8 Mart 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

8 Mart 4944 OJMHURIYET 3 Türkiye ve Ingiltere Finlerden sonra Stekiler Bajtaraft Şark cephesinde Şantajcılarm muhakemesi Orfî Idare mahkemesinde dün dînlenen şahidler, maznunların hangi vasıtalara baş vurarak para aldîklarını anlattılar 6Ü bulunduğu halde ticarethanertıize geldi. Boya ışinde gümrük kaçakçıiığı yaptığımız ihbar edüdğii kaydıle. «Orfi îdare Komutanlığı» uaglıklı ve altı ımzalı resmi bir kâğıd gosterdL üunu o. kudu. Hatınmda kald'ğına nh^arcn gümrük kaçakçıiığı yaptıgımız yazılmıştı. Maznun Suduri bunu söyleyjıce babamm 87 yaşında bir ıhtiyar oîduğunu soyliyerek, işitirse öleceğim ilâve ettim. «Bir kolayına bakarız» dedi. Ben de babamın heyecandan ö'eceğını düçünerek, «ne istiyorsunuz?» diye sordum. Hatırımda kaldığına nazaran dort yuz veya beş yüz liraya mutabık kaldık. Parayı verirken y3nımda da k;m. se yoktu. Yazıhanede yalnız ikimiz vardık. Yukanda söylediğım Örfî İdare başlıklı kâğıdı maznunda görünce süphe etmedim. Hüvıyet varakası veaaıre aramağa lüzum görmedim.» l tnci tahtfede inlerden sonra ötekilerden maksad Rnmanya, Macaristan v BulgarUtandır. İngüiı radyosunnn sözcülerine göre, bütun bunlar, Finlerin neye karar vereoeklerini bek Bcutaratt l tnct sahıjeae be sürüklenmiyeceği şartını ihtiva ey Byorlardı. Halbaki hâdiseler bnna da üzerinde vakl olduğu hatırlatılmakta ve lemektedir. Bugün, bizzat Türkler, ceimkân vermiyor. Çünkii Sovyetlerin muahedeye dün olduğu gibi bugün de nub cephesinde Rusyaya (ve hatta diğer Lwow Odesa hattını tehdid «tmelerl, sadık kalmak hususundaki kuvvetli az Müttefiklere) yardım etmekle bir harb yahud bn hattı büfül kesmeleri fizerlnı mimiz bilhassa tebarüz ettirilmektedir. tehlikesi karşısmda kalabilecekleri idvaziyet büyük bir defcişiklik *eçirecek, Diğer taraftan memleketimize ticari ciiasını öne sünnektedirler. Sovyetler Balkanlan ve Karpatlan d o | sevkıyatın da durduruldugu eklindeki Türkler harbin başındanberi tarafsızrudan doğnıya tehdid edecek ve Balkan haberlerin dogru olmadığı, aralannda lıklarını itina ile muhafaza etmişlerdir. lılarla Macarlar mukadderatları hak petrol bulunmak üzere muhtelif ticaret Bu hususta millî menfaatleri gereğince Pleskau şimalinde ve Narva yakm. kında karar vermege dahi imkân bula ve ithalât eşyasının limanlanmıza gel hareket ettiklerlni söylüyorlar. TUrkler mıyacak hale feleceklerdir. mekte olduğu anlas.ılmak.tadır. tarafsızlıklan dolayısîle her Iki taraftan larmda tank ve savaş uçaklarile desBu yüzden İnçfliz sözcölerl Rnmen70 80 kadar İngiliz teknlsyenlnm aldıklan harb malzemesioin bir harbe teklenen Sovyet taarruzları. kumbaraleri, Macarlan ve BnJgarîan şhndiden memleketimizden aynlmasına hususi bir girişebilmek için yeter olmadığını. Müt cılarımızm inadlı mukavemetile dur. Almanya aleyhine dönmeğe davet edl mana atfetmenin yertnde olamıyacağı tefiklere gösterebilecekleri kolayiıklann durulmuştur. Yapılan karşı taarruzUr, yorlar. Ingiliz sözcülerinin davetl blı da belirtiliyor. Aynlanlar muayyen bazı kendilerini ister Ist^mez harbe sürükli başarıh olmuştur. hayli şümnllüdür. Çünkii Mihverin bü islerl yapmış olmağa gelenlerdir. Buna yeceğini ve Almanlann ne kadar sıkışık 750 bm kişilik Aİman ordusu tün müttefiklerini bir an evvel karar mukabll muhtelif sahalarda blr çok İn durumda olursa olsun Türkiyenln başlıca ric'at halinde imiş vermege ve bugün yaptıklan işin tam giliz mütehassısı memleketimizde vazlfe yerlerine hücum için kâfi dereceda bomMoskova 7 (a.a.) Reuter: Cephe. zıddmı yapmağa davet etmektedirler. görmeğe devam etmektedirler. ba uçagı bulabileceklerini söylüyorlar.» nin cenub kesiminde Aİman ordularıBulgaristan, derhal Ynnan topraklarnu Mr. E d e n b e y a n a t t a b u l u n m a k t a n Gazete çunlan ilâve ediyor: na pahalıya mal olan iki büyük karşı boşaltacak, Bnlgar fırkalan Mareşal imtina ctti «Haklkatte, Türkîer kendi iştirakleri hücumda bulunan von Manstein, bu Tıto'ya katılacak ve Almanya De dövüşLondra 7 (a.a.) Avam Kamarasm ohnaksızın muharebenln kazanılmak ü akşam hemen hemen olmuş bitmiş bir mege başlıyacak. da, Türkiyeye İngiliz harb malzemesi zere oîduğunu müşahede ediyorlar ve blr layla karşılaşmış ve cenub cephe?inMacarlar, ya Almanlan arkalarmdan sevkıya,tının âurduruiması hususunda kısım fedakârlığın kendi taraflarır.dan deki mevzilerinin birer birer, etrafın. vurmağa girişecekler, yahud Mareşal bir niyet mevcud olup olmadığını soran ödenmesi için hiç bir sebeb görmüyorlar. da çöktuğünü görmüştür. 