7 Ağustos 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
r flOL VİTflfTlİnLİ,İŞTfl« flÇICI p Galatasaray Aynalıpasaj ı .20 nci yıl sayı: 6817 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: Istaabul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti. 24298 İdare ve Matbaa klsml: 21299 24280 PÂRK GAZINOSÜNUA agustos Pazar günü SARAYBUIÎN'U ""\ FİYE . CUnıHrlBSl f AflUStOS 1 9 4 3 ve AZİZ ŞEN NSEHLERI Dlkkat: Saat 18^3 z Şenses ve 19,30 Her akşam: Muazzam^JsAZ HEYETİ ve Okuvucu BAYANLAR Budapeşte ve Rumanyada sulh nümayişleri oldu İtalya Harb kararma ve ittifaklarına sadık kalacak imiş? Niifuzlu şahsiyefler Badoglio'ya, vakit kazanmak polilikasmı bırakmayı lavsiye etmişler Harbe devam karan verdiği sanrian İtalyan hükumetinln elind? sağlam olarak kalabilen Po ordusu birbklerinden b a n U n geçid resmi esnasmda Orta Avrupada kaynaşma Mihver Müdafaası Cöktü Etna hattında bozulan Mihver kıi'aları Mesinaya çekiliyor i Sulh khinde nümayişler olduğu bildirilen Rumanyanin payitahtı Bükresten bir manzara 8 ind İngiliz, 7 nci Amerıkan orduları şark ve şimalden ilerlemeğe devam ediyorlar İki taraf ne yapacak? ussolini İşten çeküdikten sonra onun yerine geçen Badoglio hükumeti (kayıdsız şartsız teslim) parolasina yanaşmadığı için, Müttefikler, Itahaya kar»ı açtıkları bir nevi mütareke devrini k«pıyarak, pazar güminden itibaren karada, havada ve denkde şiddetli taarntflara yeniden başladılar. Bunun ilk neticesi olarak, on beş gündür dayanan Sicilyadaki Katania şehri dün Montgomery kuvvetleri tarafından zaptolunda Öyle görünüyor ki, bütun Sicilya adaslnm eîe geçirilmesi artık hirkaç gün, belki de birkaç saat meselesidir. Doğnı çıkacağa benziyen bu tahmine göre, Demokrasiler, ilk hedefleri olan Sicilyanın isgalini tam bir ayda tamamlamış bulunacaklardır. Bu hâdiscnin objektii değerini nasıl Slcebiliriz? Sicilyaya Demokrasi askerleri ayak bastıği sırada. askerlik bilginleri. çıkarma hareketinde gösterdikleri ustahktan ötürü İngiliz ve Amerikan kumanda he. yetini öve öve bitiremiyorlardı. Fakat bir müddet sonra İtalvad.1 fasizm devrilince. Sicilyadaki hareketler birden üçüncü plâna düsüvydi. En büyük İtalyan adasma yapılan •aarmı, askerlikten önce politika alanında kıvmeti ölçülemiyecek derecede büyük bir netice doğl'rmustu. İlk günler bütün dünva merak içînde Vkledi. Acaba Demokrasiler bu poli. tika başanslndan nasıl istifade edeceklerdi? Harbe devam etmekfe memlek'>ti Iıes>hına fayda görmiypn Badoglio'nun Italyayı harb dışl kılacak ııysrun mütareke şartlan üzerinde Müttefiklerle konusacaği anlasılıyordu. Mus«^»lini'nin çekilmesile elde errikleri politika basarısindan daha ziyade faydalanmak için An»loSak«onların bu yolda yürümeleri beklcnivordıı. Fakat onlar: Kavıdsız sartsız teslim! D^Hî'or ve avak dircdiler. Böylelikle, hiç beklenmedik bir anda önlerine düsen olgun bir meyvayı toi'amak ustalığını