10 Haziran 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

um 22 inc: yı! Sayı: 7475 İSTANBUL CAĞALOĞLU SIHHA GAR. Pazar 10 Haziran 1945 UNUZUN TŞESİNİ EDER Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta fcutusu: Istanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, İdare ve Matbaa kasmı: 2429924290 MVSTAHZEBATMİZ: . PlRlNÇyE HUBVBAT UMtARt Mrl. Zukov anlatıyor Almanyanın çökmesini inîac eden Berlin muharebesi nasıl oldu? "Bu savaş kat'î bir mahiyet taşıyordu. Mareşal Stalin'in emrile muazzam tank ve uçak kuvvetlerini harekete geçirdik ve düşmanı şaşırtmak için bu harbde yeni bir usul kullandık,, Nareşal Zhukov, Hitier'in ölmediğini, nçakla kaçarak bir yere saklanmış olabileceğini söylemekte, Alnan halkına nasıl muamele edileceğini de anlatmaktadır Ikinci seçmenler, bazı noktar ların izah edilmesini istiyor Halk Partisine bağlı olmıyan namzedlere oy veriîecek mi? Milletvekili olmak istiyenlerin programlarını ilân etmeleri bekleniyor! Münhal bultman îstanbul ırilletvekilliği için namzedliğini koymak üzere müracaat edenlerin sayısı gittikçe çoğabnaktadır. Dün de yazıh olarak şu zevat müracaat etmişlerdir: Operatör Cemil Topuzlu, romancı Bayan Nezihe MuMddin, Üsküdarda Tekel İdaresi memurlarından Hıkmet Çeçen, Fenerbahçe kulübü umuml kâtibi Hayn Celâl Atamer, Göztepede Sahrayıcedidde 139 numarada oturan Mustafa Yaltı, Devlet Demiryolları eski muhendislerinden yüksek mühenais Refik Mangıoğlu, sair Asaf Halet Çelebi. Konfsrans sona eriyor Veto meselesinin halli, umumî bir ferahlık doğurdu Veslkalann sy!u!de imi ihHmali var Üsküdar Parti Başkanı Lutfi Aksoy Saa Francisco 9 (Arkadaşı=JJz Do|aıi Kadl telsiîle büdiriyor) Veto aıaselesifiln, Rusyacııı muvîfakatüe ksmsn. karara bağiamriş olmâii lylasser b^ ha'."a yaratmış ve konferans maiıiülsri \ ni ferahlatsuştır. Kosıisyonlar, t e k r i faaîrietle çalışma|a başlamışlardır. TJ» i muiîîiyetle tahnnn edıldxtr.s gore, bü»J tUn İşler, önüıtîüzieki hafta sonuruîaj bit9cektır. Baş^an Tnıraan, konîerîiisı ı bir mıtukla kapatmak üzere San Fran \ ciîco'z.'a gslecektır. Bununla berabar,. vssaı'iin ımzisı torsninln başka bir ta») rJae, bslkı de eylule' bır.a'ülniâsı ilıti» 5 m3.li fazladır. Bunun iki sebsbl varclîrr Eulncisi üç şefin yapacaklın toplaa':nın gecikmiş olması, ikincisi de In?ılteredeki seçım meselesidlr. Zira bu se1 çim, burada hazırlanaa vesaJan rnsc ; l^sçe tasdlk ed!İrae"p derıştirllmssınl intac edobılir. Bunurslâ. beraber, koaisrans, güç işleri nisbstle az zamaiı zarfında bitirmlş telikki oîur.abilir. Veto meselesinde anlasma irleşik Amerika Dış Işleri Bakanı Stettinius, veto meX2İ sclesinde bir anlaşmaya varüdığım haber verdi. Haftalardanberi bir çıkmaza saplandığı görülen San Francisco konferansuun bu haberden Konra işlerini çabuk bitirmesi ve yaruıki barış düzenine esas olacak bir karaıa varması bcklenebilir. Bununla beraber hükümlerde acele etmemek, dış gorunüslere bakıp oze dair aldatıcı duşuncclere kapılmamak lâzımdır. Dumbarton Oaks toplantısı açıldığı gundenberi, bir kısım dünya efkârı, mületlerarası münasebetlere tatbik edilmek üzete hukukî iktısadî bir anayasa hazırlanmakta olduğuna inanmışlar, çahşm»ları daha ri>ade nazariyat bakımmdan gozonünde tutmağa alışmışlardı. Halbuki herseyden önce duruma hâkim oUn politika idi. Politika isc, nazariyeje hiç bağlanmıyan bîr çalışma ve tarhşma alanıdır. Millctler, tnenfaatlerini politika yolile korumaga uğraMrlar. Menfaatler arasında bir uzlaşmaya varıldı nu, hukukî olsun, içtimaî