2 Temmuz 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ALFREDDE VİGNZ CATTERTON (Çatterton) Türkçeye çeviren: EDİB KÖKNEL Fiatl 75 kuruş Fransız şairi HİLMÎ KİTABEV1 20 nci yıl sayı: 6781 umhuri İSTANBUL CAGALOGLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti : 24298. İdare ve Matbaa kısmı 2429924290 takıını birinci gcUrken, sağda yanşlann galiblerine mükâfatlan veriliyor SALAMON'un Hikâyeleri ^ £ak Necnu renklj enies birçok yahuktürleri, hikâye arileı dolu olabufün çıktı |50 kurus NEŞRİYATI Cuma 2 Temmuz 1943 \ Denix bayramt neş'eti geçti Akdenize doğru boyuna gemi kafileleri geçiyor Denlz bayramından resmlen Solda Akdeniz kürek şampiyonasında Muğla C e belitarıktHn Siciiya ve İtalyaya hava yolile naktedilen kıt'alar indirileceği kanaati var Lalinea 1 (EP.) Cebelitarık lıma. nında ve istıhkâmlar bolgesinde bir ge. ce içinde birdenbıre hummalı bir askerî faalıyet başlamıştır. 25 ticaret gemısınden ıbaret bir refakat gemıler kafılesinın Akdeniz istıkametinde Cebehtarığı terkettiği gorülmüştür. Ayni kuvvette diğer bir kafıle de Atlantiğe doğru ycL lanmıştır. Bundan başka 8 büyuk ihrac gemisi de Akdenize doğru yola çıkmıştır. Bunlar her çeşıd harb malzemesı ıle yukluydü. Butun bu kafileleri İngiliz harb fılosuna mensub bırlıklerle Ingılız hava kuvvetleri grupları himaye etmışlerdır. Chıırchill seviniyor Taksim vc Bcşiktaşta İki büyük tören ve Ortaköyde deniz yarışları yapıldı Akdeniz şampiyonasmı Muğla takımı kazandı endisine Londra hemşeriliği verilen Churchill, bu müna. sebetle evvelki giin Guild. hall'de parlak bir nutuk söyledi. İngiliz Başvekili geçen yıl ayni günlerde, Halk Meclisi karşısında Tobruk felâketinin sebeblerini anlattığındanberi hiç ağzını açmasaydı, onun son sözlerini hayretle dinlememek elden gelmezdi. Bir yıl once en feci ihtimalleri yurd. daşlanndan gizlemiyen, zafer ümidin çok uzaklarda gören sayın devlet adamı ikl ajdanberi orta'ığa neşe, aydınlık vı Inanc saçan sözler sarfetmekten kendin alamıyor. Bu ümidin kuvvetini artırmak îçin olacak, Churchill, vatan göklerini kaplıyan üç yıl evvelki kara bulutların tablosunu sık sık çiziyor. Guildhall'deki hi tabesinde de bu noktayı unutmadı. 941 haziranında, mudafaa bakımından düş man karşısında anavatanın nckadar za. jıf, nekadar yalnız kaldığını bir dah tekrarladı. O sıralarda imparatorluğun jıkılacağı, 20 nci asır medeniyetinin çökeceği düşüncesi, bir çok Ingilizler iirpertiyordu. Bereket versin ki en bü yüğünden en kiiçüğüne kadar dominion lar anavatan etı»fında «msılu birlafti ler. Eski Romalı şair Horace'uı sevgilisl Ankara 1 (a.a.) Dıyarbahır . Batgibi: man demıryolunun işletmeğe açılması Seninle yaşamak, dolayısıle Nafıa Vekili tarafından yuksek Seninle ölmek emelim! makamlara telgraflar çekılerek halkın Diyerek parçalanmaz bir ruh ve mad ve nafıa aılesinin ıyı duyguları, şukran de bütünü kurdular. Bugünkü durum, ve bağlılıkları arzedilmıştir. Bu münasebetle Cumhurreisi Mılli Sşte o ruh iradesinin ulaştığı bir neticedir. Son