9 Mart 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r FANTOMAYA İ W 1JÜV N Ş Pİrll 126 fcuru». :, entrika, harifcuiâde zekâ oyunla» HrbirinJ kovahyor Rotnanmda Vvnlan siz d» tekJb «OBk. GftVBN T A T I N K T İ st. Caialogrm y A u ı a Wo M V. 20 nci yrl » y i : 7027 umhuri CAÛAIaOÖkV Taferaf * mektub «fcesi: Cumhucyat, fctoabul Poeta kutoMfc fatonbrt No. M6 Ttkıba: Başnmh&rrir: 22306. Tahnr heysü: 24296 îdare ve Matbaa kunu: 34299.24290 Erk Perşembe 9 Mart 1944 AHMID Tercöm* e&a : HAltjfT JtSSK Ytlılerce llraya kudretl bu klteb 75 siae döre HALİ Harb sonu Avrupasının büyük meselesi ündi çoktan arkuaoda kabul iki harb araaı devrinis en föae çarpam ra«flarmdan biri, belki de birinctal, vyahfetit devlet binyelerüıe sef idareainln hikim olmasıdır. So^al temayttlleri, poütik kuruluşları, rejim tekflleri bakımmdaa birbirtne bensemiyen, hatta b&zan aykın idealler peşinden koşan blr çok mSletleri bu itibarla aynl katesorire ayırmak kabildir; o kadar ki leçen. harb Cumhur ReisJmiz MUlî Şef Ismet bıönünön, Tflrkfye Büyük Millet Mec. sonnndan bu harbin başına kadar devnm eden ylrtnl yılı, tarih, belkl de şef üsinln evvelki günldi eelsesini teçril ederek mflzakerekri takib buyurduklarını yaımıjtık. Bu resfen, MilH Şefimizl Mecfis bfamsma girerlerken göstermektedir. ler devri diye adlandmcaktır. Tarihsel olayUrm sebeMnl taıihMİ MirureUerde arayanlar lçtn, ikl harb arası d«TTİnin tetklld, ileride, «uphesiz çok aydmlatıcı neticelere yol açacaktır. Gündelik bir gaaete ymnauun affetttreoegini umdu&umus çabukluklan cesaret alarak «fandilik dlyebUtrtt ki: Adı feçen tarlh parçaaı lçlnde jef Idarerine yol açan başhca unsurlar, muhteHf jnfljetlerl kemlren ekonomlk yeterslzllklerle ban milletleri kavnyan siyaaal bttnye düglşlkllklerldlr. Haklkaten, feçen harb •onanda ekonomik kaynaklar bakımıodan fazU yoksul difemlyen, yahnd blr ArJcarm S (».«.) Büyuk MlUet Mec ni tasvib etmlf ve bazı meb'usların tefbüyük rejhn değişikligine uframıyan devletlerde ıjef idarestnin kuruldBgn. »e 11si bufün Şemseddln Günaltaym baş rü masuniyetleriuin kaldırılması hakyaşadıgı göriUroemiştir. Buna karphk kanlıgında toplanmiftır. MecHs bu lop kındaki taleblerin devre soouna bırekılekonomlk lmkânlanndan eogunu k»y lantısında Istanbulda yeniden yaptırı. ması hususuna dalr mazbataları kabul beden, he!e tistellk blr takım fttOUler lacak olan Adllye bdnan lçln gelecek eylemijtlr. Meclls gelecek toplantısını cumt göle bttnye degiştkUgine ufnyan memle yıllar* geçmlf taahhüd lcrasma dair ianun lftylhannm geri Terilme« talebl. nü yapacaktır ketlerln çogunda, düny» rörüft na •faras olsna, ştt idaresl devlet mekants»aanut hftktm ohnuf tar. Dahs öncekl tarlh ça$Wınd» gttriHmemlş derecede büyük halk küUelerine dayanan, kndretlnl halktan aJan bu derletlerden çoğu, kısa laman lçlnde harikalar yarattı, asırlara lor nfacak