8 Ekim 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
r Halis Alman çeliğinden yapllan HASAN TIRAS BIÇAĞI kemali emniyetle fcııllanlnlz. HASAN DEPOSU ve şubeleıinde 10 adedi 65 kuruştur, Toptancllara tenalât. umhuri 20 nci yıl sayı: 6877 İSTANBUL CAGALOGLU r Canavar Tolııı Cuma 8 Birinciteşrin 1943 Pearl BuckOmer Rıza Bir istilânın acl ders romanl. tınlzda okuyacağlnlzdan güzel Tanesi 290, cdldli 250 efimizin Amerika ve Avrnpa Japonya ile harb halinde bulunan Amerika, bir an önce Uzakşarka dönebilmek gayretiie sabırsızlanırken, orada ne çetin ve yorucu savaşların kendisini beklediğini iyi biliyor. Telgraf ve mektub adresi: Cumburiyet, İstacbul Posta kutusu: Istaıibul No. 246 Teîefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298 İdare ve Matbaa kismi: 21290 24290 AHMED HALİD KİTAB£Vİ "Vatammızın temel direklerinden biri olan Adana, bütün milletin dikkatli gözleri önünde canlı, heyhetli bir varlık olarak ilerliyor,, Kızılordu yeni bir taarruza başladı Weliki Luki kesimindeki Alman cephesi yarıldı, Nevel ve Kirechi şehirleri alındı J merikayı bn harbe gnmege zorlıyaa sebebler üzerinde şimdiye kadar bir çok yazılar yazıldı, bir çok münjkaşalar yapı'dı Bazı kimseler Birleşik Devletlcrin huSU3İ politikalara alet olduğunu, bazılan Mihver harb güdümü yanlış idare edildiği i<;in bn vaziyetin âoğduğunn, bazılan ise, hayati zarnretler yüzür.den Ajncrlkanın harbe girdiğini ileri sürdüler. Fiîıat fcirbi'ine bn derece aykın fikirIeri rr.üdafaa edenlerin birleştiği bir nokta var: Bundan sonra Amerika bir daha kendi kabuğuna çekilip oturamıyacak, Avrupa iş'.crine yakından alâka gösterCnmhnr Reisimizin memleket seyahatlerinden bir intıba: Millî Şefimiz Karsta Belediye binası önünde K:k zorunda kalacaktır. Eğer dünya hâdiseierini. olması icab ettigi gibi değil de olmasmı öztecUğimiz şckilde, idealist bir gozle tetkik îtmeklc fayda görseydik, bu şartlar altında, eski dünya üe yeni dünyanın, aralarında anlayışlı bir işbirl'ği iurabilmeleri için lüzumlu saytlan esaslara dair uzun uzadıya yazılar karalıyabilirdik. Fakat yazık ki olmasını özlediğimiz dünya, olması icab eden zarurî dünyadan çok başkadır ve ikincisini bırakıp birincisi üzerinde ısrar etmek, realiteyi hiçe saywj« <üyalar âleminde kendimizi aramaktan farksızdır. Bir defa, Amerikay» nazaran bagttn ıe doymadan aynlıyorum. Çalışmalardan umıımî olarak Adana 7 (a.a) Bugün tetkiklerine devam edî.ı Millî Avrupa nedir? Ve yarın ne olacaktır? nıemnun oldum. Sivil ve asker vazife sahiblerine teşekkür Çef İnönü, Adananm muitelif meselelerile alâkadar olmuş Kazablanka konferaıısındanberi is.it. ederim. Adana, valanımızın temel direklerinden biri olan ve saat 5.45 te Halkevinde hoparlörle muazzam bir halk miyen ve ögrenmiyen kalmadı ki, Ame. Adana, bütün milletin dikkatli gözleri önünde canb, hey. kütlesine hitab etmiştir. Candan gelen bir heyecanla din. rika nazannda Avrupa harbi, Uıakşaıibetli bir varlık olarak ilerliyor, yükseliyor. Türk miHeti. lenen ve coşkun alklşlarla selâmlanan Reisicumhurumuzun taki asıl harbe bir başlangıc, bir pıonin yüreğinde Adananın derin ve geniş yeri vardır. Adahitabesi şudur: log'dur. Amerika, Avrupa harbile doğunanın köyleri ve merkezile ilerlemesi bütün milletin or. •Adanalılar, sevgili vatandaşlarım: dan dogruya değil, bn vesile ile ve dolatak bahtiyarlığıdır. Size selâtnlarımı ve