zafere varmak için de tek şart, Şef Ismet Inonu aşağıdaki telgrafla bu bugünkü birlik iradesinin hiç gevşeme. guzel eseri memlekete kutlamış ve bu işte çahşanları taltıf buyurmuşlardır; den yürümesindedir. Sım Day, Churchill, birlik derken yalnır impa. Nafıa Vekili ratorluk topluluğunu kasdetıniyor. BeDiyarbakır Batman hattınm açıldığı raber yürümek bahsinde Amerika ile de haberme teşekkur ederim. Guzel eser Eikı bir bağlılık şarttır: « Birbirimizden uzaklaşır ve ayn. memlekete kutlu olsun, onu başaranlan brsak, asrî medeniyeti damgalıyan se. sevgi üe tebrik ederim. Ismet înöntt falet ve kargaşalık huduHsaz olacaktır. Nafıa Vekili Sırrı Day tarafından MılSayın Başvekil bu hükmile, zafer uğrunda herşeyden önce İngiliz . Ameıi. lî Şefe çekılen telgraf suretı aşağıdadır: tsmet Inönü kan işbirliğine kıymet verdiğini, bn içYüce Cnmhur Reisimiz birüği bozulursa neticeden ümid kesmek Dıyarbakır Batman demıryolunun Jcab edeceğini anlatmak istiyor. bugün açılma torenini yaparken yurd. Biitün dünyayı içine alan kıt'a harb. lerinde, taraflardan her birinin medeni. daşlarımızm Millî Şeflerme olan bağlıyet koruyuculuğunu kendi uzerine al ık ve minnettarhklannm büyük tezahüması artık âdet yerine geçti. Bir Anglo. rünü bir kere daha yaşamış bulunuyogakson mağlubiyeti takdirinde Chur. uz. Memleket imarmda bılhassa demor. chill'in gözlerimizde canlandirdığı feci yciu işlerinde bugünkü şartlar içinde de tabloyu, Mihverciler de aynen kendi alınan hızı durdurmamak yolundaki hesablanna çizmekten çekinmiyorlar. yuksek emirlerinize uyarak CumhuriyeOnlara sorarsanıı, Demokrasilerin zafe in bu bölgedeki büyük anıtı Batman ri garb tnedeniyetinin bir daha dirilme. köprüsünü aşan demiryollarımızı yeni mek iizere mezara girmcsi demek ola. hedeflerme ulaştırmaktan bir an geri caktır. Bu iki feryaddan bir tanesine kalmıyacağız. Nafıa ailesinin en büyük bel bağlıyanlan bir tarafa bırakırsak bahtiyarlığının daima Millî Şefleri emgaliba en doğrusu, zaferi kim kazanırsa rinde yurdun imarı yolunda çalışmak olkazansın, o giine kadar yeryüziiinde duğuna itimad buyurulmasmı törene ka. medeniyet namına dUdli taş bile kalmı. :ılan bütün arkadaşlarımla birlikte istiryacağından korkan milletlerin düşünee. ham eder, hepimizin tebrik, tazim ve şükranlarımızı teyid ile ellerinizden öBİdirAmerika ile işbirliğine bu kadar lerız. Nafıa Vekili ehemmiyet veren Churchill, nutkunun o Sım Day yerinde Sovyet Rusyadan hiç bahsetmiyor, başka yerlerinde de bu devleti yeter derecede övmüyor. Ajans tarafından eksik verilmediyse bu nokta, üzerinde durulmağa değecek kadar ehemmiyetli. dir. Birleşik devletlerle işbirliği bozul. duğu takdirde medeniyeti tehlikede gö. ren sayın Başvekil, şark cephesinde beklenmedik bir değişiklik olursa acaba medeniyetin tehlikeye düşeceğine inan. mıyor mu? Bugünkü harb durumundan Chur. chill memnundur. Denizaltı savaşı son aylarda Müttefiklere güler yüz göster. Londra 1 (Badyo) Bugün Avam miştir. Ötedenberi her raslaşmada bin. Kamarasında