5 Ağustos 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
r TAŞRA GfyŞTERILERSMIZE: Meşhur Singer Elmasll ve Plrlaatall saatlerinin, Şövalve ve Nlşan yüzükle'inin, Çİçek iğnelerinin, Küpelerlnin en jon liiks reslmleri çlkmlsür. Bu resimle.den tedarik etmek istiyenlerin adreslerile 15 kuru?luk posta pulu göndermeTeri rica oiıınur. Satlşlmız peşindir. SİNGER SAAT M\ĞAZASI İstanbul E*ıinönü Cad. No. 8 umhuri 20 nci yıl sayı: 6815 İSTANBUL CAGALOĞLD Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstaıabul No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti. 24298 İdare ve Matbaa klsml: 242S9 24290 BİR BAŞM CANIN LENLER Perşembe 5 Ağustos 1943 Çeviren: Vâl din VâNu Bu romanl okuy servet ve İhtiras düskünü züppe bi müteşebbıs fakat ihtirasslz birfe, İhtişami ve e \scnunda servete nasll sürük oğrenecekleTdlr. nasll bedbaht ettiğ' 100 Krş. ARİF BOLAT KİTABEVI Gene Arttı Fevkalâde bir içtima yapan Papalık Meclisi, yabancı mümessillerle müzakere edilen meseleleri tetkik etti İtalyan kabinesi bugün toplanıyor Sicilyada şiddetli savaşlar oluyor İngiliz donanması sahilleri dövüyor Napoli 16 saatte üç defa bombalandı Başkumandan Eisenhower Karargâhını Naltaya nakletti Şimaiî Sicilyada bir şehir daha alındı Başvekille Haricive ve Maarif Vekillerini kabul buyurdular Millî Şefimiz Relsicumhur İnönü, dün sabah saat 10,30 da Kalamıştaki evinden motorle Florya Deniz köşküne gelen Harıciye Vekili Numdn Menemencioğlu nu nezdlerine kabul etmiştir. Öğleden sonra saat 17,30 a kadar koşklerinde tirahat eden Cumhur Reisimiz, akşama doğru, Başvekil Şükıü Saracoğlu ile Ha riciye Vekili Numan Menenencioğlu ve Maarif Vekili Hasan Âli Yüceli toplu bir halde kabul buyurmuşlardır. Giresunda İnönü günü Giresun 4 (a.a.) Reislcumhur İnönü nun Başvekil olarak şehrimize gelişleri nin on sekizinci yıldonümü olan dünkü günü Giresunlular sevgi tezahürlerile Ikutlamışlardır. Sicilyadan radyo ile nakledilrnlş bir resim: İşgal altındaki şehirlerden btrind e haJk teıahnrat yapıyor Şimal Afrıka Muttefıkler umumî kaKöse Ivanof Sofyada rargâhı 4 (a.a.) Bu günku tebLğ" Sekizinci ordu cephesinin bılhassa duşSofyo 4 (TP.) Bulgaristanın Berne manm ümıdsızce dovuştüğü sol kesımm elçisi ve sibık Baş\ekili Georgio Köse Sicflya kıyılanndaki Mlhver mevzUerini mtitemadiyen bomhardunan eden İnfiliz de çok memnuniyet verici terakkiler İvanof, raporanu sunmak içln Sofyaya (Arkası sahife 3, sütun 2 de) gelml? bulunmaktadır. donanmasından afcır cttcütamlar ateş açarken Şimal İtalyada grcv Milanoda nümayişler devam ediyor, Rorna ile simal arasında muhaberat kesildi Vatikan 4 (Stefani) Papalık meclisi bugun Kardinal Maglione'nin riyaseti altında fevkalâde bir toplantı yap. mış ve Papalık makaînile yabancı devietler arasında göruşülmüş olan mese. eleri tetkıke memur edılmiştir. Bir b u . çuk saat süren bu toplantıda raeclism azasl olan bütün kardinaller hazır bu lunmuştur. Vatikan mahfıllerinde bu toplantıya büyük bir ehemmiyet veril. mekte ve Papalık meclısinln daha ancak bir kaç gün evvel toplanmış olduğuna işaret edılmektedir. Snçln kiın? arb suçlularmın sorguya çe. kilip cezalandınlması bahsine dair evvelki gün burada çıkan bir yazımda, hâdiseyi, dört yıldır balta ibtüne balta yiyen devletler hukuku çerçevesinden mütalea etnıeğe İU. zuın gormiyerek, doğruca sosyal mahiyeti itibarile incelem.