4 Kasım 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r TÜRK YAVRULARI İçtn Çocuk Esirgeme Kurumu taraflndan terbiyevî çocuk romanlarl, çocuk oyunlari, faydah bilgilere ald biri birinden güzel 21 küçük kitab neşredilmiştir. Be. herinin flatl 5 . 15 kuru? araslndadır. İstanbulda UfiVR satjş yerfc K İ T A B E V İ Cağaloğlu yoku$u No. 44 20 nci yıl sayı: 6904 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraı ve melrtub adresi: Cumhanyet, İstenbul Posta kutusu: tstanbul No. 248 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298 İdare ve Matbaa klamL 2429924290 9OFÖBLER! MOTÖR USTALARi: TAMİRHANE ŞEFLERİ! Htr tip motörün lşleyl? tarzlru, baklml tamtr içrn lüzumlu esaslan yerd çıkanj M O T . . . r8rS6!11u6 4 Iİ€inCİl6Sriff1 I 9 4 3 ' TAMİRİ ve BA KÜabfnda bulaeaksjnız. Yazan: Devlet Demiryollarlj sinde Matör Şubesi Baş K Â M İ L Ö Ç Hariciye ilimi Kahirede Mısır başşehrinde yapılacak görüşmelerde, Mr. Eden, Moskovada alınan kararlar hakkında Menemencioğluna malumat verecek Menemencioğlumın Adana muhabirimize beyanatı "Ingiliz Hariciye Nazırı Mr. Eden'le bir kere daha temas tesis etmek fırsatını bulduğumdan dolayı çok memnunum,, Müzakerelerde Amerikanm Ankara büyük elçisi Mr. Steinhardt'ın da hazır bulunacağı bildiriliyor Adana 3 (Hususî muhabirimizden) Hariciye Veki. limiz Numan Menemencioğlu, İngiliz büyük elçisi Sir Hugessen, hariciye umumî kâtibi Cevad Açlkalın, haricive hususî kâtibi Sadi Kavur, Zekl Sirmen, doktor Naci bu sabah saat 7,30 da hususî trenle şehrimize geldiler. VaH Akif Eyidoğan, Hükumet ve Parti erkânı taraflndan karjliandılar. Bir jandarma bölüğü selâm resmini ifa etti. Vekil, şehrin görülmeğe değer teslslerini dolaştı, barajl gördü, Halkevinl ziyaret etti. Hariciye ITekılimiz, İngiliz büyük elçisi ve refakat» lerindeki zevat, Kahireden jrelen ikl motörlü bir İngılia tayyaresile saat 11.30 da hareket ettiler. Vekil, çok beçu? bir çehre ile bana şunlarl söyledi: Davet üzerine Kahir«ye gidiyoruz. İngiliz Hariciye Nazırı Mr. Eden'le bir kere daha temas tesis flrsatlnl Arkası Sahife 3. Sü. 4 te . Şark cephesinden resimler: Cephenin cenub kesiminde çamurlara saplanıp kalan bir Alman nakliye kolu Amerikadan yükselen sesler birçok mütalealara yol açtı Moskovada varılan oskovada neşredilen tebHi;, dunya efkârmda, umumi yetie müsaid bir Intıba uyandırdk Harb kar?ısındaki durumlan yüzunden zarorî olarak konferans neticelerini bir zafer saymak, yahud bir hezimetmiş gibi göstennek suretile aşın hukumlere varanlan bir tarafa bırakırsak, ortalama kanaat, üç devlet hariciye nazırlarının Mosko?ada iyi bir iş başardıkları merkezindedir. Mühim bir adun sayılacak noktalann başmda, milli hurriyet ve istiklâlleri hiçe sayıoı kararlardan tebligde sakımlmış olması geliyor. Vâkja siyasal A^rupa bunyesinin yarınki şekli Moskova tebHfinde açıkça belirtümi? değildir. Ne Mihverle işbirliğri edea ortak devleüere, ne işgal altında tmlnnan büyüklü kucükln memleketlere, hatta