Mr. Crrarchill'e şimalî Aflerce tonilâtoluk gemi kaybedilirken, mayıs ortalanndanberi Alman denizaltı rikaya aid sualler soruldu. Mr. Churchill, lan şimal Atlantikte ancak bir Müttefik şimali Afrikada, İnğütere ve A.merikaticaret gemisi batırabilmişlerdir. Bu. nın muvafakatıle siyasi ve idarî salâhinunla beraber, vaziyetin hep böyle gi. yetlerin Başkumandan General Eisendeceğine dair Churchill teminat veremi. hower'e verilmiş olduğunu anlattıktan yor. Korunma tertibatı sağlamlaştırıl. sonra şu noktalan belirtti: 1 ingiliz ve Amerikan hükumeüeri mıştır. Düşman buna karşı yeni taarruz usulleri kullanabilir. <Biz tatbik ettiği. Fransız Işlenni ilgilendıren husıısatta miz metodu daha mükemmel bir hale tam bir anlaşma ile hareket etmişlerdir. getireceğiz!» 2 İngiliz Amerikan hükumPtleri Hava akmları da iyi neticeler vermek. tarafından 19 6'1943 te General Giraud General De Gaulle nezdinde şimal tedir. Bir ay zarfında Almanlar tarafından İngiltere üzerine atılan bomba. \frika Fransız ordusundaki kumandanlann 35 mislini Ingilizler Alman toprak. ık meselesl hakkında statükonun mu larına bosaltmıslardır. Bu akınlarda ıafazasıru temin etmek gayesile müsteintikam duygularımn da hatın sayılır eken teşebbüsatta bulunulmuştur 3 Gerek Brıtanya hukumetı, gerekse bir rol oynadığını sezmemek güçtür: « Hitler üç sene evvel İnsiliz şehir. irleşik Amsrika hukmeti Fransız komiN A D İ R NADİ esini gayri şahsî bir hale getirmeyi ar(Arkaa Sa, 3, aütnn « te). JArkası Sa. 3, »ütnn * tei Washingtonda kanaat Washington 1 (a.a) Mr. Churchıll'in sonbahar yaprakları düşmezden evvel şiddetli muharebeler olacağını soylemesi Washmgtonda hücumun ağustostan evvel hava yolu ile nakledilen kıtalarla îtalya ve Sicilyaya karşı yapılacağına ve bunun arkasmdan batı Avrupanm istılâ edileceğıne dair mevcud olan kanaati bir kat daha kuvvetlendirrnjştir. Batman hattı açılırken Millî $ef Italyan donanması iislerinden hareket etmis Istilâya karşı Mihver hazırlıklan: Yunan sahillerinde istihkâmlar yapüıyor Nafıa Vekilinin telgrafına, sevgi ve tebriklerini bildiren bir cevab gönderdi Stockholm 1 (a.a.) Tarafsız kay. naklardan gelen haberlere göre, îtalyan fılosu Spezya ve Taranto lımanlarından ayrılmıştır. Siciiya üzerinde hava akınlan Londra 1 (B B C.) Akdeniz sahasında, Muttefık hava kuvvetleri Îtalya üzerindeki akmlarına devam ederek dün (Arkası sahlfe 3, sütnn 2 de) Denir yanşlarından başka bir manzara: Bayram yerine gelen Hamidıje kruvazörümüz ve Galatasarayın denizci kızlan.~ Türk sularında kabataj hakkmm Türk bayrağma tahsisi^dolayısile yapılan Denizcıler bayrammın 17 ncisi dün tstanbulda da büyük merasimle kutlulaıu mıştır. nezakct eseri olarak bayraklarla donanmak suretile bu bayrama iştirak etmekteydiler. Saat 9,45 te Istanbulda bulunan do. nanmadan, stajda bulunan deniz talebeDün sabah limandaki bütün merakib si ile bir silâhendaz bolüğü çıknvş ve alay bayraklarile donatılmıştı, Bu arada buna tstanbul deniz kumandanlığından limanda bulunan