9 Haziran 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUtaHURIYET Mazıran 1945 İKTİBASLAR Parisde hayat Karne nasıl alınır? İşte nihayet Paristeyirn. Londrada i;en yıllık karnslerimizi almak, burada geçirdiğim bir tecrabeden sonra, meğerse nekadar da kolay başarıhr bir işmiş... Anlataytm: Yeni Fransamn, başkentLne ayak bastıktan birkaç gün sonra, karnelerimi almak üzere belediye dairesine başvurdum. 3urası kocarnan ve buz gibi soğuk bir yerdi. Elli kadının teşkil ettiği kuyruk d'.zismde sıramı beklerken, yanımdakilerle konuşmağa başladım. Hepsi de ayhfc karnelerini yenilemeğe gelmişlerdi. Mais Non; (yok eanım) zannettiğıniz gibi değil, her ay yeni karneler içm müracaat etmek mecburiyetindey.z!.. dediler. Ozürier dileyerek, Londradan geleli henüz birkaç gün oldugu vşm, işin bu gibi ince, püf noktaiarından hVoeflrn olmadığını mırıldandıın. Dernal etrafımı sarıverdiler ve müthiş bir soru bsmbard:manma tutuldum: Londrafan geliyorsunuz ha!.. Nasıl «Vl» lerın şehre fazla zararı dokundu mu?... Orada sizlare adara başjıa nekadar ekmek veriyorlar?.. Tuz da vesikaya bindi mi?... ElbiselerinUi nasıl tedarik ediyorsunuz?... diye birbiri arkasuıa sordular. Bütün bu sorulara cevab yetiştirip. eoğuktan da neredeyse ıionacak bir bale geldiğim sırada, nöbetim geldi. Odacan içeriye girdim. Kâtibin vaziyeti yürekler acısı idi. Zavallı adeta buz kesmişti. Bir dakika müsaade, lutfen... rledi. Ellerim dondu. Baiınız kalemi bile tutamıyorum artık.. Altıma koyup bi.az üzerlerine oturayun... Anlaşılan bu usulün faydası görülıaüş clmah ki, bir dakika Eonra, çok kıymetli ve gerçekten göz ahcı renklerle bezeli karnelerimi almış bulunuycrdıım. Bu karneler renk ve çekillerıne göre, tereyağ, margarin, zeytinyağı, tuz, et, î.umes hayvanları eti, balık, .ıt eti, patatcs, zerzevat, hamur işleri, reçel, sabutı ve kahve için muteberdi. Ya çay"1.. diye soracaksımz, çay olmadığı için karnesi de yoktu, tabiî.. Bana nyrıca ekmek isti/ikakıma mahsus, bir taOaka minik pullar, bir de içinde binbir renkli dörtgenlere bölünmüş bir tabaka kâğıd bulunan, itina ile bükülmjş çarnaçır ve elbise karnesini verdüer. Dizidcki arkaöaşım beni aydftjlatrr.ak slçak gdnüllulüğünü göstercli: Bu karnede yirmi puan vardır, ve bir senelik istihkakınıza karşıhktır, bunlarla da iç çamaşırlannızı, mencil, çorablarınızı, mutfak Önlüğünüzü alabı'.irsiniz. Meselâ, bir önlük dokuz puvan karşılığıdır. Bu itibaria, puanl.rınızı kullanmakta dikkatli davranmak gerek.. dedi. Sordum: ' Bir elbise almak istersem, kaç puan vermem lâzım? Ne diyorsunuz, bu karnenin hepsi ile bile ne bir elbise ne de ayakksbı alabilirsinia Bunun için aynca müracaat etmek lâzım. Yüzde yüz reddedileeeğiniz muhakkak amma bir kere baş vurmaktan ne çıkar risğil mi?. Duvardaki ok işaretini izliyerek 537 numarah «ayakkabı İçin müracaat odası> na girdim. Burası biraz evvel çıkmış olduğum odadan çok daha soğuktu. Uç tane genç şipşirin, güzel fakat soğuktan buz kesmis kadın engin bir şaşkınlıkla yüzüme baktılar: Ne istiyorsunuz?.. diye sordular. Bir çift ayakkabı «bon» u (vesikaBi) rica edecektim de. Üç çift göz beni dikkatle baştanbaşa püzerek inceledi. Olamaz. Müracaaiiniz kabul olunmamış, reddedilmiştir, dedıiler. Peki ama, sebeb?.. Şaşmak sırası bana gelmişti. Cevab verdiler: Çunkü, çünkü ayakkabılar, hâmile kadınlara, anne olacaklara ayrılmi'tır. Sıze bir akıl öğretelim. Tahta kurıduralar alınız. Vesika filân istemez. Dün bütün evrakımı alarak, tuzdın şaraba kndar her şeyi satan bir dükkâna gittim. Sade. kayıj ısi yarım saatten fazla sürdii. Her karne için, bara üzerinde ismimle bir numara bulunan bir pusula verdiler. Artık cemiyetin saygı dsğar bir üyesi pa\esine erişen bir insan sıfatile alış verişe giriştim; Tereyağ istiyorum ... dedim. Tereyağ mı? Altı, yok daha farla. 