5060 tümen Tito'ya yardım için çare arayarak bu bir meb'usa verdiği cevabda Mr. Eden Bu işte lüzumlu istikajnet seçmek kenkadar ve topyekun 750 bin kisi tahmin lacaklar, Rumanler de onlara dormadan «bu hususta şimdilik söyliyecek bir ge dilerine aiddir. Ancak harbi bir an evvel olunan buradaki Aİman kuvvetleri, sona erdirmek ve onun yerine banşı iyardım edecekler! yim yoktur» demişür. eni ve büyük bir ric'at zorunda kalkame etmek için Türklerin yardımlan İngiliz sözcülerine göre, Balkan nıilİngiliz gazeteleriain neşriyatı mış bulunuyorlar. Zhukof kuvvetleri, letlerinin hayatlannı knrtarmak için Londra 7 (a.a.) «Manchester Guar temenni edilebilir.» kendilerine yol açaa ağır tanklardan Macar matbuatuun miitalealan tek çare varsa, o da ancak budnr. Tok dian» gazetesi başmakalesinde şoyle <ühücum koUarıle Budapeşte 7 (T.P.) Bugün ilk defa mürekkeb kuvvetü «a hepsinin Istikballeri tehllkededtr ve yor: olarak, hemen bütün Macar basıni dün ileri hareketlerine devam etmışler yarın birl de hiç bir hak iddia edemi«Türkiyeye, İngiliz ve Amerikan harb yecek hale gelecektir. Bu yüzden bütün malzemesi verilmesmin durdurulmuş, ol Türk İngUiz münasebetlerinden bah e iyıden iyiye hırpalanmış olan düşbu milletlerin fırsatı ganimet bflmeleri ması, Müttefik ümidierinin hiç olrnazsa setmektedir. Bu meyanda «Magyar Ors maıu. tahrib edümiş veya hasara uğrave ona göre hareket etmeleri icab edi şimdüik gerçekleş,med;ğini kafi derecede zag> gazetesi ezcümle şöyle yazmakta .ılmış Aİman harb malzemesile doiu ir arazide geriye dogru sürmüşlerdir. yor. Çiinkü bu sayede harbi kısaltmak gösterır. Geeçn yıl sonunda yapılan Ka dır: Sovyet ordularının açtığı gediğin geve Müttefikler arasında yer almak im hire toplantısından 6onra Türkiyeniiı «Görünüşe nazaran, İnglltere Balkan kânını elde etmiş olnriar. Yoksa istik münasib zamanda Müttefiklerin yanıba meselesini daha büyük bir süratle hal nişliği, von Manstein'in, müessir bir karşı hücuma geçmek İçin kuvvetltrini balleri karanlıktır ve akibctleri fecidir. şmda harbe ginnek: kararını verebllece letmek gayesini gütmekte ve bu hususAcaba İngiliz sözcUleri bn milletlere ği veya hiç olmazsa Müttefiklere Al takl sabırsızlığının bir neticesi olarak toplamasmı zorlaştırmakta ve diğer AL acıdıklan için mi bn ögudleri veriyorlar manyanın hezimeuni çabuklas.tıracak Türkiyeye tesir etmek için daha şiddetll man ordularını tehdid etmektedır. Duum. ikinci, üçfıncü ve dördüncü Ukyoksa daha başka bir saik mi onları bn kolaylıklar göstereceği düşünülmekte idi teşebbüslere girişmiş bulunmaktadır. ayna ordularının hücumlan Ukrayna. şekilde söz söylemeğe tcşvik ediyor? Londra basmının kullandıgı sert Usana Dogu cephesinde Buslar mütemadiyen laki çıkıntıda toplandığı zaman ümidBngün grae çarpan bir hakikat, Miit geri atıldıklan devirlerde, Almanlar ta ragmen, Türkiye tarafsız!ığını ısrarla tefiklerin başkalarmı harekete geçinnek rafından Türkiye üzerinde çok şiddetli muhafaaa etmektedir. Türkiye bu husus izleşebilir. Buradaki Aİman kuvvetleri sayesinde harbi kısaltmak ve netlcede bir tazyik icra ediliyordu. Türkiyenin ta ta kendi noktal nazarına gfire harekel ^umanya üzerinden ikmallerinı ycpaAlnıanyayı çemberlemek istedikleridir. rafsızlığı ile meydana gelen ve Alman etmektedir. Bu harbin tecrübeleri (îöeö lilmektedirler. Berlindea verilen mütemmim İngUiz sözcülerinin dediği yapılacak ann önünde yükselen manlanın, Müt nünde tutuldugu takdirde de, TürkiyemaJumat olursa, Balkanlarda ve Macaristanda tefikler için kıymetli