3 Temmuz 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

HüREKKHU TfiLEB KfllGMltRi YEDEK UCU* ILE BERABER 20 nci yıl sayı: 6782 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeÜ : 24298. İdare ve Matbaa kısmı 2429924290 SARAYBURNU PARK gazinosunda 4 .temmuz PAZAR * saat 18 de MUALLÂ GÖKÇAT konseri CAZ ve SAZ DİKKAT: 11 Temmuz PAZAE MÜNİR NUREDDİN KONSERİ Cumartesi 3 Temmuz 1943 ir de üçüncü ccphe çıktı! Avrupadaki vatanseverler ordusu teşkilâtlanmış Sırp çeteleri dört şehri aldılar Sofya Balkanların mnumî karargâhı olmuş NewYork 2 (a.a.) Geniş imkânlarla üçüncü bir cephe teşkil eden Av. rupadaki vatanperverler ordusunun, istilâ ordulanna yardım bakıramdan geniş bir strateji plânile hemen hemen tamamile yeniden teşkilâtlandırılmış dduğuna inanacak sebebler vardır. Muhtelif (Arkası sahife 3, sütun 3 te) 1 Batman hattile Seyhan regülatörünün acılısı ') Törenleri takib eden foto muhabiri arkadaşımızın yolladığı resimlerden sağdaki ilk trenin, tezahürler arasıriia Diyarbakırdan hareket edişini göstermektedir. Ortadaki fotoğraf, katarın Galata köprüsü kadar uzun olan, Batman köprüsünü geçtiği sırada çekilmiştir. Soldaki resimde Vekillerimizi Seyhan barajı üzerinde görülüyor. Balkanlardaki Alman Başkumandanı General Löhr Muvazene politikası lmanya bu harbl kazanırsa, artık İngiliz Imparatorlugunun ayakta tutunanııyacağı, asırlarca süren uzun ve devamlı bir gayretten sonra dünyaya dal budak salmış o koca agacın kökünden sarsüıp jıkılacagı, şimidye kadar çok yazüdı. Belçika ve Fransa zaferlerin» yıldırun hızile kazanan Alman ordusu, Manche kıyılarına yerleşerek karşt sahili dürbünsüz seyretınege başladıgı zaman, İngilizler, o gtine kadar bir türlii göremedikleri tehlikenin aaamett karşısında yurekten titrediler. Önceleri, kıt'aya hâkim olan bir Alnıanyanın, gitgide deuiı yoUanm da kontrolu altına alarak, ileride Ingüiz kndretine balta vuracagı düşüncesi lihinleri yorarken, o gün ilk defa, çok daha büyük ve çok daha yakın bir tehlikenin İngiliz varlıgına karşıdan bir ölüm soğuklugu lle dişlerini uzattığı görüldü: İngilterenin dogrudan doğruya istilâsı bahis mevzuu idi. Seyhan regülatörüHariciye umumî Kâtibi Şevki Berker'in nün açılışı dolayısile Vichy'ye tayini ve yerine Moskova sefiriNafıa Vekilinin miz Cevad Açıkalm'ın nakli muhtemel Ankara 2 (Telefonla) Bazı büyük elçiliklerimlzde degişiklikler olması muh temeldlr. Tahminlere göre, Hariciye Vekftleti Umuml Kâübi Şevlti Berker Vichy büyük elçUiğine, Moskova buvük elçimiz Cevad Açıkalın Hariciye Umumî katübliğine, Roma büyük elçimiz Rağıb Moskova sefaretine, Peşte orta slçimiz Ruşen Eşref Ubaydın Roma elçUiğine, Lizbon orta elçimiz Şevket Peşte sefirliğine tayln edileceklerdir. Büyük Elçilerimiz arasında degişiklik beıt tebriklerini bildirdi Ankara 2 (a.a.) Beyhan regülâtörünün açıldıgı, Nafıa Vekill tarafından araedilmesi üzerine, Cumhur Reisl Millî Şef İsmet İnönü aşağıdaki telgrafla bu eseri de kutlamak lutfunda bulunmuşlardır. Sım Day, Nafıa VekiU Seyhan regülâtörünün Çukurova halkı İçin bereket ve refah kaynagı olmasını diler, güzel başarılar için Nafıamızı tebrik edertm. tsmet İnönü Hariciye Vekâleti Umumî Kâtibliğine tayinlnden bahsedilen Moskova büyük elçimiz Cevad Açıkalın Amerikalılar Rendova adasını tamamen işgal ve Yeni Georgia'da telgraEına ceva Viru üssünü de zaptettiler Melbourne 2 (a.a.) Müttefık tebüği: Randova . Salomon adalarında Mütte. fik kuvvetleri 30 haziran sabahı gün doğarken hücuma kalkmış