ştim. Kısaca şunu diyordum: «Harb, ferdlerin değil, içtima! şarlla. rın zorile mejdana gclir. Bu itıbaıla, bir daha harb çıkraasın düşüncesile bir t a . kun adamlan cezaya çarpmak manasızdır. Bu gibi hareketler, milletlerin kal. binde inükam du>gulannı kamçilayarak yeni jeni harblere lolıumluk rolıi oyna. maktan başka hiç bir netice veremez.» Adam kesraekle sosyal fırtınaların ön. lenemi>eceğine dair canlı bir misal ola. rak da her ihtilâlde bir çok kafalar rçetuğu halde, sırası geldiği zaman yeni ihtilâllerin gene patlak verdığini söylemislira. Vakit arkadaşımızrn sayın Başyaıan Asım Us, dünkü yazısında benim fikir. lerimi paylaşmıyor. İhtilâllere dair gös. terdiğim misalin yazımı zayıflattığuıı ileri sürerek şöyle dıyor: «Evet, ihtilâlcilerin her vakit kafalan nçurulur. Fakat ihtilâlcilerin kafalan uçurulmakla ihtilâllerin önnne geçilemez diyerek kanunlannda nmnml emniyeti boznıağa cevaz veren bir cemiyet de gorülmemiştir.t Burada bir hukuk felsefesi münaka. şasma dalmak istemediğnıi ilkin açık söjlemeliyim. Devletin mahiyeti bah. sinde umumî emniyetin konınması işle. Mius cephesindeki harekâtı idare ettiği rile hükumete muayyen bir şekil vcr bildirilen Alman Mareşah Von Manstein jneyi hedef tutan siyasî veya yansiyasî faaliyetleri birbirinden ayırd etmelidir. Yalnız şu kadannı sörliyeyim ki siyasî suçlar hakkında idam cezasuu doğru bıılrnıyarak tatbik etmiyen kanunlar vardır. Bunlardan bir tanesi de eski İtalyan ceza kanunudur Evet, harb suçluları bahsinde beı>im gibi düşünmiyen Asıra Us, bunlann milletlerarası bir mahkeme önünde sor. guya çekilip cezaya çarpılması fikrini uygun bulmakla devletlerin hükümran. lık hakkı bahsinde de bir yenilik kabul etmiş oluyor. Biliyoruz ki kaza hakkı bir devletin en mukaddcs haklanndan biridir. Eğer harb açmakla Mussolini bir suç islediyse, hâdise İtalyada geçtiği ve Mussolini bir İtalyan tcbaası olduğu için bunun hesabı da ancak İtalyada görül. nıek icab ederdi. Kaldı ki sabık Duçe, bir gün kendi memlekeünde muhakeme edilerek cezaya çarpılsa bile hâdiseyi hukuk bakımından değil; olsa olsa İtal. >an milletini o anda baskı altında tutan iç ve dış tesirlerin mahiyeti bakımından tetkik etmek icab edecektir. Aksam Basyazarı Necmeddin Sadak dünkü yazısında harb suçlularını ceza. landırmak zihniyetile Muttefik'erce ta. rafsız nıilletlere verilen notalarm s a . katlığma isaret edivor, jüksek pren<;ipler uğruna harbettiklerinî soylijen Demokrasilere tarafsız'ık hııknkıınu b^lta. layıcı bu hareketi vakışlıramadığını sövlüyordu. Asım Us. «Harb suclularını cezalan. dırmak iyidir; yalnız harb suçlusunu NADİR NADt Şark cephesinden resimler: Kus zırhlı EkremKömğin mulıafceıtıesi Iddia makamı Ankara 4 (Telef onla) Sahte \ araka. lar tanzim ve istimali suretile Türkıye hukumetı namına tayyare sıpanş edıp ispanya hükumetine satmaktan suçlu Ekrem Hamdl Bakan hakkındaki duruşmıya bugun Ankara Ağırceza mahkemesinde devam edılmiş, iddia makammı işgal eden Ankara Cumhuriyet MüddeL umumî muavinlerinden Zıhni Betıl esas hakkındaki iddıasmı soylemiş, Türk Ceza Kanununun 339 uncu maddesı delâletıle 342 nci maddesinin birinci fıkrasma tevfikan maznunun tecziyesine karar verılmesini istemıştir. Maznunun suçunu sabit görerek cezalandırılmasım istedi Torino piskoposu halkı sükâna davet etti Tormo 4 (a.a.) Stefani; Torino başpiskoposu şehir halkına bir mektub ondererek kendilerini «mılletin kurtuuşu» için disiplin ve niyaza davet etmiştir. Nazırlar meclisi bugün bir toplantı yapacak Ekrem König Ekrem Hamdı Bakan'm ifadesini hulâsa eden Muddeiumumî ır.uavmi Zıhni Betıl, onun 7'5'943, 18'5 943 ve 26'5 < 943 tarihli ifadelerınde sırasıle tTayyare alım, satım ışmi Fuad Baban'la bırlıkte yaptığımıza dair bir delıl serdetmekli. ğim mümkün değıldir. Elimde iddıamı teyıd edecek ırsaddî bir delılim yoktur. Hâdısede medhal olduğunu soyledığim şahıslarm hâdise ile alâkasını gösteren delil ve emarelere malık değılim, dediğine dıkkatı çektikten ve Ekrem Ham(Arkası sahife 3. sütnn 4 de) Ortaşarktaki Müttefik orduları Roma 4 (a.a.) Nazırlar meclisi alı. nacak mühim tedbirleri müzakere etmek üzere 5 ağustosta toplanacaktu, İtalyan Hariciye Nazın Gnarijlia İtalyan Ba^vekiH Badogüo Şimal Italyadaki grev ve