bir yardım teşkil nin bu hareketine gücenmemek lâzımAlmanya aleyhinde harb başhyacak ve •ttğinl inkar etmek haksızhk oiur. Bu dır. Bilhassa İngüterenin bugün harbe Berlin 7 (T.P.) Aİman Başkuman. Müttefik'er kolaylıkla ilerliyecckler, ko nunla beraber, 1939 muahedesinin metni gird'gi anda güttügü hedeflerden ırayri anlığı sah günü sabahı dahi Şepetovka laylıkla yeni ihrac hareketleri yapacak baki kalmaktadır 3 u muahede, Türki emeller pesinde koştuğu da teemmüle lolaylarında cereyan eden çok |iddetli lar ve kolaylıkla Almanyayı çemberliye 'enln Rusyaya karşı yapılacak bir har de&er bir hâdisedir.» nuharebeleri çok büyüs bir alâka ile ceklcrdir. lllltltllMMIlUMM»».*........» akib etmektedir. Cepheden en son geHulâsa Müttefik'.er hâdiseleri kendi en rapcrlara göre, Sovyetler mütejnaistekler! lehinde kullanmağa çalışıyor ve .yen yeni ve taze zırhlı teşkiller ve muvaffak olmayı da mnnyorlar. piyade kuvvetleri süterek cenub batı Acaba muvaffak olurlar mı? stikametinde yarma teşebbüsünü neti. Vaziyetin askeri dnrnma bafclı oldofn :elendirmek istemektedirler. Bu bölgede Londra 7 (a.a.) Amerikalılar tara harekâta sürülen Sovyet kuvvetlerinin şiiphe gölürmez. Askerî durum, Balkan mllletlerini ve Macaristanı tehKkeH bir Churchill'in oğlu bu heyetle fından dün Berline karşı yapılan ilk dedce üstünlüğünü gösterebilmek için, büyük gündüz akınında 1000 kadar ağır hale scvkedecek ise bu miüetlerin kenbir Aİman piyade tümenine karşı Sovbomba uçağından mürekkeb bir kuvvet temaslar mı yapıyor? dilerinl korumak için yeni bir faaliyete yetlerin iki zırhlı kolordu ile tecavüze A\Tupayı kaplamış ve Alnnn başşe^rine geçmelerf beklenebülr. Fakat bu milletgeçtikleri tebarüz ettirilmektedir. Işte lerin dün beyaz dediklerine bugün blrLizbon 7 (TP.) Bugünlerda Porte. kadar kendlne yol acmıştır. Yüzlerce bu bölgede Sovyet zırhlı kuvvetleri, av uçağı hedef yerine kadar Uçankaledcnbire kara demelerinl de beklemek kiz üzer.nden geçen, Yugoslavya mülteci Aİman piyade tümenlerinin bazı birmanasız olur. Bunu yapmak içm bn hükumetl azaslndan ikl zat, Kahireden lere ve Liberatorlara refakat etmiştir. liklerini ezıp geçtikleri halde. diğer ml'letlerin her eşyden en son ttraidi de Londraya glderek sabık Kral Piyer ile Dünkü taarruz. resmî üsanla «toplu bir birlıkler Sovyet piyade kuvvetiennin Tito ve dolayısile İngiltere jle Sovyet zafer» olarak vasıflandırıîmıştır. Mütekesmeleri icab eder. arrızlan önlemek için yüzlerce Aİman zırhlı kuvvetler ile irtibat temin etme. usya araslnda bir anlaşmaya varılmak Finlerin snlh yapmalan bn mffletierin av uçağı havalanmış, Zuldeıree körfe sine mâni omuştur. Bu sırada iiüdafimidini kesme|e yardım edecek en mü üzere yapılacak . müzakerelere işt.rak zinden Berline kadar ve dönüşte bütün faa hatlarımıza dahil olmuş bulunan essir vasrtalardandı. Fakat Finler hâlâ deceklerdir. Şayi olan bir habere göre, yol boyunca çarpışmalar olmuştur. Sovyet zırhlı kuvvetleri tank.'avar basulh yapmadılarsa da snlh müzakerelp Churchill'in oğlu Randolph Churchiii'in Amerikalılar, 68 bomfca ve 11 av U taryalarımız ve diğer zırhlı silâhlorı. Yugoslavyadan avdet edip etmediği ve rini de kesmediler. Onlann yapacakları çağı kaypetmişler ve en az 123 Aİman mız tarafından çok ağır muharebelere snlh, harbi kı&a'tmak ve Almanyayı rads Moskovadan izam edilen askerj icbar edilerek ağır kayıblara uğratılmışmuıahhas heyetile temas edip etmedığ! uçağı düşürülmüştür. çemberlcmek bakımından hâlâ eski deAlmanlar. bu hareketin en büyük ha tır. Bu meyanda LemergTarnopol dehenÜ7 malum olmamıştlr, ğerini mohafaıa etmektedir. Müttefikler va çarpışmalanndan biri olduğumı söv miryolu üzerinde bulunan Prosk:>rcv'a yaptıklan propagandalarla bu snihun Yugos'avyaya bw Sovyet askerî lemekte ve Amerikan teşkillerinin en kadar sarkan bir Sovyet zırhlı kolu değerini düşünnek istiyorlarsa da bn heyeti gönderildi büyük kısmmın Berline ulaştığmı ve istıhkâm kıt'alarımız tarafından göğüs propaçandalaruı tesirsiz kalacafrı muKahire 7 (a.a.) Tass: İzvestia