1 sekiz hafta var ki yağ dağılm'yoruz .. Ya... Peki olduğu zaman, adam ba^ına neka:ar veriyorsunıu? Belli olmaz. Bize dağıtı'an miktara bak3r. Geçen sefcr 30 .^rarca kadar verdik. Buyurun margarin yağıni'i.. Bakkal elime, yüz gram kadar ge'en zar gibi incecik bir oaket tutuşturuverdi. Alâ... Bunu nekadar zamanda yememiz matlub?. Gelecek dağıtıma kadar. Bu da ihtimal ki birkaç hafta ;?eçîr. Tuz istihkakmızı şimdiden alabilirsiniz. Kabmız var rm?. Getirmemiştim. «Gelecek 6efaya unutmaymız. HayJi btı sefer'ik, güzel hatırmız için tuzunuzu bir kâğıda koyayım. Ya çarab için, s>:şer>iz var mı? Bunda da yaya kalmıştım. Bakkal Çok fena, dedi.. Benim de verecek şişem yok.. Ne vapaj ım.. Şişe olmayınca şarab da yok..» Yumurta bulunur mu? Hayır, şimdi yok. Olunca ahaîiye gazetelerle bildirecekler, O znmaı, karnelerinizi bize , getirec?:îsiniz, biz de ona Köre toptancılara müracaat edeceğiz. Ondan sonra, gene ?azetelerje sizlere yumuratlarm geldiği ilnn edilecek. Yalnız şurasmı hatırlatayMi ki, karrıelerinizi verdiğiniz gün 'le, yuTiıırtalarm geldiği zaman arasmdaki ir>'ıla, iki giinden iki aya kadar sürebilir. Yumurteları teslim alınca hepsini vitrinlarimıze dizeriz. Miktfirları, rr.üşteril3nmizin bize verdiği karnelere tekab'il eder. Ancak sıranız geldi mi gecikmsmeli, hemen gelip yumurtalarınızı almalısınız, yoksa karneniz yanar. Bu izahattan yüzüm çok teiâşlı bir hal almış olmalı ki, çırak s6 7 e karıştı: Uzülmeyiniz efendim, dedi. Bu işler pek Arab saçı gibi görünüvor, ama, hiç de öyle değildir. Hem .ı'ıştık da. Doğru, yiyeceğimiz pek az lâ'cin ne de olsa gene kendi kursağımıza gideceğjne eminiz. Daha son zamDnlara kaöar yiyeceğimizin büyük bir kısmır.ı Almanlar öğütüyordu. Buginlere de şükür. Çok geçmeden her şey yoluna girecek. Bu iyimserlikten cesaretleıiip çekinerek sordum: Peki süt, biskü\i, çikohıfa, hatlâ bira almak istesem ne yapmarn lâzım? Hiç, tabiî!.. Süt, bisküvi ve c;i'<olata çocuklarla hastalara syrılmıştır. B'îa ise, emzikli analara verilir. Ve sayın okuyuculanm, gelecek yazımda, hâmile olduğumu okuyacak olursanız, buna Birf ayakkabı ve bıraya kavuşmak için katlanmış bulunduğumu elbette ld anlar ve takdir edersinlz, değil mi?.. The English Digest'ten çerireitr İbrahim HOYİ Feylesof Rıza Tevfik ömer Hayyam ve Usküdar ve RUBAİLERİ Havalisi Halkına Müjde: 9^m Hafta başında devlet merkezinden gelen haberler yeni bir bakanlığm kurulacağını bildiriyordu. Bir gün «iş» lsminden bahsedilirken ertesi gün isminin «tçalışma» olacağı bildirilen bu yeni bakanlık şimdi son ad altında vücude getiriîmiş bulunuyor. Ayni haberRamide, Boğazköyde oturan Ahmed ler. şimdiye kadar Ekonomi Vekâletine kızı Ayşe, bir müddet evvel dnğurduğu Lağiı bulunan «Iş Dairesi» nin teşki.gayrimeşru çocuğımu boğup öldürdük lâtlandırılarak yeni vekâlete bağ'.anacağını da bildirmektedir. ten sonra evinin mahzenine gömmüs, Hâdise, Ikinci Dünya Harbi Türkifakat aradan çok geçmeden hâdise anlaşılmıştır. Evde yapılan araştırma so yesi içm gerçekten mühim sayılmalıdır. nunda