19 Temmuz 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

f Tıbbî musahabe Tîfüs aşısı ve yenî nazariyeler Yazan Dr. Kemal Saracoğîu Sehir haberleri Cezaevindetı firar vak'ası iki gardiyan, vazifelerini ihmal suçundan üçer ay hapse mahkum oldular CUMHURİYET 19 Temmuz 1943 f f Hâdiseler düşünceler Sulh zamanlarlndan ziyade harb anları her memlekette İçtimaî meseleye dikkati celbeden ve zihinleri işgal eyliyen yeni yeni problemler ilâve etmek sinde bu kanaat bütün parlaklığıle kentedir. Bundan evvel temas ettiğim Is disini gösterdi. Hattâ hâdiselerden anviçre ve Amerika «İçtimaî mesele» leri lıyoruz ki İngiliz sosyalisîlerile demokserisine (1) dahil olmak üzere bugün ratlarının elele vermesi, için için, üçün de, İngilteredeki içtimaî meselenin en cü enternasyonalm geçen ay kendi kenson siyasî tezahüründen bahsedeceğim. disine sözle bile olsa fesih karannı Daha ziyade 19 uncu asrın mahsulü verdirmiştir. olan «içtimaî mesele» nin nazarlyatça Maamafih İngiliz sosyalistlerine muen kuvvetli bulunduğu, ameliye bakı hafazakârlar ve burjuvalarla iş beramından ise en az gürültülü ve gaileli berliği yapmakta devam karannı verolduğu bir memleket varsa o da İngil diren asıl sebebi, bu askerî ve siyasî teredir. İçtünaî meselenin Ingilterede neviden dlş sebeblerde aramamahdlr. bir müddettenberl bayraktarlığını ya Malum olduğu üzere «içtimaî mesele» pan amele fırkasının son korıgresini ta karşısında Marxist zihniyetli sosyalistkib ederken bu gibj vasıflarln panora ler, müdahaleciliğin ve devletçiliğin, bu masile ikarşllaşıyoruz. arada içtimaî siyaseün tesirlerine yanBugünkü İngiliz amele fırkasının baş gözle ve biraz da sinirlilikle bakarlar. lıca meselesinin, 1539 harbinde kabine Nlçin? Çünkü bu tesirler, sosyalizmi ye iştirak edip etmemekten İbaret bu hazırlıyacak enfüsî ve âfakî şartlarm lunduğu malümdur. Geçen seneki kon şiddetini hafifletmektedir. Nasıl Biringrede olduğu gibi bu seneki yılhk fır ci Dünya Harbi bu hafifletmeyi temin ka kongresi de müzakere edeceği mad eden âmillerd kendiliğinden hazırladı delerin en başlna «kabineye iştirak» İse, İkinci Dünya Harbi de XIX uncu meselesinj koymuşru. Geçenlerde sona asrln liberaüzm, kapitalizm gibi cereeren müzakereleri her yıldakinden ha yanlanna bile sosyal bir renk verdl. raretli olau kongre gayet açık bir suBizzat liberal ve burjuva fırlcalar, hâdiselerin sevkile bir takım sosyalizasrette şu nokta üzerinde durdu: İngiliz « Geçen sene verdiğimiz ştirak ka yon tedbirlerine başvurdular. rarı, burjuva ve liberal fırka ile siyasî amele fırkaslnm geçen hafta zîrfında mücadeleye faslla vermek düşüiıcesi sona eren kongresinde amele firkasının şahsiyetlerinden biri olan bundan sonra da devam edecek midir?» bellibaşlı Dahiliye Nazın Morisson'un kongreciKongrenin ilk günlerinde îehte ve aleri düşündürten mütaleaları, sosyalizm leyhteki ^düşünceler bbrbirile çarpıştı. ile iktısadî ve içtimaî siyssetın, bu çarİki ihtimal belinnişti: 1) Artık kabineden ayrılarak istiklâlimizi elde et plşma ve yahud anlaşma noktasında mek lâzımdır. Muhafazakâr ve lıberal toplanmaktadır. Filhakika Morissona lerle mücadeleye tekrar başlamak icab göre hâdiseler, amele fırkasının da İşediyor. 