sevgilerimi söy. yıslle alâkalıdır. Eski dünyada şn devlüyorum. Yaklnda tekraı görüşmek üzere esen kalın sevgi. İki giindür köylerinizi, merkezinizi dolaşıyorum. Her letin büyüyüp gelişmesi, bn devletin kü yerde işlerinizi hususıle okullannızı görmeğe çalıştım. Si« li vatandaşlanm.» çülüp zayıfîaması Amerika için, ancak umumî dünya muvazenesinde Amerikan menfaatlerine ileride yapabilecegi tesir bakımından bir ehemmiyet taşır. Ku !tibarla, harbin neticesi ne olnrsa olsnn, Birleşik Devletlerin Avnıpaya kaışı güdecekleri poiitika, dünya ölçüsünde Avrupanın hissesine düşen role nygun olacaktır. Cenub Amerikada Birleşik Devletlerin menfaatlerine ortaklık iddia eden rakiblerden en tehlikelisl Amıanya sayıııyordu. İngiltere yenilip deniz hakimiycti Almanyaya geçtiği takdirde bu bolîelerin ebediyen kaybedileceğini daha harbden önce Amerikan rratbnatı iıaykır»rak ilân ediyordu. Bn uzak tehlıkeyi önİemek istiyen Koosevelt, Ingîltercnin davasını kendi davası saynıış, harbc gir. nıediji halde kiralanıa ve ödünc verme Moskova 7 (a.a.) Reuter ajansınm kannıın ile Almanyaya karşı açıkça cephususî muhabiri bildiriyor: lıc almışfı. Moskovada çıkan «Harb ve îşçi smlfı» Uzakşarkta ise Amerikanın daha korecnjuası neşrettiği bir makalede Mütkunc, daha yakm bir rakibi var: Japontefiklerin harbi kısaltmak için lâzım ya. Eğer bu müthiş rakib, son derece Londra 7 (a.a.) «Queen» mecmuası haline gelmesi dikkati celbeden bir t e . gelen vasıtalara malik olduklarmı aç;k cür'etli bir saldın ile ortaya atılmasay Türkiyenin Akdeniz meselesi karşısında zat teşkil etmektedir, (Arkası sahife 3, lütnn 2 de) dı. Amerika belki bu harbe karışmıya ki vaziyeti hakkında çck dikkate şayan Harbden sonra doğu Akdenizde Tür. Cik, İngiltereye yaptığı malzeme yar bir makale neşretmişt'r. Churchill'in kiye istikrar temin eden bir nüfuz ve dımlarile Alman tehlikesini savuşturma. amcazadesi olan makalenin muharriri tesir icra edecektir., ğa çalışacaktı. Seymour Leslie şöyle demektedir: «ttalya, Balkanlar ve Türkiyenin Şimdi Japonya ile har'j halinde bulu«Bu memleketin bu ikinci dünya har. uyanıklığı« nan Amerika, bir an önce Uzakşarka binin son safhasmda ne gibi bir rol dönebilmek gayretile sabırsızlanırken, o. oynıyacağını bilmiyoruz. Fakat aranıız. Londra 7 (a.a.) Manchester Guarrada ne çetin ve yorucu savaşlarm ken daki münasebetler her zamankinden da dian gazetesi «İtalya, Balkanlar ve Türdisini beklediğini iyi biliyor. ha samimî ve mütekabil hürmote müs. iiyenin uyamklıgı» başlığı altında neşBn şartlar altında Avnıpaya karşı tenittir. Evvelce «Avrupanın hasta ada. rettiği bir makalede şunlan yazmaktaAmerikanın göstereceği ilgi, herşeyden mı» olan bir mmlekeün hürmete lâyık dır: Bnce, kendi millî inkişafına engel ol ve uyanık devlet adamlarmın idaresin«Birleşmiş milletlerle İtalyan hükumıyacak siyasî ve iktısaaî bir düzenin de neşvüneması ve modenı b:r dsv'et (Arkası sahife 3. silttın 5 te) buralarda hüküm sürmesini istemek ve bunun tahakkukuna çalışroaktan ibarettir. Amerika genc bir devlettir. Her genc devlet gibi o'gun, hatta ihtiyarca devletleri değil, öteki genc devletleri kendine rakib sayar. Bu »tibarla gör. müş, geçirmiş. tecrübelî ve ırkdaş İngiltereyi, Amerika, şimdi oldııgu gibi belki her zaman samimî ve candan bir dost olarak sevecektir. Almanya, eski d^mokratik rejimden aynlmasaydı bile, bu olgun dostu