nıuha. şehrin merkez kısmı üstünde uçtuğunu göğüse cereyan eden savaşlar netinehakkaktır. Müttefiklerin küçük mi'letsinde imha edilmistir. Cephenin bu lirinin bildlrdiğine göre, General Kor kabul etmektedirler. lere karşı durumnnn Finlandiya ile yaBerlinde saat 13 ten az sor.ra teh1:V° kesimini tutan tümen çok üstün düş. teev'in rlyasetinde bulunan bir Sovyet pacaklan snlh belirtecektir. Onnn için Çaıpışmalar 8300 man kuvvetlerinin önünde dün 10 kiskerî heyeti, son günlerde Yugoslavyaya iîsreti verilmistir. Rumanya, Macaristan ve Bulgaristanm. •armlş ve Yugoslav mlllî kurtuluş oidu metre yüksekliğe kadar çıkan muh'el'f lometre kadar geriye alınmıjtır. Müyeni bir teeşbbüse girişmeden bn snlhn su kumandanı Tito tle temasa girmişür. dafaa hatlarımıza giren müteaddid düşbekliyecelkerlni tahmin etmek, zanneman birlikleri ile çok kanlı savaglar deFransa dağlanndaki eneral Mihailovîç'ln bir mesajı deriz kl, daha do*rudur. Harbi kısaltvam etmektedir. manın yolu, küçük millet!«rin haklanm New.York 7 (a.a.) «United Presst tethiş ordusu tanımaktır. ajansına blr mesaj göndererek Rusyanm Par's 7 (TP.) «Haute Savoie, viömer Rıza DOĞRUL Finlandiyaya teklif ettiği sulh şartlarl l ^ Franslz polis kumardanl a>ay p Lelong, bu havalide tethişçilerle takri. .m bilhassa Yugoslav halkl üzer'nde çok l ben bir ay önce vuktıa gelen ! Baştarafı I tnci sahifede ena bir tesir yaptığlnl. bu şartların kahakkmda Paris basin mümes=ireTİne Lâyihada köylüye dağıtılacai toprakıdslz şartsiz teslim prenslpine uygun ol malumat vermiş ve ezcümle şöyle delarin satın alınma veya devlet araz.sinin Bratisldva 7 (T.P.) Stovakyanın madığını ve Yugoslav milletinin Yugos mlştlr: tevzi şekline aid esa&ll fikirler bulunbaş şehri Bratislavanın, halkın kendi is avyaya çok fenalık yapmış olan Maca« Daha yapılacak iş'miz çoktur. Filtegi ile boşaltılması için hükumet tara istan ve Bulgaristanln şarta bağlı bü hskika dağlara çekilmiş olan «GizH maktadlr. BEşvekillmlz Şükrü Saracoğlu bugünfmdan yapılan davet, sükunet ve itiesüme muvaffak olmak suretile ıka et. tethiş ordusu» nun çok tehlikeli olm?sl. kü gazeteciler toplantısmda sorulan bir dalle karşılanmıştir. Bilhassa Slovak na rsğmen, etraftan kusatllmi'lardır. hükumetinin bu hususta fakir halka İklerl cinayetler için mükâfata naıl ol Bütün çetecl gruplarile savaşılmr.kta'iir. suale cevaben bu mühim kanun lâyiha. tahsis ettzği mühim mebl&ğ, memnuniyet marnalarınl çok arzu ett'ğini bildirmjş Birkaç hafta önce açllan bu savaş, çetin sınin bu devre içinde Millet MecÜsine veri'eceğini beyan etmiştir. uyandırmıştır. d ; r ve uzun süreeekt'r » İngiliz basınınm lisanı bariz şekilde yumuşamağa başladı Krivoiroğ'un iki tarafında kıt'alarımız çetin çarpışmalarla dün de Bolşevikler tarafından yapılan taarruzları püskürtmüşler ve açılan gedikler önünde Sovyet kuvvetlerini durdurmuşlardır. Zvenigorodka ve Şepetovka kesimlerinde giddetli savaşlara durmadan devam edilmektedir. Kıt'alarımızın azamî karşı taarruzlarile önîenen şiddetli düşman taarruzları, tümenlerimızin mu. kavemeti yüzünden akamete uğramaktadır. Şepetovka cenubunda 41 Sovyet tankile 29 top yokedılmıştir, Sovyetler dar bir cephede kademeli taarrua'.arla yarma teşebbüslerine devam etmişlerse de bunların hepsi inadlı savaşlardan sonra akamete uğramştır. Amerikalı sanatkârlar geîdiler I Baştarafı 1 inct sahifede geldiler. Suduri, örfî İdare Komutan. üğı emir subayı oîduğunu söyledi. Hüsameddin de Emniyet ivlüdürlüğünde sıvil memur oîduğunu söyledi. Suduri, çantasını acarak «orfî İdare Komutanhğı> başlıklı bir kâgıd gösterdı. Para kaçakcılığından cezamı çekmıs isem de benun gıbılerın ö r ü idare mmtakası harıcıne çıkarılacağını bıldırdı. EHndekı kâğıdda ismimi gördüm, daha fazla heyecanlandım. Sudurî, eğer iyi bir tahkıkat yapıhrsa lsanbu!da kalabiie. ceğımi söyledi. Hüsameddın de «aıama bunun için fedakârlık ister» dedi. Ben de ö r ü İdare mıntkaası harıcine çıkmaktansa. razı oldum. 600 lira istediler. 