2) Kabineye iştirakte devam tirak ettiği bugünkü İngiliz hükumetietmek gerekitr. Geçen sene iştirakimizi ne, bir çok sosyalistçe kararlar verdiricab ettiren sebebler, bu sene de mev miştir ve daha da verdirecektir. Mjakcuddur. Bilâkis vaziyet, diğer fırka sad körükörüne bir siyasî ihürasln larla işbirliği yapmak hususunda daha pençesine düşmek değilse, istenen şey sıkı ve mütesanid ohnakhğlmızı emre tehlike karşısmdakj İngılterenin daha çok kendine gelmesi ve sosyalize olması diyor. İngiliz sosyalistlerinin hayli devam ise bu, zaten kendi seyrini takib edieden münakaşalan hangi t/ırafm lehine yor. Büyük işletmelenn sosyalİsHe'jtineticelendi? Mantlk ve akli selim ikin rilmesi, geri kalan iktısadî jşlerde şidci ihtimalle beraberdi. Geçen seneki( kongrede, kabineye iştirak karan, pek Montreux günü zayıf bir ekseriyetle verilmişti. Hslbu21 temmuz gününe isabet eden Monki şimdi bire karşl altı ile siyasî mücadelede bulunmamağa ve Kabineye iş treux gününü kutlamak için Eminönü tirakte devama karar verildi. İngiliz Halkevince bir progTam hazırlanmıştır. amele fırkasmı bu karara sevkeden â Bu programa göre, saat 20.30 da Prof. miller arasmda en başta askerî vaz'ye Hıfzı Veldet «Montreux anlaşması> adlı tin iyiliği gelmektedir. Geçen sene Sin bir konferans verecek ve müteakıben gapur'a Japon baskml, İikenderiyeye İ. Galib Arcan tarafından sahneye koAlman hücumu vâki olmuştu. Halbuki nulan «Bir gemi» adlı piyes temsil olubu senenin ayni ayında vaziyet ne nacaktır. Toplantıya herkes gelebilir. kadar başkadır! Amele fırkasının, geçen sene verdiği İştirak ve fa Ankaraya pazar treni başladı sıla karannı devam etürmemek, bir Ankara İstanbul arasmd^ münakasene zarfmda gülen talihe karşl nanlâttaki izdihamı azaltmak için yeni ihkörlük olmaz mıydı? Diğor taraftan Marx'm ikinci vatanı sayilan İngilte das edilsn ve her pazar günü saat 14,30 renin buna rağmen beynelmilel sosya da Haydarpaşadan hareket edecek olan lizme karşı dajma çekingen davrandığı tren, dün ilk seferini yapmıştır. malumdur. Kendi hareketlerile Rus sosyalizmine daima kendi halinde kalmasml, millî olmasım tavsiye eden İngiliz amele fırkası, kuvvet kullanma ve Bu gece Muammer Karaca birlikte | grev gibi vasıtalarln hiçbir inşaî ve yaArnavudköy Çiçek einemasında pıcı ciheti olmadığlna samirr.î olarak kanaat ettiği için, yegâne yolun iç po•SÜT KARDEŞLER» litika kuvvetlerile birleşmekten ibgret Vodvil 3 perde bulunduğunu pek iyi bilir. 1943 kongre NALINA MIHINAİ 3 ilk aşıdan beş Tifüs eskidenberi ı gün sonra yakalamalümdur. İlk defa' I nanlar dahi ölraüyor. onbırinci asırda ta I I Demek ki bir tek nınmış. ve fakat onj I aşı bile iıısaıu ölümaltıncı asırdaki mu I den karumağa kâfi harebelere en iyi şe kilde tarıf edilmiştir. Kırlm muharebe I geliyor. c : 1! Şimdi bu neticeler gösteriyor ki aşı. si zamanında gerek Rusiarın ve gerekse Türklerle müttefik%i o'an Fraiisız lanma ölümden muhakkak surette kurve İngllizlerin tifüsten çok kayıb ver. tarıyor. Hastalığa yakalananlar hem az dikleri (takrıben 306,000 kişi) profesor oluyor, hem de hastallğı hafif geçiriyor. İstanbul Ceza ve Tevkifevinin sıbyan ZıaUgeroff tarafmdan bıldiriUyor. Ge. lar. Almanların iddialarına göre hastalık kısmında bulunan hırsızlıktan mevkuf çen Buyük Harbde de bir çok yerlerde ve bu meyanda memleketimızde gerek kendi askerlerine Polonyada lıalktan ve İbrabim Sabir isimli gencin kaçmasl üasker ve gerekse halk arasmda tifüsten bilhassa Rus esirlerindetı geçmiştir. Ve zerine, Müddeiumumilikçe bu kaçma çok kayıb verilmiştir. Hastalığm mikro. 1941 sonteşrininden iübaren 941942 kı hâdisesi etrafında ehemmiyetle tahkibunun keşfi oldukça yenidir. 