çocuğun cesedi bulunmuştur. Birinci Dünya Harbinin zaten ehemmiEyüb savcıhğı vak'rya el koymuş, cescd vet kazandırdığı yeni bir içtimaî taMorga kaldırılmıştır. Ayşe yakalnarak bakanm derdlerine derman bulmak hakkında takibata başlanılmıştır. ceki ve sonraki devresinde bir kat daha ehemmiyet kazanıyor. Bugün otoriter bir düzenin baskısmdan kurtulan Avrııpanın siyasî fırka ve içtimaî jmıl kimildanı^larında işçi hareketinin oy; nadıŞı rol ön safta geliyor. Kapital st E' ve!kl gece saat 21 de Beyoğlunun Do memlekotlerdc de bu kımıldanışları dülabd?re sermtnde Kavukluh?."5an sokağında Nıh^d Urla adında blrlne aid amonyak zenlcmek maksacıle başına «Neo> gelma!âthf r.eslnde blr lnfllâk olmuş ve iş len bir takım dok'rinlerin doğduğuna çilerden Mehmed, Şefik, Dlyonls ve Koço şahid oluyoruz: Nooliberalizm, Neor u ta ağır surette yaralar.mıslardır. Beynelu kapitalizm... gibi Türkiyenin bu dünva t p«tanrslne V'.aldırılan yaralılardan Dnonls çapındaki hareket'^r dışında kahna^ı dun sabalı olmüştıır. Diğer yara'.ı.ardan imkânsızdı. Dalıa lıp.rbden bir kaç seKoçomın yara'arı hafıftlr. Infil&km ka ne evvel tedvin e^i'.en «Iş Kanun'i» rp.nlardakl emnlyet supaplarınm kapalı kalma.=mdan vukua geldift anlaşılmıştır. ile, bir müddettenberi projesi B. M. M. İnfüâk netlcesinde binanın blr kısmı da de bulunan içti naî sigortalar meselcsi tamamen yuklmıştır. Olaya savcı muarlnl bu imkânsızhğın mahsulleri idi. Işte tflş Cahld Türe=ay el kovmuştur, atbikatile vazifelenKanunu» nun Devlet fabrikalaıına aid dirilen bir dairenin yeni bir bakanlık mamulâtın ucuzlatılması kadrosunu teşkil edeceği etrafmda Snn rr.manlardft üzerinde ı«rarla dııru lönen çayiaları bu hâdiseler zincirinin lan devlet fabrlkrıları mamullerlnln mali sonu olarak karşılamak lâz:mdır. ceürrlnl duş'.lrerek flatlp.rmı ucuzlatma Bııgünkü Avrupada ve Amerik?da Işlne plânlı btr şeMde Rİrlşilmlş butunmnkt?dır. Drrhnl ve hntta yakın btr zn birer bakanlık mevzuu olan «Iş» :^i manda devlet fabrlkalan mamulatmJa e uzun bir gelijmenln eseridir. XIX unfa$lı bir fiat dıisürulmeelne lmk»n olma cu asır ortalarında hemcn bütün Av'nakla teraber bütün devlet fabrlkaları rupa memleketlermde istatistik ihtiyabnndan sonra dalma daha ucuz mamuller Cikarp.caWnrd:r. Kallte Te desonlerln yeni cını karşılamak üzere birer «iş daireslt flnt durumuna ve hueönün lcablanna RÖ vardı. Hattâ bunlara bazı yerlerde «Iş re deŞl^lkllk vnpılmakla beraber kallte dü İ5tatistikleri Idareleri» denirdi. InçuriılmtTecektlr. gilterede 1880 sıraîarmda Ticaret NezaDevlet fabrlltaian Tey» fabrlkalftr crup retine bayh olan bu idare, 1892 de lan mamulâtın umvıml datıcısı olan Terll «Labour Department» ismi altında isMallar Pazar'.an müe'^e'îeflle yeni mamu tiklâle ka\uştu ve isçiye aid ihsaî btlğilatm knlitelerl ve flat'.arı üzerinde danışleri top'.amak hususunda daha çok teşmalara başlam'Klardır kilâtlandı, meşluır Ingiliz istatistlkçiKar hadleri lerinden Giffen de bu teşkilâta memur AnknrRdan RPlen »on hah.^rlcre pöre Tl"arec Baknnlıîı f.caretln dtl?enler.raesl ve edildi. 