11 Ocak 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

, r KEMAL SÜNNFTÇİOĞLU DİZEL MOTÖRÜ V» Fabrika Teknolojisi İklmd b«sih«. Fiatı 180 knrnf. İ I B A L E İ T A B I T İ 20 nci yıl sayı: 8909 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mefctub adresi: CumhuHy«t, irtanbul Fosta kutucu: tstanbul No. HO Telefon: Baçmuharrfr: 22368. Tahrir heyctl: 24298 tdare va Matbaa taamı: 24299.24290 FıuuliVasfi Mahir LÂ ile CNVS Şarkin en Jl'şniSkeerİnin nesre Sah 11 Ikincikânun 1944 Tanesf^Û^nıruştur. Ahmed Irolicl Kitabevi Alman kumandanları Hitlerin 18 suçludan 13 ü gıyaben hüküm giydüer, karargâh ında toplandılar mahkemede bulunan suçlular arasmda MUâno 10 (TJ>.) Verona'da Casell Vecchio'da, fevkalâd« mahkeme nünde Grandi tarafmdan tanzim edi. ien ve 25 temmuzda büyük fajist fura. lman ordoso, yatagmdan ta Moskova 10 (ava.) Scyvyet tebliği: sının toplantısma aid olan ruznameye şan bir nehJrtaızOekarçuunBlrlnci Ukrayna oephesi kuvvetlenmlz imza koyanlar aleyhine cereyan eden dakl memleketleri blrsr birer taarruzlanna devam etmiçler ve Rovno muhakeme neticesinde otuz sene ağır sUip süpürürken, Avrnpanın yarra hakeyaletlnln idare merkezl olan Berezno'yu küreğe mahkum olan Cianettl nıüstesfcında bir taknn kötümner düşünoeler L işgal etmlşlerdlr. Zitomir, Kiyef ve Vln. na olmak Czere suçlulardan hepsi ida. leri Büruldüirüntt i^ttyordnk. nlza cyaletlerlnln bazı idare merkezleri ma mahkum edümJştir. Idama mah« Bn millet harbl kaıanırsa yeryüde işgal edilmlştlr. Bunlarla beraber kum olan 18 suçludan 13 ü için gıyalünde artık hiçblr mfllete hay&t hakkı kuvvetlerimlz 60 dan fazla meskun yerl ben hüküm verilmiştir. Mahkeme hu. kalnnyac&k, deniyordm Cennen hef zurunda bulunan ve idama rr.ahkum ele geçlrmlşlerdlr. monyası Ukönce Avrnps De AjTrlkayı, Kıt'alarımız Smela KrlstinOTlca de olanlar şunlardır: Mussolini'nüı damadı •gonra Asyayı ve en sontınd» d* Am«. Kont Ciano ve Mareşal de Bono mlryolımu kesmişlerdir. Arkast Sahife 3 Sü. 4 ta rlkayı bajtanbaşa kaphyacak. DerleOeKirOTograd'm şlmaJ batı ve batısnrta hüktimrann|ı dlye büdltinıla mef. da kuvvetlerimiz taarruzlanna devam et. hom baştanbaşa defişeeek. Kar», havs mlçler ve Kirovograd bölgesinin İdare *e deniz Snvvetlerl bnlnndnrmak hakkı merkezlle beraber 50 den fazla meskun bir ikl devletln inhlsan altında kalacak. mnhalll za»t€tmlşlerdlr. ötekiler, bnnlann kttmandası altmda ça Alman knmandankn HltlerTe UrBlcte harekâtı harha flzerfnden takib ederlerken Klrovograd'ın çlmal bölgeslnde kuvlışacaklar. Velhasıl hıs«nlar Içte ortaçember içlnde bulunan ve çagı çöljede bırskan hazln blr esbllk Arkası Sahife 3, Sü. 2 de hayatı başl:yacr.k.» Bn kötüreser diişüncelere yol açan »nahtar o zıman'ar klmln ellndeydl? İyice kesUrilemez. Her şeyf yalnn pro•paganâa fayrctlerine yormak yanhf o. Inr. Alman genişiemesile dogrndan do(. rnya zarara