın karahaberini okuyacak rnıyım? diye düşünürüm Dünkü Ulus'un ilk sayfasındaki bir başlık, ne yazık ki, bu peşin üzüntümü yersiz çıkarmadı: Türk gazeteciliğinin büyük simalanndan biri, basın tarihimizin bir bolumunün başlığı olan Yunus Nadı yi kaybettiğimiz orada •yaz:lıydı. Aramızdaki yaş tarkı dolayısile Yunus Nadi, benim şahsî dostum değildi. Gazetesine bir tek satır yazmadımdı. Fakat basın ailesinin mensubu olanların da, olmıyanların da bildiği bir şahsiyeti oldukça iyi tanırdım. Birkaç aydır, Nadir'i de, Doğan'ı da Ankarada her gördükçe selâmdan önce sorduğum sual şu oluyordu: Baban nasılP Zira biliyordum ki şu yollarm kapandığı, ulaştırma imkanlarının daraldığı bunaltı günlerinde Ahmed Mithat Efendinin bu yetişkin talebesi İsviçrede, bir hastar.enin camları ve perdeleri arkasmda sarsılmış sıhhatinin geri döneceğini beklemekte idi Oğulları ve kızlan babalarını tekrar sıhhate kavuştuımak için ellerinden gelen hiçbir şeyi esirgemedıler. Yollar açılacaktı; «ahval» ile birlikte onun sıhhati de düzelecekti ve Yunus Nadi gene anayurduna, kırmızı konağına, matbaasının yarı mürekkeb kokan havasına, kalemine, gazetesinin baş sütununa kavuşacaktı. Fakat yollar açılmadan, «ahvab ve sıhhati düzelmeden gelen karahaberle sarsıldık. Memleketin yetişmiş bir şahsiyeti, basın tarihimizin âdeta bir dönemini kapatır gibi, gözlerini bir gurbet elinin yabancı ufuklarına karşı yumdu; bundan bir ay kadar önce ö!en ağabeysile buluştu. Yunus Nadi'yi başarılı bir gazeteci olarak tanımakta ve bugıin hatırasını anmakta Babıâli caddesi, Ankara caddesi yalnız değildir: Ankara, Türkiyeye yeni günler hazırlamak için savaşırken onun o zaman küçük bir kasaba olan başkentimizde çıkardığı «Yeni Gün» hiç güphesiz millî mücadeled* Türk Büyük kaybımız ((Cumhuriyet)) in dostları, acımıza ortak olmakta dün de aynı tehalükü gösterdiler Onu ve kurduğu «Cumhuriyet» i sevenler, telgraf ve mektub gondererek acımıza ortak olmakta dün de ayni tehplukle devam ettiler. Kendilerine şukran hislerimizi bildiririz. Sağ ol3iınlar. Dun gelen telgraflardan bir kısmını aşağıya koyuyoruz: Ankara 30 : Aziz babanızın kaybmdan doğan acılarmıza ortağım. Memleketin büyük kaybmdan duyduğumuz kederi hayırlı halefler bırakması hafıfletmektedir. Başsağlığı dilerim. Çalısma Bakanı Sadi ırmak Bern 30 : Kurduğu büyük memleket müessesesini senm gıbi temiz ve hayırlı bir evlâdın idaresine emanet bıraktığı için gözleri açık gitmiyen ve bu emniyetini Cenevredeki görüşmelerimızde kalb huzurile ihsas eden, hepimizin meslek hocası aziz Yunus Nadinm kaybmdan doğan acıları candan paylaşır. sana ve butün aüeye başsağlığı dilerim. Ali N'aci Karacan * * * Bostancı 1 : Siz tam mana«i'e mükemel bir aile babası, biz Millî Mücadeleye ve Turk Arkası Sa. 3, Sü. 4 te Dış Bakaıtımız yarın Londraya hareket ediyor Ankaradan verilen/ haberlere göre, San Francisco'da lulunan Dış Işleri Bakanı Hasan Saka ve heyetimiz Washington'a gitmişlerdir. Hasan Sakanm orada Amerikan Dış Işlari Bakanhğı muavini Mr. Grew ve dığer Amerikan devlet adamlarile goruşeceği söylenmektedir. Hasan Saka temmuzun üçünde maiyetinde Dış Işleri Bakanhğı umumî