veya iktısadî olsun kaideler. nazariyeler ve prensipler kendiliğinden ortaya çıkar. Muayyen bir milletlerarası düzenini izah hususunda sayııı profe| 6ör ve bilginlerin guçlüğe uğradıği; şimdiye kadar gorülmemiştir. Güçlük, realiteje gore nazariye kurmakta değil, nazariyclere uygıjn bir yaşayış nizamı yaratabilmektcdir. Harbi kazannn büyfik devletler arasındaki menfaat çekişmelcri henüz >atısmadifi bir sırada ilkönce Dumbarton'da. sonra da San Francisco'da toplanan konferanslar, bu îtibarla. oradaki bilgin ve uzmanların dehasından zi>ade, büyük devletlerı karşı karşıya getiren menfaat komplekslerinin uyuşmasına bağlı bulumıyordu. Şimdi üzerinde bir anlasmaya varıldığı bildirilen veto meselesini de hukukî bir gdrüs davası olarak ele almamalıdır. Ayrıhk hcrşe>den önce siyasî idi. Şu halde anlaşma da herseyden önce si>asî olacaktır. Yarınki barış teşkilâtının diizeni »asıl korunacaktır? Ustünkbrü bakıldığı zaman ayrılık noktası bu hukukî soru etrafında toplanmış gibi gbrdniır. Umumî kanaate göre, milletlerarası anlaşmazhklarda güvenlik meclisinin salâhiyeti kesin olarak tanınmalı, o mecliste değişmez üye sıfatile yer alan büyük devleUer de çoğunlukla karar verebilraelidirler. Meselâ Birlesik Amerika ile Norveç arasmda bir ayrılık çıktığı zaman, güvenlik konseji Amerikayı haksız bulursa. dünya barısının koruyucu makinesi Birlesik Devletlere karşı işliyebilmelidir. Değismez üve sıfatile güvenlik meclisinde oturan Amerika, bu sıfatından bturü Ncrveci himayesiz bırakamamalıdır. Sovyet Rusya yukanki teri do|ru bulmamaktadır. Ona göre büyük devletlerin veto hakkı olmahdır. YanJ, Birlesik Amerika «îe Norveç arasında bir anlasmazlık çıkarsa. davayı güvenlik meclisinde görü^ebilmek için bütün değismez üyelerin reyi sart koşulmahdır. Amerika olmaz dedi mi, haklı kim, haksız kim güvenlik konseyi araşhratnamalı. meselenin çözülmesi iki devlete (hakikatte Birlesik Amerikanın keyfipe) bırakılmahdır. Sovyet tezine göre küçiik devletler arasındaki anlaşmazlıklarda da durıım başka türlü olmıyacaktır. Meselâ Bulşaristanla Yuranistan, bir gün bir anlaşmazbğa düşerlerse, konsey meseleye el fcoyabilmek için, değismez üyeler hep birden «peki bakalım» demelidir. Hepsî bu fikirde olur da içlerinden bir tanesi, meselâ Ingiltere «Biz karışmıyalım, ne halleri varsa görîünler!» dedi mi. fcüçük devletler gırtlak gırtlağa da gelseler dünya barı? teşkilâtı yerinden kıOiî'Jıyamanıak zo'U.ıdadır. Bu iki zıd tezi mümkün mertebe banstırmağa çalısan bir üçüncü tez AngloSaksonlar tarafından ileri sürülmüştıir: Herhangi bir davanın güvenlik konseyinde çörüsülmesi için değismez üyeler arasında oy birliği $art olrnanıalı. fakat davalar hakkmda ni' haî karar verilirken büyük devletlere veto hakkı tanmmaiıdır. Gene bir misalle durumu «çıklamağa çalışahm: Namzedliklerini koymak istiyenl«r Bunlardan başka bu arada Şükrü Kaya, eski vali Muhiddin Ustündağ, General Cafer Tayyar'm ya namzedliklerini koyacakları yahud da ikinci seçmenler tarafından namzedlikleri konulacağı söylenmektedir. NamzedUklerini koyanların sayısınm «pttikçe artması, ikinci seçmenler tırafmdan ilgi ile takib edilmekte ve oylarm çok da Arkast sahife 3, Sü. 5 te Japonyada tel Berlinde Müttefik Kontrol Heyetinin ilk toplantısmda bulunan delegeler Moskova 9 (R.) Mare;al Zukov ve Dış Işleri Komiser muavini Vichin=ky Beriınde Rus ve ecnebi basın mümes sillerile bir gorüşme yapmışlardır. Bu göruşmede Rus basm mümcssillerind«n başka Amerikan, Ingitiz, Fransız, Kanada basın