3 Kasım 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayalet, Bataklıkları H. O. WELUS FÜRUZAN TEKİL Medenlyetin bugün ugradıgl feliketlerls insan tahteşşuurunda haztrlanlfinl anlatan heyecanlı ve düşündUrucfl roman. Nefis bir baskl, zarif blr kapak, sede blr üslub. Fîatl 60 kuruştiff. Kıtabcilarda araylnız. S T A D N E Ş R İ T A T I 20 nci yıl sayı: 6903 um A TU F TAE MUALLIMSIZ DAKTİLOGRAFİ Ikinci basınıı bir çok ilâ Yazı makınesınde on p; yazmağı kendl kendın: 75 fotograf ve krokı kartonu. İnkllâp Kitabe (Bütun ıyı kltabcllar çıktı. metodıa letnJUrsınlz. klâvye kuruş ÎSTANBUL^CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adrea: Cumhanyet, Lstenbul Posta kutusu Istaabııl No. 246 Telefon: Başmunarrir: 22368. Tahrir heyed 24298 İdare ve Matbaa kisml 2429924290 3 Ikincitesrin 1943 Müstakbel sulÛın temelleri atıldı Moskovada verilen kararlar dünyanm her yerinde büyük akisler uyandırıyor Londrada kurulacak komisyon, kuçük milletlerin reyleritıi almadan karar vermiyecek Mosko\ a 2 (a a ) Reuter Moskova konferansırun ılâ.n edılen neticelen burada muieımnel bır tesır husule setirmıştır Ingılız \e Amerıkan gaze'e mu. messıllermı kabul eden Ingıhz Hariciye Nazırı Mr Eden demışı r kı < Bız üç müttefık aramızda bir lşblrhğlnm temellerjıi attığımızdan, müstakbel sulhun esasını ve bcvnelmilel mekanlzmavı kurduğumuzdan emlnlnı Bunlar temln edilmeseydl arzulanmızın büjuk blr kısmı lyl niyetlerden ibaret kalırdı > I sdelerin hiç bırinde esaslı bır fruçlülı çıkmamıştır. Konferansın devanu muddetince ışlere sılkunet ve samımıyet hâkım olmuştur. Üç hukumet arasında e. saslı ıhtılâflar mevcud olsaydı işlerın bu kadar süratle lleri gitmesi şaDhesiı muırkun olamazdı > Cumhur Reisimiz, Büyiik Millet Meclisinin evvelki günkii celsesinde senelik nutuklarım irad buyurmuşlardı. Bu resim, Meclisin bu toplantısında bulunanları ve Büyiik Millî Şefimizi nutuklarım irad buyururlarken göstermektedir. tebliği oskova konferansına dait gunlerdenberi beklenen resmî tcblığ nihatet neşredılmıc bulunuvor. Tebbgın başında soylendıgı gıbı ruznamede jer alan meselele. rin bazılan kati karaıa bağlannıış, bazılan uzennde prensıp anlaşmalarına varılraış, bazılan da (sıjasi jollarla tetkik edılmek uzere) sonraya bırakılmıştır. Hangi meselelerın karara baglandığını teblıgden kolajca ogrenijoıuz; fakat hangıleri uzennde prensıp anlaşmasına varıldığını ve hangılennm sonraja bırakıldıgıru kcsın olarak bılmefe ştmdilik İnıkan joktur Mosko\ada japılan on gunluk muza. kerelerın en başarıh tarafı harb geliştıl>çe zuhur edecek olan Avrupa ıreselelennın tetkıkı ıçın Araenka, Ingıltere \e Sovjet Rusja arasında ıstışarî bir Avrupa komısjonu kurulmasına dair verılen karardır Londrada çalışacak olan bu komİ5>onun vazifesı, nıuhtelif mese. lelere dair mnşterek tavsıjelerde bulunmak suretıle uç hukumet arasında işbirlığıni sağlamlamak olaraktır Boylelıkle daımî temas halinde kalan Mutte. fik de\letler, gunden gune gelışmesi muhtemcl hatta mukadder olan Avru» pa meseleleri karşısında aralanndakl Ir. tıbat bağını kavbetmış olnıiyacaklardır Şu halde, Moskovada \arılan anlasma, harbin devamı muddeünce gunden gune daha zijade kuvvetlenmeğe namzed gonınujor denıektir ki bu, başhbasına nıııhım bir kazanc saMİır. Ajrıca, Itahava aıd meseleler için de bir ıstısare