1910 sene. şmda kuvvetli salgmlar yapnuştir. Aşi kat yapllmış ve tahkikat, sür'atle neticeye vardırılmlştır. Vazifelerirde kaeinde Riketts tarafmdan tarif edilmiş v e lama bu kadar kuvvetli salglnlarda bile yıdsız davranıp kaçmaya sebeb ohnakfakat asll bütün karakterlarmin anlaşlL ölümü önlemiştir, tan başgardiyan Hidayet Gürışık, garBunu nazarı itibara alan~ Alman dok. masl Prowaczeck'e nasib olnuştur. Her diyan Necib Vardarlıer ve nöbetçi ikisl de tifüse kurban giden bu âb'mlerin toru Prof. Lampert (M^demki bir tek jandarma Mehmed Taşkıran haklannda hatlraslnı taziz için cenubî Amerikalı aşı insanı ölümden kurtarıyor ve ma. dava açümiş, dava meşhud suç olarak Da Rocha Lima bu mikrobun adınm demki aşının elde edilmesi çok güçtür. hemen nöbetçi mahkemeye yollanmışEıkettsia Provraczecki olmasini teklif O halde tam muafiyet elde edeceğiz ditlr etmiş ve bu da kabul edilmiştlr. Salgın. ye aşlyı israf edeceğimize bır tek a^ı İstanbul aUıncl asliye ceza mahkelann pek şiddetli olduğu zaman % 70 yapmak suretile şimdikinin üç misii mesi; dava edilenleri sorguya çekmiş, nisbetinde öldürmesi karşısmda ilk akla insan aşılayabiliriz.) diyor. Bu noktai gelen şey bu mikrobun aşısmı yapmak nazar pek de yabana atılacak bir şey hırsızhk malı bilerek satın almaktan mevkuf Yeniköyde aşçı Kadir Kızılolmuştur. Fakat bu kolay bir iş değil. değildir. Nitekim şimdiye kadar memırmakı şahid olarak dinlemiştir. Müddi. Çünkü bu mikrob bildiğimiz diğer leketimizde Almanyadan getirilerek Al. deiumumilikçe dava edilenlerden her uıikroblara uymuyor ve onlarm ürediği man hastanesinde yapllan aşı gelişigüüçüne de ceza istenilmiştir. Kısaca zel her müracaat edene vapılmıştır. ' kültür vasatlarmda üremiyordu. Nihayet müdafaalar yaplldıktan sonra, mahkeWeigel jsminde bir Polonyalı buna mu Gerçi en çok tehlikeye maruz bulunan me; vazifelerinde ihmal göstererek fivaffak oldu. Kullanılan usul mikrabu doktorlara da parasız olarak yapılmıştır. rara sebebiyetten başgardiyanla gardiyumurtada üretmektir. Bu da yumurta. Fakat aşının miktarı mahdud olduğu yanln üçer ay hapse konulmalarina, yı kuluçkaya koyarak (bittabi tavuk al. düşünülerek tek aşı usulünün kabulü kendilerinin üçer ay da memurluk haktında değil, kuluçka makinesinde) beş ve meselâ doktorlarln, hastane, kından mahrum tutulmalarma karar gün sonra yumurtanın İçinde hasıl ol ser memur ve müstaiıdemininin, tifüs vermiştir. mağa başlıyan civcivin sUantois gışasu mücadelesile meşgul zabıta memurlariAncak; her ikisinin de geçmişteki na ekerek üretiliyor. Mikrob eklldîkten nın kâmilen aştfanmasl ve daha scnra halleri, ileride herhanşi bir suç işlemion gün sonra aşx için elverişli miktarda tramvay, otobüs, vapur biletçileri, gibi neşvünema bulmuş oluyor ve o zaman tehlikeye maruz olmak derecesine göre yecekleri kanaatini edindirdiğnden, ceda aşı hazırlaniyor. Görülüyor ki aşmin halka da teşmili mücadele bakımmdan zalan tecil edilmiştir. Nöbetçi Jandarmaya gelince, hakkında usulen ayrıca lhzarı oldukça güç ve masraflıdır. Bu faydalı olacaktır. tahkikat yapılnrak suçu görülürse evBundan evvelki bir yazımda bahsetyüzden bol bol elde cdilerek bütün velâ alâkalı yerce muhakeaıe kararı vehalkı aşılamak, bizden fazia servet ve tiğim gibi Almanlar, tifüslü eşhas ıizerilmek üzere, onun davası, tefrik olunvesaite malik memleketlerde dahi nasib rindeki veyahud hastalık taşıyan bitle. muştur. rin bulunduğu sağlam eşhas üzerindeki olmamıştır. bit pisliği tozlannı teneffüs yolile Almanyada yapılan tetkikattan şayaru de bulaşmasınln mümkün olduğunda Adliyede yaz tatili başlıyor dikkat neticeler alınnuştlr: Adliyenin yaz tatili; yarın sabah 1 Evvelâ aşmın koruma derecesi musırdırlar. Öyle vak'alar tesbit etmişhakkında şüpheye düşmek manasızdir. ler ki kat'iyyen bitsiz olduklarl haide başlıyacaktlr. Tatil, eylulün beşinci gühastallğı almışlardır. Binaenaleyh has. nü akşamına kadar sürecektir. Bu müdÇünkü aşılanıp da ölen yoktar. 