6 Ağustos 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

DÜNYANIN EN YÜKSFK SAATİ r^\ C E N E VR E S a t l ş y e r i : Emindnü meydanı A B L O \ Ma6azası İTANTIN 20 nci yıl sayı: 6816 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti. 24238 İdare ve Matbaa klsml: 2İ2S0 24290 1 SARAYBUBNU PÂRK GAZLN'OSuNuA 8 ağustos Pazar günü Klvmetli <;es lanatkârl SAFIYE 1ES Cuna 6 Ağustos 1943 KONSEP.LERİ da \zız Şenses SAFÎYE SA2 HEYETİ 1 Katania Ile Rusyada Bielgorod Diiştü Müttefik tebliği Sicilya işgalinin bitmek üzere olduğunu, ana Italyaya çıkarmanm da bir zaman meselesinden ibaret bulunduğunu bildiriyor Dün toplanan Badoglio kabinesi bu kararı tekrar teyid etti Dtinya ne bekliyor? Avrupa kalesi, Avrupa kalesi! Şu iki keliraelik tabirin içinde saklı duran mana aykınlığına hiç dikkat ettiniz mi? Avrupa kalesi ne demektir? Genişle. miş, kıt'a çapına ulaşmış bir kale mi, joksa ufalmış, kale sımrlan arasına kapanmış bir kıfa mı? Ayırd etmek im. kânsız. Bir tek tabirin bünyeslnde gördiiğü. müz bu mana a>kırılığı bila devrünizi vasıflandıran olçü ve mnvazene buhra. nını gozonünde canlandırmağa yetecek kariar açıktır. E\et, tarihte benzerine raslanmamı? bir olçü ve muvazene krizinin en can alacak anlannı yaşıyoruz İnsan toplu. Mareşal del Bono ve Mussolini ile birlikte alınmıs resimlermden luklanm ilgilendirea heıhangi bir aksyon ve düşünce alanına bafimızı uzatırsak, orada mutlaka bir ölçü ve muvazene buhranile burun buruna geleceğimizden hiç şiıphemiz olmasın. İlim, felsefe, san'at gibi pürüzsüz fikir ve duvçu sahalanndan başlıyarak iktısada, endustriye, politikaya, ideolojilere, as. kerhk hareketlerine vanncıya kadar her yerde olçüsüzlük, her yerde muva. 2enesizlik! Eski zamanda milletler muayjen ga. yeler uğrunda harbi goze alırlardı. Bu gajelere ya varılır, yahud da varılamazdı. Her iki şekilde de harb yalnız o ga. jeler etrafında yapılır. Gaye ortadan kalkınca sulh da geri gelirdi. Milletlerin jnkisafı, imparatorluklann genişleyip parçalanması, ayrı aytt harblerde muay. yen hedeflerin birer birer elde edilnıesi. le yahud sıra sıra elden kaçırılmasilc olıırdu. İlk Merovingien'lerle teşekkül etmeğe baslıyan Fransa, XIV. Louis devrine ka. dar tam gelişimini bulmak için bin yıl bekledi. Kanunî devrindeki Osmanlı Londra 5 (Radyo) Şark cephesinde meydan muharebesi devam etmekte idi. imparatorluğu o muhteşem saltanatl üç Orel'ın sııkutundan sonra, dün de RusMareşal Stalln, bu hftberi bizzat bllyüz yıldan daha kısa bir zamanda knr. lar Bielgorod şehrıni zaptetaıişlerdır. dorerelc zaferın 120 pare top atılmak sumağa muvaffak olduğu gün, bu yükselişi Bielgorod, Orel'm 150 kılometre ecnu retile kutlanmasını emretmıştir. çok hızlı bulanlar vardı. Tarihte yıldırım bunda ve Donetz nehrinın sagındadır. Alman tebliği sur'atile yapılan en şaşırtıcı bir hâdise Bu kesimde bir haftadanberi büyük bir Pührerin umumi karargâhı 5 (T P.) diye bellediğimiz islâmlığın gelişimi, do. ğumundan ancak yüz ellı, iki yüz yıl sonra kendinden bahsettirmeğe başlar. Cemiyetlerin ve tdeolojilerin gittikçe daha kısa zaman fasılalan içinde doğup buyüdükleri bugün doğradur. Yer. yüzünde niifus kesafetinin artması, na. kil vasıtalarınm rekâmula, türlü teknik buluşlar, topluluktan topluluğa temaslan daha sık bir hale getirdi. İnsanlan şu veya bu inanc etrafında birleştirecek yahud ayıracak fikir cereyanları simdi bir şimşek hızile dünyanm bir u. cundan öbür ucuna akabiliyor. Bütün bunlar bir hakikat! Fakat içinde çırpındlgımız ölçü ve muvazene buhranile bu hakikat arasın. da ne alâka var? Eğer cemiyetlerin olusunu hazırlıyan unıumî şartlar, bugün daha çabuk