nümayişler OREL DUŞTU Eisenhower'in İtal • yada alacağı neticeleri ve Ege adalarınm akibetini bekliyecek Rus kuvvetleri dün şehre girdiler, sokak muharebeleri oluyor Kızılordu, Bielgorodda da avcı ve tank tumenlerile yeni bir taarruza başladı (Arkası Sa. 3. sütun 4 te) ' Kahire i (a a ) Ortaşark Müttefik kuvveüeri kumandanı General Wılson, basma yaptığı beyanatta MüHefıklerin şimdıki halde Almanyaya taarruz için oldukça kuvvetli olduklarını ve ordusunun da her ihtimale karşı hazır bulunduğunu söylemiştir. Vat.kanm himayesinde ve Italyanm ortasmda bir devlet kurulması hakkında dolaşan şayialara dair General Wılson şunlan söylemlştir: < Almanyayı vurmak için oldukça kuvvetli olduğumuz şu sırada böyle bir şey görmekten nefret ederim.» General, hall hazırdakl vaziyeti tavzih ederek sdzlerine şoyle devam etmiştir: « tleride yapılacak harekât hakfon. da şimdıden söz soylemek imkânEizdır. Şımdi butün gözler ttalyaya doğru dönmüştür. Istikhal şu âmillere bağlıdır: Eısenhower'in Halyada varabileceği şimaldekı en uzak nokta] Almanların gösterebileceği mukavemet, düşman münakale hatlarına karşı yapılabilecek tah. rıbat. Ortaşark bu hâdiseleri beklemelidir.» Ortaçarktaki kuvvetler tarafından ileride yapılacak harekât hakkırda, generalin kaydettiğine göre, her şey Mıhverin Girid ve Rodos gibi Ege adalarınm etrafmdaki kuvvetlerini muhafaza veya hatlanm daraltmak maksadıle muhbirlikleri ormanlar arasında ilerliyorlar temel clarak yapacağı ricat hususunda a . (Telgraflar 3 üncü sahifemizde) lacağı karaıa bağlıdır. Berne 4 (a.a) Şimal italyadaki sanayi merkezlerinde grevlerın devam ettiği zannedılmektedır. Milanoda bınlerce kışi Dome raeydamnda toplanarak «derhal sulh istiyoruz» diye bağırmışlardır. Cenova'da linıandaki hamallar Badoglio aleyhlnde n ü . mayişler hazırlamışlardır. Polis bır çok kişileri tevkif etmış ve yüzlerce kişi de ıolisler tarafından kılıcla yaralanmıştır. Floransada «Yaşasm Stalin» dıye bağıran bir adam yedi seneye mahkum edilmiştir. italyanın şimalile Roma arasında muhaberat tamamile kesilmiştir.. Telgraf ve telefon işlememekte ve Roma gazeteleri Budapeşte 4 (a.a.) Anadolu Ajan. doğrudan doğruya memleketin şimalin smın hususî muhabiri bıldıriyor: Roma. en haber alamamaktadırlar. Isviçre ile dan buraya gelen haberbr faşizmin tas. talya arasmdaki tren nakliyatı salı gü fiyesinden sonra faallyetin sür'atle b a . ündenberl hemen tamamile durmuştur. rlşa doğru gitmekte olduğu hususunda /erilen dığer bir habere göre, ttalyada • küçük bir şüpheye bıle yer bırakmın lman hava kuvvetleri kumandanı Ma yor. İtalyan gazeteleri bu temayülü reşal Kesserling umumî karargâhmı şi açıkça belirtiyor. İtalyan milletinin bamal İtalyada Verona'va nakletmişür. rlşı sabırsızlıkla beklediğine işaret eden Universite imtihanları ıptal cdildi Gazetta del Popolo «Har'ba sırf bu nıak. Londra 4 (a.a ) Falyan resmî ajan. sadla devam edıldiğini» yazıyor. Buıının bildirdiğine göre İtalya Maarif günkü hükumetin harbi fazla uzatmıya. (Arkası sahife 3, sütun 3 te) cağina şüphe yoktur. italya sür'atte bartşa gidiyorL Badoglio hükumeti, yapmağa roecbın o!duğu sulh için? Vatikan vasıtasiîe? mümkün mertebe hafif ve elverişli şartlar koparmağa çalışmaktadır Popolo di Roma bir yazısında şöyla diyon ı «Badoglio hükumetl faşistlerin ılân ettıkleri bu harbi kolayca tasfıye ede. miyecektir. İtalya harbden şerefle çıkabılmek ve menfaatlerini mümkün o!duğu kadar koruyabilmek için fevkalâda bir basiret ve enerj: göstermek zorunda. dır.» Umumî kanaate göre, İtalyanl^rla AngloSaksonlar arasındaki harb yakm. da bitecektlr. Bu öniine geçilmez bir hal. (Arkası sahife 3, stitun 2 de)' Dün Taksimde yeni yapılan tenis kortlı, MilM Şefia fldnci ojlu Erdal İnonü terafından açıhrken ve korttan bir manzara (Yazısı ikinci sahifede)