200 liraya sulh olduk.» Eğer paraca (edakârhk editirse ifadesi mağazaua ahnacakmış İkinci şahid. Beyker şırkeünın mensucat kısmı müdürü Herant TeÜâlyan. kendisinin yalmz Suduri ile Hüsamed. dini tanıdıgı kaydı, bunlarla nasıl karşılaştığım anlatü: : 1943 senesınin yaz nıevsiminde îir gün saat on beş raddelerinde maznunlardan Suduri ile Hüsameddm gelerek, hep beraber yazıhanems girdik. Suduri. hüviyet varakası çıkararak ö r . fl Idareden geldiklerini büdirdi. Baktım, mühür ve fotograf tamamdı. Varakada Suduri diye yazıh idi. Kendi. smin yaver kordonu da vardı. örfî tdıreden geldiklerine inandım. S:vıl memur diye tanıtılan Hüsameddin de Hüvıyet varakası çıkarmağa davrandı ise de inandıgımdan mâni oldum. Benim ihtikâr gibi gayri meşru işler yaptığınıdan örfl Idareye götürülüp ifademin ahnacağından bahsettiler. Korktum. Eğer paraca iedakârlık edersem, ifademi ma. ğazada alacaklarmı söyledüer. İki üç bin liradan dem vurdular. Ben yanımda 1500 lira bulunduğunu, başka param ol. madığını söyliyerek bu parayı masanm üstüne koydum. Ikisinden hangisi aîdı. tarkında değilim.» Bu şahidin iiadesine karşı. Suduri ve Hüsameddin bir hayli itirazda bulundular. Müddeiumumilikçe de bu iki maznundan muhtelif cihetlere dair izahat istendi. Vaziyet etraflıca tesbit edildi. Varlık vergisinden kurtarmak için 500 lira Yugoslavyaya giden Sovyet heyeti Almanyadaki hava meydan muharebesi Üçüncü şahid olarak dinlenilen Dör. düncü Vakıf hanında TellâUık işicrile meşgul tüccardan Bahar Peres; «ben yalnıa Suduriyi tanınm> dedi ve varloıi vergisinden kurtulmak için 500 lira verdiğini söyledi. tkinci celse öğleden sonraki ceUede çağırılan çaiıid; Dördüncü Vakıf hanınm asma katmda sarraf îshak Çaresi; sorulan sual üzerine para kaçakçılığıudan üç aylık bir mahkumiyeti bulunduğunu, maznunlardan Suduri ile Hüsame<idini tanıdığım söyleyip, şunları anlattı: « 1943 ağustos veya eylul ayında bir pazar günü karımla evımde otururken öğle üzeri Suduri ile Hüsameddin Finlandiya Sovyet Rus Rıza Tevfik'in aşSığı dava yaya mukabil teklifîer yapmış Baştaran l tncı sahifede line gitmemiş oîduğunu ilâve etmiştir. Alınan başka haberlere göre, Fin parlan'entosu azalarının ekserlyeti Rusya ile yapılacak müzakerelerın süratle bitmesine taraftar bulunmakta, ancak Hangoe deniz üssü meselesinin müzakerelerin t e . me'.taşı gibi telâkki edildiği söylenmektedir. Misafirler Haydarpaşa istasyonunda Müddeiumumilik, maznunlardan Na. I Meşhur Amerikan mezzosopranosu, zımın tahkikat sırasında samımî ıtıraf, Edwı n a Eustis ve tanlnmı ? Amerıkalı larda bulunduğunu, duruşmada ise . , 1 ... , * , ı • • ı vanlst Marlan Crewley ile birhkte dun oğle vakti Toros ekspresile şehrimize maddî veya intıbaını , .. . . . tında kaldığı manevl tazyık's tesir al. ! . . , . uyandırdığını, gelmıştir. Sanatkârlar, Haydarpaşa istas* bu itibarla onun diğer maznur.lar sa yonunda Amerikan haberler bürosu er« londan çıkarılıp yalnızca ifadesnin a. kânı ve Beyoğlu Halkevi mümessillerl unmasını lüzumlu göriüğünü ileri su tarcfmdan karşllanmışlardlr. rerek, bu yolda istekte bulundu. SuduArtistler. istasyonda kendilerlle görü. ri «muhakeme alenidir, huzurunauzd3 şen bir arkadaştmıza, ikinclteşrinde Aifadesi alınsm» diye itiraz ettı. Heyet, mcrikadan ayrıldlklarmı, be şaydanberi müzakereye çekildi. bütün Afrıka şehirlerıni dolaştıklarını; Kısa süren bir müzakereyı nıüteakıb, burg ; arda sivil halka ve askerî teşekküL mahkeme. müddeıumumilığm isteğını lere 75 konser verdikleriru söylemlşler. kabul ettiğini bildirdi ve bu celiede dir. Mis Edwvina Eustis memleketimia diğer maznunlar dışarıda bırakıhp. Na. hakimdaki tahassüslerinl şu suretle anzım salonda yalnız dinienildi. latroıştlr: Müddeiumumilik. Nazımıa vicdanın. « Türkiyeye ilk defa geliyorum. Türk da uyanan nedamet tesirıle tfchkikat musikisini hiç duymadlm. Adanadan gesafhasında açık kalble işin iç yüıünü çerken tesadüfen parçalar ddr.lemek ıfadelerile aydınlattığını. fakat duruş İmkâmnı buldum. Edindiğim i!k kanaat ma safhalarında her halde bir araya su oldu: Musikiniz blz.mkina hiç bengeldiği diğer maznunların iğfaline ka. zemiyor. Türk musik'.sini.