2 Aşılananlardan yakalanan pek talığm yuvası olan bİÜ öldürmek kâfi det içerisinde müstacel işlere bakacak azdlr ve bunların bir çoğu da üç aşıolmayıp onun vücudde bıra^tığı pislik nöbetçj mahkemelerin tasdik edümş tamamen tatbik edilmeden aşl aralann. lerj de adamaklllı temizlomek lâzımdır. listesi, Adliye Vekâletince bugün İsDr. Kemal SARACOĞLU tanbula bildirilecektir. daki fasllalarda yakalanmışlardır. Ingilterede içfimaî mesele ^ » Y a z a n : Prof. * • • •<. •> c Vazife kurbanı gazeteciler azetecilik, artık, yeşil masa başında, kalem, makas ve telefon kullanarak, bol bol sigara, kahve (şimdi o da yok) ve çay içerek yazı yazmaktan ibaret değildir. Geçen sene, beş Turk gazetecisi, bir kaç gün evvel, General Skorsky'nin ölümü münasebetile siıe anlattığım gibi motor kazalarını ve düşman savaş uçaklarının hücumu ilıtimallerini göze alarak İngiliz ve Amerikan uçaklarile 50 60 bin kilometrelık tehlikeli hava seyahatleri yaptık. Fakat, muharib nulletlerin gazetecilerinin atıldıkları tehlikeler yanında bizim seyahatimiz bir tenezzüh yolcnluğu gibi kalır. Ziyaeddin Fahri Ftndtkoğtu Nuri Demirağ Hava mektebinde dünkü gösteriler Yeşilköyde Nuri Demirağ Gök Okulunda açılan havacılık kampma üniversitenin muhtelif fakültelerinden talebeler iştirak etmiştir. Bu kamp 20 gün devam edecek ve ır.ensubları askerî disiplinle havacılık talimleri yapacaklardır. Bu münasebetle dün Yeşilköydeki mekteb binasında parlak bir merasim yapılmıştır, generaller, hava ordusu erkânı ve şehrimizin tamnmış simalan hazır bulunmuşlardır. Töreni müteakıb tanmmış pilotlar havada akrobasi hareketleri yapmışlar ve alkışlanmışlardır. Bundan sonra misafirIer arasmda uçmak arzusunu gösterenler Demirağ uçaklarile dolaştırılmıslardır. Hava yolcularınm eşyalarî para ile taşınacak HavayoIIannda seyahat eden yolculann 15 kilcya kadar eşyası meccanen kabul ve nakledilmekte idi. Bu sabahtan itibaren bu şekil kaldırılacak ve yolcu eşyalanndan bagaj ücreti alınacaktır. İthaline müsaade edilen eşya Ticaret Vekâleti, cam, alaminyom, çadır düğmesi ile amyant ve bitümden mamul veya müretteb kamyon ve otomobil fren ve aksamını serbest döviz akreditifi fle ithal müsaadesi vermiştir. fstanbula verilen motörin yağı Ticaret Vekâleti îstanbul Vilâyeti em~ rine 400 ton motörin yağı vermiştir. Vilâyette toplanacak bir komisyon bu yağlann tevzi işini tesbit edecektir. Bilhassa tevziat, limandaki motörlere yapılacaktır. Milli ve Askerî Ahlâk Taksimde Inönü gezisinde müzik yerinin inşaaü bitmiştir. Burada her Türkiye sanat mektebleri mezunlan cemiyetinin altıncı kongresi; dün sabah hafta Şehir bandosu tarafmdan açlk Eminönü Halkevinde yapılmış'.ır. öğlene hava konserleri verilecektir. Konserlekadar süren toplantı, haylı kalabalık ol rin önümüzdeki hafta pazar günü başmuştur. Muvakkat reisliğe Belediye ma laması muhtemeldir. kine şubesi müdür vekili Muzaffer ÇeÇanakkale abidesi likdelen seçilerek müzakerelere başlanÇanak.ialede Alçıtepede yapılmasma mıştır. Içtimada, idare ve murakabe ra karar verilen büyük abidenin proje müporlan okunmuştur. Bunlar tasvib edil sabakası san'atkârlann daha iyi bir şedikten sonra hazır bulunanlardan bazı kilde hazırlanmalarını temin maksadile ları söz alarak, meslekî muhtelif dilekler altı ay daha uzatılmıştır. ileri sürmüşlerdir. Dileklerin