8 Mart 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Ortaokul Talebelerine Bitirme imrthanLarına hazırhk için beklediğiniz inci kitab CEBİR Yazan: Tekrar basıldı. B. Ö Z G Ö R E N umhuri 20 nci yıl sayı: 7026 Telgraf ve mektub adresi: Cumhtu \yet( tstanbul Posta kutusu: Istanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyrrti: 24298 tdare ve Matbaa kısmı: 24299.24290 TÜRK KOLONYA5I = KOLONYAS Çarşamba 8 Mart 1944 BIRINCI FARUKİ AYDINLIK BASBMEVİ: Ankara Caddesi İSTANBUL CAĞALOĞLU p Heryerdea Parti Grupunun beklenen içtimaı Hariciye, Vekili izahat verdi Ingiliz basınının lisanı bariz Bir çok hatibler söz alarak mütalealarını bildirdiler Ankarada Müzakere bes saat sürdü bahar Menemencioğlunun izahatt (Ankara, 7 Telefonla) şekilde yumuşamağa başladı Türk gazetelerinin vakur ve temkinli hareket tarzı Büyük Millet Meclisi mehafilinde takdirlerle karşılandı Ihtilâfın muahede üzerinde değil, bazı eşkâl üzerinde olduğu. muahedeye dün olduğu gibi bugün de sadık olduğumuz belirtiliyor 80 İngiliz leknisyeninin Türkiyeden ayrılmasına hususî mâna verilemez Ankara 7 (Telefonla) îngillzlerle aramızda mevcudlyetlnden bahsedilerek yabancı basmlarda türlü tefslrlere yol açan anlaşmazhk karşısında Türk matbuatmın umunüyetle vakur ve temkinli hareketlnln Büyük Millet Meclisi mehafilinde de takdirlerîe karşüandıftı müşahede edilmektedip. Bu münasebetle anîaşmazlıgın Türk tngülz ittifakı tteerinde değil, baa eşkâl Arkası Sahife 3, Sü. 2 de alhışlarla tasvib edildi Tvelkl gün İsianbuldan ayn Ankara 7 (a.a.) C.H.P. Mecüs grupu lırken tatb bir akşam serin Reis Vekilliğinden: ljgi yüzümü yıkadı. Hayjetten CJU*. Meclis Grupu umum! heyeti bugün «7.3.1944, saat 15 te reis vekili açüan gozlerimle bahara kavuştufcumuTrabron meb'usu Hasan Sakanm reisll. %u ilk defa farkettim. Aceleci erik ve ğinde toplandl. şeftali agaclan şorada burada çiçekCelse açüdıktan ve geçen toplantı lenmeğe baslamıstı. Çayırîar yemyesildi. zablt hulâsasl okunduıttan sonra kürsüye Izmite kadar kıyıUn okşıyan deniz, dün gelcn Harlciye Vekiji Numan Menemen. yanın en tatlı mavisine bürünmüşiü. cloğlu Büyük MJlet Mecllsinin kış tatiBaharın çok defa yumnşatıcı, jevsetlci llne tesadüf eden son bir buçui py zar. bir teslri vardır. fında dünya hâdiselerınin Türkiyeyi ve Tabiat, cömerd bir aşkla nesl var. negi Türklyenin taklb etmekte olduğu slyasî yok önümüze serdikçe, biz kendimizi o raünasebetleri llgilendlren konuları haknun kollan arasına yavaşça bırakmak kmda uzun ve etraflı izahat verdl. Haisteriz. Gözlerimin önündeki bakmakla rlciye Vekilıni müteakıb söz alan bir çok doyulmaz manzarayı karanlık iyiden hatlblerin bu hususlara dair mütaleaları lyiye örtünciye kadar seyrettörten simra dlnlendi. Muhtellf nokia'ara aid hatib. lerln tevclh ettiklerı sual'ere cevab veryerime çekilirken: mek üzere tekrar kürsüye gelen Hariçlye Ankara her halde bahara henfiı Vekili tamamlaylcı beyanatta bulur.du kavuşmamış olmalı! ' ve lzahatı umumi heyetçe alklşlarla tasvib edilerek celseye saat 20 de son veril. Dün Partl Grnpnnda beyanatta bnlnnan Diyordmn. Aldanmışun. Dün sabah buraya var