ve öğleden az sonra Japon gamizonunu tahrib ederek harekâtı muvaffakıyetle ikmal etmiştir. Hava ve deniz kuvvetlerimîz çıkarmayı desteklemişlerdir. Düşman hava ku\rvetleri bütün gün karşı hücuma devam etmiştir, Son haberler, bu harekâtta kullanılan uçaklarm sayısı hakkmda bir şey bildirmemekle beraber hava savaşlannda ve uçaksavar bataryalarımn ateşile 101 Japon uçağının tahrib edildiği muhakkaktır. Bizim kaybımız 17 uçaktır. YeYni Georgia'da Birleşik Amerika kara kuvvetleri şiddetli savaşlardan sonra Viru limanında Japonlarm küçük üssünü ele geçirmişlerdir. Yeni Gine'de Salamaua bölgesinde devriye kollarımız, Malolo ve Orobubideki düsman müfrezelerine hücum ederek en az 26 ölü, bir çok da yaralı verdirmiştir. Ayni adadaki Nassau ko. \ninda kara kuvvetlerimiz mevzilerini plâna göre tahkim ediyorlar. Kara kuv(Arkasi sahife 3. sütun 2 de) Miiyef Salomonlar harbi Dün gene 9 tiftts vak'ası goruldu Vilâyet sıhhî tedbirleri genişletmek ve yeni bir hastane açmak kararında SANTA IZABEl MALAITA Adapazan felâketi «ebebile Millî Şefimize çekilen telgraflar Ankara 2 (Telefonla) Adapazarı (Arkası sahife 3, sUtun 2 de) Bu feci ihtimal karşısında ada halkının ne korknnç geceler yaşadığını, tehllke lle o zaman burun burnna gelenlerden şimdi kimse saklamıyor. TTfukta bir ümid yıldızı belirip gittikçe yaklaşm&ya Dün şehrimizde 9 tifüs musabı görül. başladıgındanberi, her agzını açan İngifiz, bir defa o meş'um günlerin hatı müştür. Vali ve Belediye reisi Lutfi Kırrasını anmadan yapamıyor. Öyle sanı dar, dün İstanbul Sıhhat Müdürü doklır kl, millî toplantılarda o günleri yâ tor Şuayib Barım ile görüşerek Anka. detmek bundan böyle bir an'ane haline rada Sıhhat Vekâleti tarafından verigelecek ve bundan belki yüzlerce yıl en direktifleri bildirmiştir. sonra da, Ingilizler, vaktile cedlerine bSıhhat Vekâleti tifüsle mücadele için lüm teri döktüren istilâ tehlikesini ür lüzumu miktarda maddî yardımda bulu. permeler geçirerek hatırhyacaklardn*. nacakür. Vak'alaruı çoğalması ihtimaBu gibi karanlık dakikalarda, varlıgı line karşı şimdiden hazırlıkta bulununı knrtannaya azmeden bir millet, teh lacak ve bunun için yeni bir hastane a like geçinciye kadar ilerisi için artık tae çılacaktır. Bu hastanenin kuduz tedavi sablar yapmayı, kombinezonlara giriş müessesesinin yanında açılması mutameyi düşünemez. Yakın felâket korkusu =avverdir. Bundan başka Vekâlet bu ay atlatılıncıya kadar her faydalı tedbir içinde filî vazifelerini ikmal ederek ser. doğru, her lüzumlu hareket mubahtır. best bırakılacak olan on beş, yirmi dokBesablara ve kombinezonlara ne vakit toru tifüs mücadelesi için vilâyet emrine vermeğe karar vermiştir. vardır, ne de imkân. Hükumet, Istanbula gelip yerleş940 mayısına kadar Almanya üzerine istiyenleri tahdid arzusunda arada bir uçaklarla propaganda broşür mek leri attıran İngiltere, tehlikeyl görüp değildir. Yalnız şehir dahilinde işsiz domilU üısiyakı kamçılandığı gündenberi laşanlar hakkmda bazı kararlar veril. bütün gayretini şu tek hedefte topladı: miştir. Mseelâ bunlardan çalışabilecek sevkedileceklerdir Almanyayı, bir daha belini dogrultamı lanlar fabrikalara Bu meyanda Kartal çimento fabrikasmyacak bir şekilde yenmeli! Heyecanını tehlikenin büyüklüğünden da amele buhrm olduğundan bir kısım alan bu karar önünde, asırlardir bir boş gezenler buralara sevkedilecekleran'ane halinde yürüdügünü gördüğümüz dir. Bunlardan çalışamıyacak derecede (Arkası Sa. 3, sütun 3 te) İngiliz politikası