gösteremediler. Şimdi, ayni meyvayı gene silâh gücile ele geçirmeğe çalışıvorlar. Sicilyanın zao*ı, bu yolda atılmış ilk adım olacaktır. Budapeşte 6 (a.a.) Anadolu Ajansının husust muhabirınm bıldırdığne gore Budapeştede sulh lehmde nümayışler olmuştur. Numayış Peşte Üniver. sitesmde yapılmış ve polısın müdahalesile dağılmıştır. Romada Londra 6 (a.a.) Amerıkan tayyaıelerının Plcestıye akııu Rumanyada derın tesırler yapmıştır. Bazı yerlerde sulh lehine nümayişler olrauştur. Millî $ef • FiroSr ttalya ittifaklarına sadık l«Ur«lc Londra 6 (a.a.) Denizaşırı neşriyatında Roma radyosu sunlan söylemıştir : «Bütün Italyanlar, niçin ve hangi {e refli sebeblerden dolayı teslim olmayı aklınuza getirmediğimizi bilmektedirler. Bunun neticesinde, harbın sonu değil fakat italyan topraklîn yabancı ordulara daha korkunc bir harb sahnesi olacaktır. Düşmanlarımız îtalyanın esir ve şerefsiz olmasım istiyorlar. Düş(Arttası sahife 3. sütnn 3 te) Meclis Reisi İle Başvekil ve Hariciye Vekilini kabul ettiler Dahiliye Vekilimiz Hilmi Uran Cumhur Reisimiz Millî Şef İanet tnönü, dun öğleden evvel, Floryaya gelen Haricıys Vekili Numan Menemencioğlunun ve müteakıben Buyük Millet Meclisi Reısi Abdulhalik Rendanın zivaretlerini kabul buyurmuştur. Millt Şef, ajnca Başvekılimiz Şukrü Saracoğlu ile de görüşmüştür. Millet Meclisi Reisi Abdulhalik Renda, Deniz köşkünden aynldıktan sonra, Başvekil Şükrü Saracoglunu ziyaret etmiş ve bir müddet kendısıle goruşmüştür. Inonu T •• •• Londra 6 (a.a.) Catama'nın sekU zinci ordu tarafından zaptı uzerıne Etna dağı kesımindeki bütun Alman müdaı&a sıstemi yıkılmıştır. Mihver kuvvetleri, Mesina ve Randozza yollarım takıb etrrek suretıle alelâcele şımal batıya doğru çekılmektedırler. General Alexander kıtaları, ricat halinde bıılunan duş. manın peşme duşmuştür. Duşman kuvvetlermın 35,000 Alman ile 5,000 t t a l . yandan ibaret olduğu tahmin edılmfktedir. MunoflHcJMHaH) gemHert %ihîf yollarım fasılasız surette bombardıman etmektedırler. IONIEN CEV/Zt Müttefik tebliği Şımal Afrika Müttefikler Umumi karargâhı 6 (a.a.) Bu günkü teb) ğ, Müttefiklerin Caglıano'yu işgal ettiklerı ni bildiriyor. Teblığde Calanıa'mn kayıdsız şartsız teslimının duşman taraf'ndan 5 afustos sabahı saat 10 15 te kaoul edıldığı ılâve olunrr.aktıdır. Tebliğ şunları yazıyor: tKıt'alanmızı Catania ve M sterb'anco'ya goturen ilerleme S.meto nehıınm ote kıyısında da devam ederek Paterno zaptolunmuştur. İngiliz ve Am°r,kan oıduları jimdi Mesınadan B kilome're 0 uzakta bulunuycTİar. Boğazda bir çok M:hver mavnası batırılmıştır. Centurıpe ve Regalbuto çevresındeki ilerlememız devam edıyor. Yedinci ordu cephesırr'% düşman Troına etrafmda hâîâ şıddttle mukavemet etmektedır. Fakat daha cenubda müdafıleri püskurterek • Cag]ıano'yu işgal ettik. Burası Troina'mn 10 kilometre kadar cenub batısmdıdır Sa(Arkası Sa, 3. sütnn a d a | Dün £,tce gelpn telgraflara gore Sicihanın