gelip geçiyorsa, insanlan yakan Lhtiras ateşi, herhalde çok daha çabuk parlayıp sö. Ankara 5 (Telefonla) Haber aldığu nüyor. Yetmiş, seksen yıl once heniu mıza göre, Mıhver devletleri zimamdar. jnillî birliğini kuramamış övle tophıluk. larının bitaraf memleketlere vuku bullar gördük ki, bugünden yarına dünyayı ması muhtemel ilticaları hakklnda hü ellerine geçirmek sevdasıle silâblanarak kumetimiz tarafından Sovyetler Birli. vuslat doşeğine gidercesine cephelere ğine verilecek olan cevabî nota hazlr. kosup kosup dlduler. Roma imparator. lanmış bulunmaktadır. Bu nota Moskova luğunun bin yülık gelişim tarihi dnünde buyük elçımiz tarahndan Sovyetler hayran kalan havsalalar, benzer bir i Bırlıği Hariciyesine tevdl edilecektir. paratorluğun yirmi yıl içinde kurulabiÖğrenildiğine göre, Sovyet müracaaleceğine nedense inanıverdiler. tinde İleri sürülen vazıyet notamızda Geçen harb sonunda birden parlıyan tetkik edılmekte ve bunda ne bir ütica bu inanc £İmdi ayni hızla yıkılırken, ne de iadei mücrimin meselesi bahis vaktile milletlerin hürriveüni müdafaa. mevzuu olmadığl kaydolunmaktadır. Bu. ya kalkanlar arasmdan bugün hiç de rada nfhayet bir yabanclnm memlekete beklenmedik derecede dlçüsüz ve mu kabulü meselesi mevzuu bahsolabileceği vazenesia iddialar ıleri »üruldüğıi göıü. ve bunun ise doğrudan doğruya hüküm. lüvor. ranlık hakkma taalluk eyledıği işaret Bir kısun insanlar mılyonluk lütlelere edilmektedir. tahakküm etmek istedıklerinden dem Berlinin teîâkkisi vururken hurriyeti korumağa çalısanlar Berlin 5 (a.a.) Tarafslz memleket. sadece hürriyet şarkısmı okuyorlardı. Tarih yıldızı cephe değıstırir gibi olunca. ler basınınln iltica meselesi hakkındakl hürriyet orkestrasınm sesi de çittikçe İrgilız, Amerikan ve Sovyet teşebbüsü piani<simo çıkmağa baslirtı. Onnn ye. karsısmda aldığı tavlr. BerHn mahfille. rine intikam. ceza, tahakküm marşları. rince kat'î bir red mahıyetinde telâkki edilmektedir. nuı creçendo'sunu dinliyoruz NADİR NADÎ Müttefik devletlerin her vasıtaya baş İArkası sahife 3, sütun 4 te). (Arkası sahilç 3, ilalya harbe devam edecek 1 Londra 5 (Radyo) Roma radyosunun verdıği malumata gore, Badoglio kabinesi bugun toplanarak toplantıyı muteakıb neşrettiği resmî teblıgde dahıll sıyasete aid tedblrler aldıgını, bütün genclık teşkilâtını deviete mal ettıgım ve harbe devam slyasetini teyıd eyledıgint büdirmistir. Roma gene|wmbalanacak çoktan boşaltılmış BERLİNE BAKILIRSA Fakat îngilizler farkında olamamışlar! Dün sabah Müttefikler tarafından zaptedilen Katania limanı Krallık meclisinin içtimaı 8inci Ingiliz ordusu Katania ve Paterno'yu aldıktan sonra Etna sırtındaki Nihver mevzılerine dayandı Asherî vaziyet General Eısenhower Amerikan umum karargâhı 5 (a a.) Catane 5 ağustos sabahı saat 8.30 da General Mon'gomeıy kuvvetlerı tarafından ışgal edılmıştır, Stratejık bir mevzı clan Centunpe'in evvelce işgal eailmıs olması bu " faîtîy*rl*"lWi3Tn'8Qn''kıîfrıiîtir. 8 ı gıliz ordusu tumenlerı butün bolgeye hâkim olan tepeler üzerınde bulu.»n bu son mevzıden Catane lımanma doğru ınrnişlerdir. Uzun muddet dayanan bu şehre ilk gıren kıt'alar, Mareth hatlarını yaran 50 nci Ingılız tümeni, 51 ıncı îs.. koçya tumenı ve Dankerque'te savaşmıj olan 78 incı Ingılız tümenıne mensub eskı askerlerden murekkebdı. Yuzlerce Alman esırı almmıştır. Daha çok sayıda esirler alınacağı uırüd edilmektedir. Bu, Alman ric'at hatlarınm MuttefıK hava kuv^'etlerıle top bataryalannm atesi altmda bul'unmasmdan ılsrı gelmıştır. Ayni zamanda duşmanın rıc'at hattl Catane yakinindeki kesimlerds hare. (Arkası sahife 3, sütun 5 te) Berne 5 (a a.) Bugun Romada