kâtiplik birinci muavini Feridun Cemal Erkin, Dış Işleri Bakanhğı hukuk müşaviri Nıhad Erim, hususî kalem müdürü Şadi Kavurla beraoer deniz yolile Londraya hareket edecek ve temmuzun 15 ine doğru orada bulunacak ve İngiliz devlet adam'.arile görüşecektir. San Francisco konferansma giden heyetimizin bir kısmı da Amerikadan memleketimize avdît edecektir GaJatasarajlüar neşe içinde meşhur pilâvlarını yiyorlar Galatasaraylıların pilâv toplantısı Genc? ihtiyar bütün mezunları bir araya getiren bu toplantıda, merhum Başmuharririmizin hatırası hürmetle anıldı Galatasaraylıların yıllık pilâv toplantısı dün Galatasaray lisssuule yapılmıştır. Her yaştan yüzlerce Galatasarayhnın hazır bulunduğu toplantı çok neş'eli geçmiş, genç, ihtiyar bütün ınezunlar, çocukluklarımn tatlı ve gamsız yıllarma bir defa daha dönmek fırsatmı bulmuşlardır. Galatasaraylılar sabahleyin raat 10.30 dan itibaren okullarının geniş bahçe?inde toplanmıya başlamışlardır. Bu suretle yavaş yavaş köşelerde gruplar teşekIriil etmiş ve okul an'anesi gereğince ya numaraları, ya da lâkaplarile çağırılan yeni gelenler, smıf arkadaşlarının kümesine katılmışlardır. Elrcümed Elkremin hitabesi Saat 11 de hep beraber lisenin tarihî konferans salonuna geçilmiş ve Galatasarayhlar Cemiyeti başkanı Fuad Baban bir hitabe ile top'.antıyı açmıştır. Fuad Babandan sonra muharrir arkadaşımız Ercümend Ekrem Talu söz alarak nükte dolu bir konuşma yapmış ve Potsdam konferansı Üç şefin toplantısı için hararetli hazırlıklar yapılıyor Londra 1 (a a.) Üç büyük lider toplantısı için Potsdam'da hararetü surette hazırlıklar yapılmaktadır. Truman De Gaulle görüşmcsi NewYork 1 (a a.) NewYork Times gazetesinin yazdığına göre, Truman De Gaulle buluşması Fransa için oldugu kadar Birleşik Amerika için de mühimdir. Zira eğer De Gaulle, Fransanın yalnız kalmasından endişe ediyorsa, şu da muhakkaktır ki, dünya barışı için gerekli olan AvTupa muvazenesi ancak, Fransa eski mevkıını aldığı takdırde kurulabılir. Eğer Truman, buluşma tarihini henüz tayin etmemişse, bunun sebebi üç büjükler konferansının hazırlıgı gibi çok muhım meseleler mevcud olmasmm şimdıye kadar Truman'ı bu meseleyi incelemekten menetmiş bulunmasıdır. Trtıman Londrayı ziyairet edecek Londra 1 (a.a.) «News Of The World» ga^etesinin yazdığına göre, Amerika Cunüıur Başkanı Mr. Truman, Berlinde toplanacak olan üçler konferansmdan sonra donüşte Londraya ugrıyacaktır. Truman, devlet başkanı sifatile Londrada Buckingham saraymda oturacak ve Kralla Kraliçenin mısafiri olacaktır. Konferans ne zaman başlıyor? Londra 1 (a.a.) Londra resmî mahfilleri, Churchill Stalin IVuman arasındaki buluşmanm 10 temmuzda olacağı hakkındaki haberi ne teyid, ne de tekzib etmektedirler. 