ı tonlarl daha pıldığım, ifadesini değiştirdığini belır fazladır. Burada, çok merak ettiğim terek «eski ifadeleri okunsun ve haku Türk müzikile de daha fazla temas etme kate rücuun kendisi içm maddî ve ma ir!?£ninı bulacağlm.» nevl hayırh olacağı hatırlatılsın» dedi. Mis Edw:na, son zamaalarda klasik Nazımdan soruldu. Kendisi. bunlarla musiki yerine halk musikisine doğru bir işbirliği etmediği, beşinci asliye cczcda cerevan olduğu; Amerikada bu cereyana kâtıbken elinde meşhur Ford davası verilen ehemmiyetin deecesi etrafmda nın dctyası bulunduğu halde. Hüsa arkadaşlmızln sorduğu suale de şu cevabı meddinin kendisine gelip de malumat vermiştir: toplamağa yeltenmelerıne. ağız aranıa. «»• Evet, halk musikisi de klssik musilarma karşı eğer suıniyetı olsaydı bu ki arasina girecektir. Hatta buna misal işin içyüzüne dair malumat vermesi de verebiliriz. Bir İki nesil evvel söylelâzım geleceğini, halbuki hiç ipucu nen jarkllar elân halkın eğzlnda yaşa. vermediğini söyledi. Bu arada m?znun maktadır. Bu nağmeierin gelecek nesillardan Süleymanın, içlermde «en kur. lere de İnt kal edeceğine şüphe yoktur. du ve hilebazı> bulunduğunu ortaya Bu suretle klasik musiki gibi halk muattı. Okunan ifadesinds şebekeye dair siVîsi de ebedileşecektir.» verdiği uzun boylu izahata gelince; Sanatkârlar dün akşam Saray sinema» tahkikatm ilk safhasında çok şiddetli sında zelzele felâketzede'eri menfaatina , heyecana uğradığmdan bu ifadeyi gaş bir konser vermişlerd;r. Konser şehrikın bir halde verdiğiui, burada ise el. mizin seçkin bir sanatsever kütlesi tara«| bette sükunetle ve düşüne düşüne va flndan dinlenmiş ve Amerikalı artistler| ziyeti izah ettiğini ifadesine kartı. Maz takdırle alkışlanmişlardlr. nunlarla derece derece tanışıklıkları etBugün öğleden sonra da saat üçtftj rafmda kendisinden malumat alındı. T?ksim kazinosunda bir konser verile. Maznunun diğer maznunlar gıyabmda cektr. sorgusu bitince dışarıda bckletilen mazAnkaraya gelen Macar nunlar tekrar içeriye alındı. Gıyablarındaki muhakeme zaptı aynen okundu. piyanisti Saat an yedi buçukta, mahkeme m u . Ankara 7 (Telefonla) Tanınmış hakemenin diğer şahidler dinlenilmek Macar piyanistlerinden Enuö Datıiel üzere bırakıldığım ve maznunlnrdan Budapeşteden şehrimize gelmiştir. Peş ; Menda'nın yeni tahliye isteğinin redde te Konservatuarmda profe.ör olan b u j dildiğini bildirdi. Muh3kemenin devamı; eenc Macar san'atkârı bu gece 21,45 tej martın onuncu cuma günü saat on dört Ankara radyosunda bir konser verdi.| buçuğa kaldı. önümüzdeki cuma günü saat 15,30 da Devlet Konservatuarmda da bir konser verecektir. San'atkâr Istaiibulda Kızılay tarafından zelzele felâkctredeFılozof doktor Rıza Tevfığin şiirleri leri menfaatine tertib edilen bir mü. nin, müsaadesi almmadnn neşredi.d ği samereye istirak edecpktir. İddiaslle, «Rlza Tevfiğln hayatl ve şHrleri» adll kitabl derleyen Ramazan Ar. kln ve neşreden Necmi aleyhine açtlğı da\aya dün dördüncü hukuk mahkemeŞehir Tiyatrosu Komedi sinde başlanmıştlr. Dava buyük b:r dinleyici kütlesi tarafından takib edilmiş. kısmında bu akşam temsiline Maznunlardan Nâzım yalnız olarak tekrar sorguya çekildi | «Ayarsızlar» tir. Kotka şehri yeniden bombalandı Toprak kanunu Braüslava boşalfılıyor Evet ama ameliyat tehlikeli şeydir. Eğer insan severse resim de öy'edif, hangi noktadan tehlikeli oîduğunu bimiyorsun. Mum lşığlnda mutlaka pek nıecslsiz halim var... Sonra tatll bir dille: Nekadar gencsin hemşirem, nişanUm! dedi. Çok zaman sonra bu kelime'erin Can. tique des cantique de yazllı oîduğunu hatlrladtm. Seni öpeyim mi? diye sordu. Eger istersen öpeceğim. Yerinden kımildiyordu, Ben ona gid<?yim, diye bekliyordu. Şövalenjn yere vuran gölgelerini geçtiıu ve kendimi kollarlna attlm. HayaUmda verdiğim ve aldığin buselerin en canhsı ve en unutulmazı bunlardl. Aceta beni iterek klsık blr sesle: Pardon! dedi. Döşeme ayaklarlnin altında çltırdıyor ve dişarinin taze havası bir el gibi