şark ve şimal buıTnında Müttefik ilerleyişini gösterir harıta 75 jandarma subayı Dün, parlak bir törenle ve Dahiliye Yekilimizin kuvvetli bir nutkundan sonra inzıbat ordumuza iltihak ettiler Ankara 6 (a a.) Bugün Jandarma Subay okulunda bu yıl mezun olan subaylara diploma dağıtcna töreni yapılmıştlr. Öğleden önce, mezunîar başlarında okul komutanları ve mmka olduğu halde Zafer ve Emniyet âbidelerlne çelenk koymuşlardır. Ayni zammda bir heyet Etnoğrafya Müzesindeki muvakkat kabri ziyaretle Ebedî Şef Atatürkün huzurunda eğilmiş, bir buket koymuştur. Öğleden sonra, saat on beş otuzda okul binasında diploma dağltma törem yapılmlştır. Torende Dahiliye Vekiîi Hilmi Uran, şehrimizde bulunan Vekiller, ıneb'uslar, Orgeneral Kâzım Orbay ve Genelkurmay, Millî Müdafaa ve diğer Vekâletler ileri gelenleri hazır buîunmuştur. Törene İstlkkâl marşile başlanmış ve bunu okul komutanının nutku takib etmişür. Yarbay İzzet Akın bu nutkunda, okulun subay slnıfınln yedinci devresini başarı ıle bitıren genc subaylarım takdim ederek: « Huzurumızdaki genclerin bu kaTi. tede birer kıymet olarak millet hizmetine hazır olduklarına kani bulunuyoruz.. demiş, mezunîar adma cevab veren teğmen Fıkret Ar'ın sozlerinden sonra, Dahiliye Vekıli Hilmi Uran yenıdm 75 mezun veren mektebi övmüş ve mezunlara şoyle hitab etmiştir: «Genc arkadaşlarım: Size hitab ediyorum. Hayatmızln ye(Arkası sahife 3. sütnn 4 de) Kızılordu Briansk ve Harkof'a yürüyor Ruslar Orel kesiminde Kromy, Bielgorod cephesinde de Zolochev şehirlerini aldılar Berlin? bir ayzarfında Sovyetlerin 580 bin ölü ve yarah verdiklerini ve 7500 tank kaybettiklerini bildirîyor Millî Şefin Sınıdî Arabistan Kralına taziyeleri Ankara 6 (a.a.) Süudî Arabistan Krah Uçüncü Abdülâziz Hazrstlerinın kardeşi Emir Mehmedin irtihali nıünasebetıle Rsisıcumhurumuz taraimdan kendilerine bir taziyet ve teessür tclgrafı gönderılmiş ve Kral tarafından da t e şekkür ve tahassüsleri bildirilmiştir. Adliye Vekili şehrimizde AK Rıza Türel, yeni af kanunu hakkmda takarrür etmiş birşey olmachğmı, yalnız adlî kanunlar hazırlandığmı söyledi Adliye Vekili Ali Rıza Türel; dün sabahki trenle Ankaradan Istanbula gelmiştir. Ali Rıza Türel; Galatasarayda lise bmasındaki elişleri sergisini gezmiştir. Sergide mahkumlar tarafından yapılan elişlerine aid eserlerin bulunduğu salonları dolaşmıştır. Vekil; teşhir olunan şeyleri gözden geçırıp> alâkalılardan izahat almış^ır Orada hazır bulunan mahkumlarla da konuşmuştur. Adliye Vekili Ali Rıza Türel; kendisile gorüşen muharrirımize muhtelif adlî işler üzerinde şunları söylemiştir: < üsküdarda tadil ve tamır edılen bina, tstanbul cezaevi olacaktır. Ayrılan kısma dort, beş yüz mahkum yerleşti(Arkası Sa. 3: Sü. 7 de) TÜRKİYE İSVİÇRE Ticaret iiilâfı dün imzalandı • Moskova 6 (a.a.) Sovyet geceyansı tebligi: 6 ağustosta kıtalarunız Briansk istikametmde düşman mukavemetini kırarak ıleri hareketlerine devam ve 6 10 kilometre kadar bir ilerleme kaydederek, Kromy şehri de dahil clmak üzere, 70 kadar meskun mahallî işgal etmışlerdir. Kromy şehri Orel'in 55 kilometre cenub batısında bulunmaktadır. 