İ^Ier başardı ye hepsinden mühlmml, ekonomlk yetersizliklere raimen sosyal dü•enl korumayı blldl. Şef ldarelerl çık. masaydı, geçen harb sonnnda başgöste» ren Avmpa çözülüşü. belkl de anarçi »çurnmnnun t& lçine kftdar yuTariftBaoaktu Derken lkinc! cfhan harbl patlak verdL Bn harbe yol açan sebeblerl banıda. araştırmak yerslz Te THıumsmdnr. B l tfin gönlü lle sulha baflı gefler yanınd», yıllarca harbe hazırlanmı; şefler bulunması, bir izah kapuı de|ildlr. Falan devlet adamı başka tflrltt blr politlka rftseydl, harb belld bu «AİMe patlak Termezdl! Diyebllirlı. Fakat bu ffiphesis Inandıncı bir izah olamaz. Olaylann temellnl arayanlar lçln 1939 harbinin tohmna daha 1919 da atümıştı re umnmlyetle harbi doğnran sebebler ortadan kaldı. rılmadıkça, kurulacak sulhlar uun T«. ya kısa birer mütareke devrl layılmak. tan öteye geçemiyecektlr. Falan devlH adamı, yahud filân devlet şefl daha uysal, daha kıvrak blr poUtlka fütseydt, harb muhtemeldlr ki, bu «eküde nsttak Termlyecektl. Bununla beraber o er reya reç bir giin mnkadderdi. tmdl, Avrnpada 1919 dan sonra kurulmuş olan otorlter şef idarelerinden btyük blr kısmı harb yüztinden yıkılnuştır. Bir kısım şef Idarelertnln mukadderatı da blr tek çefinklne bağlıdır. Acaba harb sona erdlgi sunan bunların hali ne olacak? Blr Amerikan hava ölosu nçuş halind* Sualin ehemmiyetint arttıran {• İki Londra 8 (B.B.C.) Amerlkan ha rBen tamamen bulutaua denebilecek blr dfiştfnce btrbirtne ne kadar aykm kava kuvvetlerine mensub Uçankale ve havada, saat 12 ye dogru Holanda »açıyort mürekkeb ktıdretli hlllerinden geçmlştir. DUşman uçaklan, 1 Avrapa, bu harbln »onnnda her Llberatorlardan zamandan fasla disipllne ihtlyae dn tejkiller, bugün Berlindekl endüstri he. 7 muhtellf küme halinde ve sayı bakıdeflerlne taarruz etmişlerdir. 350,000 mından çok kuvvetli avcı himayesirde yacak! 2 Hayal kınklıjhna ufnyan bir çok den fazla yangm ve 10.000 den iazla Alman hududlanna dahil olmuştur. HuAvrupa milletleri. ne şekilde olursa ol infilâk bombası atılmıştır. Bu akının dud bölgelerinden itibaren başlıyan tn san, şef idaresinden kaçmmak totlye. harbln başmdanberi yapılan en büyük jlddetll hava muharebelerl, süratle yeni gündüz akını olduğun» işaret oKıniıak ve büyük bir hava meydan muharebesleek! Birbirtne nd bu ftl temeyfll karvsın tadır. Henüz fazla tafsılftt a^ınama. ne lnkılâb etmlşür. da blr kısım büyük toplnlnklann cözün mıştır Ainan ava ve muhrtb uçaklan, kütle Abnanya üzerinde büyük hava halinde, düşman bomba tayyarelerine ttiye uğraması ye küçük siyasal knrnmlar halinde parçaianması lhtfanali varsavaşı taarruz etmlştir. dır. Bu takdirde kıfanın asayiglni ko Berlln 8 (T.P.) Amerlkan bomba Ardı arası^kesilmiyen hava muharebernmak endlşesl, gullblerl oldokça gflç uçailan bugiin yeniden Berline taarruz leri, Weser nehrlnden Alman baş şehrivaıifelerie karşı