1893 te Insîiltere «Iş Dairesb nin ihtlkarla mücadeie bakkındnkl kararcame bugünkü manada bir iş dairesi haline re b(if;h kâr hadlerin'.n e*a=:ndan doilştl geldiği görüliiyor: Bir taraftan Harirllme«i lcin tPtkikler yappıaStadır. Evvelce. ciye Nezarelile temastadır ve haricive ^.15 tlraretlml!n b'irvlr.kllnden tam«m?n momuriarmı, dış memleketlerdekı farklı şrkll ve şaTt'.ar Mtmda buluntlugu, amele hayatı hakkında kendisini ay•Iparf^lprln yBbp.ncı mrmleketlere kabul et dınlatacak raporîar yazmağa sevkett'rlimM blr çok îrdakflrlıSa, maharct ve >3nwn« mi'.tf. akkıf oleVııgu. bühassa tasıt mektedir, diğer taraftan Müstemlek?ier '•^sıta ve yollprınm ı'n'n't trıllk? »Itında Nezaretile temastadır ve oralardaki !:aldı5ı zaman'ar ko|ulmuş olan bu kftr Ingilizleri kendi çayesi için kullanmaktındlerl ve ksrarnamo lmkümleTlnln bu tadır. Nihayet Zıraat Nezareti vasıtarünkO t!rar! ştiTtîarla hlç blr llglsi bvlnn sile de ziraî anıeleye aid bilgileri top> mamaktadır. Iıyan bu daire 1894 te «Emek Gazetesi Labour Gazctte» ni neşretti. DaGarib bir hâdise Kalay satişının serbest bırakıldıSı ma ha 1887 de ise her seneye mahsus bir umdur. Yalvaçtan t«tnnbula gelip habrrl iMavi Kitab» ile Trade Union denen 'jurada duyan Mu=a ve Tevflk I^lmll lhi Inei'.iz amrle smdıknlan etrafından de»acir dün memlpkctlerlne dönerkpn blr ğev'.i malumat .ıe?rine başlanmıçhr. Tiiktar da kn'av güt'irmek l'temşler, fakat Havdarpi'Bda zabıta tarafından yakn 1896 da çok genişliyen bu teşkilât, Bilanmışlar, mlllî korunma mahkeme^me rinci Dünya Harbi sonunda, 1919 sı•icvkt'dilmlşlprdlr, Mill! korunma savcl'fiı ralarmda «Iş Nezareti» haline sokulblttabl bımları derhal ferbest b.raktırmış muştur. tır. Dün akşam matrraamıza gelen bu lkl okıiTiıcıımuz zabıta tarafından hUkCmetçe Ayni neviden bir gelişmeye Ameriverllen karara ra.'men yakalanıp püerine kelepce vurularak mnhkom<'ye sevkeillmlş kada da şahid olnnktayız. Ilk nüve, olmalarradan çlkRyet etmlçlordlr. Bu şl emekçiler hakkında kemmî malumat kftyet'.erlnde :/rd=n göke kadar haklı ol edinmek maksadile kurulmuş bir tl? dnklan da nmhakkaktır, Dairesi> dir. 13 haziran 1888 tarihli bir kanun Birleşik Amerikaya mahsus bir Güzel bir s«rgi DOn, Usküdar Mltlıatpaşa Kız Enstltü fDepartment Of Labar> yarattı. Biîünde başta Vallmlz Dr, Lutfl Kırdar ve dayette vazifesi yaînız amele sayısma cşl olduğu halde seçkln blr davetu kütlesl aid bilgiler temin etmekten ibaret bulıuzurunda güzel blr sergl açılrruf Te kızlanmızın el emeklerlle hazırladıklan ka lunmıyan bu teşki'ât, en geniş manada dın ve çocuk elblselerl davetlllere göaterl anlaşılan bir içtima! siyaset orjanizas; lerek harkesln takdlrlerlne veslle verlmlş yonudur: Işçilere a;d b ü t işler, iştlr, Bu mücasebetB bir kiF'.m da.vetUlere sizlere iş bulmalar, «mele evlerinin ve gene öSrencllerl» haz:rladıKiarı ne'ls blr hattâ (otel) gibi umumî yerlerin sılıh! öğle yemeğl verllmlştlr. bakımdan teftişi gibi işler bu organıFındık yaği diye gizlicc zeytinyağı zasyon tarafmdan çevrilir. 1890 dan satanlar! sonra fiatlara nezaret, emek ve Bon gunlerde blr çok bakkallann fındıl: jermaye münasebetlerini düzenleme, yağı yerlne pMnukyağı eattıkları rıaber a hattâ alkolizmi önlme... içleri de bu teşUnmıştır. Yapılan takibat sonunda yüzlerce flrma mllll korunma savcüığın» ve kilâta bırakılmıştı. Bugün pek ziyade rllmlştlr, Yapılan tabiiller sonunda bu genişliyen bu teşkilât, kendisine bayağlann pamuk yağı, tattft blr kısmının balık eden Avrupanınkini çok gerilerde da aeytinyajı olduJu anlaşılmiîtır. bırakmış bulunuyor. haberleri Çalışma Bakanlığı n Çocuğumı boğan a Hâdiseler Düşünceler Yazan : Prof. NALINA MIHINA Perşembenin gelişi.,. bir anne daha! Yavrunun cesedi evin mahzeninde bulundu Ziyaeddin Fahri Fmdıkoğlu