uğnyanl* lçtaı bütün dttnyayı böyle bir patolojik korkny» aaplan. mış gönnek clbette işe yarar blr netlce IdL Bunnnla beraber kötü Ihtimaller! dev aynasında biiyütmege yatkm bazı yaradılışlann ve (yeni nizam) adı altında ne oldugu bir tiirlü anlaşılamıyan bedbaht bir nazarlyenin de bn düşfln. Ankara 10 (Telefonla) Reisicum. Ankara 10 (Telefonla) Milll Korunma kanunu üzerlnde, tatblkattan elde celeri dojfrırup beslemektekl büyiik rolLondra 10 (B.BC.) Üslerl İtalyada defa olarak Bulgar hedeflerl Ozerln» hur Milll Şef Ismet înönü bugun saat edllen netlcelere ve hâlin lcablarına göre, tadlli İçin Vekâletler mümassillerinIeri inkâr edüemez. bulunan Amerika hava kuvvetlejine gltmlfllerdlr. Akın keslf ve çiddetll ol 16 da Maden Tetkik Arama EnstitüsüFerdler ffibi devletler de çok defa ya. meraub uçan kal« teşkillerl bugün öğle mu^tur. Henüz fazla tafsllât verilme nü jereflendirmişler ve Enstitünun ça den müteşekkil bir heyet taraflndan çallçmalara başlanmlştlr. Heyet kanunu madde madde gözden geçirmektedir. radılıştan " alablldiğine açgözlüdürler. zamanl Bulgar hukum«t merked Sofya mektedlr. hsmalan etrafında izahat alımşlardır. Gayrimenkullerin Beledlyeler marlfetile klralanmasina dalr karar da Milll Her biri elinden gelse bütün dünyayı ym hücum «tmlşlerdlr. Uçan kaleler İlk Arkast Sahife S. Sü. 2 de Mılli Şefimiz 17,15 e kadar Enstitüde Korunma kanununun 30 uneu maddesi değlştirilmek ve maddeye bazı hüküm. hükmü altında görmekten ancak kıvanç meşgul olmuşlardır. Cumhur Ralsimiz ler eklenmek suretlle tesbit olunacaktlr. dnyar. Dünyanın, Akdeniz havzası etrabundan sonra Nafıa Vekâletl elektrik Dlğer taraftan varhk vergislnden henüz tahsil edilmemlş olan kısımlarin fuıda bir Acem minyatürü kadar ufak etüd Jşleri idaresini şereflendinr.işler. ne «uretle ödeneceğin* dair hükümleri ihtlva eden kanun projesi ürerindeki bir sahaya sıkıştığı eski devirlerde, çev. dir. Mıllt Şefimiz burada Nafıa Vekili relerinde iktısadi ve askerî birer. hegeSırrı Day ve idare erkânı tarafmdan son çallşmalar da ikmal edllmek üzerçdir. Lâyiha yaklnda Büyük Millet Mec monya kurup bnnn blr müddet sürdürekarşılanmışlardır. Cumhur Reidmiz lislne verüecektir. Varhk vergisinden borclu kalanlarin affedileceğine ve borclarln terkln bilen bir iki devlet biliyornz. Fakat dün. burada da bir müddet meşgul olmuşya büyüyüp de ilkönce Avnıpa . AfrL. lar ve çalışmalara sud izahat almışlar. olunacağlna dair çlkan şayialarln asllslz olduğu anlaşllmıştır. ka Asya kıt'alannın iamamnu, sonra dır. da iki Amerikayi Içine aldıgı gündenbe. ri, ne kadar kuvvetll olnrsa olsun, tek bir devlette o zamana kadar gördügümüz hegemonya kabüiyeti de yavaj yavaş azalmağa başladı. Ne Ortaçagın, ne rönesansın, ne de daha sonrakl mo. dern devrin hiçblr hegemonyası, dünya şöyle dnrsun, hattâ Avrnpayı bir bütün iolarak pençesl altında totabildi. Şark