ne de Almanya ve ttalyaya dair esaslı prensip noktaları ortaya atılmamıştır. Yalnız, İtalyada demokrasinin yeniden kurulması hususunda üç devlet vaıiyetlerini teyid etmeği muvafık görmüşlerdir. İtalya hakkında daha kesin kararlara varıldıgı balde, Almanyanın mnallâkta "oırakılması dikkate çarpacak bir nokta sayılabUir. Moskova tebli|i, arazi ve nüfus bakımından yalnız Avusturya ve Avnsturyalıları Almanyadan ayınyor. Bu, şüphesiz Almanyanın sonradan ele geeirdigi toprak kazandanna doktmnlmıyarak manasına gelemez. Dün de burada gördüğümüz gibi, Avustnrya harbden önce Almanyaya iltihak etmiş ve bn hâdise o zaman Almanya fle Müttefikler arasuıdaki münasebetleri kesmediği için onlarca de facto (filen) kabul olunnıuştn. Şimdi eski Avustnryaya yeniden istiklâl adamakla, Müttefikler, o zaman zorla boyun egdikleri bir vaziyeti bogiin tanımadıklannı açığa vuramş oluyorlar. Bu, şıiphesiz Almanyanın sonradan ele geçirdigi yerlere doktınnlmıyacaünı •*pat etmez. Bilâkis, harbden önce yapılan Avusturyanln ilhakı hâdisesini şimdi reddeden Müttefikler, sonradan Almanyaya katılan bölgeleri haydi haydi geri alacaklar demektir. Bu bölgeler, başlıca, Çekoslovakyanuı bir kısmı, Polonyanın bir kısmı ile Alzas ve Lorenden ibarettir, Yenfldigi takdirde Almanyanın oralarda bırakılmıyacafinı çocuklara varıncna kadar herkes biliyor. Kırım İtalyada Rommel hattına karşı taarruz başladı için Bc?inci bu orda hatti KatYsavaş basladı îaaya karar vermişler Moskova 3 (a.a.) Sovyet teblıği: Dinyeper nehrı ile Azak denizi arasındaki bolgede savaşan kıt'alanmız taarruzlarmı geliştirerek üerlemefe devam etm^ler ve 80 kadar koy ve kasabayı düşmandan geri almışlardır. Bolsoy Şabasl ve Kopak kasabaları da bunlar arasındadır. Von Manstein kuvvetlerinin elinde şimdi yalnız iki kiiçuk koprübaşı kalmıştrr ki, bunlar da Azak denizinin şimalindekl stepler bölgesmdedir. Nikopol'ün dogusunda ve bu şehirden 35 kilometre mesafede bıilunan birinci köprtibaşı bölgesi süratle temizlenmek wzg^. redir. Duşman aşağı Dînyeper bölgesinde çok ağır tavıblara uğramıştır. Dinyeper kavsinde Dnieperopetrovskun cenub batısmda kıt'alanmız müteaddıd meskun yer işgal etmiştir. Matese dağları kesiminde yarma a ^ muvaffak oldu Fiıtlandiya, Poloıtya, Baltık devletleri ve Balkatı Alaanlar, ba bölgeyi ların istikbali hakkında münakaşalar oluyor sonuna kadar miida Nutkun akisleri Millî Şefimizin hilabesi, Mihver memleketlerinde büyük bir lesir husule getirdi Beşinci orduya mensub ağır topçu bhlikleri dağ yollarında ilerUyor Cezayir 3 (a.a.) 5 inci ordu Roma yolunu müdafaa eden küçük Rommel hattına şiddetle taarruz ederek, Matese dağları kesimlerinde ve Massico tepesinin batı cihetinde sözü geçen hattı kısmen yarmağa muvaffak olmuştur. Massîco dağı ve Casanova şehri İngiliz klt'alan taraflndan çok ağır kayıblar pahssına zaptedilmlştir. Amerikan kuvvetleri ise, aralarmda en kuvveüi Alman me\zilerinden bazılarmm bulunduğu Matese dsğ silsilesinin