di. Nnman Menemeneloglu dıgımız zaman bizi ilk kncaklıyap, evvelki akşam Istanbulda bıraktı|ımız dık bahar havası oldn. Bol bir güneşln yıkadıgı Ankara sokaklannda emektar paltolanmızı ilk defa olarak sırtnnızdan atmak Iüznmunu duyduk. SeTgili devlet merkezimlz, her lammnki agırbaih eanlüıgı içinde yurd d»v*~ larının yapıcı çarkını o yonümak bilmez gayretile çevirmekte devam edjyor. Gösterişten ve aceleden hoflanmıyan, yakını oldngn kadar nzagı, küçü£ü oldugu kadar büyügü de gözeüiyen bn cayrette 20 yülık başanlanmum en bttyük sırlarından biri sakh her halde. klymet taşidığı aşikârdır. Solih Murad Uzdiîek diyar kl: Harbe karçı gösterdiğtaık titis ilırinin Son iki ay zarfında lhtilâs ettiğim baslıca ynrd i^lerini devlet gözünde zan.anl Türk musikisi gam teşküinin ikinci plâna atmadıgı mnhakkaktır. aritmetik prensiplerinl aramağa hasretMilli müdafaa ngrnnda harcanan gaytlm Problemi çözeblknek için malzemeretler yanında beş yıldır sağlık, imar ve nin evvelâ kabasl üzerinde çahştlm. Perkiiltttr sahalanna ayırdığimız emek paydah ede ede nlhayet köküne, bas't ddu. lan, yapılanı kommak degfl, ya^ılanı gu kadar ince blr neticeye vardim. Bu aşmak gayesinl gildüyor. musiki s"stemindc matematik bakımırBu yılm btttçesinde maarlf ve sagbk dan o kadar incelik var kl nasll Mimar çahşmalarına aynlan rakamUra bir göı Sinenin camilerlnde estetik zevkleri ilmî atmak ve bn rakamlan geçen yılınkilerle prensiplerle mezcedilm:şse Türk musikarşılastırmak bn husnsta blze bir fikir kisinde de musiki üstadlarmin estetik vermege yetecektir. zevklerinln kulak hassa'iyetUe bon sans. laılr.ln tam manasile paralel yürüdüğü Diinya harblnin başunıza çıkardıgı egörülüyor. konomik güçlükler ne kadar bttyük oTürk musikisinîn anadizlsindeki yirmi Inrsa olsun, Türk kültürünü ve Türk ddrt perde gelişlgüzel oturtulmuş seslersağhgını daima daha iyi şartlara nlaşden ibaret olmayıp tanamll'; matemat k tırmak ngrnnda gayret harcamayı vaılprefislplere uygun düşmektedir. Kulağa fe bOecegiz. Profesör Salih Mnrad Uzdllek en hoş gelen 3'2 terklb nisbetine ehemDüşman Sakarya kıyılanna yaklaştıgı Yüksek Mühendls mektebi profesör. miyet vermiş olan Türk musiki sistemin. sıralarda ölmez Atatürk böyle konnşu lerinden Salih Murad Uzd.lek, son aylar de perdeler srasındaki n:zam taman'ile yordu. zarflnda Türk musiltisi üzer'nde yaptlğı bir geometrik serlye gör3 kurulmuştur.. Diinya harbi karsısında Ankara her İlmî tetklkleri bitirmiştir. Klymetli llim Aldlğlmlz malumata göre profesörün zamanki gibi dikkatli ve realisttir. Kanlı adamımız dlkkatini bllhassa musiklmizin tetk'klerini ve vardığl netlceyl bildiren boguşma sona erip de büyük &üçük bünyesi üzerinde taplamış, neticede bu blr broşür muhtelif Jisanlarda tatettibiitiin mllletler rahata kavnsmadıkça muçıkinln bilinerek veya bilinmiyerek rllerek muhtelif memleketlerdeki mubaşka türlü otanasına da imkân joktnr. tam ilmî esaslara oturtulduğunu hayret s'.ki teşekkül ve cemlyetlerLne yollana. caktir. Dört bnçnk yddanberi güttü^ünıüz le keşif ve müşahede etmiştir. politikamn pasif değil, aktif nnsnriara Profesör ün bu keşfinin