mümessilleri de hazır bulunmuşlardır. Once Mareşal Zukov kendisine yazılı olarak ver'len suallere cevab vermiştir. Mareşal Zukov'a sorulan ru?ll«r ara Arkaaı soh.i/g 3, Sü. 2 de Müttefiklerin Japon adalarına bir çıkarma yapmaları bekleniyor Tokyo hükumeti, Diyet Medidnden olağanüstü salâhiyet aldt Sıtma savaşının ortaya Dütı Silivriye giden Sıhhat Mudürü, yoğurt yapan imalâthanelerin hıfzıssıhha esaslarına uygun olmadığını gördü Suriyedeki kargaşahk Yerli halkı, Ingilizler isyana teşvik etmiş.. Marsüyada Arablarla Senegallüer birbirine girdi Paris radyosu 9 (B.YU.M) General Olıve Roget, basm konferansmda önemli bir demeçte bulunmuş ve Suriye ile Lübnanda cereyan eden olayların özetini yaptıktan sonra şunlan soylemiştir: c Suriye ve Lübnanda öyle olaylar olmuştur ki soylememezlik edemiyeceğim. Ingilizler 19 mayıstanberi de'.amlı olarak Suriye ve Lübnanlılara mühimmat vermişierdir. Meselâ 2223 mayıs geoesi 60 Ingiliz kamyonu sozde cSurıye millî ordu> suia silâh getirmiştir. Bu silâhlarla teçhiz edilen Suriyelüer, Suriyedeki Fıansız tebaasına karşı çok çirkin hareketlerde bulunmuşlardır > Londra 9 (a a.) Londradaki resmî mahfiller, dün, Fransanın Şam eski komutanı General Olive RogefSyn Suriye ve Lübnanda Ingiliz subaylaımm tavrı hareketı hakkında ileri sürdüğu iddıalan şiddetle reddetmişlerdir. Arkast sahije 3. Sü. 7 de DOĞAN NADİ Bîr gecede değişen hava San Franciîco 9 (a a ) Buradafci hava bir gecede değişmiş ve kotumselikle endışeden se\nnc ve iyımserliğa geçilmiştir. Yeni mılletler cemıye+inıa kısaca tBirleşmış Mılletler Teskıiâtı» Arkas\ sahije 3, Sü. 4 te Âdalet Divanutda neler aıtlattı? Parıs 9 (a.a.) Genel oturum halinde toplanan yuksek adaiet dıvanınm tahkikat jıomısyonu dün Mareşal Petam'ı tekrar sorguya çekrmştır. Churchill ile bır anla^ma yapıp yapnıadığj sualine, Mareşai, dıplonıatik anla^nıa esrarının açığa vurulamıyacağını soylemiş ve ce''ab verroekten iratina etmiştir. Petain 1940 ta bakanlar kuru.unun mütareke meselesmı inceleyip hıç bir itirazda bulunmadığmı ve bunun üzerme derhal İngilız büyuk elçisıauı vaziyetten haberdar edıldığmi bildırmiştir. Darnand meselesine gelmoe, Petaia, Darnand'ın asa^iş komiBerlığıce tayınine asla muvafakat etaıeıniş ve mus kuvvetlerinın nızsmsu hareketlerıae karşı bır çok defaiar itirazda bulumnuş olduğunu bildirmıştir. Petain'in korrusyona verdiği üç TRuhtıradan birinde Toulon'da intiaar eden gemiler bahıs mevzuu edilmekte v« donanmanın hareket etmesinin teknik bakımdan imkânsız olduğu bildirilmelct*dır. Arkası sohife 3, Sü. 3 ie Japonlardan ele geçirilen Okinawa hava meydanını ziyaret eden Amerikan kumandanlan Londra 9 (B.B.C.) Japon Duet meclisi bugun olağanüstü bir toplantı yapmış ve Japon Başbakanı Suzukl bu munasebetle bir nutuk soylemiştir. Suzuki nutkunda, Müttefiklerin Japon anavatanına bir çıkarma yapmaları lhtunali üzerinde ısrarla durmuştur. Suzukl, Japon toprağmda olacak savaşlarm diğer Pasıfik bölgelerındeki savaşlara benzemiyecegini belirtmiş ve Japon mılletının kuv^'etinden bahsederek onun hükumetin arkasında yekvücud olduğunu ve Japon adalanmn kuvvetle tahkım edıldığmi söylemiştır. Suzuki'den sonra Japon Bahriye ve Harbiye Bakanlan da söz alınışlardır. Bahriye Bakanı da Müttefiklerin liıtimal dahılinde bulunan ılk hareketlerinin Japon adalarına tevcih edilecek bir çıkarma olabileceğine işaret etmiştir. Bahriye Bakanı halen Okinava'da çok çetin savaşlar olduğunu ve Japonlann burada olduğu gibi Borneo'da da çok ustün kuvvetlerle dovüştuklerinı