cephesinde savaş en korkunc safhada Kont Ciano ve arkadaşları ^ . I ( V idama mahkum edildiler Bir hezeyan Yaşamak hakkı Alman teblîgi Rus kuvvetlerinin Polonya Mareşal de Bono ve Marinelli de vardı hududunu geçtiğini ilk defa kabul ediyor Boğazları Âmerikaya kira ile A verecekmişiz Sofyaya beşinci hava akmı Milli Uçankaleter Buîgar hühumet merhezine ilk defa saldtrdüar Dün Maden Arama Enstitüsünde tetkîkler yaptılar Vekâlet miimessillerinden mürekkeb bir heyet çalışmalara başladı i Korunma Kanunu yeniden tetkik ediliyor Bu işi Türkiyedeki Amerikan sefiri düşünmüş imiş! Berne 10 (T.P.) «Courrler de G©« neve> gazetesi Iazbon'dan şu hususl haberi nesretmektedir: <Washington. dan gelea haberler, Amerikan hukume. tinin müteaddid göriişmelerde, Türkiye İle ilgül olan siyasl meselelerı mütalea ettiği bildirümektedir. Bu müzakereler. esas itibarile Türkiyedeki Amerikan büyük elçisi Stednhardt'in raporlarma is. ünad etmektedir. Bu raporlarda sefir, Türkiyenin Almanya aleyhine harbe glrmesi takdirinde bu memleketteld Areerlkan nüfuzunun Türkiyeye daha yakın olan devletlerin, yani Sovyetler ile tngilterenın lehine körleneceğini belirtmektedir. Amerlkan siyasetinin şu İkl hedefU nl yani Türkiyenin Müttefiklerin ya« nında harbe gdrmesi ve Amerikan nü. tuz ve tesirinin muhafazasını . birbirile telif etmek için, Amerikan elçisi.' nin hükumeti metbuasına, Türkiyedea Boğazarin kira ile Amerikaya veril* mesinl taleb etmeyi tavsiye eylediği rivayet olunmaktadır. Bu kira i§i beş seneye münhasır veyahud harbin sona ermesile münfesih olacak, yülık ücret miktan 20 milyon dolar olarak tesbit edilecektir. Deniz münakalâtmuı ve gümrüklerin kontrolü Btrleşik Amerl. kaya intikal edecektir. Amerikan bü. yük elçisi bu teklifin Türkiye hükumeti nezdinde müsaid bir kabule mazhaı olacağina intlzar etmektedir. Zira Bo«, ğazlar bu suretle Sovyetlerin metaleba» tına karşı emniyet altına ahnnus bu,' lunacaktır. Gene rivayet olunduğun* göre, Washington'da bu hususta hiç bir' karar lttihaz edilmemiştir. Askerî vaziyet Zitomir ve Kirovograd yarmalarından sonra... Yaıan: Emekli General H. Emir Erkilet Moskova konferansına dair İkinci cephe Amerikada yeni ifşaat nisan başında açılacakınış 65,000 çtktiP' Bir devleti geri kalan devletler ttze. rinde dilediği gibl hüküm snrmekten alıkoyan kuvvet, adalet ve lnsanhk dnyg^Lsn gibi yüksek mefhamlardan ziyade, mületlerarası münasebetlerde hl<j eksil. miyen knvvet ve menfaat çarpışmalan. dır. Daha açık bir deyişle, bir devletin dünyaya hükmedebilmesi içtn, ya bütün diğer milli knvretlerin o devlet menfaatleri emrinde kendiliğinden boynn eğ. mesi, yahud da o devletin diger bütün faıillî knrvetleri ezmesi icab eder. Propagandalann, yahnd da herhançi snbjektif doygulann tesiri altında kalmıyarak hâdiseleri oldnğn gibi Incellpebilenler, bir Alman hegemonyasma bn ttibarla hiçbir zaman