yerine geFloryada yeni itnar tirilmesi işinin yeniden seçilecek idare heyetine havalesi kararlaştırılmıstır. Nehareketleri ticede; on iki kişilik idare heyeti ile beş Florya plâjının arkasmda güzel bir yedek âza ve iki murakıb intihab edilsayfiye yeri olan Şenlik mahallesi, halmiştir. Yeni idare heyeti. önümüzdeki km ricası üzerine Vali Dr. ICırdar ve çarşamba günü toplanarak vazifelerini Parti reisi Dr. Uz tarafmdan gezilerek ayrı ayrı belirtecek ve bu aradî daimî semte elektrik verilmesne ve kaldlrım Reisi seçecektir. yapllmasına karar verilmiştir. tdare heyetine seçilenler şu zatlardır: Florya çtftliğinin Ziraat Bankasmca Dr. Hafız Cemal Lokmanhekim, Yüksek satın allnarak sayfiye yerleri ayrıldıkMimar Süreyya Aşkm, Yüksek Mühen tan sonra kalan kısmın köylüîere verildis Muzaffer Çelikdelen, Mimar Nafiz mesi işi de tahakkuk etmek üzeredir. Besen, Mühendis Cevdet Pamir, Tuna Ekmek vaziyeti Ders Evi Müdürü Adnan Tuna, Nureddin Amal, Muhteşem Çağlıyan, AbdulEkmek sıkmtısı dün şehrimizde hafiflah Erkun. Ibrahim Tandoğan, Naci Bu lemiştir. Fınnlann önündeki izdiham ranel, Ali Karbot. kalmamıştır. Değirmenlerden yapılan tevziatın geceyansından sonraya bıra İsviçreden tütiin karşıhğı kılmamasma gayret edilmiştir. Yalnız dün tatil günü olduğu için sayfiye yeralınan mallar lerinde ekmek bulmak biraz müşkül olİsviçreye satılan 1942 yılı mahsulü tü muştur. Ekmeklerdeki buğday nisbetinin tünlerin takas karşıüğı olarak saat ve arttınlması ancak yanndan sonra mümsaat malzemesi getirtilmektedir. İkinci kün olabilecektir. Dün fınnlara un verparti olarak ihrac edilen tütünlerimize mek için Toprak Mahsulleri Ofisinde mukabil olarak da elde mevcud takasla memurlar çalışmışlar ve tatil yapmaİnhisarlar idaresi İsviçreden yaprak tü mışlardır. tün sigaralan getirtecektir. Bu pürolaElini makineye kaptırdı n n siparişi verilmiştir. Galatada Mumhanede bir un fabrikasında işçi Fazıl, elini kepek makinesine kaptırarak orta parmağından yaralanmıştır. Yaralı, tedavi altındadır. San'at mekteblerî mezunlan cemiyetinin kongresi Inönü gezisinde konserler verilecek BUmem dikkat ettiniz mi? İngUü ve Amerikan gazete mnhabirleri, Müttrfik ordularile beraber, Sicilyaya çıktılar ve okuyucularına taze haber yetiştirmek için her türlü kaza ve belâyı hiçe saydılar. Gerçi eskiden de harb muhabirleri, ordulann hareketlerini takib ederlerdi. Fakat lamanımız harbleri, eski harblcre benzemez. Cephenin gerisinde de ölüm tehlikesi cephedekine yakmdır: Bindiğiniz gemiyi denizaltılar batırabilir; vardığınız limanda mayine çarpabilirsiniz; bulundugunuz ordugâhı, gecelediginiz yeri uçaklar bombalayabilir; njkuda iken paraşütçülerin veya komandolan n baskınına uğnyabilirsiniz; bir motörlü düşman koln, beraberinde bnlnndnğunuz tümen, hatta kor karargâhını sarıp sizi, bir üsera kampuıda harbin sonuna kadar pinekîemeğe mecbur edebilir ve nihayet bindiğimiz otoınobili, karsı tarafın bir tank bölüğü Hulâsa, görülüyor ki İngilteredeki yakalayıp bir tek makineli tüfek saliçtimaî mesele, siyasî fırka'arın öz yur vosu ile sizi oteki dünyada haber topdu olan İngilterede müstesna harb yll lamağa gönderebilir. lannln da yardımile gerglnlığini kayMüba'âğa etraediğimi anlJtmak için, bediyor ve bir sınıf veya zümrenin de şu Londra haberini lutfen okuyunuz: ğil, bütün İngiliz milletinin millî me«Haberler Nazınnın bildirdiğ'me göre selesi ha'ini alıyor. Moıisson'un, onun bu harbde 23 İngiliz ve Amerikan harb la beraber diğer sosyalist azalarm da muhabiri ölmüştür. 