komısjonu kurulması husu. sunda Moskovada mutabık kahnmıstır Ital>a meseleleri hakkında a\n bu komite kurulmasına sebeb araVa Hur Fransa, Yugoslavva ve lunanistan gıbi Italja ıle hesabı olan uç devletın karışuiasıdır Bu komisvon ılkonre Ingıltere, Amenka Sovvet Rus\a ve Hur Fransa nıumessıllerınden teşekkul edecek sonra, kendı hususî menCaatlerı ltıbarıle Yugoslavja ve Yunanıstan mumessıllen de komisvona kabul edılecektır Fakat bu komı^on askerlık ıslerıle ıığraşmıvacak, jalnız, (gunden gune ortava çıkan meseleleri tetkik ederek Ilahava karşı Muttefıkler sivasetim tanzım etmek bzere) tavsivelerde bulunacaktır. Gorulujor kı Moskova konferansında Fransaja fazla bir ehemmivet verilmeni'ştır Geçen harbde Aırupanm jenıden tanzımi ıslerinde Ingıltere ıle birhkte on plânda yer alan bu devletin, bugun fılen ve seklen ortadan çekilmesi Avrupa tarıhmde belki de en esaslı bir değ.sıkliğe isaret sajılabilir Kayda değen bir nokta Avıısturyanın yenıden ıstıklâle kavuşturulmasma karar verflmesidir. Bazı kimseler, teblığde yalnız Avusturva istiklâünden babsedilmış olmasuıı tuhaf bulıı>orlar Halbuki Oîtada şasılacak bir sey joktur. Avusturva Munich anlaşmasından once, 1937 yılında bir plebisitle Almanvaya ühak olunmuş ve o zaman bu hâdise Lutiın devletler tarahndan de facto kabul edilmışti Avusturyanın istıklâle kavuşturulmasına karar vermekle Moskova k( nferansı, bu harb içinde isgale uğman otekl Avrupa devletlerinin istiklâlıni a fortiori kabul etmiş bulunuyor Yalnız uç Haricije Narın kendi kurtuluşu uğnmda vapacağı gavretlerm de (nihaî tarzı tesvijede) dıkkate alınacaâmı Avnısturjaja hatırlatmıslardır, kl bu, (Arkası sahife 3 sutun 4 te) Hariciye Vekilimiz, Ingiliz Hariciye Vekilinin dostane bir daveti üzerine Kahireye gitti Bu görüşme Londrada alâka ye memnuniyet uyandırdı, İngiliz Büyük Elçisf Sîr X. Hugessen~9e Hariciye Vekilimizle beraber Kahireye hareket etti Ankara 2 (a a ) tnglltere Hariciye Nazırı Mr Eden taralmdan yapılan dostane da\et üzerme Hariciye Vekılı Numan Menemencioglu bugün muşarunıleyhe mulâkı olmak üzere Kahireye ha reket etmıştır. Ingütere bmuk elçm Sir Knatchbull Hugessen bu =ej ahatte Har cı> e Vekıhne refakat etmektedır Menemencioglu Eden mülakatı Londra münekkidJerinm mütaleası Londra 2 (LP 8 ) Londra münefr. kidlerinln fikrine göre, Moskova konferansında alman kararlann en mühtm lerinden birisi, Londra komısyonudur Bu îcomlsyonun çok lâzraı olan bir milletler araa mekanlzm&sı Ihzar edeceğlne işaret edihnektedlr. Londra münakiidleri, komlsyonun köpttk devletlere büyüklerln arzulannı katml etttrtnek maksadlle teşkll edllmemlf (Arkası sahife 3, g«, $ te) Mr. Cordell Hull'in beyanatı Moskoıa 2 (a a ) Reuter Amerüca Haricije Nazın Cordell HuU gazetecilere şunlan söjlemistlr < Konferans, başlıca memleketlerln Inflrad siyasetine glden yolu terkettlklerini gostermlştlr. Müzakere edüen me 1 Amenkada büyuk l«i kütlelerinin califtıji bir fabrikadan ameieler çıkiyorlar Hariciye Vekilimize eden zevat refakat Tebrik ve tesekkür telgrafları Millî Şefimizle bir çok devlet reisleri arasında samimî telgraflar teati edildi Amerikada devlet madenlere el koydu 300 bin könür amelesi grey halinde, iki bin ocak kapandı. Nr. Roosevelt, derhal işe başlanmasını enretti redilen be>anatta Mr. Boosevelt, çunlan bıldinniştır: «Bır kaç zamandanberi harbe devanv îçin üıtljacım^ olan kömür mıktanaı elde edememekteyız Amerika Bırleîüc devletlerl relsl ve müsellâlı kuvvetler başkumandanı sıfatüe her işçiye bir gun blle geçlrmeden madenlere dönmesirJ emrediyorum Her madenci hukumetl (Arkası sahife 3, stftnn S te» Ankara 2 (a a ) Bugun Kahireye hareket eden Harıcıve Vekihmızın be. raberınde Haricije Vekâletı umurrî kâ. tıbı bu\uk elçı Cevad Açıkalm Harı. cıye Vekâletı husu^l kalem muduru Şadı Kavur umuml kâtıblık hu'usı ka. lem muduru Turgut M=nemencıoglu ve şube madurlermden Zekı Sırmen bulunmaktadır ing'Jiz büyük elçisi de beraber hareket etti Ankara 2 (Te]efonla) Moskova konftransından Kahireye donmuş bulunan Ingıllz Haricive Nazın Mr Anthony EJen tarafmdan \akı da%°t uzerlre Har ciye Vekllımlz Numan Menemencioğlu (Arkası sahife 3, sutnn 4 te) Kırım tamameıı tecrid edildi Washmgton 2 (a a ) R« s Roosevelt komur madenlerıne el kojmuştur. Reis, Ankara 2 fa a ) Cumhuriyetlmlzin maden işçilenne çarşamba sabahı işlejırminci jıldonumu munasebetlle ingil rirın başında olmalannı sojlemiş \e yatere Kralı ve Imparator haşmetlı Altın kıtlar bı^l gı mechsı ıdare azası Mr Ha cı George, Amerika Blrleşik De%letleri rold Iskes'ı, maden ışçilerlle bir anlaşma Relsı Franclin Roosevelt, Sovyet Şura. yapmağa, madenlerin hükumet tarafmlan Yuksek Mecllsi Reisi Ekselana Ka dan lşletümeai iç'n bir kontrat haarlaİngiltere Haricıve Nazırı Mr Eden, iki sen* evvel Ankaravı zlvareH esnasmda, lın n, Çin Cumhuriyeti ml'lî hukumetl maja memur erniştir. Başvekıümız Şukru Saracoğlu ve Harıcıje Vekilimiz Numan Menemencioglu Madenlere el konmasile beraber neşReisi Mareşal ÇanKayŞek, Buyuk Alile birlrkte Ankara garından çıkarlarken man Reich'ı Fuhrer'İ Ekselans Adolf Hitler, Japon Imparatonı haşmetli HlrohL I to, Macar Kralhğı Nalbi Altes Nikola de Horty, Romanya devletı kondukatoru Mareşal Antonescu, Fransa devlet Reisi Ekselans Phllippe Petaln, Iran Şehinşahı Âlâhazret Humayun Mehmed Rıza Pehlevı Mısır Kra'ı haşmetlı Faruk, Suudi Arablstan Kralı haşmetli Uçuncu Abdulâzizle Cumhur Reisimiz Ismet İnonu arasında tebnk ve teşekkur telgraflan teati edllmiştlr. Askerî vaziyet | Şark cephesi ve Avrupa Ruslar Kerç boğazmdan da bu bölgeye ihrac yaptılar Noskova; buradaki 250 bin Alman askerinin ümidsiz bir hale geldiğini söylüyor Yazan: Emekli General H. Emir Erkilet Avrupa harbıni sona erdırebılecek Muttefıklerin kuvvetH blr ikıncı cephe hamlesı gerçekleşincıye kadar, birmci derecede ehemmiyetli muharebe alanı olmak imtıyazını dofu cephesi muhafaza etmektedir. Bugun bu cephede Sovyet(Arknn «ahlfe & rttnn 1 de) Mareşal Fevzi Çakmağın teşekkürleri Ankara 2 (a a ) Genelkurmay Baş. kanı Mareşal Fevzi Çakmak, C?umhurl5"etın yırmincl yıldonıimü münasebetile almış olduklan tebriklerle ordu ve şahıslan hakkında bildirümiş olan lyi temennılere karşı teşekkürlerlnln iletümeslne Anadolu ajansını memur etmlşlerdlr. NADİR NADİ Bugünkü Renkli haritamız Şark cephesi ve Avrupa mensab pvaçütçtifctr bir taamu Için talimat abyorlar (Telgraflar S ünctt sahifemtzdedlr) 4 ÜNCÜ SAHÎFEMIZDE Duydun mu, Ankara Belediyesi aym başında apartıman kaloriferlerini yaktırmı?. Hem de yanacağı »aatleri, sıcaklık derecesirri tayin etmiç... Bunu benîm duymam para etamex komju; gh, İ&tanbul Belediyesine duyur!.. •