yüzüme dokunuyordu. Arabaclyl uyandır. dık ve yola çlktlk. Ay henüz tam yuvarlak halcle değildi. bununl.i beraber çok parlaktı, Sisin arasmdan çıkıyor; boylu boyuna geçtiğimiz parkin beyaz duvar. ları üstünde, insana Japon gravürlerin; hatlrlatan incecik dallar çiziyordu. Biraz sonra bir kiliseye bltişik bir kahvenin önünde durduk, içeri girdik. Uyuklayan sarışln bir 'îlz, iki palmiyentn araslnda şeker tanelerini sayiyordu. Bir köşede kâğld oynlyanlar vardl. tyi temlzlenmetniş bir garson, bir masayl temizler gibi yaparak bize kahve ve çörek getirdi. Charles bana eocukluğundan, 9 paaıan Roman: 36 VİCKİ BAUM teki kilisenin saati dördü çaldl. Kahve. bir köpeği olduğundan, aüesinin bahçe. sindeki incir ağaclndan bahsetti. Bitişikden çlktlk ve yolumuza devam ettik. Mehtab sararmiştı, boş voüarda ilk tramvaylar kayıyordu. Arabacı uyandı ve hayvanlarının biraz dinlenmesi lâzım geldiğini söyledi. Arabadan indik ve yayan gezintiye çiktık. Kulaklarim yorgun'uktan çınlıyordu Ona bir çok şeyler söylemiş, bütün ruhtanu dökmüş, onun ruhunu» aramlştlm. Gök sararmış, ince bir sis ağaclara takllmlş, kaldlrlmlar aydlnlanmiştı. Şa. faila beraber ilk iş;ı.er geliyor, uzak bir klşlada trampete çahyordu. Tekrar arabaya döndük ve yoa devam ettik. Islak bir sıraya oturduk. Bir köpıüyü geçtik. Soğuk bir günlük kokusile do]u küçük bir kiliseye girdik. Bir papaz diz çökmüş, bir dua mırlldaniyordu. Araba •le Tuna kenarında küçük bir köye vardlk. Balıkçılarla. ıri yarl, gürüîtücü es. naf ka<Jlnlarile dolu bir köy kahvesinde kahvaltı .Gün heaüz doğmamıştı, Çeviren: Hharni Safa petrol lâmbalan hâ'â yanlyordu. Charlea: Kahlenberk slrtlr.'lan güneşin dcğu. şunu seyretmeliyiz; dedi. Herşey tarc bir çllglnlık halindeyii. Hava, Viyana ornıanlarmın milyonlarca menekşcsir.in kokularile ağlrlaşmlştı. Charles'e, Putzi İle ilkbahar gezintilerlmi anlattım. Yüzümü iki elinin arasina aldı. Bu sefer çok tatlı öptü. Dudaklarln çilek dondurmasi kokuyor, dedi. Tepe dikleştiği için beygirler artık çlkmak istemiyorlar ve arabacl da İtiraz ediyordu. Bizi bek'emesim söyledik ve yayan çlkmağa başladık. Güneş dc. ğarken Kahlenberg tepesine vardlk. Ağaclarmin uçlarınln kızıUaştığı. güneşin kubbeleri altlnlaşürdlğlnl gördük. Tu. nanin, sİsU vadide, kocaman, parlak bir yılan gibi, şehri sararak aşklnl gördük. Viyananln yüzlerce kilisesinde çanîaı m uyanışmi ve sabahl ilân edişini işittik. Cherles bana gözlerini kapamaml, kendimi blrakmamı ve kâinatla bir'eşmiş farzetrnemi söyledi, Q zamaa bu modaydı 1 elinde bir kaşıkla ona doğru eğılmisti. ve üzerimde derin blr tesir husue getir. mişti. Nihayet şehre vardıi ve Schiller'in kaidesi üzerinden bize canl sıkllmlş bir yüzle baktlğı Schillerpîatz'da birbirimize veda ettik. Son dakikada Charles Parise gideceği için beni bir hafta k görerr.iyeceğini söyledi. Bu hjberi, sankl Paris iki adım ötedeymlş gibi söylemişti. Eve kadar sanki yelkenlerim, yafcud kanadlarlm, yahud beni toprağm üstünde tutan başka bir uzvum \ armış gibi bir hisle atarak gittim. Mösyö Jerabek'in odasl önünden slzarkeıı saat dokuza geliyordu. O sonsuz, sihirli gece içinde, odama, babamla annerrı kahvaltı etmeden gireceğ'.mi ve Vefinin cürüm ortaklığile kabahatİTii örtbas edebileceğimi ümîd etmekteydim. Fakat tam anahtarı kilide sokarken İşlerln büsbütün tersine gittiğini anladlm İlkönce annemin sinir buhranları tuttuğu zaman duydu§»m kokular burnuma geldi: Papatya çiçeği, eter, hofman darrlasl İamindeki berbad iîâc. İsplrto ile friksiyon. Hatta asidîenik kokusu. Kaplnın önünde, annemin hiçkırdığını işitttm, yahud öyle sandım. Vefinin gözleri dolu dolu idi, dostum Kathi gözlerini göke dikmış, bana çiı*. gene küfürleri savuruyordu. Çünkü, Allah belâsıru versin, o gün çamaşır günü İdi. Caroline halayı da bir sinir buhranl tutTnuş, odanın sofaslnda isteri sar'aiarile yuvarlanıyordu. Annem yatüktaydı ve bildiğimden daha çok küçü'rrüştü Bizim dokt TUTUZ Popper Helsinki 7 (a.a.) Reanen bildirildiğine göre, dün öğleden sonra düşman, 20 den fazla