iâyeti Mahrusei Şahane> den her birinde birer «Salnâme Yıllık> tertib edilmiş, bunlarda iş ve zenaat hayatına dair bugün bile îlim adamlannın istifade ettikleri çok değerli ihsaî bilgiler toplanmıştı. Eğer uzvî bir inkişaf vnkubulsaydı, işte vilâyetlerimizde bu «yıllık> ları tertib eden fmemariyet> ler zaman'.a taazzuv edecekti. Fakat Ikinci Meşrutiyettan sonra bu an'anenin pek devam etmediği görülmektedir. Biraz sonra da bu «Salnâmecilik> büsbütün ortadan kalkacaktır. Inkılâb senelerinde «Kuvayi Mıllıye Ruhu> nun şahlandığı sıralarda «Urauru Iktısadiye Vekâleti> nin bir dairesi, Zonguldak Amele Kanununu hazırlama vesilesile, iççi meselesini ele a'.dı ise de yazık ki devamh bir an'ane bırakamadı, Nihayet 1935 ten sonra «Iş Kanunu> münasebetile yeni kurulan vekâlete nüvelik y?pacağı söylenen ılş Dairesi> vücude gelirilmişti. O halcle uzvî bir gelişmenin ki esasında bütün mües^ese ve teşküâtlarımız için bahis mevzuu olmağa değer yokluğunu nasıl telâfi edebiliriz? Kanaatirae göre eğer yeni kurulacak teşkiîâta, mevcud dairelerimiz nevinden yeni müstehlik memur kütlelerine «kaiemlik> yapacak güzel mobilyalı odalar yerine «adama iş!> formülünün tam aksi olan «iste adam. hem de pek az adam!» parolasmı gergekleştirici bir manzara verebilirsek bu telâfirün yolunu tutmuş olabiliriz. On sene kadar Amonyak imalâthanesinde vukii bulan infilâk önce Istanbul Üniversitesinde kurul mıjş olan «Iktısad Fakültesi» nden y«tişenler, yeni bakanlık teşkilâtmın bu manzarayı almasma hizmet edebllirI«r (1). Medenî dünyanın her tarafmda tıb mensubları içinde ferdî tababeti bırakarak veya onunla beraber içtimaî tababete geçenlere veya iki işi beraber yürütenlere sık sık rastlanır. Bu geçış ve yürütüş kadar tabiî hiç bir şey olamaz. Ferdin sıhhatini düşür.en tıb mensubu, bu sıhhaün boğlı bulunduğu sosyal kadroyu da düşünmek mecburiyetindedır. Bazı hastalıkîara «içtimaî» sıfatının takılması ise sebebsiz değildir. Universitedeki hocalığı esnasmda Dr. Sadi Irmak'ın daima meslekî meseleleri içtimaî zaviyeden düşündüğüne memnuniyetle şahid oîuyordum. Yaptığı ne'ş riyatta sağlık ve sıhhat dava?ım bu zaviyeden görmej'i kendisine itiyad cdinen, bu itiyadm sevkile bir kaç sene evvel siyasî aksiyon sahasmı akademik faaliyet sahasına tercih eden arkadaşımızm vazifelendirildiği yeni işte muvaffak olmasını tsmenni edeüm. (1) Istanbul Üniversitesinin beşincl ve en gene şubesini teşkil eden bu fakültenin tedrisatile yeni kurulan Çalışma Bakanlığmm göreceği işler arasuıdaki sıkı alâkayı ayrı bir musahabede belirtmeğe çalışacağım. Zira on Sene evvel bu yeni fakültenin kurulmasını icab ettiren ayni âmil ve saiklsr, on sene sonra tabiî bir seyirle yeni vekâletin ihdasma zemin hazırlamıştır, denilebilir. HÂZRETİ lerlde dünya barışmı korurnak, milletler arasında çıkan ihtilâfları halletmek, mütecavizi elbirliğiîe yola getirmek gibi işler görecek bir milletler birliğinin anayasasını yapmak üzere toplanmış olan San Francisco konferansı, son gelen haberlere bakılırsa bir hoşnudsuzluk havası içindeymis. Konferans 25 nisandanberi çabştığı halde, pürüzlii davaları halledemedi. Her gün gelen haberler, bir takım mesclelerin hep çıkmaza girdiğinl bildiriyordu. San Francisco çehrinin îstanbula taş çıkaran yokuşlar ve inişlerle dolu bir şehir olıluğunu görmiiştüm ama bu kadar çok çıkmaz sokağı olduğunu bilmiyordunı. San Francisco konferansı, Ikinci Dünya Harbinin barışını