4 ağustosta kıt'alarımız Bielgorod bölgesinde, Harkof istikametinde t3arruza geçerek kuvvetli bir surette tahkim e dilmiş olan 70 kilometre genişliğ'nde düşman müdafaa hattmı yarnış, 25 60 kilometre ilerlemiş ve Zolochev şehri de dahıl olmak üzere 150 den fazla tneskun yeri işgal etmışlerdir. Roosevelt'le Churchill buluşacak Washıngton 6 (a.a.) İyi haber alan mabiıllerde söylendiğine gore Churchill ve Roosevelt'in Almanya ve Japonyaya karşl allnacak yeni askerî tedbirleri görüşmek üzere yakmda buluşmalan muhtemel addedilmektedir. tngiliz Amerikan Şefleri Stalinle de göriişecekler mi? NADİR NADt (Arkası sahife 3, sütun 4 te) Yeni Georgiada Nunda kalesi Japonlardan zaptedildi Cenub Pasifık karargâhı 6 (a.a.) Hususi teblığ: Munda zaptedilmiştir. Düşmanın teşkilâtlı mukavemeti nıhayet bulmuştur. Şımdi munferid duşman gruplan temizleniyor. Şımdiye kadar 1671 dıişman ölusü sayılmıştır. Berne 6 (a a.) Anadolu ajansının Alman tebliği hususî muhabıri bildiriyor: Fuhrerin umumî karargâhı 6 (T.P.) Türk heyeti ile tsveçre heyeti arasında Alman Orduları Başkomutanlığının res. burada cereyan etmekte olan İktısadi mî tebliği: anlaşma müzakereleri dün ticaret ve teMıu=;'da düşman, daha evvelki gündiye anlaşmalannn imzasile netıcelen lerde kendisınden alınmış olan araziyi, miştir. Bu anlaşmalara Türk heyeti na(Arkası sahife 3, sütun Z de) nıına murahhas heyetimiz reisi Dr. Bürhan Zıhni Sanus ve İsviçre konfederasyonu namına da heyet reisi Dr. Chamberat imzalamışlardır. Hususî takas ve serbest doviz esaslanna dayanan bu anlaşmalarda şimdıden İsviçreden mübayaa edilecek makineler mukabilinde Türkıyeden ihrac olunabilecek mallar t'.sWt edilmiştir. Bu suretle iki memleket arasındaki mubadelelenn inkişafı esasları hazırlanmış bulunuyor. Bem 6 (a.a.) Stefani: İsviçre gazetelerinin Londra muhabirleri, Star gazetesinin biı makalesinden bahsetmektetiirler. Bu makalede İngiliz Amerikan şeflerinin Stabnle görüşerek üç memleket arasında mevcud ihtilâfları halletmelsri istenilmektedir. Ayni muhabirlere göre, Londranın alâkadar mahfillerinde bövle bir goruçmenin muallâkta kalan meselelenn halline kâfi gebniyeceğine işaret ed:lmekte» dir. Bulgarlslanda sivil seferberük İktısad Vekili Fuad Sinnen dün Bursadan donmüstür^'Resim ker.disini Sofya 6 (T.P.) Her nevi nakliyat işlerinde çalışan Işçiler, arabacı ve haJaponyaya havadan taarruz için mallar, nezaret muşavirliğince verilen hazır I ıklaur karara göre sıvil seferberuğe t4bi tutuNewYork 6 (a.a.) Washmgton Bcrkoz ehli havyan sergisi dün, kaymakam Nailin bir nutkilş âtılmı^tır ikınci sabiiemizde) (Arkası şabife 3, sütus 2 de) lacaJüardır, Mrrinos fabrikasmda tetkikler yaparken göstermektedir.