inanmıyorlardı. Ba imkân şinıdl bir faraziye olarak bfle ortadan kalkmuf gibidir. Orta Av. rnpanm en knvretli bir devleti bildlğlınlı Almanya, kendl yaşama hakkı ngrnnda döviiştüğünfi söylerken artık bnna inan. mıyanlann sayısı da gittikçe azalıyor. Çünkü çogn insanlar Almanyayı çlmdiden yenümiî saymaktadır. Hattâ bn mfllete acryanlar, verilecek cezanın agnolmamasmı temenni edenler görüyonu. Bizce mtthim olan yannki mnhtemel vaziyetlerden ziyade her zamanki reel şartlardır. Çetin şartlar altında tarihinin en güç savaşlanndan blrinl başarmağa çalışan Almanya, yann harbi kaybede^ tilir. Degişmiyecek olan reaiite, Alman. yayı bugünkü knvvetli dornma eriştirmiş olan içtimaî ve iktısadî şartların yann ' da, olduğn gibi yerli yerinde dnracağıdır. Bn arad» $u noktayı da belirtmekte fayda görüyoruz: Dün, Alman hegemonyasımn bütün kıt'aya ve giderek dünyaya yayılması iht^nali karşısrnda sapır sapır ıtitriyerek yeni bir (Mısnkadim) devri açılacağından dem vnranlar, şimdi de tam tersine, büyük devletler arasın. da bir takım kombinezoniar yapıldıgını hesablıyor ve bnnnn neticesinde dünya. nm paylaçılacagından, öteki devletlere hayat hakkı kalmıyacagından bahsediyorlar. Dünya, fnna bnna karpnz dagıtan bir manav /ahatlıgile esit parçalara bö. ' Büyük Zitomir Muhtarlıkların ihyasi yarmasından sonra hakkındaki kanun Buslar, Almanların Kirovograd eepbe, Washington 10 (a.a.) Birleşik A. viri Mr. Dunn konuşmuş ve sorulan bir Ankara 10 (Telefonla) Meclis da* sini .de deldiler ve merikanın <National Broadcasting Com suale cevab olarak Moskova konferan. hiliye encümenl şehir ve kasabalard* ba mevkii zaptettipany> radyo merkezi, «Hariciye Na. sının toplanmasına Quebec konferan. muhtarlık teşküâtmm yendden kurul* ler. Sovyet tebliflne zırlığı konuşuyor» adı verilen radyo smdan az sonra karar verildiğinl ifşa masına dair olan lâyihamn müzakere^ göre, Kızıl topçu, neşriyat seriaine dün akşam başlamıj. etml? ve Moskovada Rusların Nazi Al. sini bitirmiştir. Bu lâyiha, Meclisda 8 ikincikânunda Ki. br. Verilen dört kısa nutuktan biri manyasmın bir an evvel szilmesi için cuma günkü toplantısında görüşüle, rovograd'ı düşürmek sinde Hariciye Nazırının siyasl müşa Arkast Sahife 3. Su. 3 te cektir. Londra 10 (L.P.S.) Daily Expre& ve Alman hatlarını gazetesl yaziyor: dclmek lçin şimdiye Amerlkalllar nlsan başlnda Avrupanln kadar görülmiyen bir garbında lstilâ hareketinin başllyacağlşlddet ve kesafette na kani bulunmakta ve Avrupa kalesine ateş etmiş ve KızılIndlreceklerl büyük darbe İçin azamî ordu Alman cephebeş aylık blr zaman vermektedlrler. srnde 120 kllometre Yüzblnlerce lyi tallm görmüş asker, genlşlik ve 40 kilotlcaret gemllerl vasitasile, fasüasiz sumetre derinlikte bir rette Britanyaya taşlnmaktadlr. Bu lşin fedlk açmıştn. Bn fasllaslz şekilde devam etmesl, Atlanmubarebelerde Altîkte artık denlzaltl tehdidl