bomba uçağı ile Kotkaya karşl iki hava akını yapmlştlr. Karşl koyms ateşile bir düşman uçağı düşüriilmüş ve daha bir çoklarl hasara uğratll. miştır. İnsan kayıbları ve hasar o'muştur. Şehrin cenub batlsmda avcllanmız tarafuıdan yapılan hava savaşlarmda blrs karşl üç nisbetlnde üstün düşman uçaklarl arasmdan 7 pike borba ve 5 av uçağı denize düşürülmüş.tür. Bu taarruz sıraslnda düşman en az 13 uçak kaybetmiştir. Hâkim. hâdisen'n mahiyet İtibarile f Uçaklanmizm hepsi üslerine dönmüş. haksiz fiillerle alâkası olmadığını, adi müruru zamana tealluk ettiğini bildir. lerdir miş ve dava edilenin talebini reddetmlşFm Parlanaentosu toplandı Londra 7 (B.B.C.) F : .i pîrlâmen tir. Rıza Tevfik söz alarak, gerçi kendisintosu bugün toplanmıştır Parlâmentoden izin elmdlğlnl, Ramazan t a r a ^ l n d a n nun bu toplantıda Sovyet mütcreke teklifleri hakkmda bir karar verdiğine yazı.an mektubun tehdidkâr bir eda ta. şıdlğlnı, berayi nezakst bu mektubun dair henüz bir haber gehnemijtir. yazıldlğını söylemiş, «Ben affl umumiye mazhar olmadan evvol değil, bana mektub yazlp eserleriml basmak, selâm vermeğe bile çekinirdi» demiştır. Mejdinin kitabın satış hesablarlnı ihAnkara 7 (Telefonla) Yeni bütçe tiva eden sirküleri ibrr.z etmesine, kitaile bazı vergilere ufak tefek zomlar bın b.rinci tabmdan bir nüslıanin geleyapılacağma dsir habsrler burada sa. cek celsede getiri'mesine. iki tarafln da iddialarlnı tahrirsn bildirmeleri İçin lâhiyetli mahfillerce tekzib edHiyor. mühlet bırakılmaslna karar verilmiş ve Bulgaristanın Lizbon elçisi duruşma 3 nsan tarihine bırakllmiştır. Sofya 7 (T.P.) Lizbonda bulunan Bulgar elçisi lllie Boyacıyef. rcporunu İstanbul Valisi tevdi etmek üzere Sofyaya gelmiş ve naibler meclisi tarafından kabul ediL Ankra 7 (Telefonla) İstanbul Vamiştir. li i bu'ün şehrimize geldi. başlanıyor Davacl vekili Hasan Tahsin, kitabın bir nüshasınl mahkemeye verdikten Şehir Tiyatrosu komedi kısmı tiyatro sonra. Bu kitabın b.r antoloji omayıp, mevsiminin ikinci ve son telif eserinia Rlza Tevfiğin bütün şiirlerini ihtiva ettemsiline bu aksamdan itibaren başlıtiğıni, Avni Arlnç adında bir şahıstan yacaktır. okuruak üzere aldlğl filozofun Ş irlerini «Ayarsızlar> isimli bu komedi arkaderleyen bir defterden istifade edlldiğin:, kitabm 20 gün ara ile ilk 3000, İkinci daşımız Cevad Fehmi tarafından vazılbasklslnda 4000 nüsha basıldlğını, Ra mıştır. Cevad Fehmi geçen tiyatro mevmazanm ve Necminn esasll kâr temin siminde oynanan ve büyük bir rağbe* kazanan «Büyük Şehir> komedis'nin ettıklerini söylemiştir. müellifidir. Ramazan şürleri topladığlnı kabul et. Cevad Pehminin ikinci telif eseri çole mlş, ikj defada üç bin nüsha bastırdığıkuvvetli bir san'atkâr kadrosu ile sahnl. 560 lira masraf ettlğ.ni ve ancak 150 lira kazandığınl söylemiş va «Eğer bu suç neye konulmaktadır. Behzad, Vasfi, Mahmud. Bedia, Sasaylllyorsa, haksiz fiillerde mümru zaziye, Perihandan başka yirmiye yakın manin bır sene olduğu cihetle davanin san'atkftr eserde roi aJmışlardır. * retfdlni istemiştir. Osmanbeyde dün geceki yangın Dün gece saat 12 ye doğru Osmanbeyde bir yangın olmuştur. Matbaacı Osmanbey sokağmda bulunan 6 katlı Şütraniye apartunanının ed üst katmda bulunan ahşab odalar tutuşmuş, İtfaiyenin gayretüe yalnız bu odalann ve çatınm yanmasile vangın siravet ^vr,°^sr\ söndürüimüştür. : •j Vergikre ufak da olsa zam yokî ŞtRKETİMİZİN YENİ TELEFON NUMARASININ 41267 HALK SIGORTA T. A. S. oîduğunu sayln müşterilerimize bildiririz. K B Y E N I A Türk mizahma vki ylldır lıizmet eden A K. B A B A, yarln, çoğalan sahifelerlle vepyeni bir fikir. san'at, edebiyat, mizah, sinema ve aktüalite mecmuasl olarak. Türk mecmuacülğınln eşsiz bir yıldlzı olarak doğacaktlr. Yeni A K B A B A ' nln sahifelerinde söreceginiz imzalar: Roman Üstadl Reşad Nuri Güntekin, büvük şairimiz Faruk Nafiz, klymetii edib ve müteiekkirimiz Peyami Safa, mizah üstadl Ercümend Ekrem, Yusuf Ziya. Abidin Dav'er, VâNu; Hikrr.et Feridun; ressam Münif fehim, karikatürist Ratib Tahir, Şevki, I