6 Ekim 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
DünyanınenyüksekSaah VACHERON CONSTANTIN ET CENEVRE SATlŞ YECfc fmrnBnü Meyâ'ani PRLON MAĞAZASI 20 nci yıl sayı: 6875 u m hur iyet İSTANBUL CAGALOGLU Telgraf ve mektub adreâ: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: istanbul No. 248 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heysti: 24298 İdare ve Matbaa klsml: 24299 24290 RAHIB MURE'nin GÜNAH Yazan: E. ZOLA. Çeviren, Zola'nm şairane yazdlğl bir roman. Fiatı 250 fi RİrİllPİfP<îrİn Hilmi Istanbulun KURTULUŞ YILDONUMU Adriyatik Kahramaıt ordumuz güzel şehri yirmi yıl önce bugiin işgal etmîşti Kurtuluş bayramımız Istanbulun kurtuluş bayramında elimizi vicdanımıza koyup bir düşiinelirn. Biraz üzüliir, bir an için rahatımızm kaçtığını duyarsak, bu, ilerisi için iyi bir işaret sayılır. ugün İstanbulun kurtuluş bayramı! Yirmi yıl önce göğ sümiize sığuuyan bir buyük sevinci, hep beraber içimizde gene tazeliyeceğiz. Baştanbaşa sevgili bayrağımızı kuşanan sokaklar adam almıyaoak Bu mutlu giinii kendisine borclu oldu. ğumıız kahraman ordumuîiı doya doya btanbulun isgaüne aid tarihi bir hatıca: Şehri ılk işgale gelen jandarma taburu motörlerle Kabataşa yanaşiyor alkışhyacağız. Nutuklar söylenecek. Madde ve mana bakımmdan Türk varLğında İstanbulun payına diişen şerefli rol bir daha açığa vurulacak. Bu vcsile lle belki övünmeğe değer bir kaç eserin açılış merasimi yapılacak. Güzel şehri. mîzin harbden doğan sıkıntılara rağmen hergün biraz daha imar edüdiğini gözle. rimizle göreccğiz. Ancak, yiirekten geldiğine emiıı olduğıımıız bütün bu gösteri ve yapı faali. yetini yeter derecede ateşli bulmadığı. r.ıızı saklamamalıyız. İstanbul Türk olah dokuz buçuk scne sonra beş yüzüncü Ankara 5 (a.a.t Riyaseticumhar yıU tamaralanacak. Bes yüz yıl, bir belBugün İstanbulun istüâdan kurtulu silleri, İstanbul Komutanhgına giderek, l'mumi Kâtibliğinden tebliğ edilmjştir: tlcBİÎn, otıu fetheden milletle, aynfmaz, şuinun yıİdSnümüd&r. Bu münasebetle' şehrin orduya minnet ve şükran duyŞeker BajTamı münasebetile Reisikoparılmaz, yekpare bir bütün kurması Taksimde büyük bir geçid resml yapı gulannı bildireceklerdir. cumhurumuza yurdun her tarafındân için birkaç defa yetecek bir müddettir. lacaictır. Tören sabah saat 10 da SulGece de kurtuluş bayramı münasebe gelen tebrik telgraf ve mektublarına kenEn büyük bir medeniyete asırlarca mer tanahmed meydamnda ba^lıyaca's ve tile Taksim kazinosunda ordu şerefine dilerinin seyahatte olmalan dolayısile kez olan İstanbul, dedelerimizin eline Taksimde yapılaaı geçid resml ile sona bir ziyafet verilecektir. ayn ayn cevab vermek imkânı olmadıgeçtikten sonra, kısa zamaııda yalnız erecektir. gmdan teşekkürlerinin iblâğına Aııadolu Bugün, yalnız mektebler kapahdır. Öğleden sonra da Vali ile Partl reisi, çehresini değil, vicdanını da değiştir. Ajansını memnr etmişlerdir. Vilâyet ve Belediye erkâm, hayır ceml Resml daireler günliik çalışmalanna demiş, ihtida etmişti. Fakat ba çehre ve vicdan değişikHği şehri düsürmemiş, yetleri ve muhtelif müesseseler müraes vam edeceklerdir. yükseHmişti. Ayasofyayı kaldırırsanız, tarihi bir eseri ziyan etmiş olursunuz. Fakat, meselâ Süleymaniyeyi yerinden oynatmak, İstanbulun yarısını Marnıaraya gömmekle bir değil midir? Dedelerinden bu kadar nıiHî, bu kadar meşru ve bu kadar kıyınetH bir emanetl devralan, yabancılar tarafmdan ka. pılmak üzere iken tenıiz kanını cömerdce harcıyarak bütün dünyamn harika diye vasıflandırdığı bir savaştan sonra onu kurtaran Atatürk ve İııönü çocuk. lan, o emanete karşı borclu olduklan vazifeyi nekadar ateşli bir alâka ile