büyük bir kısmmı ele geçirmişlerdir. Bu mevzilerin ele geçirilsi üzerine Amerikalılar Voltumo'nun şarkmda kâin bütün araziye hâkim bulunmaktadırlar. Alman hattı merkezinin başlıca istinad noktası oîan Venafro, halen Müttefiklerin topçu ateşi aıenziline girmiş bulunmaktadır. Sovyet Rusya Hariciye Komiseri Molotof, Sovyetlerin Lontira Büyük Elçisi Maisky ve Mr. Churchill bir arada Washington 3 (a.a.) Reuterin hususi muhabıri bildiriyor: Moskova konferansıhın netıoeleri Birleşik Amerikada siyasl vaziyet üzerin<ie şüphesiz pek müsaid tesirler bırakacaktır. Çunkü Amerikada, İngüterede olduğu gibi, Sovyetfer Birliginin harbden sonraki maksad'.an hakkında uvanan bazı şüpheler infirad siyasetmin sön raeğe yüztutan küllerini yeniden alevlendirmek istidadını göstennişti. Kominternin dağıtması büe bu şüpbaleri izale etmeğe muvaffak olamamıştı. çunkü maharetle yapılan bir iddiaya göre kominternin lâğvı Amerikan komünist partisinin faaliyetine mâni olmak şöyle dursun ona yardım edîcekti. Moskova anlaşmasının umumiyetle alkışlanması»a rağmen Amerikanm harbe girmesinden evvelki infiradcı Vokuna iştirafe e Bulgar B a ş v e k i l i Hitlerin karargâhında Budapeste 3 (a.a.) Anadolu Ajansmın hu'usî muhabirl bildiriyor: Emin bir kaynaktan haber alındiğına göre, Bulgar Başvekili Bogilof. ya. nında Haricij'e Nazırı Şi«onanof ve Almanyanın Sofya elçisi olduğu halde salı akşamı Fülırer'in umumî karargâhına gitmiştir. Bu seyahat, Almanyanın Balkanları teskilâtlandınnak istediği hakkında cıkan ve tekzib edilen haberleri teyid eder mahiyette RÖrülmektedir. Bu seyahatin Moskova kooferansı ile ilgili olması da muhtemeldir. den bazı mahfillerde gösterilen hafif memnumyetsızlikleri hesaba katmamak yanlış bir hareket olur. Robert Reynolds âyan meclisine tevdi ettiği bir lâyıha ıle Connally taraflndan hazırlanan karar suretinde değişiklik yapılmasmı ve Baltık memleketlerıle Polonyaya, •JTugoslavyaya ve Yunanıstana istikJâllerı ve toprak bütünlükleıl bakkında teminat verilnıesıni istemiştir. Âyandan Edwin Yohnson daha İleri gıd^rek Birleşik AAnkara 3 (Telefonla) Merhum Bah. merikanm harbden sonra işbırliÇı vapması içın Fil'sUn, Hmdistan ve Kore riye Nazlrı Cemal Pasa ve FetM Okyagibi meselelerin halledilrnesl şartmın rın oğullarile General Kâzım Özalp ve Ulusal Ekomoni ve Artınna K u n ı n u takoşulmasını teklif etmiştir. rafından emekli General Ali İhsan Sâbis Âyandan Burton VITlıec'er Ise Mosaleyihe açılmıs olan davaya bugün dekova anlpşmasmın «yeni bir şey getirvam edilmiştir. Celse açılmca temyiz medığinU iddia ederek anlaşmayı kıy dcrdüncü ceza dairesimn karan okunmetten düşürmek istemıştır. nıustur. Evvelce Ali İhsan Sâbis. Anka Arkası Sahife 3. Sü 5 te ra mahkemesinin bu davaya bakmağa salâhiyettar olmadığını iddia etmis, bu İddiası mahkemece redchlıınmustu. Bunun üzerine Ali İhsan da Temyize müracaat etmişti. Temyizin bu celsede o. kunan karannda «Temyiz kabiliyeti yainız hükümler İçin kabul edilıristir. Bu