7 Ekim 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
YUNUS ENRE DİVÂNI Burhan TOPRAK İ N K I L Â P K İ T A B E V İ 2 nci ve son cildi çıkti V Harb vaziyeti ve küçük Mihverci devletler Budapeşte: Bükres Şark cephesi ve küçük Mihverciler J 20 nci yı! sayı: 6876 umhuri İSTANBUL CAGALOGLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhunyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbıal No. 246 Teiefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heveti. 24298 İdare ve Matbaa klsml: 21299 24290 PBrSBflluB 7 BirînCİt6Sril1 I 9 4 3 ' seyahat romanı. Tevzi Mcrkezl: Aşk, maeera ve UĞUR KİTABEVÎ IstanbuUun kurtuluş bayramı Dün coskun kutlandı Güzel İstanbulun dü?man çizmesinden kurtuluşunun ylrniinci yıldönümü dün şehrimizde parlak bir merasln ve içten gelen büyük bir sevinc ve tezahüratla kutlanmıştır. Merasime iştirak edecek askerî kıfalar ve okullar ve diğer teşekküıier saat 10 da Sultanahmed meydarunda toplanrcışlardır. Atıkn 21 pare toplî merasim bsşlamış ve bunu güzel İstanbu.umuzu kurtuluşa kavuşturan şehid kahramanla r için bir dakika ihtlram sükutu takib etmlştlr. Bundan sonra aıay önde denlz bandosu olduğu halde Karaköy, Şlşhane karakolu ve İstiklâl caddeslni taklben f+ 11,05 t« Takslm meydanına gehnlş ve byradakl merasliıe saat 11 30 da deniz bandosunun çaldığı İstiklâl marşlle başlanmlş bu sırada şanlı bavrağımız da ağır ağır şeref dlreğine çekllmiştir. Bay. rak çekme meraslmlnl müt«akıb kürsüye gelen Şehlr Meclisi azasmdan Halid Yaşaroğlu, kısa bir hltabe İle günün 5nemlni tebarüz ettlrmlştlr. Bundan sonra önde Askerî Tıbbiye ve onu taklben kara ve denlz blrlikleıi, polis müfrezeA, Ünlversite ve yüksek okullar, liselei", ltfalye ve esnaf cemiyetkri mensubları tarafından halkın şlddetli aiTaşları arasında yapılan bir geçid resmlle merasime nüıayet verilmlştir. Macaristan iki Italyan hükumetinden hangisini tanıyacağında hâlâ tereddud ediyor Rumanyada halk, Balkanlara muhtemel bir Müttefik ihracını endişe ile bekliyor Dün yapılan merasimden faıtıbaUr: 1 Bahriyelüerimiz geçid resminde. S Istanbul Komntanı ve Vali Lutfi Kırdar. 3 Merasime başlangıcda bahriye bandosu, 4 Kahraman plyadelerimlz jeref tribünn önünden ark cephesinde Alman çekilişinin turlü tefsirlere uğra. dığı bu sırada, Almanya ile jşbirliği yapan kuçük Mihver Şehrin orduya mtnnet ve şükrânı ottaklarının vaziyeti dünya matbuatım jakından alâkalandırıyor. Vall ve Belediye Reisl, Parti İdare Demokrasi gazetelerine S"re bo küçük heyetl baskanl ile Şehir Meclisi azalan Parti kaza reisleri ve cemlyetler milletler, Almanyanm yanında harbe mümessülerlnden bir heyet dün saat gitdiklerine çoktan pişman olmuşlardır. 10 da Istanbul Komutanlığına giderek Yegâne ümidleri işin içinden cn az za. rprla yakayı sıyırmaktır. Butıu yapabil Solda Macaristan ve sağda Rnmanya Başrekilleri Kallay \e Mareşal Antonescn helkın orduya olan şükran hisler:ni bildirmlşlerdlr ve dün geca ordu şereflne ırek için Macaristan, Buigaristan, Ru. manya ve Finlandiya fıısat kollamakta. Budapeşte 6 (a.a) Anadolu ajan. terdikten «onra esir düşen on bînlerce Belediye kazlnosunda bir ziyafet verlldır. smın hususî muhabıri büdırıyoT; îtalyan askerının bir kısmı Âlman as. miştlr. Doktor Lutfi Ktvdar zlyafette Doğrusunu söylemek lâzım gelirse, Balkanların batı bolgelermde siiâh'a kerî kontrolu alünda ve mühürlü va aşağıdakl nutku söylemiştir: Eon bir senelik harb dunırau, küçük rım teslim eden veya mukavemet