yabancı gemıler de bir (Arkas gabife 2. sütnn 1 de) Askerî vaxiyet İtalyaya ne zaman taarruz edecekler? Yazan: Emekli General Amerikada Kömur istihsali uçte bir nisbette azaldı Grevlere karşı sanayi sisteminde büyük ıslahat yapılacak Washington 1 (a.a.) Dün akşam Birleşik Amerika madencilerine radyo ile hıtab eden Amerika Dahiiıye Nazırı İckes şöyle demiştir: « Komür madencilerinin, burada karşılaştığınız hakikî buhranın müstaceliyetini ve bu bakımdan dış memleket. lerde bulunan silâhh kuvvetlerimizin karşılaşmakta olduğu buhranı îıenüz anlamamış ve idrak etmemiş zümreye mensub olduklan kanaatindeyim. İhtiyac günleri geçinciye kadar hepimiz hizmete devam etmek zorundayız. Tarihin en büyük askerî seferinin arifesinde, her adalenin, her uzvun ve her damla kanla sahıb olduğumuz her zerre cesaretin tek maksada tahsis ve tevcih edilmesi gerektiği bu günde hiçbir insan ve hiçbir zümrenin iddiası askerî gayelerin üstüne geçirilemez.» Nazır İckes, mayıs ve haziran aylarında, senelik istihsal tutarı olan 65 000 000 kömürden 23.000 000 tonur.un kaybedilmiş bulunduğunu anlatmıştır. (Arkası Sa. 3, sütnn 3 te) H. Emir Erkilet Ankarada 20 kişi Adliyeye verildi, Tezcanî tarikatinin bası tevkif edildi Ankara 1 (Telefonla) Gızlı tarikat âyinlerı yapmakla suçlu sanılan 20 kişi bugün Ankara adliyesme verıldıler Tarikat mensublarmm şehrın muhtelıf semtlerindeki evlerinde ayni zamanda yapılan araştırmada bazı delıllerle mu. haberelerı elde edılmiş, Istanbul ve Smdırgıda birer arkadaşları clduğu da anlaşılmıştır. Tercai veya Tezcanî dedık. leri bu tarıkatin başı( hukuk fakültesinde de ıkı sene okumuş olan ve Ankarada Plâvoğlu namile maruf hanın sahıbi bulunan Kemal Plâvoğlu admdadır ve gencdir, ancak müridleri yaşlı başlı kimselerdir. Kemal tevkif edilmiştir. Di. ğerleri gayri mevkuf olarak muhakeme edılecektır. Hâlâ tarikatçi mi? Lise olgunluk imtihanları Bugün bitecek ve kamplar da pazartesiye başlıyacak Ankara 1 (a.a.) Maarif Vekilliğinden: Olgunluk lmtihanlanndan bazı derslerln sualleri ögrenilmlş olduğu tesbit edildığmden bunlann yeniden tertıb edilmiş suallere göre yapılması ve edebiyat kolunun edebiyat imtihanlarının yenilenmesi ilgili makarnlara bildirılmiştır. Olgunluk imtihanları 2 temmuz cuma günü bitecektir. Kamplara 5 temmuz pazartesi başlanacaktır. Popolo di Roma ve Messagero gazeteleri Müttefiklerin Siciiya, Sardunya ve cenub İtalyaya taarruz ihtimallerini pek yakm gordükleri ve ona göre tnütalea yürüttükleri bir sırada Churchiil yeni nutkunda sonbahar yaprakları dökülmeden Akdenizde ve başka yerlerde şiddetli savaşlar olmasınm muhtemel o). duğunu söyleyiverdi. Demek oluyor ki yeni büyük Akdeniz savaşile Avrupanm istilâ hareketine Müttefikler eylul ayı. nın sonundan evvel başlamış olacaktır. Churchill'in bu ifadesi, ağustostan evvel Müttefiklerin Siciiya ve Sardunya adalannı denizden ve havadan zaptedecekleri ve İtalyanın istilâsmın bunu ta. kib edeceği hakkındaki Amerikan goıüşünü teyid etmiştir. Mihver basmı da