ise bir ara karandır. Temyiz kabiliyeti yoktur.» denmekte jdi. Ankarada açılan hakaret davası Ali İhsan Sâbisin itirazını Temyiz reddetti Berlin 3 (T.P.) Berlin siyasî mahfılleri, Milli Şef İnönünün nutuklannın Berlin basmında çok iyl karşılandığına işaret etmektedirler. Bu mahfiller, MİİU Şef İsmet İnönünün nutuklarında, hükumetinin ve milletinin Avrupa medeniyeti ve bilhassa büyük ve küçük bütün milletlerin istiklâl ve hUrrryeti için İyi düşüncelerini tebarüz ettirmiç olduklaAlman tebliği rmı, sitayişle yâdetmektedlr. Berîin S (a a.) Alman ordulan başkomutanlığı tebliği: Salâhiyetli Berlln siyasî mahfUleri, Kınmda, Kerç cenubunda düşman Millî Şef İnönü nutkunun bir bitaraf Arkası Sahife 3. Sü. 2 de memleket devlet adamının nu&u olduğunu idrak efcmekte ve fakat bu nutkun büyük bir ehemmiyeti haiz oldugunu da teslim etmektedirler. Harb gürültülerile dolu bir dünyada, İsmet İnönünün nutuklan mes'ud bir istikbalin doğacağma dair ilk bir emare olarak dinlerraıiştir ve bu mes'ud istikbal yanlız kendl milleti için olmayıp ayni zamanda müttehld bir Avrupa için de kabil olacaktır. Trigno'da Müttefik taarruzu Berlin S (a.a.) Alman tebliği: Cenub İtalyada Volturno batısmda A* merikan kıt'alan tarafmdan geoelejia yapılan müteaddid hücunılar geri püs» kürtülmüştür. Volturno dogusunda örtme kıt'alarıml^ zın yaptığı bir sıyrılma hareketi esnasm* da düşman obüs ve duman saçan topla. rımızın temerküz ateşile ağır kaylbisra uğramıştır. Bu savaşa Alman harb uçak> lan da İştirak etmlşlerdir. Doğu kesiminde lki İngiliz alayı Trigno nehri üzerindeki mevzilerimize şiddetli bir topçu haarlığından sonra tanklar himayesinde taarruz etmiştir, Alaylar geri püskürtülmüş ve düşman yüksek kayıblara uğramlştır. Macar matbuatınm tefsirleri Budapeste 3 (TP.) Türkiye B. M. M. nin 7 nci intihab devresinin birinci Arkası Sahife 3. Sü. 3 te Sahillerimize iltica eden gemilerin geçirdigi macera İzmir 3 (Telefonla) Geçenlerde sahülerımize sığman hasara uğramış bir Yunan muhrıbinde 30 ölü ve 20 kadar yarah bulundıığunu, bun^ardan bazılarının İzmıre getırild.klerıni bıldirmıstun. Söylendigme göre, bu muhrib, diger bir İngiliz muhribi ve 200 kişüık bir nakli;e gemisıle gece vakti Kalimnos adasına bir ihrac yapmak istemişlerdir. Fakat fıer üçü de mayıne çarpmışlar, İngiliz muhribüe nakliye gem'si derhal batmışlar, Yunan muhribi ise ön tarafı agır hasara uğramış olarak tormstan hareketıle sahillerimize sığınmaga muvaJfak oünuştur. İngiliz muhribile nakiiye gemistnde batan ve boğulanlardan bir çogunun cesedlerini dalgalar sahüierimi7.e atmıstır. NADİR NADİ * Arkast Sahife 3. Sü. 4 te Bundan sonra davacılann vekilleri taraflndan verilmtş arzııhaller okunmuştur. General Kâzım Özalpm avukatı Zühtü Veli Beşe emek'.i Generalin kitabmda geçmiş zamanı hikâve eder gibi sörünerek bugünün lnsan'arina hücum ettiğini. cesaretsizlik ve liyakat~izlik Arkast Sahife 3. Sü, 2 de . Perde kurdum, »em'a yaktun, gösterem zülü havâLM