kar^ıya bırakacaktır. teşettbüsünde bulunmuşlardır. Büyük u nin yakınlanna kadar devam etmiştlr. Fakat lş bununla kalmryaeak, blr kışam çak teşklUerl ooiç yüksek blr lrtlfada he Arkası Sahife 3. Sü. 5 te kHçtik toplulnklar da birleşmek, bflyttmek istiyeceklerdir. Bnnu Snlemek ise yarmın galiblert içta daha da ajfır ol». caktrr. Bu arada mfflî bfitünlnğfinn konrmasmı bflen topiuluklara ne mntln! Bulgar KralNaibi Hitler'in umumî karargâhına çağırıldı Bnlgar Dahiliye Nazırı da mâhim bir nutuk söyledi Sofya 8 (TP.) Bulgar Dahiliye Nazlrı Hrlstof, Vratta'dakl zuyaretl esnesındfi yenl kurulan jandarmarıln llk g«çld resmlne riyaset ttmişÜr. Bu müna. sebetle irad «ttlği nutukta, nazir doğu ceplıeslndekl durumun clddlyetlni v« Bulgarlstanin Rusya lle münasebetlerlni tebarüz ettirdlkten «onra demi?tlr kl: Bulgar Sovyet ve Bulgar • Türk mflnasebetlerl Bulgarlstanin en mühim hanct meselelerldir.» Nazir, Sovyet Rusya ll« doğrudan doğruya diplomasl münasebetlerlnln mevcud olup bunlann bozulmaıı lçln bir tebeb olmedlğınl b«llrttlkten lonra, Bulgarls[tanın Tflrklye ı'« münaaebatl hakiında bu husuita pek çok tabmlnlerin •• nazarlyelerln llerl ıflrüldflğuna sdyllyerek demiftir kl: « Bulgar mllletl, Bulgar . Türk rcünaMbetlerlnln mukemmel olduğunu lddla ed«bll»cek «urette yeter dereced» delll Büyük Millet Meclisinde Dânkü celsede bazı meb'nslann teşriî mastuıiyetlerinin kaldırılması hakkındaki talebler devre sonana bırakddı Başvekilimiz Şükrii Saracoğlunun, Türk gazetelerinin tahib v* bagmuharrirlerini, Başvekâlette kabul ederek kendil«rile rmıhtelif memleket işleri üzerinde nzun bir haibıhalde bulunduğunu, dahilî işlerimiz hakkında izaltat ve sorulan auall«T« ce<vaf)< lar verdiğini jrazmifbk. Yukandajd roaim, Ba*v«l4limizle gazetedleri bir meaa etrafında samimî bir çftküde görüçCrlörkon Sovyet orduları Kar patlara yurüyor Odesa Lvov demiryolu boyunca çok çetin savaşlar olmaktadır Arkosı Sahlfe 8. SO. t dt Berline dün de büyük Almanlar, bir hava akını yapıldı derdiler. bu kesiıtıe ıttühim takviye kıt'alan gönediyor vaziyeti emniyetle Alman avcılarile Amerikan uçakları arasında müthiş çarpışmalar oldu, şehre 35Ö bin yangın, 10 bin infilâk bombası atıldı, 60 uçak düşürüldü Moakova 8 (a^.) Sovyet g«ceyansı tebliğl: 3 martU, birlncl Ukrayna eepbesl InıvTCÜerkaiz taarruzlarına devam etmişler ve Kamelete Podelsk eyaletiriln ldare merkesl Çernlyostrofu lîgal etmlşlerdir. 100 meskun yer de ele geçlrilmiştlr. Bunlann arasında 20 büyük meskun mahal vardır. tlerl hareketlerloe devam eden kurveüerimlz 8taroiko8tontinowow jehrine yaklaşmışlar ve bu şehrln dış mahallelerlnde çarpışmalar vermege başlamışlardır. Türkiye Ingiltere Londra gazeteleri hâlâ tefsirlere devam ediyorlar Londra 8 (a.a.) Türkiyey» Müttefikler tarafından yapılan harb malzemesl sevkiyatının durdurulmasl haikında tefe sirlerde bulunan Newg Chronicle gaze» tesi basmakaleslnde şöyle demektediu: «Türkler, «vkiyatuı durdurulmasim blr slnlr harbinin başlangıcl saymakta^ dırlar Haklkatte İse böyle blr çey yofcı tur. Avrupa kat'î mahiyette büyük hadlslerin arifesindedir. Her ton malzeme^ her tank ve her uçak blze olduğu kadar,, üçüncü cephede blzlmle beraber çargK şanlara da laılmdlr. Taarruza uğramadan herbe gksr.