belirtmlştir. fabrikalan hedef tutulmuştur. Refakatslz olarak taarruza geçen dev bomba uçaklan infUâk bombalan atmiş ve bombardımanlarını vasatl bir yukseklikten gıindüz gözü ile yapmışlardır. Hedeflerden her birine 100 150 ustün uçarkaleden mürekkeb gmplar tarafından akın edılmıştır. tngilizler ithamlan eddeniyor! Silivride sıtma yuvası olan bir bataklık kurutuluyor Sağlık ve Sosyal Yardım müdiirü çalışmalarını incelemişlerdir. Kaymadoktor Faik Yargıcı ve sıtma mücadele kam Cemal Şaşıoğlu yapılan işler hakheyeti başkanı doktor Mithat Sili\Tİye kmda yerlerinde izahat vermiştir. Sagitmişler ve olağanüstü sıtma savaşı Arkası sahıfe 3, Sü. 5 te Mr, Ghurchlllin Tekel idaresi yeni yeni demeci bînasına taşındı «Avrupa sulhunun düzenlenmesi, ancak İngilterenin kuvvetli olmasına bağlıdır» leri Okinava'daki Japon gamizonunu iki parçaya ayırmışlardır. Okinava açiğında Amerikan deniz blrliklerine taarruza kalkan Japon intihar uçaklarmdan 67 sı duşürulmüştur. Dört haftadanberi devam eden Okinava savaşlannda Japonlar 60,000 den Arkası sahife 3, Sü. 6 da Okinawa savaşlan sonuna yaklaşıyor Manilla 9 (a.a.) Amerikan kuvvet Tekel l'mum Müdürliığu tarafından tanıir edilerek dün küşad resmi japılan yeni binanın dısarıdan gorünüşü Kabafaşta yapılan Tekel genel mu ti Baskanı Fıkret Pılay, Sıkı Yonelim durluğu binası dun oğieden sonra tı> Komutanı Sabit Noyon, konsoloslar, NADİR NADİ renle açılmıştır. Torende Vali ve Bclc yerh ve yabancı basın mensubları, ressahife 3, Sü, 6 da Arfca»ı sahiie 3, Sü. 4 te diye Başkanı Doktor Lutfi Kırdar, Par Lonlra 9 (B£ C.i Japon hükumsti bugun Divet meclisıne müracaat ederek, olağanüstü durum dolayısile meclisın haız olduğu mali, iktısadi ve idari yetkilerın hukumete verilmesinl Londra 9 (a.a.) Mr. Churchill bu talet» etmiştir. Japon Diyet meclisi, hügün seçmenlere nitsb eden bir siyasî kumetin bu istefini tasvib eylemiştir. demec ne^retmiştir. Evvelâ milletlevBüyük hava akınlan arası polıtıkadan bahseden Mr. ChurWashmgton 9 (O.WI) Mariyan chill Avrupada sulhun düzenlenmjsi adalarında uslenen üstün uçarkalelerve Japonyaya karşı harbin idamesı hu den mürekkeb büyiık bir teşkü, Japon suslarının ancak azımü ve tecrübeli «. anavatan topraklarından Hontu adadamlar tarafından verilebilecek çok smda üç büyük şehrin sınai hedeflerine ehemmiyetli kararlara bağlı olduğııııa taarruz etmiştir. Bu akınlarda Osaka, işaret etmiştir. Mr. Churchill şöyle de Kobe ve Nagoya yakmlarındaki uçak mektedir: < Sovyetler Bırliğile itti'akımız, Birlesik Amerika ile sıkı dostluğumuz ancak samimiyetimizin kuvvetimi'ie bir derecede bulunduğunu gösteraıek suretile idame edilebilır. Milletlerarası Ankara 9 (a a ) Yetkili makamlarpolitıkamızı tamamen şu olaya istınad dan öğrendığimize göre, 1945 vılı yeai ettirmeliyiz: aylık butçe devresı ıçınde 4599 sayüı Ingıliz anavata.iı. dünya işlerinde la kanun gereğınce memur ve hiametlilere gilız milletleri camiasmın ve Ingiliz im yapılacak yardımın aylık mıktan Baparatorluğunun diğer kısıralarile sıkı kanlar Kurulunca 15 lira olarak tesbit bir işbirlıği yapmahdır. Ingiltere dun edilmis ve bu yardımm her ay bu mikja işlerinde mevkiini kaybedemez. Za tar üzerinden nakden veya aynen ve Arkas\ sahtfe 3, Sü. 5 te rilmesi kararlaştırılmıştır. Japon hükumeti olağanüstü salâhiyet aldı Memurlara yapılacak aynî yardım Babamın babası!.. Köprü tahsüdan imi;... Türk maliyesine hizmetler etmi? bir adarrun terunusun mek!.. Ne duruyorsun, rr.ületveküliğine adaylığını koy birader!.. VJ