Müttefiklerin Avrupanm istilâsma İtalyan adalarile binnefis İtalyadan baslıya. caklan kanaatini göstermektedir. Fakat ChurchilPin demecinde sonbahar yap. raklan dökülmeden Akdenizde ve başka yerlerde şiddetli muharebeler olacağını söylemesinden İtalya ile beraber Balkanlann ve cenub ve şimal Fransanın Müttefiklerin hücumuna hedef olabile. cekleri neticesi de çıkabilir. istanbulun ekmejji çok bozuldu İçinde hiç buğday buluntnıyan ekmek hasta ve çocukların yiyemiyeceği hale geldi Şimal Afrikada Salomon adalarııtda Müttefikler General Eisenhover'e siyasî ve idarî salâhiyetler de verdiler Fransız Antilleri teslim oluyor Amerikalılann asker çıkardıkları Rondova adasında savaşlar kızıştı İstanbul ekmekleri son günlerde çok bozuk çıkmaktadır. Bilhassa bu ekmekİngiliz birinci nazın şiddetli muhare. ler hasta ve çocuklar için yenemiyecek (Arkası sahlfe 2, sütnn 7 de) hale gelmiştir. Doktorlardan bazıları alâkadar makamların bu hususta dlkkatini celbederek vaziyetin ıslahını rica et. mişlerdir. Dun şehrimize gelen Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdarın da bu hususta Toprak Ofisle muhaberede bulunduğu haber almmıştır. Yaptığımız tahkikata nazaran şehre verile» ekmeğin cinsi şudur: 75 vagon arpa, 15 vagon mısır, 10 vagon darı ki ceman 100 vagon, Gelen arpamn Seyhan vilâyeti yeni sene mahsulü olduğu an1 a,. (Arkası Sa. 3, sütnn 4 te) General Mac Arthur Amerikan umum Suallerin öğrenilmesi meselesi hak karargâhı 1 (a.a.) Resmî tebliğ: kmda başlanan tahkikata devam olunKıt'alarımız muvaffakıyeıle Rondomaktadır. va'ya çıkmışlardır ve Japonlann müdafaa istihkâmlarma taarruz etmekte bulunmaktadırlar. Harb gemılerimizle uçaklanmız kara kıt'alarımıza çok yar. Ankara 1 (Telefonla) 15 yaşmdan dım etmektedirler. Yeni Gınenln şimal büyuklere nüfus başına ayda 45 er sahıli üzerinde kâin Nassau ve TrobrL gramlık kahve tevzıatma dair vesikalar and takımadalarıle Woodlari ellerine hazırlanmıştır. Kahve üç aylık olarak geçirip oradan YeniGeorgia ta^ımadala. verilecektir. Dışandan kahve gelmediği rına taarruz eden kıt'alanmız da ayni takdirde bundan sonra vesika ile dağı suretle yardım görmektedir. tılacak kahvelere yüzde yirmi miktarınRabaul'da büyük uçaklanmız gece da kavrulmuş arpa küsbesi karıştırılma Vunakanau ile Lakunai hava alanlarını sı düşünülüyor. Bu küsbe bıra fabri bombalamışlar ve 23 tona yakın büyük kasından temin edilecektir. bombalarla yangın bombaları atmışlar. dır. Bir çok İnfilâklar olmuş ve biri bu Ankaraya bir îsviçre ticaret çevreden 100 mil mesafeden görünen yangınlar çıkarmışlardır. heyeti geldi Yeni kahve tevziaiı Ankara 1 (Telefonla) MemleketiMüttefiklerin Fransız ordu>u Başku mızden pamuk dokuntusü alarak yerine makine aksamı tekllf eden bir İsvicre mandanı olarak tanıdıklaıl tloaret heyeti şehrimize gelmiştir. Geueral Giraud Tokio'dan veriîen malumat Tokıo 1 (TP.) Rondova adası ve bolgesinde elân devam et(Arkası sahlfe 3. sütun 3 te) Cenub Pasifik adalanndan birine çıkarüan Amerikan kıt'alan...