gos. (Arkası sahlfe S, söhm S te) (Arkaa sahlfe 3, sütun 2 de) Mihver ortaklannın maneviyatı iizerinde oldukça menfi bir tesir yaratmfttıtatı gcri kalmamıstır. Bu harbe tarlhî la. ruretlerle girdiklerini ısrarla söylijen Finler, Macarlar ve Rutnenler, bugünkü tehlikeli ve beLrsiz vaziyetlere düsiile. ceğini bnceden bikelerdi, belki başlan. gıcda daha ternkinli bir politika gütmeyi menfaatlerine uygun bulurlardı. Ancak su da var ki, Demokrasi matbuatımn butün iddialarına ra«jmen, t ü . çük Mihver ortaklannın iimidsizlik için. de çırpındığma dair hcnüz kesin isaretlerle karşılaşmış değiliz. Finlandiya ile Sovjet Rusya aıasında a\n bir sulh itnzblanacağını telgraf havadisi olarak aylaıdanberi sık sık işitiyoruz. Böyle bir tesebbüs şimdiye kadar Fin hükumeti tarafından yapılmadı. İtalya çöktüğü za. man da arkasından küçük ortaklann sökvleceği haberi ortaya yavılmıştı. Bu da bugunedek görülmedi. Vakıâ İtalyan jıkılışı Müttefikler hesabına iyi idare edilmis bir hareket sayılamazdı. Bu yıkıhsın, öteki ortaklar tarafından taklL. Almanların Avrupa müdafaası içm yaptıklan meşhur «Avrupa d<? değer bir misal teşkil edebilınesi için kalesi» nden bir intıba Kralla Badoglio'nun yerlerinde tutun. VVashington 6 (a.a.) Denız nahfil heva koluna mensub resim devriya ınalan. hiç değilse meraleket içinde faIerlnde gemilere dair Müttefiklerin va. grupuna humanda etmiş olan aîbay şbt partisinin >eniden kımıldamasına ziyetlerine tamamile vâkıf oian ehem HBII, basm mensublarına ezcümls şunİmkân vermemeleri şarttı. Bununla bemiyetli bir adam salı akşamı beyanatta lan soylermştır : raber iddia edildiği gibi küçük oTtaklar . AvTupanm bütün batı sahillerinin bulunarak, belkı de bu sene buyük ö'çüpanik haline dü«müs bıılunsalardı, ağa. Feci şekilde harab olan N'apoli şehri sokaklarmdan bir manzara de garbdan Avrupanm isü'â eJİ'eceğlne lesimleri çekilmıştir. Bunı'ar ileride ya. beylerinin başma gelen faciaya bakaıak kanı olduğunu ve bunnn hemen hemen pııacak Müttefik harekâtı için çok fsybutün bütun kendilerini kajbetmeleri kat'î olacağını soyı'em'ştir. Uzıın müd dall olacaktır. Amerikan ve İngilız u\e çbzülme değilse bile. cöziılme ema. dettenberl buna mâni olan gemi kifayet. çaklarlnm yaptıklan binlerce keçıf ureleri gostenneleri icab ederdi. sizliğinin bnune geçilmiş oliuğunu da çuşları esnasmda alınan resimı'ere göre Son nutkunda Basvekil Churclıill, kü. sbylemiştir. Bu mühim şahsıyet, büyük muıassal haritalar tanzim edilrrlştir.» çük Müıvercilere hitab ederek, eğer bir Müttefik gemi filcsunun önümüzdeNorveç sulannda ehemmiyetli \aktinde harbden çekilirlerse kendileri. ki aylar içinde milyonlarca Amexikan bir deniz harekâtı ne karsı daha müsaraahah davranılacaaskerlerini denizaşın bir yere nskj'edeğını söylemisti. Bu sbzlerde proptt',anda Londra 6 (a.a.) 4 birinciteşrln sa. bıleceğinl derpis etmektedir. gayretinden ziyade hakikî duygulann bahı erken saatlerde anavatan filosu Avrupa sahillerinin resim ve yan kapah ifadesini görenler. g?.liba da. Norveçe giden yollar üzerinde Bodo böîha hakhdırlar. Çunkü Buigaristan gesinde düşman deniz nakllyatma karşı haritalan alındı General Eisenhower Amerikan uır.umüstesna Almanya ile işbirliği yapan NewYork 6 (a a.) İngüterede üs hsreketlerde bulunmuştur. Bu filo için. mî karargâlıı 6 (a.a.) 5 inci ordu Volküçük milletlerin İnçütereye fenalık (Arkası sahife S. sütun 6 da) ler.en Birleşik Amerika ordusu 8 İnci turno nehrin: Napoünin taknben 