7 muhabir de kayıbkongrede bu noktaya ehemmiyetlı dır. 60 tan fazla muhabir yaralanmış ve parmak basmaları, İnçilizlerin, mill 36 dan fazlası düşman tarafmdan tevkif siyasî ahlâklnı vasıflandıran seciyeler edilmiştir.» den birine yeni bir tezahür vesilesi Geçenlerde, bir ^ctıebi gazetesinde, vermektedir. yüzme bile bilmediği haldeİngiliz donanmasında harb muhabirliğı eden bir (1) Bundan evvelki «İçtimaî mesele» gazıetecinin tcrpillenerek birkaç dakirr.üsahabeleri 11 mayıs ve 23 mayıs 1943 kada balan bir knıvazörden lalih ve te tarihli sayılarlmızda çlkmıştır. İçtimaî sadüfün luîfile nasıl kurtulduğunu bümeselenin tarihçesi hakkında ma'.uma tün taNIâtiIe okumu^tum Bu gazeteci, ise «İş Mecmuası» nm 26, 27, 28, 29, 30, tekrar tehlikeli va7İfcsins dönn'ek az31; 32; 33 üncü sayılarında bulunmak mile yiizme ögTendlgini yazısınm sotadır nur.a ilâve etmişti. A7İz okuyııcularım, görüyorsunuz ya, Tifüsle mücadele ?a7etecilik birroklarmızm sandığı gibi, masa başında yapılan kolay. rahat ve Tifüse karşı mücadele ile önleyıci tedeğlenreli bir iş dcçildir. Onlar da, cepbirler alınmasına devam edilmektedır hedcki askerler Bİbi, vatan Zabıtaca İstanbul ve Beyoğlu cihetlerinmeslok askile can verirler. den 361 erkekle 652 kadın, Üsküdar tarafmdan 30 erkekle 9 kadın olmak üzere, yeniden 1052 kişi hamamlara yollanarak yıkattınlmiftır. Bunların çamaşırları da etüvden geçirilmiştir. Üsküdarda bitli Aydın şilepinin getirmekte evin eşyası tebhirhanede temizlettiril olduğu mallar miştir. Devlet Denizyollannın satm al<îığı beş şilepten üçüncüsü olan Aydın şilepi bugün limanımıza gelecektir. Bu şilepte ]300 ton buğdaydan başka hurda demir, 56 ton icahve, 20 ton kakao, 150 ton njensucat ve sair eşya vardır. S I N E M A S I N D A 2 FİLM BİROEN detli ve kuvveüi bir devlet kontrolu e 1 sasen başlamıştır bi; le. Kongrede ame I le fırkasımn hüku , metle işbirliği etme de devamınl istiyen sosyalist azanm söylediklerine bakıllrsa vaziyet, İngiliz amele fırkaslnı aşın taleblere deği! kazanılan neticeleri «muhafaza» ya da vet etmektedir. Yapılacak şey, şu vey bu şekilde neticelenecek harbden son ra, harb içindeki bu sosyalistleştirm tecrübelerini her pahaya idame ve tez yide çalışmaktan ibarettir Morissonun kullandığı bir formüle göre amele fır kası «mevcudu muhafaza ve idame için muhafazakârllk» bile yapmalıdır. Gö rülüyor ki amele fırkasının, diğer fır kalarla iş beraberliği yapmak kararın: vermesi, daha çok içtimaî mesele etra fındaki talebler bakımmdan gerçekle şen ideoloji yakınlıklarına dayanmaktadır. Kongrede etrafll olarak konuşu lan bu noktayı tamamllyan diğer bir nokta da hakikî sosyalizmin, ancak diğer fırkalarla birlikte çalışarak ve çarpışarak elde edilebileccğl esasmdan ibarcttir. Amele fırkaslnın eğer bir gün iktidar fırkasuıa gelmesi mukadders< bu, ancak böyle bir iş beraberliği esnasmda elde edilecek olgunîukla mümkün olabilecektir. Kongreye çagrı Kadıköy İlk okulları yoksul çocuklara yardım cemiyetinden: Cemiyetimizin senelik kongresi 24 temmuz 943 cumartesi günü saat 16 da Kadıköy Yeldeğirmeni 12 nci okul binasında akdedileceğinden azanın teşrifl rica olunur. SADI TEK Tiyatrosıt 1 Asrî Bafakhaneler A L B E E T P R E J E A N 2 KALBÎN SESİ BENJAMINO GİGLİ îçtimaa davet Yeşilay cemiyetinden: Cemiyetimize ahnacak bina hakkında bir karar vermek üzere umumi heyetin toplanmasına lüzum görülmekle azanm 20, 7/943 salı günü saat 18 de cemiyetin Sirkecide Şahinpaşa oteli sırasmdakl merkezinl teşrifleri rica olunur. HER Memleketin AKŞAM billur sesli oknyucusu TEPEBAŞI