başarırlarsa, tarih önünde de o derece vicdan Tahatı duyabileceklerini unut. İzmir 5 (Telefonia) Bugün Milâs mamahdırlar. clvarında eçıklığa bir İngiliz tayyaresi Türk İstanbulun beş yüzüncü yıirm düşmüştür. Birj ağır yaralı olmak üzebize lâyık bir şekilde kutlamanıız lüzure mürettebat kurtarılrr;iştır. Bodrumdan mu bundan üç yıl önce bahis mevzuu alinan haberlere göre, Almanlar Leros edibnişti. O zaman önümüzde tam on iki ve İstanköy adalannın işgalini tamam'ayıl vardı. Böyle eşsiz bir yıldönümüne mışlardır, Son işgal harekâtına İtalyanözlediğimiz manayı verebilmek ve o mj» lardan allndığı zannolunan bir kruva. nayı ifade edebümek İçin on iki yıllık zörle 25 tayyarelik bir kuvvet iştirak bir çalışma ancak yetebilecekti. etmiştir. İstanköyün dağlık kısımlarında O on iki yılın üçü geçmiş ve bugün bfe hâlâ bazı mukavemetler vuku bulmakbu uğurda henüz mühim bir iş başannış tadır. Dün Marmarise beş teğmen, dört değilizdir. Her yer ve her devir için yaüsteğmen ve yirmi dokuz Ç3vuşla 15 pı san'atının birer harikası sayılan abl. kadar sivil iUica etmlştlr. İstanköy adadelerden çoğu, kayldsızlık ve alâkasızsmdan da sahillerimize ve bilhassa Bod. lık yüzünden çürümeğe yüz tutmuştur. ruraa İngiliz ve İtalyan sivil ilticaları Fatihin Boğaziçi kıyısına attığı o nm. çoğalmıştır. İtalyanlar doŞrudan dcğruazzanı imzaya. Rumelihisarına bakınız: ya enterne edilmeğl memnuniyetle karBir kene gibi kalenin ötesini berisini şılamaktadırlar, fakat İngilizler kısa bir emen, bir garblı havsalanm idrak edemi. müddet zarflnda tekrar harb bölgeleriyeceği hususî evlerden başka, asırlardır ne sevklerine müsaade istiyorlar. temizlenmiyen sırnaşık otlar duvarlan Fuad Sirmen dün gazetecilere beyanatta bulunurken delmiş, bazı yerlerde gedikler açmıştır. (Arkası sahife 3, sütun 3 ie) (Yazisı 3 üncü sahifede) Hiç bir yabancı ordunun yanına sokula. sıadığı Fatihin Hisan. bakımsızlığumzın kurbanı olarak bir çün kendi kendine yıkılmak tehlikesi geçitiyor. Etrafını çevreliyen dekor ortasında b!r mücevher kıymeti taşıyan Yıldtrım Beyazıdın Anadoluhisarı ayni haldedir. İstanbula yüzde yüz Türk çehresi veren sayısız camiler, mescidler, çeşmeler ne haide? Bunların acıkh manîarasını hergün seyrediyor ve îçimizin sızladığım duyuyoJuz. Halbuki dedelerimize lâyık bîr nesil Londra 5 (a.a.) Hava Nezaretinin olabilmek için, onlardan bize kaîanı korumak, muhafaza etmek ilk şarttır. Sır tebliğinde bildirildiğine göre: Dün gece bombardıman servisins rnentımızda f>ir de yapıcılık vazifesi taşıyoruz. Atatürkün ışıkh bakışları altında sub uçaklar büyük kütleler halinde harikulâde inkılâblar başardık. Önü Rhin havalisi üzerinde uçmuşlardır. müzde tarihe geniş ufuklar açtık. İçi Frankfurt başlıca hedefi teşkil etmiştir. mizde kaymyan hayat iradesini sayısız Bıırada büyük yangmlar çıkarılmıştır. Lancaster uçaklarından mürekkeb bir eserler halinde ortaya koymak zonındabombalamış ve yız, Bu eserlerden İstanbulun pavınn teşkil, Ludjiigshaven'i şimal düsecek olanlar en ehemmiyetsizleri ol Mosquito uçakları Almajıyamn batısında bazı hedeflere taarruz etmişmamaiıdır. erdir. 