1yi haber alan mahfillerde, bu bu luşmanm 12 temmuzdan e w e l yapılamıyacağı samlmaktadır. Bu tarih, dört haftalık bir istırahat almış olan Dış Işleri Bakanı Mr. Edenin bu : stirahat devresinin bittigi güne tesadüf etmektedlr. îşgale müteallik kat'î anlaşmalar, teferruatı ne kadar çabuk tesbit edilirsa o kadar süratle tamaınlanacaktlr. İngiliz işgal kuvvetlerinin tamamı, gayrimuayyen bir müddetle Alman başkentinde yerleşmek üzere hafta sonunda Berline girmiş bulunacaktır. Bu, Berlinin şimdiye kaiar gördügü ilk İngilia hararetle alkışlanmıştır. Ercümend Ek işgal kuvvetidır. rem konuşmasınm sonunda demiştir ki: < Bugünkü tatlı toplantımızda çok Berlinde 100 Alman idam oluntlu Beyrut radyosu 1 (BY.UM.) Alacı bir kayıb yüreklerimid sızlatmaktadır. Bir kaç gün evvel Isviçrede hayata manjada Müttefik makamlan tarafıngözlerini yuman büyülî üstad Yunus dan muhakeme edilen Alman harb suçNadi Abalıoğlunun şahsmda memleke lulanndan 100 kişiden mutesekkil ilfc timiz sadık bir evlâdını, basmımız çok grup salı günü mahkum edılerek dun kıymetli bir rüknünü kaybettiği gibi sabah idam edilmışlerdir. Arkası sahife 3, Sü. 7 de Arkası Sa. 3. Sü. 4 te ingiltere ve Ortaşark Irak Naibi, Suudî Arabistan veliahdı, Suriye Başbakam Londrada bekleniyor Londra 1 (a a.) Ortaşark ışlerinde Arab efkârının gittikçe ehemmiyet kazandığmı ve bu efkârm dünya siyaseti üzerine nasıl tesir ettiğini farkeden ingiltere, gelecek ay bir çok Arab şahsiyetlerinin ziyaretini kabul edecektir. Irak Naibi Abdulilâh, Suudi Arabistan Veliahdi Emir Faysal, diğer dort Arab prensi, Suriye Başbakam, Suriye ve Lübnan basm heyetleri, temmuz ayı içinde Ingiltereyi ziyaret edecek ve bunlardan bazıları bütün Ingiltereyi gezeceklerdir. Zannedildiğine göre, ingiltere Dış Işleri Bakanlığında yarı resmî bırçok gorüşmeler yapılacaktır. Geçenlerde bir Mısır basm heyetile Filistm Ticaret Odası heyeti Londraya gelmişti. Bundan başka, memurları arasında Ortaşarkın birçok tanmmış gaze Arkas\ sahife 3, SiL 3 de gazeteciliğinin tuttuğu bclli başlı köprübaşılarından birisi olmuştu. «Cumhuriyet», ufukta gerçekleşen «yeni gün» değil midir? Her nedense, bir gazeteciye refahı fazla gören kafa'ar. Ankara caddesinin bu refah !çindeki gazetecisini zaman zaman yadırgamışlar, onu yermek istemlşlerdir. Fakat unutmuşlardır ki Ankara Makedonyayı işgal icin Bttlgar ve Yuj'oslavlar müsterek bir sef er hazırhyorlarm i Kudus 1 ( R . ) ~ ^ Yunan l 'zeteleri, Makedonyayı işgal etmek için l;ılgaristanla Yugoslavyanm Yunanistana karşı müsterek bir sefer hazırlamakta olduklarını bildırmektedırler. Bu haberi bütün gazeteler büyük başlıklarla neşretmektedirler. Yunan îç İşleri Bakanı yalanlıyor Atına 1 (a.a.) İç İşleri Ba.Kanı M. Konstantin Tsatsos, gazetecilere yaptığı bir demeçte, Yunan Makedonyasının slavca konuşan halkının sözde Bulgaristan ve Yugoslavyaya hicret etmel't* olduğu hakkında Bulgar ve Yugosla • basınında çıkan lddiaları kat'î surçtte yalanlamiş ve slavca konuşanlara karşı tethlş yapıldığı hakkındaki sözaerin ha ArkaSi sahife 3, Sü. 6 da Irak Kral Naibi Prens Abdulilâh, YVashington'da Baskan Truman'la konuşurken caddesindeki bu refah, en çetin günlerde Ankara kasabasmdaki refahsızlıktan başlıyan devamlı \e yılmaz bir çal^şmanın bir ; irünü idi. Yunus Nadi'ye Tanrıdaıı rahmet yakarır, büyük ustalaımdan birisini kaybetmiş basm ailesine, her dördünü de yakından tanıdığtm çocuklarma başsağlığı c'ilerim. Nureddin Arlam sfT' <* ^ Şu Japonyanın haline bakıyorum da... Acıyor musun?.. ^ Hayır.. Hitler'in orada oldğuna inanasım geliyor!.,