musikimizi lsArkadaşlmız Salih Murad, yarın dayandıgını nnntmnyonu. Bugünkü dn lah için sarfedilecek mesalye rehber (Cuır.huriyet) te vazacagı bir makalede rumurauz önceden verilmiş bir karardan vs temel olmak bakımindan büyük bir bu meseleyi daha iazla izah edecekt'r. ziyade bir taknn şartlara baglıdır. O şartlar yarın değiştiği takdirde dnromnmuznn ayni kalacağım Iddia etmeiç yanhş olnr. Diinya hâdiselerini reallst bir dikkatle takib eden Ankara, bn itibarla her ihtimale karşı her zaman hazırdır. Toprak kanunu Lâyiha bu devrede Meclise verilecek Ankara 7 (Telefonla) Toprak kanun lâyihasl üzerlnde uzun müddetten* berl yapllan çalışmalar sonuna ermiş ol^ dufcundan hazırlanan proje yakında Ve< kıller Heyetinde görüşülecekt.r. Toprakslz köylüyü toprağa kavuştur» mak gayesile hazlrlanan bu kanun lâyi. hasmdaki hükümler diğer memleketlerin bu yo'.daki mevzuatl tetkik edilmek v« Çerkassi'de 10 Ahnan tümeni çember içine alınmı?, Almanlar bilâhare bnnlartatbikatindan alman neticeler gözönündan mühim bic kısmının kurtulduğunu iddia etmişlerdi. Bu iddialarını tevsik de bulundurulmak suretıle tcsbit ediU İçin de kurtulan knvvetlerin kumandanhmnı Berlinde ecnebi matbuat mü. mıştir. Bu arada Milletler Cemiyetinin messülerfle förüstürmüşlerdi. Resfan bu toplantı esnasuıda almmıstır. bu husustaki etüdleri de incelenmiştir. Arkast Sahife 3, Sü. 4 te Başvekil gazeteciler Türk musikisi üzerinde ıle goruştu mtihim bir ilmi keşifi Bu musikinin bilinerek veya bilinmiyerek tam ilmî esaslara oturtulduğu hayretle müşahede edildi Ankara 7 (Telefonla) Başvekil Şük. rfi Saracoğlu bugün öğle üzeri İstanbuldan gelen gazete sahib ve başmuharrirlerini Başekâlette kabul etmiştir. Toplantıda yalnız dahilî meseîeler etraflnJa görüşülmüş, Başvekilim'z meslekdaşlarımlzln suallerine cevaben etrafiı ızahlarda bulunmuş ve kendüerini tenvir et. m'ştir. Ankara 7 (Telefonla) Basln ve Yayın Umum Müdürü SelİTi Sarper Ankaraya gelmiş olan gazeteciler şerefine Şehir lokantasmda bir öğle ziyafeti ver. di. Tam manasile bir oilevî toplantıyd vesile teşkil etm'ş olan bu ziyafet çok Bamimî ve neşeli bir hava içinde geçti. Şark cephesinde 750,000 kişilik bir Alman ordusu ric'at halinde imiş! Ekmek istihkakı Miktann tezyidi bir ay sonraü kabil olabilecek Rıza Tevfik'in açtığı dava Ankara 7 (Telefonla) Son tesbH edilen fıat üzerlnden jrurdun her tara* flnda buğday mubayaatma devam edilmektedir. Elde bulundurulmaslna lüzum görülen stoklar tamamlandıktan sonrt» dlr ki ekmek istihkakının artlrılroasl ve. ya buğday satlşmm serbest blrakllması, yahud da hem istihkakuı artırilmasi, hem de buğday satışinln serbest blrakll* masl hususunda bir karar verilecektir. Moskova 7 (a.a.) Sovyet gece yarısı için karşı taarruzlarda bulunmuştur. Bu karann ancak bir ay geçtikjten son« • Düşman, bütün bu noktalarda insanca tebliği: ve malzemece ağır kayıblara uğratıla. ra elliiması mümkün olablleceği alâkalu 7 martta birinci Ukrayna cephesi larca hesablaniyor. kuvvetlerimiz taarrı^larına df^am et rak geri atılmıştır. mişler ve 200 den fazla me*un yeri Alman tebliği işgal etmişlerdir. Berlin 7 (a.a.) Alman orduları Bu cephenin birçok roktalarında Başkumandanhğınm tebliği: düşman ileri hareketimizi durdurmak Arkası Sahife 3. Sü. 4 te Berlin bildiriyor: «Cenubda bir pîyade tümenintize karşı 2 zırhlı Rus kolordusu taarruz ediyor «~f YARIN Finlandiya Sovyet Rusyaya mukabil teklifler yapmış Fin Parlamentosu dün toplandı, fakat karar verib vermediği belli değil! Londra 7 (a.a.) Stockholm'dan gelen bazl haberlere göre, Finlandij'a, Rusyaya mukabil teklifler yapmlştır. Bu teklifler, Müttefik mahf Uerinde mutedil FUozof Rıza Tevfik dnnkü ceisede bir iyimserlik havası yaratmlştır. davasını anlatıyor Wasblngton'dan alman bir mesaj, Fin. Yazısı 3 üncu sahifemizde lanâlyada bulunan 7 Alman tümeninin memleketten ayrllması lüzumunu Fin hükumetinin Almanlara bildirdiğini haber vermektedlr. Mesajm ilâve ettiğine göre, Finlandiya, Sovyetlere verdiği cevabda mütareke şartları hakklnda bazl noktâlarln aydmlatllmaslnı istemiştir. Başka bir habere göre, Almanya, Fin. land.yada bulunan General Dietl kumandaslndaki 7 Alman tümeninin çekilnesine ald Fin tekliflerinl kat'î olarak reddetmiştir. Finlandiya ile Almanya araslndaki müzakerelerîn okim kald'ğl hakkmda yayllan haberleri müteakıb Finlandiyanln Stockholm orta elçiliği, Helsinki hükumetinin müsaadesile, bir Fin heyetinin hususî memuriyetle Ber. Arkası Sahife 3 Sü. 5 te MART HAVASI Gemal Nadir'in Çok güzel bir karikatür haritası antajcılann muhakemesi NADİR NADl Harb sonu iktısadi politikamız? Harb içinde ve harb yüziinden iktısadî hayatlan daralıp sıkışan memleketleri, eğer çimd'.'den tedbirlerîni düşünmezler ve almazlarsa, harb sonunda büyük buhranlar b«kliyor. Örfî Idare mahkemesinde dün dinlenen şahidler maznunların hangi vasıtalara başvurarak para aldıklarını anlattılar Memu^'ann terfihi için. Aynî yardımların tevsii ve giyim eşyasına da teşmili düşünülüyor Bir numarah Örfî İdare mahkemesi heyeti dünk^ sabah cebesinde örfî tdare Kumandanhğına Iriisab bahtan akşama kadar devam edflmlstir. Dün sabah ve akşam celselerinde iddiasile menfaat temin etrr.ekten yakalanan Suduri Hersek'le Hüsamedd'n, gahid'er dmlenılmıştir. Kıvameddin. Nazım, Süieyman ve Şah:dlerin söyledikleri Mendanın mııhakemelerine" 1 mım. rah Saat onda celse açıi'rak. ilk dinleörfl tdare mahkemîîince dün de sa» uilen sahid tüccardan Izraü Saltı'nin Ankara 7 (Telefonla) Memurların terfihi ıçin yeni tedbırler almak üzere şahidkri dinllyor yapllmakta olan tetkikler hayli ilerlemİŞ oğlu boya taclri Sami Salti; şıınları se de henüz neticelenmem'.ştir Memurlaa ve ailelerine daha ziyade aynî yar. Eöyledi; « Tahminen beş altı ay evvel bir dımlarda bulunulmasl, şimdl yaplmakta I» iş is is!.. Basımı kaşımağa vakit yok!.. Eabah maznunlardan c uduri yalnız o. olan tevzıatln daha genişletilmesi, buSus, şikâyet etme!.. Ya Millî Korunrna mahkemesinde 1 rak subay elbisesüe ü^eı'i'.de par.ie nun giyecek eşyaya da teşmili ve intizareis olsan ne yaparsra?!.. l Arkast Saluje i. Sü. 5 te ma konulmasl ciheti derptş edilır.ektedir. Şalâhtyetü bir kalemin fetkikleri Bu tetkikler mahsulü o!an makaleleT serisinm ilki bugün 2 nci sayfamızdadır. 4