artık bir köşeye atılmış görünüyor, Acaba sahiden öyle midir? An'anevî İngüiı politikası, kıt'a üzerinde bir knvvetler muvazenesinin devamına çalışır. İngilterenin katıldığı bütün Avrupa harbleri, şimdiki Ae dahilbu muvazeneyi bozmak istiyen devletlere karşı Londradan yükselen bir «olmaz!» feryadile başlamış değil midir? Vaktile Manche kıyılannda Napoleon bir istilâ donanmasının hazırlıklarıle nğraşırken, İngiltere, tıpkı bu harbde oldugu gibi feci bir tehlike Ue gene burun buruna gelmişti. Günün birinde Fransanın tahakkümü altına jrirmek korkusile o zaman İngilizler bıkmadan, usanmadan on yıldan fazla dörüştuler. Koalisyon üzerine koaHsyon kurarak İmparatoru SainteHelcne'de müebbed küreğe mahkum edinciye kadar uğraştılar. Fakat Viyana kongresinde yeni bir Avrupa nizamının çerçevesi hazırlanırken, Fransayı 1789 hadularile oldugu gibi hayata geri vennekten kendilerini alamadılar. Çünkü böyle yapmasalardı, İngiliz menfaatlerine göre düşünülen Avrupa muvazenesi bozulacak, bir Avusturyanm, yahud blr Rusyanın kıt'aya tahakküm etmesl Ihtimali belirecekti. Ondokuzuncu asnn ikincl yarısında ilkönce Prusya ile Avusturya, sonra da Prusya ile Fransa arasında çıkan iki harbde İngilterenin seyirci kalması, Sırrı Çözülemiyen Adapazarmdan trene sağlâm binip Haydarpaşaya ölüsü gelen kadının nasıl vurulduğa anlaşılamadı Salomon adalarile, yeni Amerikan taarruzunun yapıldığl Rendova adasml gösterir harita bir olum hadısesı Ekmek ancak Muddeiumumilik ve zabıta şekil itibarile memleketimizde ilk defa vukua gelen meraklı ve karanlık bir hâdise etrafında tahkıkata başlamış bulunmaktadır. Dün sabah saat 8,30 da Haydarpaşa arma gelen Adapazarı treni yolcuları arasında ölü olarak bir de gene kadm :elmiştir. öğrenildiğine gore Adapazarından bir gencle beraber trene binen kadm, katar Gebzeye gelinciye kadar kcmpartımanda bulunan bazı yolcularla konuşmustur. Fakat gene Gebzede in. dikten sonra kadm oturmakta olduğu ikinci mevki kompartımandaki köşesinden kımıldamamış, ve tren Tuzladan ha. reket ettiği zaman da kadınm ölmüş ol(Arkası sahife 3. sütun 2 de) Askerî vaziyet Dr. Göbbels Hava akınlarımn hasarından gene bahsetti Şimdiye kadar Almanyada bir milyon ev harab oldu Berlin 2 (TP.) Alman propaganda nazırı Dr. Goebbels Das Reicb. mecmuasınm son sayısında çıkan ve hava akmiarmdan bahseden makalesinde «Almanyanm garb şehlrlerinde yapılan ağır hasarlan görünce, Alman harb senayiini tahrib etmek için hava akınlanna müracaat ettiklerine dair olan ingiliz iddialarmm nekadar calî ve hayasızca olduğu tezahür eder.> «Düşmanlanmız hava akmları ile şehirlerimizin merkez kısımlannı tahrib etmekte ve bu suretle en büyük insan zayiatuıa sebebiyet vermektedir. Wupertal şehrinin bomlbardımanında. düşman tayyareleri evvelâ şehrin evlerini bombalayıb yakmışlar ve sonra şehir. den kaçan halkın üzerine alçaktan uçarak makineli tüfek ateşi açmışlardır,» Kız öğretmen okultında Son günlerde, şehrimizde içinde buğday bulunmadan tertıb edilen ekmek halitası iki mühim tesir husule getirmiştir. Fırınların ekmek satışı sür'atle denebilecek bir şekilde düşmeğe başlamış. tır. Evvelce tstanbulda ekmek sarfiyatı günden güne yükselirken şimdi ekmeklerin bozulmasile başlıyan bu düşüş Belediyeye gelen ekmek fişlerinin azlığından anlaşılmaktadır. Bir çok fırınların satışı günde dört çuvala kadar azalmış. tır. Bir taraftan vaziyet böyleyken diğer taraftan bakkallarda serbest \ın satıŞının da gene bu günlerde ehemmiyetli sekiL de