Belediye BAHÇESINDE MÜZEYYEN SENAR IŞIL Saz Leyeti: Keman, Saira Keman, Maksud. Piyano Feyzi Klarnet Şeref Kanun İsmail; Cümbüş Kadri; Edib Darbuka Necdet Hanendeler: Faruk Altın Hamid Dikses Bayanlar: Mahmure Şenses Suzan Güven, Silva Meliha Fantezi revüde yeni ilâveler. Müddeti pek az kalmıstır. Yazan: YUSUF SÜÎILEÎ 36 TABLO, Büyük Revü prova ft A k Rü Pek yaklnda: CF3IAL W% Â olmaktadlr. Telefon: 42690 SAHİR'in şaheseri: " Şehrimizin yegâne zevk, neş'e ve eğlence yeri olan yazlık garden bahçesi çok yeniliklerle açllnııştır. Büyük C A Z, en caâb varjete numaraları ve pek yakında büyük sürprizler ^ ^ " " CUMHURİYET Abone şeraitl Nüshası 5 knruştur. Türkiye Harlc İçin için Senelik 1100 Kr. 2700 Kr. Altı aylık 750 > 1450 » Üç aylık 400 » 800 » Bir aylık 150 > Yoktur. H A L İ DE P İ Ş K İ N ve 52 kişi sahnede L Dikkat Gazetemize gönderilen evrak ve yazılar neşredilsin edilmesin iade edilmez ve ziyaından mes'uliyet kabul olunmaz. Amerikalılardan sonra, miyoplukta en ileri gidenler, Japonlarmıs. Gözlüklü Japonların sayısı da yirmi milyon. .Almanlarda, miyopluk daha az. Gözlük takan Alman cn sekiz milyonmuş. Lâtinler üzerinde alman netice, bunların biraz lehinde. Lâtin milletlerin gözü biraz daha iyi gorüyormus. Bundan şöyle bir hüküm çıkarıyorlar: Yer yüzünde, miyopluk artıyor. Varsm, artsm! Nefsimde tecrübe ile sabit, miyopluk hic de fena şey değil. Yol yürürken, kitab okurken, gözlüğümün bana ettiği hizmet, ödenir gibi değildir. Güzel bir şey görmek için onu kullanırım, gerçeği, olduğu gibi bana o gösterir. Kendi yazımı da, başkalarınm yazdıklarmı da onun sayesinde okur, kendi hatamı düzeltmeğe, ötekilerin güzel taraflarını görmeğe muvaffak oluurm. Miyop O'Imıyanlara acıyourm. Çirkin manzaraları görmemek benim kerdi elimde. Halbuki, uzağı da yakm kadar parlak görenlerin elinde bu imkân mevcud değil. Dünyada, güzel şeyin çirkin seyden daha fazla bulunduğu iddia edilemez. Çirkinliklerin daha az mevcud olduğu zahabını bana kazandıran gözlüfü, herkes için temenni etmekte haksız değilim. Yer yüzünde miyopluk artıyorsa, daha iyi. Insanlar, gitgide kötüleşen şu «Denî dünya, yı, numaralı camm arkasından belki daha başka türlü görürler. Yazan: F A İ K T Ü R K M E N Bu kitabda, şeref, namus, izzeti nefis. vatan gibi ehemmiyetli mevzularl seve seve okurken kitabl elinizden blrakamıyacakslnlz. Ahlâkslzlar ve namussuzlarln nasıl tanlndlğınl anlayacakslnlz. 320 sahife 3 liradlr. İstanbul İnkllâp Kitabevi ve her vilâyetteki kitabcılardan araymiz. Gene Faik Türkmen tarafmdan her ay muntazaman neşrolunan Savaş mecmuaslnda da millî ahlâk ve askerî kahramanllklarlmızl okuyunuz. Tanesi 20, ylllık abonesi 250 kuruştur. İstanbul posta kutusu 750 ye müracaatle abone olunuz Kan pahası: İnsan kanına paha biçmişler! Yedi ıklim ddrt bucakta Kan gövdeyi götürürken, insan kanmın değerini hesab etmeğe kalkışmak gülünç gibi görünüyor ama, bu kan, başka kan. Yirminci asır hekimliğinin başardığı büyük işler arasmda, kan naKİederek tedavi usulü, birinci dereceyi tutan himmetlerdendir. Kendi kanını vererek hemcinsiıün hayatını kurtaranlar, işte, bu paha biçilen kanm sahibleri. Kanm bir gramına, bir buçuk frank kıymet koymuşlar. İnsan vücudıuıdaki kanm mecmuu beş litre olduğuna feöre, damarlarımızda, takriben 7500 franklık kan dolaşıyor demektir. Fransız frankınm, bugün, hemen hiç bir yerde piyasası mevcud olmadığı için, Türk parasile tutaruu hesablamağa imkân yok. Ortalama, bir franka bîş kuruş değer koysak, bir insanhk kan, 375 lira ediyor demektir. Bu da en kabadayı rakam. 