kararlaştıracak bir sulh konferansı değildir; Japonya harbi bittikten sonra toplanacak olan sulh konferansınm kuracağı dünya barışını korıımağa ve bir üçüncü dünya harbinin önüne geçecek tedbirleri almağa çalı^an bir konferanstır. Yarınki dünya nizamının anayasasını hazırlamakla meşgul olan bu bir nevi akademik konferansta, işler bu kadar güç yürür ve ikide birde çıkmaza girerse, aşıl barış konferansınm ne kadar buhranlar geçircfcğini. ne vartalar atlatacağını varın, kıyas edin. 1 nunıaralı Dünya Harbinin bansını yapan Versailles konferansını düşunüyorıını. O harb, 1fll8 sene^i 11 inci ayının 11 inci günü, saat 11 de başlıyan mütareke ile bitmişti. O zaman arabca bir izafet terkibile «mukaddematı sulhiye> dediğimiz ilk barış esaslarım gnrüşen müttefiklerarası konferans Pariste Fransız Dış İşleri BakanlığmJa 12 ocak 1919 da toplanmıştı. 18 ocakta da asıl barış konferansı parlak bir torcnle açılriı. Aylar süren konuşmalar ve tardşmalardan sonra barış tasarısı 7 mayıs 1919 da Alnıan murahhas heyetine bildirildi ve Versailles andlaşnıası adını tasıyan vesika 28 haziranda imzalanabildi. Ondan sonra, Avusturya ile yapılan Saint Germain andlaşması 10 eylul 1919 da imza cdilmişti. Bulgaristan barışını tayin eden Neuilly Sur Sc'.ıe andlaşması da 27 kasım 1919 da imzalanmıştı. Versailles andlaşmasınm resm! tasdikı 10 ocak 1920 de yapıldı. Macaristanla im7alanan Trianon barışı 4 haziran 190 de imzalandı. Türkıye ile yapılan Lansanne aıırllaşması ise yillar süren Istiklâl Harbimizin kat'î zaferinden sonra a>larca süren konuşmalar ve tartışmalar neticesinde. 24 temmıız 1923 te imza edilmiş ve boylece Birinci Dünya Harbinin barışı aşağı yukarı 5 yıl sonra tamamlanmıştı. Sulhu sa^lanıak icin geçen bu beş yıl içinde bir bayli harbler ve savaşlar da olmuştu. Ikinci Dün>a Harbi bîrirjcisinden çok daha büvüktür ve 4am manasile bir Dünya Harbidir. Avrupada 5 yıl S ay, 1 hafta sürdüktcn sonra biten bu harb, Uzakdoğuda hâlâ devam etmektedir ve ne zaman bitec^Si de kestirilenıemektedir. Uzakdoğuda da «Ateş kes!» borusu çaldıktan sonra. toplanacrk olrjn barış konferansı, bir çok pürüzlü meseleleri halletmek, kabaran toprak iştilnlarını doyurmak. ayaklaııan tahakküm hırslarını bastırmak zorunda kalacaktır. Dünya, 1939 danberi o kadar karışmış ve bulanmıştır ki tckrar dumlraası kolay olrnıyacak ve Birinci Dünya Harbinin barışı gibi, ikincisinin sulhıına gerçekleşürmek de, galiba, yillar sürecektir. San Francisco konferansına bakarak perşembenin gelişi çarşambadan bellidir, diyebiliriz» Muhammed Mustafa Mıaır Âyan Meclisi Reisi ve esH Maarif N a n n Hüseyîn Heykel Paşa taraftndan arabcası yazılan ve Ömer Bıza Doğnıl tarafından birçok izahlar ve haşiyeler ilâvesile tercüme edilen bu büyük eser çıkmıştır Tanesi cildli olarak (6) liradır. AHMED HALİD KİTABEVt. Nilletvekillerini davet Tekel Genel Müdürlüğünden: Kabataşta tramvay durağındaki yeni binamızın 96/945 cumartssi güuü saat 16 da yapılacak açılış törenine Istanbulda bulunan sayın milletvekilljrimizin eşlerile birlikte şeref vermeleri rica olunur. (TÇ40) CANLI <• TARiHLER OPERATÖR HÂZIM PAŞA 4 HATIRALARI ( Şcyhülettibba Hâzım Bellisan ) 84 yıllık bir tarih Saraylı hanımları ameliyat Centilmenlikte Türkler mi Fransızlar mı? Prens Seyfeddinin Çamlıcadski havuzlu köşkünde olanlar Talât Paşa Veliahd Yusuf Izzeddin Abdülhamidin istintakı.... OPERATÖR GEMİL PAŞA HATIRALARI ( Eskî ve meşhur İstanbnl Şehremini Cemll Topuzln ) FATHTin topuzunu taşıyan zat Operatör mü, imparator mu? tSayei şahanenizde açız» Ali Ferruh 1908 temmuzu Fenerbahçenin Dün satışa arzolunan ithal malları idarecilerinden Cemil Topuzlu'nun isteği Abdülhamid sinek avlıyor... Tıb Gal. Ünyon handa P.agıb E»pahlye dokuFakültesi ve Etfal hastanesi Hafiyeler nazır olamaz. Babanzad« Ismail rr.a tezgâhı sk^arr.