«k Içîa şupheslz büyüi blr cesaret lânmdır. Fa, kat yaklnda «Türk dostlanmu» ea eesu. rane hareket taranin kendilerine temin edeceğl menlaatleri kaybetökîerme müteesslr olacaklardtr.> OdeaaLwow demiryolu boyunca muharebeler Londra 8 (B.B C.) Alman cenub cepheslne karşı Mareşal Zukofun yaptlğl tsarruz genl? blr <aha tizerlnde inkisaflar kaydetmektedlr. Evvelce Rııslar tarafından kesüdigl bildirllen LwcnTOdesa demlryolu boyunca çok şlddetli •avaşlar olmaktadır. Kizılordu bu hartm Arkası Sahife S, Sü. 2 de Cenub kesimindeki büyük taarrnza kumanda etmekte olan Mareşal £ukof Finlandiya Sovyet Acı bir kayıb teklifine cevab verdi Üstad Hüseyin Rah Moskova, bir taraftan bu cevabı tetkik Hariciye VekiUmiz mi Gürpmar dün ederken, Almanlan Fin topraklarından dün Von Papeni vefat etti çıkarmak için de taarruza geçmiş kabul etti bu zengin lrJdşafma atockhoün (a.a.) Merhumun cenazesi yarın Sovyet Rusya8 arasındaki Finlandiya 11* deceklerini,bölgenlnblr teklifin yardım e Ankara 8 (Telefonla) Hariciye •• böyle Amerikamüzakereleı agırlıkla ilerler giM görünmekbedlr. Mü lılann Fin milletine karsı besledlkleri kill Numan Menemencioğlu bugün Heybeliden kaldırılacak zaiereler en had safhasına gjrmiştir. dostlugu açık bir surette göstereceglni 11 de Almanyanm Ankara Böyük Elçis f Paşabahçe fabrikası cam imaline başlıyor Asheri vaziyet r NADÎR NADİ Berlin üzerinde hava Mart meydan muharebesi havasi Yazan: Emekli General H. Emir Erkilet Çok güzel renkli karikatür haritası Merhum üstad Hüseyin Rahmi Görpınar Cemal Nadir'in 4 iincü sayfamızda Türk romanclllğlnrn üstadı Hüseyln Üsleri Büyük Britanya adasmda bu. I Bunlar, Holandadan itibaren Alman Ralımi Gürplnarin düa saat 15 te Heylunan sekizinci Amerikan hava ordusu. av filclarile karşılaşmışlar fakat mü beliadadaki evinde vefat ettiğinı büyük na mensub birkaç ağır bombardımon u kemmel bir disiplin ve enerjıle butun bir teessürle haber aldlk. Üstad, blr hafçak tümeni, 6 mart pazartesi Alman. Alman müdafaa ve karşı taarruz gay tadcnberl rahatsiz bulunmaktaydı. yaya saldırmıçlar ve kendılerine Ber. retlerine ve bu yüzden uğradıkları ö. Hüseyin Rahmi Gürnlpar son asır Türk line kadar yol açarak Alman başşehri nemli zayiata rağmen Berlin üslüne edebiyatlnln en yüksek simalarından bini güpegündüz bombalamağa muv&ffak gelebilmişlerdir. Burada da Amerikan İsi ldl. Kendısi 1864 ser.esinde İstanbulolmuşlardır. Yüzlerle av uçağınm yol bombardıman uçaklarına pek çok sa.da doğmuştur. İlk