12 uçağımız dönmemiştir. Frankİtiraf edelim ki şimdiye kadar yaptıkfıırt'a dün gündüzün de Amerikan uçan larımız, ne öz, ne de sayı bakımından kaleleri taarruz etmişlerdi. Bu sonun. bize övünme hakkı verebilir. cusu şehire şimdiye kadar yapılmış oİstanbulun kurtuluş bayramında elianların en şiddetlisidir Bu akın esna jnizi vicdanımıza koyup bir düşünelimsmda şehire beş yüz tondan fazla bomba Biraz üzüliir, bir an için rahatımızın aîalmıştu, kaçtığmı duyarsak, bu, üerisi için iyl Libcıator B. 26 tipi Amerifcan tayyarekrfnden mürekkeb bir ülo uçuş halinde (Arkası sahlfe 3, stitnn $ te) bu i?aret sayılır. NADIR NADl sahilinde Müttefik kuvvetleri takviye ediliyor Bugünkü merasim Millı Sef Gece ordu serefine tebriklere teşekkür ediyor büyük ziyafet VMÜV yanardağı eteklerinde beşinci Amerikan ordusu topculan General Eisenhower Amerikan umumî Müttefikler, Aveîlinonun şimal batı karargâhı 5 (a.a.) 5 inci ordu Napo sında olup bazılan deniz sathından 1500 •linin şimal doğusunda 10 kilometre dalıa metreden 4aha yüksek bulunan tepeleri ilerliyerek Monte Sarchio'yu ele geçir çevirmişlerdir. Müttefikler şimdi doğrumiştir. Napolinin 45 kilometre şimal do dan doğruya Caserta ve Capua yol kav;usunda kâin bu mevkii zapbetmek için (Arkası sahife 3. süton 2 de) Şark cephesinde Rus taarruzu yavaşladı Harekâtm ağır gitmesinde ve mevziileş mesinde bozuk havaların tesiri oluyor KORKUNC AÇLIK Sefaletlen ve açhktan \ oienier gıın gsçtiKşe ' HINDİSTANDA INDİ arfıyor « Ektısad Vekili düıt beyanatta bulundu Almanlar İstanköy'ü işgal etti Fuad Sirmen'in; kömür meselesi, çimento Adanın yalnız bazı dağlık kısımlarında istihsali ve şeker fiatları etrafında izahatı çarpışmalar oluyor Kalküta 5 (a«.) Reuter: Büyük Bengale eyaletinde açlık hüküm sürmekte devam ediyor. Yardım teşküâtının gayretleri Kalkütada ölüm miktarı. nı azaltmıştır. Sefalet, fiatların artmasına amil olmakta ve kıtlık devaın et» mektedir. Bazı bölgslerde hiç pirino yoktur. Halk kütlesi sadece pirincle beslenlr. Şehlrlerde sadece orta ve yüksek smıflar bir miktar buğday istihlâk edebümektedir. Bu facianm yalnız ufak Wr kısmıdır. Kalkütada görülen sefalet manzaraları korkuncdur. Bir çok aüeler yuvalarını ve köylerini terkederek bir bez parçasrna sanlmış bir kaç tabak ve bir iki kaptan Ibaret olan eşyalarüe beraber (Arkası sahife 3, sütun 4 te) i Şark cephesinde Rus Moskova 5 (a.a.) Reııter: Kızılordunun büyük taarruzu Vltebsk.en Azak denizine kadar bütüa cephe (Oyunca yavaşlâmıştır. Dün gece ne% RusAmerikan münasebatı Roosevelt gönderdiği bir mekîubda: "Rusyaya yardım başlıca gayemizdir,, diyor Washington 5 (a.a.) Sovyete r Birllği Washington elçisi Andrey A. Gromyko itimadnamssini takdim ederken reis Roosevelt ezclimle şunlan söy[emiştir: :Bu iki senelik çetin mücadele esna topçusu atış esnaslnda redilen Sovyet tebliği. haftalardar.beri okuduğfumuz Rus telgraflannın en kısasıdır. Son tebliğe göre Bey?z Rusya(Arkası sahife 3, sütun 3 te) Faşistlere göre Italyayı altüst edea Yahudilermiş Milâno 5 (T.P.) Faşist cumhuriyet hükumetinin radyo istasyonunun bir yayımında, Yahudi meselesinin yeni faşist İtalyada mühim ve halli lâzım bit dava oldıığu tebarüz ettirilmiştir. Yayımda bu hususa dair şu malumat verilmektedir: İtalj'anm Alinan müttefikine karşı yapılan ihanetin Yaiıudiler tarafmdan tertib edilmiş olduğu sabit olmuştur. Badoglio'nun mevkii iktidara geldiğinln ertesi sabaiu İtalyan milleti Yahudileri her tarafta işbaşmda bulmuştur. Gazete idarehanelerine yapıl^n hücumlar Yahudiler tarafındân idare (Arkası Sa. 3; Sü. 7 de) Yeni elçileri vasıtasile Ruslar «Amerikaya derin minnettarlıklarını» bildirdiler smda gerek fedakârlık ve gerckse gayret bakımından ağır yükler altmda bulunan Sovyet milleti Amerika mil ; etinden yalnız manevî yardıtn görmekle kaL mamış, uçak, tank, top ve diçer harb malzemesile yiyecek maddeleri almış(Arkası sahife 3, sütun 3 te) Hava hücumları KENAN SERGISI Frankfurf yenideıt Akademide dün açılan sergide güzide san^atkârın eserleri teşhir olunuyor şiddetle bombalandı kaç Cüne Kadar: CEMAL NADİR'in Karikatürlerini neşre başlıyoruz. San'atkâr Kenanın bergiiinden bir köşe (Yaası 3 üncü sahifede)