ı, Gal. Hazaren cad de Hakkı Fırkacıhk gayreti Talebem Reşid Galib Maarif Vekili olunca.. Burla B'.raderlere motOrlü tuluraba tst. Havuzlu handa Hüsnti Sebere mantar taBütün gazete bayüerinde bulunur. Fiatı 50 kuruşrur. pa, Bahçekapı Selâmet handa Allş Ecglne tıraş bıçağı, Balkapan hacda Mateo Ala. Çıkaran: T Ü R K İ Y E Y A Y I N E V İ Istanbul 1ofa çivld, Blllkat dö sud, slrah nebatl boya, Gal. Tilnel cadc!e?lnde M. G. O. Hal, Vahram Gesara maklne aksamı, bakır bo. Senenin En Güzel Aşk, Genclik ve İhtiras Romanı ru, asbestos salmastra. tazylfe edllmlf aMeşhur Fransu edibi Andre Demaison'un şaheseH monyak gazl, İst. Mercanof handa Mehmed İbrahim Berkmene diççl malzernesl İst. DUslzzade handa Osman Derr.lrere BÜlflt dö =11(1, Gal, Kender handa Hlkmet Ishakoğ'.una çir.ko ü«tübecl Gal. Tahlr handa Koovap T. A, Ş. ye mürdesenk hayranl t^rkal tst. Tchtakale cad 8 de Anado'.u Kontuarma amcr.y\ımlu krom çıpı K5prülü handa Çiftçl Kardelşere naftîlln, İsBütün gene k ı r ' r m ve delikanlılarrn okuması tıklâl cad. 115 de Fan PelteW?e rünlü fc'imaş, Kunıçesme tramvay cad. de Tekstll elzem olan bu fevkalâde heyecanlı, acıklı aşk Tlcaret Şlrketlne moha'.r lphğl, Bahçeîcapı romanmın mevcudu tükenmek üzeredir. Anadolu handa İ7m!r Manlfaturaya far.Uâ. Fiatı : 150 Krş. ARTİST YAYINE\İ Bürhaneddin ve Seniye Tepsmin ve ömer Hayyama aid şimdiye kadar neşredilmemiş bir çok vesikalarla rubailerin en doğru tercümelerini bu eserde bulacaksınız. Tanesi cildli olarak 350 kuruşrur. AHMED HALİD KİTABEVİ SES fT. TİYATROSUNUN OPERETİ Üsküdar Yerli Mallar Pazan yanında Burlyeden guney lllerlrnlze gelrol? bulunan çeklrgelerle savaj devam etmektedlr. Adanada elmdlye kadar 1700 teneke doIUJBU çeklrge lmha edilmlşttr. Merslnde de aynl afet görUldUâünden orada da tedblrler alınmıstır, Giiney illerimizde çekirge mücadelesi YENİ SİNEMA BAHCESİNDE Y 10 Haziran PAZAR ve 1] Haziran PAZARTESİ akşamları A L P A Büyük Operet 3 Perde Kış mevsimİBde SES Tiyatrosunda binlerce ldşinin coşkun alkışlarmı topbyan şaheser. Şlşll kombcrilgiue baglı Lutfl T« Nusret admda lkl poHs memuru Beyolğunda oturan Yusuf Azrak ve Abdullah Arzak adında tran tebaalı lkt kardeşın lkametgab. t«zkerelerlnl tasdlk etmek İçln 14UO llra ruşvet »lılarken suç Ustü yakalanmıçlardır. Suç üsrü kanunları gereğlnce blrlnol toplu mllll korunma mahkemeslne Terllen sanıkların duruşmalan devam etmektedlr. Yapılan sorgularmda sanıklar suçiarını lnkar etmlşlerdir. Bavcı, gelecek oturumd» lddlasuıı yapacaktır, İki polis memuru riişvet alırken yakalandılar iki AngloSakson memleketindeki bu başlangıç ve bu serpilme, aşağı yukarı tyni tarzda diğer Avrupa memleket'erinde de aynidir, Hemen hepsinde basit bir amele istatistiği elde etmek gayesile kurulan «iş daireleri» serpile serpi'e nihayet 1919 dan sonra bir çok memleketlerde müstakil komi?orliklere nezaretlere kadroluk yaptı. Balkan memleketlerinde îtle ajTii seyri görmekteyiz. Hepsinde uvzi bir doğuş ve gelişme müşahede olunmaktadır. Bizde de hemen hemen