ve orta tahslllni yap. daşlık ettiği Uçankale ve Liberateur. yılarda uzak av ve muharebe uçakları tıktan sonra Mülkiye mektebıne glrm'ş lardan yani dört motörlü büyük bom desteklık etmiş ve bunlarla Alman av ve buraslnl muvaffakiyetle bitirmişlr. bardıman uçaklarından mürekkeb olan uçaklan arasında 8300 metre yüksek Bundan sonra ıratbuat ve yazl hayatma bu Amerikan hava filoları hav3da. tam lığe kadar değişik hava katlanrda şid atl mış olan Hüseyin Rhmı bi'hassa roeTa teşkil halinde 23 kılometreük bir saha detli mııharebeler clmuştur. Almanla. sahasln.'a t y ü z etmlş ve fi kapiamıçlardı. Arkası Sahife 3, Sü. S te Arkası Sahife i. Sü. l d e Franz von Papen'i kabul etmiştir. Plnlandlyanın, geçen cumartesi günü ilâve etmiştlr. Rusyanın isteklerine yaa öe cevab verdl&i burada öğrenilmiştlr. Pinlandiya tarafından gönderilen yazıh vesika. baza noktalann incelenmesi lüzumunu ve Rus cevabının süratle beklenmekte olduüjınu lhüva eylemektedlr. nnlandlya şlmalinde bulunan Alman tümenlerinin enterne edilmesi veya silahtan tamamile tecrld olunması lşinin Pinlandiyalılar İçin mühlm bir mesele olduğu blr çok Ruslarca kabul edümekte ise de, Rus yardımı olmasa bile, Finlandiyalılann, Almanlan kendi topraklanndan atabilecek kadar kuvvetli olduklanna hükmedilmektedir. Bazı haberlere göre, Ruslar blr taraftan Fin mukabil tekliflerini incelerken öte yand^n Finlandiya şimalinde bulunan Rus kuvvetlerl de Luki çevreslnde Almanlara karşı 's şimdiden taarruza geçmiş bulunmaktadırlar. Bu bölgede yapılacak genlş ölYeni yapılmakta olan cam fabrikasının dışarldan görüauşü çüde blr taarruz, Helsinki ile Alman tümenlerl arasmdakl muvasalalan tehdld Paşabahçedeki şişe ve cam fabrika bilirse istihsalin de o nısbette artccağı edecek ve tehlikeye koyacaktır. ^ N. sına ilâve edilecek ve psncere camı tabiidir. Amerika Finlere Alaskada Inşaatı on bir ay gibî kısa bir zayapacak olan kısmm inşaat ve tesisatı yer verecek! bu ay sonuna kadar tamîTilanacak ve manda tamamlanan gencere camı fab. Washington 8 (a.a.) Âyan meclisl bir aylık tecrübe devresini mütcakıb rikasmda beş yüz'ksdjtf işçi çahşacak. azasından cumhuriyetçl Alexander Wi mayıs aymdan itibaren pencere camı tır. Fabrikanm ilk zfenanıarda yapa. cağı 500 bin metre murabbaı pencere ley, basın mensublanna Ruslar, Finlandi istihsaline başlanacaktır. Yurdun mühim bir ihtiyacını karsı camı istihsali bugün için yurd ihtiyaya arazlsinln blr kısmını llhak ettlkleri takdirge Birleşik Amerikanın Finlandi lıyacak O'lan pencere camı fabrikası cına aşağı yukarı tekamül edebilecek "yalılara Aiaska'da sıglnacak bir yer ver hemen ilk faaliyet senesinde yarıın bir miktardır. Bu miktar senede 300 mesi lcab edeceğlnl söylemiş ve sözleri milyon metre murabbaı cam yapabile. gün çalıjılmak suretıle temın edılecekcektir. tleride tesiset daha gentşletUe tia. Fintandiyak