375 liraya bir adam! Sudan ucuz. Fakat, dünyanın bu karmakarışık günlerinde, hayat o kadar ucuzladı ki tuhaftır, insanlarm kolayca harcandıkları devirlerde, hayat ucuzluğunun bir adı da hayat bahahlığı olur evet, o kadar ucuzladı ki, damarlarımızda doîaşan hayat cevherine 375 lira kıymet biçilmesi ene ne mutlu! Şoför ve Makinisî Aranıvor Karaköypalas: Kat 6, numara 11 e müracaat. Kan pahası Âcaib kolleksiyon Zfiğürd tesellisi kanı bahalıya satar, diyeceksiniz. Amenna, ama, cephelerde oluk gibi akan insan kanları da, aynı uğurda dökülmüyor mu? Arada şu fark var ki,o kanm muhammini Ezrail. Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları ANONİM SOSYETESİNDEN: Cam fabrikası inşaatl İçin 500 metre mikâbl duvar taşlna ihtiyacımlz vardlr. Taliblerin 23/7/943 tarihine kadar Paşabahçesinde Fabrikamlz İskelesinde teslim şartile Perşembepazarlnda İş hanlndaki İdare Merkezımize fiat teklifinde bulunmalarl. Acayib kolleksiyon: Kolleksiyonculuk, acaib bir meraktır. Belki eşten dosttan gücenenler bulunur diye, illettir demiyorum. Ne olduğunu, yakalananlar daha iyi bilirler. Hoş, zevkler münakaşaya gehnezj eski, yeni; canlı, cansız; büyük, küçük, ne olursa ve nerede olursa olsun bulup buluşturup bir araya toplamanın da, belki kendine göre bir zevki vardır. MUHÂS1B ARANIYOR Büyük bir anonim şlrketinin muhasebe müdiriyetini Ifa edecek evsafl haiz mütehassls bir muhasib aranlyor. Taliblerin kendi el yazllarile yazlll mufassal hal tercümeleri ve bir fotografile birlikte Galata Ömer Abid han 2 nci kat 23 No. da Ferdi Selek Türk ilân bürosuna acele • müracaatleî'i. Meşhur kolleksiyoncular aratında, öyle akla hayale gelmez şeyler toplayan kimselere tesadüf edilmiştir ki, bu öteberiye sarfettikleri paranın çckluğu karHemcinsinin hayatı uğrunda kanmı şısında, insan, bu merak mübtelâlannın vermeği göze alan bir kimse, elbette bu akjmdan şüphe edeceği gelir. Musluk kolleksiyonu yapanlar vardır; kapı halkası kolleksiyonu yapanlar işittim; çivi kolleksiyonu yapanlar tanıdım; düğme kolleksiyonu, toka kolleksiyonu, tarak kolleksiyonu, ne bileyim ben, saymakla tükenmez, çeşid çeşıd kolleksiycn hastası vardır. Hattâ, harcamamak kasdile para biriktirenleri de bu smıfa koyabiliriz. ' Lâkin, bir araya getirilip bir gığm haline konulmasmda ne gibi fayda bulunduğunu anlamak pek de kolay olmıyan bu ıvır zıvır arasmda, Amerikalı bir kimyagerin yaptuğ kolleksiyon kadar acaibi yok. Bu zat, yıllarca süren çalışmalardan ve tecrübelerden sonra, eşi görülmemiş bir kolleksiyon vücuda getirmiş: Koku kolleksiyonu. Esans gibi, yağ gibi, şişelere doldurulmuş kokular değil, basbaysğı koku; ele avuca sığmıyan, şişeye, kutuya girmiyen o uçucu nesne var ya, ijte o gölge gibi, rüzgâr gibi bir sey. Koku neşreden her hangi bir şeyi, meselâ bir çiçeği alıyor, bundan bir nebzeyi sellofan ve asetonla kanştırıyor, sureti mahsusada yapılmış ipekten bir kart üzerine sürüyor ve sellofandân mamul bir zarfa yerleştiriyor. Bu şeki'de muhafaza edilen koku, en az iki sene dayamyormuş. 1940 da, bu zatm kolleksiycnu 286 çeşitten ibaretmiş; 19£2 de 400 çeşide çıkmış. Kokuların ömrü, bu şekilde, iki ssneden ibaret olduğuna göre, Amerikalı kimyagere şayet çeşidleri biraz daha artarsa Allah kuvvet, hattâ bir parça da akıl fikir versin demekten başka "yapılacak i§ yok, Züğürd tesellisi: Göz doktorları, bir müşahedede bulunmuşlar. Miyoplnk, gitgide artıyormuş. Meselâ, Amerikada bir istatıstik yapıimış, tam kırk sekiz milyon Amerikalmın gözlük taktığı görülmüş. H V