garbdekine benzer bir başlangıç görülüyor: Birinci Meşrutiyetten (yani 1876 dan) sonra «Vi G Ü ]\ A H SES Tiyatrosumın Operetl ^ BU AKŞAM Saat 21 de Şehzadebaşı „ . TUR AN Büyük Tiyattosunda ve tam kadro ile 3 Y I L D I Z ZATİ SUNGUR SES Bu Zonguldak ve clvarmda kurrpanyalarila blr buçuk aydanberldlr temslller vermekte olan güzlde Eanatkar:arımız Bürhaneddin 1 ve Sen'.ye Tepst dün Amasradan şehrlmize avdet etmişerdlr. Mükemmel blr kadro İle yaz temBİllorU ne başlarcak özere eş sanatkârlar Gügük piyeslnln provaJarma başladıklarını haber •ı'.dık. avdetleri | Ses opereti Adapazanna çîdiyor tlr. Operet tekrar çehrlmlze dSnecektlr. BEYAZ YIKANTR DERİDEN TAKSİM BELEDIYE GAZİNOSU Bu akşamdan itibaren YAZLIK BAHCESİNDE Taz mevsiminin birinci programmı sunar. r Sevlm Sevınc kardeşlerin üçilncü Te son konserlerl bu akşam Emlnönü Ealkevlnde verllecektir. Sanatkkrlar öbür gün Ankaraya avdet edeceklerdir. Halkevlndekl konserde talebe İçln tenıliii; yapılacaktır. Sevim Sevinç kardeşlerin son konserleri Binlerce kişinin SES Tiyatrosunda görüp alkışladığı en zevkli, en neşeli n ve kahkahalı operet. Yerler numaralıdır. Tel: 22127 I tpmsil vermeS üzere Adapazanna g:Ssc«k^ Ses Tiyatrosu cfperetl çarşamba günu teş BİR İKİ SATIRLA ^ TİYATROSDNDA akşamdan itibaren Bayan El Gantaiarı ŞEN ŞAPKA Mağazasmda, seri halinde teşhir edilmiştir. Yenicami No. 46. •A ZENGİN NUMARALAR GÜZEL MÜZİK YENİ ARTİSTLER Saat 18 de komple programla HER PAZAR MATİNE }(. TABIM BAKANLIGINI geçen yıl kurduğu Teknlk Zlraat okullarlle bahçlvanlık okullarma kız kısımlaw da eklenmeslue ve kız ögrencl kabuluue karar verllmıştlr. Bu okullar öuümuzdesl ders yılına kadar genişl«tllecektlr, Aynl zamanda okullara köy sanatları eubesl de llâve edllecektlr. ¥ YERLI MALLAR Pazarları taraîmdan ekmek karnelerlnin T kuponlarlle yapılan basma ve kaput besl dağıtımı lşl bu ay tonunda keEiiecekttr, Yerll Mallar Pazarlarına ( halkın çok rağbet ettlğl Nazllll basmâlarllB kaput bezlerl gelmij ve bunlar dağıtmaya tâbl tutulmuşîur. ^l BİR KISIM jlleplerlmlzln muhtellf Akdenlz llmanlarma seferler yapacaklarını yazmıştık Bu meyanda Necat şllepl de Istanbulla Portsald arasında sefer yapacaktır. Necat, bu ayın 15 lnde limanımızdan dogru Portsalde hareket edecektlr. ¥ TEKEL GENEL müdurlUğü ' teşkllatı içln Kabataşte uzun bir zamandanberl lnşa edllmekte olan binanın lnşaatı bltrclştlr. Blsanm açılıs törenl bugün saat 16 da yapılacaktır, * MAESİLYADAK hareket eden Trabzon şllepl ayın 11 lnde llmanımıza gelecektlr. AKŞAM saat 9 da hayret verici temsillerine başlıyor. Yerlerinizi evvelclen tedarik ediııiz. Tel: 49369 • • Yarın PAZAR saat 16 da MATİNE ^ Î3EŞİKTAŞ Bahçeritıde * YARIN GÜNDÜZ Ismail Dümbüllü tekmil kadrosile Sabriye Tokses ŞOFÖR KIZ Varyete. Tel: 82900 Yarm akşam Taksim Altıntepede Sving Yıldızları K0L0NYASI H Ancak Avrupa ve Amerikada benzerine tesadüf edilecek derecede yüksek bir kalitede olup pek lâtif kokuludur. a n a U EMİNÖNÜ, A O A N GALATASARAY, K A R A K Ö Y SEVİM SEVİNÇ KARDEŞLERİN CUMHUEİ¥ET Nüshası 10 kuruştur. Bu Akşamki Son Konserleri FRİÇ KERTER idaresinde KUVARTET CAZ ORKKSTRASI refakatile Koltuklarınızı şimdiden tutabilirsir.iz. Talebe<e tenzilâ* vardır. Tel 23340 Abone Şeraiti Blr aylıK r Jo ayüR vtı ay:ıi Barlc İçln ean sı 61(10 IçlD Ankara. EMİNÖNÜ HALKEVSNOE Saaf 21 de D i k k a t Gaz°teml7.e gönderllen evıak Te razılat cesredllsln, edllmesls lade olunmaa.