devirmeğe çalıstığı ıniiddetçe Amerikanın sempatisini ka/anamıyacaktı. Nitekim Sovyet Rusya, Amerikada beğenilmiyen bir rejim giittüğü halde, tngiltereyi yoketmek istiyen Almanyanm taarruzuna ıığradığı gündenberi Amerikadan yardım görüyor. Büvyet Rusya, ayrıca Uzakşarklaki Amerikan menfaatleri bakımından da Japonya ile bugüne kadar dost geçinEsnaf Odasmda esnafın kayıd mnamelesl yapılıyor m*>sine rağmen. Birleşik devletlere faydalıdır. Bununla beraber yann AvrupaEsnaf odasında kayıtlîra devam olun lar Ticaret Odaslna kaydolmaktadırda daha geniş inkişaf arzularına kapıl maktadır. Şimdiye kddar 90,000 beyan. lar. dıgı takdirde Amerikanın DU arzıılan name dağıtılmış olup halen kaydedi. Şimdiye kadar Ticarpt Odasına bağlı memnunlukla karşılaması ihtimalleri lenlerin adedi 20,000 i bulmuştur. ts olan 5 inci sınıf tüccarların da Esnal azdır. Bu, Almanyayı kaldırıp yerine tanbuldaki esnafm sayısı lOO.Odfl dir. Odasına devri muhtema'dir. başka bir devleti geçirmeğe benzer ki. Kaydolanlar daha ziyade bakkaüar, Esrıafın, yanında çauçtırdıklan müs. ne İngiliz. ne de Amerikan menfaatleri ayakkabıcılar ve joförierd'r. Mütedavil tahdemin kayda tâbi iar"'i'.dir. Kayıtiaböyle bir hareketi hoş giirmjğe cevaz sermayesi 2500 liraya kadar olanlar ra bu ay scuuna kadar devam olunaîfADİR NADl esnai odasına, 2500 Uredan iazla olan caktır, Cumhur Reisimiz Dün Adanada tetkiklerine devam buyurarak şehrin muhtelif meselelerile alâkadar oldulaı Alman askerleri Dnieper kıyılarmda malzeme naküne nğraştyorlar Moskova 7 (Tass) Sovyet geceyan rımadasına kadar bütün cephe üzerinde sı tebliğ:: Aîman hatlarına yeniden taarruza başZarurî olan bir tevakkuttan sonra, lamıştır. (Arkası sahife 3, sütnn 5 te) Sovyet orduları Vitebsk'ten Taman ya. Askeri vaziyet Akdeniz meselesi karşısmda Türkiye Goebbels'in yeni bir makalesi Dört senelik bir harbden sonra.. «Bütün dünyada bu devâsâ savaşın sona ermesini özlemiyen hiç kimse yoklur Berlin 7 (T.P.) Reich Propagar.da Nazın Goebbels, haftalık Das Reish» gpzetesinin son nüshasmda çıkan maka. iesinde dört senelik harbden sonra bütün dünyada bir nevj yorgun'uk hüküm sürmekte olduğunu yazdi.ktan sonra ezcümle diyor ki: (Arkası sahife 3. sütun 3 te) {Harbnevakit sonaerecek? Moskova, Müttefiklerin harbi kısalfacak vasıfalara malik olduğunu söyliiyor Bir İngiliz gazetesi diyor ki: îkinci cephe acılacak mı ? H. Emit* Erkitet İkinci cephe, Müttefiklerin Manş de. nizini aşarak Avrupayı şimal batı sa. hillerinden istilâya başlamalarile açılacak yeni muharebe alanının eskidenberi 3dıdır. Onun için Müttefikler, Italyada açılan cepheye Kanada ve \Vashington konferanslarında resmen iiçüncü cephe admı taktılar. Buna görc, meselâ bildi. ğimiz ikinci cephe açılmadan Müttefikler şayed Balkanlara ordular çıkararak bnrada bir diğer cephe açsalar belki de (Arkas saJdfe & sfitım 1 de) Tazan : Emekli General ^Harbden sonra doğu Akdenizde Türkiye istikrar temin eden bir nüfuz ve tesir icra edecektir» r Maruf Karikatürist Italyadaki Alman ordusu Yeniden takviye almakta ve bazı kesimlerde mukabil taarruzlar yapmaktadır f EsnaC Odasmda kayıd muamelâtı j Cemal Nadir Pazar gününden itibaren karikatürlerini bu sütunlarda neşre başlıyacağız Romanın Almanlar tarafından işgali esnasuıda başvekâlet binası önünde toplanan halk vc nöbet bekliyen Alman askeri (Telgraflar 3 üncü sahifemizdedir)