yükseldiği görülmektedir. Bu da halkın ekmeğini bizzat imal etmeğe başlamasmdan ileri gelmektedir. Bunun ne,ticesi olarak un fiatlan piyasada yükselmektedir. Dün, Toprak Mahsulleri Ofisi İstanbul şubesi namma bir miktar buğday gel. miştir. Fakat asıl şehrin ihtiyacmı karşılıyabilecek miktar yarm gelecek ve pazartesi gününden itiljaren yüzde altmıştan başlıyarak yavaş yavaş buğday nis. peti yükseltilecek bir halite tutulacak. pazartesiye düzelecek Cenup Milli Şefimizin iltifat telgrafları, talebeler arasında büyük heyecan yarattı 30 Haziran çarşamba günü Amerika fmal batısında bulunan Rendova adasıhava, deniz ve kara kuvvetleri, Salamon nı zapta .muvaifak oldular. Ayni zaman. adalannm merkezinde yeni Georgia a da Yeni Gine adasınm cenub doğu udalannın en cenubundaki kiiçük Ren cnnun şimal sahiH üzerindeki Nasnau dova adasına taarruz ederek asker çı ve Tröbfiand takmı adalaruu da galiba karmağa ve öğle vaktine kadar küçük boş olarak. işgal ettiler ve ondan sonra Japon gamizonunu' imha etmek sureti Yeni Georgia adalannm, Rendova"le adayı işgale muvaffak olmuşlardu. nın şimalinde kalan diğerlerine taarruza Amerikalılar 3 mayıs 1942 de Mercan başladılar, Bu savaşlann ne yolda gedenizinde başlıyan ve aylarla süren çok liştiklerine veya neticelendiklerine dait şiddetli deniz, hava ve kara savaşla. tamam haberler yoksa da Amerikalıla. n neticesinde Salamon adalannın en bü nn bunlan da ele geçirmeleri ihtimaH yüklerinden biıi olan Guadalkanar a ziyadedir, dasını Japonlardan zaptetmişlerdi. Bu Amerikan uçaklan, Bismark adalannm adanın mükemmel bir ljmanile iyi hava en büyüğü olan Gasmata'nın şimalinde meydanları olduğu için Japonlar bu. önemli bir Japon üssü olan Rabaul ya> radan A\Tisrralyayı tehdid edcbilirlerdi. kmmdaki Japon uçak meydanlannı ge(Arkası Sa. 3, sütun 5 te) Şimdi de Amerikalılar, bu adanın si r Pasifikte Amerikan taarruzu Tazan: Cnckli General H. Emir Erkilet Başmuharririmizin teşekkürü Başmuharririmiz zaten mevcud bir hastahguun son günlerde diger bazı hastahklarla ihtilâtı neticesi hasıl olan gayet kanşık bir vaziyetin aydınlatılması ve icabında anî müdahale icrası maksadlarile şehrimizdeki Amerikan hastanesinde yatmıştı. Kıymetli tabiblerimizin dikkath teşhis ve tedavileri neticesinde Allaha şükür vaziyet çabuk aydmlanmış ve Başmuharririmiz hastaneden çıkarak nekahet istirahatlne çekîlmiştir. Hâdiseden hlç bahsedflmemiş olduğu halde her nedense vaziyetten haberdar olan eşin dostun ve bilhassa aziz okuyucularımızın telefonla, telgrafla ve bizzat hastaneye gehnek suretile gösterdikleri alâkanın büyüklü|ü ve çoklugu Başmuharririmizi pek ziyade mütehassis eylemiştir. Bütün bu candan dost alâkaya kendisinin en vicdani teşekkürlerini arzedl ( Kızılayın yeni hemsirelcri Sicilya ve Sardunyaya akmlar Londra 2 (B.B.C.) Dün Akdeniz sahasında Müttefik bomba uçakları Sicilya ve Sardunyaya hücumlarına devam etmişlerdir. Sicilya adasnda Palermo ve Catania'daki hedeflere şiddetîe taarruz edilmiştir. Bu adadaki Biscari hava a. lanı da bombalanmıştır. Sardunya adasmda askerî kışlalar ve Cagliari'deki liman tesisleri bombardıman edilmiştir. NADtR NADİ > • » sia, 3, sütun t te) * » Ders yllı sonu münasebetile dün de güzel bir müsamere Veren Kız Öğretmen Okulu talebelert ^fazısî 3 üfiçü Atina plâjları bombalandı Atina 2 (a.a.) Birçok insanlann nhjfe 3, »UtuB 3 fe). Kızılay Hastabaktcı Okulunun yeni mezunlarma, Dr. General Tcvfik Şağlam dün diplomalaruıı dağıtırken • (Yazlsi 3 ün^U. s^l^