bü. yuk ehemmıyeti haiz uç toplantı olmuştur Badoglio kablnesinm toplantısından başka krallık meclısı de toplanmişür. Romadaki Alman buyük elçlsı bu toplanüda hazır bulunmuştur. Dlğer taraf. tan Vatikandaki Hariclye işleri komıs. yonu da bu hafta ikinci defa olmak üzere bugün toplanmıştır. Badoglio daima valtit kazanmak içln ısrar etmektedir. Pakat nazırlanndan bir çoklarl teslim olmak 'araftandır. ttalya kabinesinm dünkü kararlan Roma 5 (T.P.) BugUnkü lyerjembe T MhÖe' S, sfittm"z fle) Ruslar Orel'den sonra Bielgorodu da aldılar Berlin mahfillerine gore Alman ordulan başkumandanlı|ının tebUgi: Soveytlerin dün Mius cephesinde Kuibişevo'nun şımalindeki yenl Işgal edUen Alman mevzılerine karşı kuvvetll pıyade teşiklleri ve müteaddld tanklarla yaptıklan mükabll taarruzlîir neticeslz kalmıs ve düşmana yuksek zayiat verdirilmiştlr. Sovyetlerin Donetz'in orta kesimlndeki hücumlan da semereslz kalmıştır. Bielgorod bolgesinde kah bir tarafın ve kâh dlger tarafm lehine olarak cereyan eden ağır savaşlar devam etmektedir. Orel kesiminde cephenln kısaltıtaası için e\relce karar verildigi tarzda 4 ağustos gecesinden 5 agustos gecesine kadar Orel şehri, düşman tarafmdan bir müşkulâta maruz kalınmaksızın, tahlıye edılebilml§tlr. Her türlü mühlmmat ve cepane muntazam bir tarzda geriye almmış ve savaş için ehemmlyeti haiz olan teslsler tamamen tahrib edflmiştir. Ladoga golünün cenubunda Sovyetlerin kuvvetli taamıdarı hatlanmız önünde tardedılmiştir. Dün şark cephesmde (Arkası sahife 3, sütun 2 de) Orelin düşmesi ve harb talihinde değişiklik L H. Emir Yazan: Emekli General Erhilet \ Alman ordusu bu yaz tnevsiminde yeni bir tabiye tatbikına başlamış FRANSIZ MİLLÎ KÖMİTESİ I n g i l t e r e ve Amerikanın henüz tanımağa dair bir kararlan yok • Mülleciler meselesi Cevabi notamız bugünlerde yollanacak Bunda mevzuun Türk hükümranlık haklarına taalluk ettiğine bilhassa işaret olunduğu tahmin edilmektedir Şark cephesinde bugünkü harekâta sahne olan kesimleri ve Orel'deki ric'ati gösterir harita 1941 yılının ilkteşrin ayının bidaye. tindenbcri Alman ordusunun elinde do. ğu cephesinin merkez bolgesinin müs. tahkem bir dayanma veri vazifesi gören eskiden 100,000 nüfuslu Orel şehri, tem. muzun 5 inde baslıyan 1943 jaz savaşı om ilk ayının verdiği manen ve mad. deten büyük ilk neticesi olarak Sovyet. lerin eline düşmüstür. Almanlar burasını nzalarile boşalttık. larını, Ruslar da zaptettiklerini iddia ediyorlar. Orel, Ruslarm bilhassa son İngiliz Hariciye Nanrı M. Eden günlerde şehrin cenub batısına doğru Londra 5 (B O.W.) Avam KamaKromy bolgesinde gene mua/am pi. yade ve zırhlı kuvvetlerle yaptıklan çok rasında, muhafazakâr meb'uslardan Mr. şiddetli hücumlar neticesinde Almanlar Boothby, Hariciye Nazın Mr Ed=n'e, larafından boşaltılmak zorunda kal. üngıltere hukumetınin General Gıraud mıştır. Böyle olmasaydı Rusların bu se. ve General De Gaulle arasır.da vu<ua hir çevresindeki Mareşal Von Kluge'nin gelen itilâftan sonâ hükumetın. Frnnsıa ordusunu tam bir çember içine alarak Mıllî Kurtuluş komitesmı tam; va tanıStaüngraddakine benzer bir felâkete uğ. mıyacağını sormuştur. Nazır. bu anlagma hakkındaki takdırratabilirlerdi. Ruslar ayni zamanda ve âdet olduğu kâr hıslerini anlattıktan sonra, kendisiüzere, Almanlann Orel'de biivuk ölçürfe nın, Fransız vahdetı ve Fransız ?avretmalzeme ve mühimmat depolarile hesab. lerının istırak dereceîerınm artmasını sız ganimetler bıraktıklarını bildirirken arzu ettığini söylemıştır Mılli Komıteyl Londra jadyosnnun dün sabah Alman. taruyıp tanımamak meselesi hususunda, (Arkası sahife 3, sutun 3 te); sabife 3, sütun \ te,L