kalmadığlmanlann 3 tank, 1 run bir delllldlr, Britanya bugün batlmotörlze ve 4 piyarllamaz blr uçak gemisi vazlyetindedir. de tümenlerl tanba Arkast Sahife S. Sü. 2 de cdilmiş. Imha tâbi. rinden maksad gaIiba bn kıt'alar büyük zayiata nğratılmış demek isteniyor. Almanlar, son laŞark cephesindeki son vaziyeti gösterir harita manlarda Rus top. Kahire 10 (a.a.) Yugoslav haber. çu ateşinln taa/rnz ve yarmalarda pek başka büyük ölçüde münferid agır topfazla şiddetli olmasından sızIanıyorlar.Bu çn bfrlikleri teşkfl ederek btmları bilhas. ler dairesinin bildirdiğine göre, Gene. da gösteriyor M Rnslar, tümen topçnsnna sa yanna taarmzlannda mnvaffakıyetle ral Mihailoviç ve kurmay heyeti Bul Arkası Sahife 3. Sü. 4 te gar demokratlarile devamlı işbirliği pek artık blr derecede çoklaştırdıktan tesis etmişlerdir. Son haberler Bulga. ristandaki durumun Almanlara karşı birleşmiş bir Balkan cephesi kurulma. sı lehinde inkişaf etmekte olduğunu göstermektedir. Müteveffa Stambuliski'nin çlftçi harekettein yeniden canİSk defa İtalyanlar tarafmdan yapılan pervanesiz nçak lanmakta olduğu görülüyor. Demokrat kuvvetler bu hareketln prensiplerlne tngiliz ve Amerikan matbuatile rad fesi neydi? Blr gecey'ansı telefonla alelâ. Daha evvel İtalyada bu şekilde bir tay. ııygun olarak teşkilâtlanmaktadırlar. yolan son günlerde harb havadisleri ka. cele bulabildiğimiz ilim ve fen adamlaru yare yapümış, fakat ancak 400 kilometYugoslav hüknmeti Tito ile anlaş dar, belü onlardan da fazla olarak bir mız, dogTUsunu söylemek lâzım gelirse, re, kadâr bir sür'at temin edilebiUniştir. mak için yeni hnkânlar anyor başka haber üzerinde durdular: tngilte. fişin lçinden çücamadılar. Kend.ilerinln JHavacüıktan anhyan ve bu yoldaki ça. Kahire 10 (a.a.) Reuter; Kahire rede yapılan ve tayyarecilikte yeni bir de kat'iyetle emin olmadıklan baza tah iışaajan takib eden iki okuyucurfıuz de bu akşam söylendiğine göre, Vu. merhale sayılan pervanesiz uçak. minleri ileri sürdüler. Tlalbuki dün öğ. meseleyl aydınlatmak üzere dün bize •jrıciav hükumeti. Yugoslavyanın umu lar... rendik ki mesele ileri sürülen tahminle. ibiır'yazı yolladılar. İşin merakh Içyüzil. mî durumunu yeni baştan tetkik ede. NADÎR NADl Motörü olan ve pervanesi bulunnuyan re uymıyan büsbütün başka blr esasa jıü anlatan bu yazıyı ikinci sahifemizde Arkast Sahife 3, Sü. 2 de ,ucak nasıl olabilîrdi? Bu motörün vazl. »• Arkası Sahife 3. 5ü. .4 te . w Öayanmaktadır. Bu esas yeni de değildir. ibulacaksmız. Amerihahlar «Dünyayı yalnız başlarına dört büyük devlet mi idare edecek?» sualine Hariciye Siyas? Müşaviri «Hayır» cevabmı verdi ma gemisi yaptyorlar Pervanesiz ucaklar Bu harbin en büyük icadının esrarı nihayet aydtntandt Mihailoviç Bulgar demokratlarile işbirliği yapıyor Bugün [Ya henu, ya merrıı!j Cemat Nadir'in .^^^.^.^^ 4 üncü sahifemizde ~ Renkli karikatür haritası