29 klouun diye harbe girmedikleri, az çok lometre şimalinden ve Roraanııı 154 ki. tarihî zaruretler altmda hareket ettik. lometre cenubdoğusundan zorlamıştır. leri Anglo . Saksonlarca malumdur. O Bundan sonra sözü geçen ordu düşmakadar ki meselâ Sovyet Rusyaya karşı nm başlıca mudafaalarma girerek Aver. yıilardır dövüşen Finlandiva, bugün sa ve Maddaloni mühim münakaı'e kavSovyet Rusyanm silâb arkadası Amerişak noktalannı ele geçinniştir. Voltuıno ka ile hâlâ karşıhkh iyi münasebetler nehrirun geçilmesi 5 inci ordunun. Kagütmektedir. Churchill'i bu devletlere polinin zaptldanberı elds ettlğı en bükarsı miisamahalı davmnmağa zorlıyan yük muvaffakıyeti teşkil etmektedlr. sebeblerden biri de umumî Avrupa muSözü geçen orduya mensub birlikler vazenesinde bunlann yann oynıyacak. nehn su içinden yuruyerek geç#;kleri ları roldür. Finlandiyaya. Macaristana gıbı, ayni orduya mensub baska bir.'ikler ve Rumanyaya ceza vennek, baska devde Volturno'ya dokulen Galore ırmağma letlere mükâfat vermekle olur. İngiltere. dcğru sür'atle ilerlemek suretlle bir çeniıı bn imkâna kavusacağını farzedebilvlrme hareketi yapmıslardır. Daha geçen rnek için, daha önce Almanjanm kayıdcuma gunündenberi çevr 1nek tehlike. si7 şartsız yenileceğini kabul etmek zo. slnde bulunan A/manlar,rauvasalahatrvnda olduğumuza göre, bu devletleri lan kesilmeden evvel geri çekılırışlerceîalandırmak istiyen İngiltere, onları dir. Sivyet kontroluna bırakmaktan baska 5 inci ordu düşnaanı Biferno nehri bo. biışey yapamıyacak demektir. Sağlam jomca hırpalamaktadır. Bazı emareîere bir Avrupa muvazenesini herşevden ü=gdre, bu ordunun nıhayet Ttalyanın Adtiin tutan avnca milletlerin hürriveti riyatik bölgesinde bulunan düşman kuvuğıunda dövüstiığünü soyliyen bir İnuetı'ermin kısmı kullisile teiıasa girebil. g'Here böyle bir hareketi başkalann. diğl tahmin edümektedir. dan önce kendisi icin bir ceza saymak 5 '6 ilkteşrin gecesl, gece bonbardlınp^ki'nde değil midir? nıar uçaklanmız Grossetto h?v\ alanma Almanların sarktaki «kilisi karsmntaarruz ederek büyük hasarlar ika etâa kiicük Bfihver ortaîdanmn şijndiiik Tarıhe vesika olarak geçecek bir resim: Fasist İtalyan hükumfTi rrısi mîslerdir. bfklemeyi tercîh etfiklprini çb'riıyoruz Ağır bombardıman uçaklarıırüz, düşA'manya kiicük arkadaslarım ktndi I\îıı<cıini Abruzlarda me\kuf bulunduğu oteiden Alman S.S teskilâh parasüt. İtaKada besınci Amerikan \c sekizinci İıuj'liz odıı ! I mukavemet merkezlerile müdafaa hatlarından ve imnidra mnn hava kuvvetlerinin gost°rdıği muriılcri tnrafından kurtarılıp kaçırıldığı malumduı hillerine bırakmidıkça, jahrtl hıı müYukarıda eski İtalyan diktatörü ve Duçe'si Mussolini'yi kendisini ahnıya kavemete rağmen, Bolonyadaki demır larının şimale doğru ileri yürüyüsü devam ediyor. Gerek I karşı Müttefik taarruzlarından sık sık bahsolunmaktadır. NADİR NADİ Hepinixin l~ Tamdtğt, Sevdiği Avrupa istilâsı için son hazırlıklar Sahillerin ve tayyare meydaıtlarsmn resimleri alındı Nilyotılarca Amerikan askeri hazırlandı Mühim hâdiseler bekleniyor Volturıto geçüdi Cemal Nadir * • Mussolini kaçıyor J 8 inci ordu Almanlarla Amcabey javaşıyor Bir iki güne kadar: Bu sütunlarda Italyada son harekât (Arkaa sabife 3, sütun 4 te) gelen Alman askerlerile birlikte palas pandıras kaçarken görüyorsunuı. ' Arkaa sabife 3. sütun 3 it«) telgraf haberlerinde ferek askeri makalelerimİEde Aloanl 1 l'ukarıki barita bu harekâtıa son inkişaflarıaı gösteriyor.
