17 Aralık 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

165 BİRİMCİ HÜKÂFAT MOVADO ACVATIC AYARI TAM T !* 8 Cumhuriyet 19 uncu yıl sayı: 6587 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: Istanbuı INO < 4 *6 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeÜ : 24298. İdare ve Matbaa klsml 2429924290 Beşiktaş Şeref Stadında FEHERBAfflEBEşİttTAŞ Dostluk ku£?Prnaçı Numarall yerlerinizi a TELEFO İlirsiniz. BAYRAMIN BİRİNCİ GÜXÜ Saat 1 Ş J « | * I7 I 942 Istanhulun Varlık Vali Dr. Kırdarın beyanatı "İstanbul sehrinin ödeyeceği varlık vergisi "yekunu 330 milyon liradır,, Konisyon dün gece sabaha kadar çalıştı, bir kısım listeler bu sabah maliye tahsil şubelerine asılacak Varlık vergisi mükelleflerinln lsimlerıni ihtiva eden listeler, dün akşam geç vakte kadar çalışılmak suretlle son defa olarak gözden geçirilmlş ve peyderpey Maliye Tahsil şubelerine ;ondenlmistir. ması güç olacağından alâkalı makamlar, kanundaki kayda göre, listeleri asılmış farzederek, her mükellefe ayn ayn tebligat yapmağı, usule daha uygun bulmuşlardır. Bugünden itibaren, bütün maliye şubelerinde, hazar bulundurulacak salahiyetli memurlar. listede isml yazılı olanlara, kendilerinden almacak para Vall ve Belediye relsi Lutfi Kırdar, miktan ve verginin tahsil çekillerl etdün öğleden sonra Defterdarlıkta meş rafında gereken izahatı vereceklerdir gul olmuştur. Valimizin beyanatı beraber sıze Istanbulun varlık vergisi olarak vereceği rakaroı, küsursuz olarak söyliyebilirirn: 330 milyon lira! Bu para, 60 bin küsur mükelleften tahsil edılecektir. Yann sabah (bugün) bütün mükellefler mensub oldukları maliye ve belediye tahsil şubelerine giderek tâbi oldukları vergi miktarını öğrenebileceklerdir.» Son dakikada aldlğıroız resmt rakamlara göre, İstanbulda en fazla tahakkuk eden varlık vergisi iki mllyon liradır. Ve bu miktar vergiyi, gemi B rmatörleri Barzllay ve Binjamen kumoanyası ödiyecektlr. Bundan sonra büFük miktarda vergi verecek olanlar arasında bir buçuk milyon lira ne Halil Ali Bezmen manifatura Ithalât ve ihacat firması vardır. Reisicumhur dün akşam Ankaradan hareket ettiler Millı W Islanhu Şehrimizde bulunan mükellefler için ayn ayrı Ustelerin hazırlanıp her maliye şubesinin kapılanna bugün asıl Varlık vergisi Içtimaî sahadaki derin önemi Varhk vergisi, yurddaşların sırtmdaki özveri yükünü mümkün mertebe herkese btr ölçüde dağıtmak azmile harekete geçen inkılâbcı, ileri görüşlü, adalet düşüncelerine ve millet vicdanına uygun bir kanundur. aılık vergisi yüküınlülerinin gelire hakkı yoktur. adlarını taşıjan listeler, sekiz on gündür yer yer bildirilmeğe baslandı. Yurdumuıun en kalabalık, en işlek, ekoııomi bakımından en hareketli bir şehri olan İstanbnl da, Valiıün ye korahyonun >orucu çalışmaLm sonunda hazırlıklarını artık bitirmiş bulunujor. Onun için harb sıkıntılarmdan az zarar gormüş veya hiç gorrnemiş, yahud da zarar görmek şbyle dursun tam tersine bu yüzden aşırı servet biriktirmiş tekmil jurddaşlar, milletimizin varlığı uğrunda üzerlerine yükletilen borcu bugün hep oğrenecekler denıektir. Vergi ile kanun hemen hemen ayni şey sayılır; çünkü kanunsuz vergi ahnrnaz. Kanun ise millet vicdanının bir isteği ve bir ifadesidir. Varlık vergisi adile Türkiye Büyük Millet Meclisinden çıktığını gördüğümüz kanunu gündelik sıkıntılara karsı düşünülmüş herhangi bir tedbir sanmak yanlış ohır. Bu kanun, bugün dünyayı saran sosyal şartiara yurdumuzu da uydurmak ve sosyal adalet prensipini yaşayış düzenimize daha çok hâkim kılmak gibj yüksek bir gaye ile harekete geçiyor. Vali ve Belediye reisi Lutfi Kırdar, geceyansmdan sonra Defterdarlıkta yapılan toplantı sonunda bir arkadaşımızı kabul ederek, kısaca şu beyanatta bulunmuştur. < Varlık vergisine tâbi vatandaşlarm isimlerini havi listeler. şu dakikada dahi henüz tamamen haftrlanDiğer taraftan Cgrendiğimize göre mış değildir. Komisyon, sabaha kadar çalışmalarma devam edecektir. Bir kı Eyübdeki Glslaved Lftstlk Llmlted Şirsım subelerin listeleri îkmal edilerek keti de 1200 000 lira vergi verecektir. yerlerine gönderilmiştir. Komisyon, Şehrimizdeki varhk vergisl mükellefkafî yekuna henüz varmamış olmakîa (Arkan sahife S, sfitvn 6 da) Milli Şefimiz înönü Ankara 16 (a.a.) Cumhur Reisi Millî Şef tsmet Inönü, bugün öğleden sonra saat 17,35 te şehirmizden lstanbula hareket buyurmuşlardır. Millî Şefimiz, istasyonda Büyük Millet Meclisi Reisi Abdülhalik Renda, Basvekil Şükrü Saracoğlu, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, Vekiller, Parti Genel Sekreteri Memduh Şevket Esendal, ,Meclis ve Parti Grupu reis vekilleri, Müstakil Grup reis vekili, meb'uslar, generaller, Başvekâlet Müstesarı ve Vekâletler yüksek memurları, Ankara Vali ve Belediye reisi Nevzad Tandoğan, Garnizon Komutanı General Hiisnü Kılkış, Emniyet müdürü Şinasi Turga tarafından selâmlanmış ve istasyonda toplanmıs bulunan büyük halk kütlesi tarafından tezahüratla uğurlanmıslardır. Ankara ve İzmirde Ankara 16 (Telefonla) Şehrimizdeki Varlık vergisi mükelleflerınn ismile vereceklerl vergi miktarun gdsterir listeler bu sabah maliye tahsil şubelerile Hükumet konağı, Belediye binaa, Çankaya kaymakambğl ve Defterdarîık binasına asıldı. Bir çok Ankaıalıiar erkenden Ustelerin tetkiki için burların asılı oldukları yerlere gitmişlerdlr. Burada mükelleflerden başka oir çok meraklı da görülmekte idi. Varlık vergisi listeleri dün asıldı ve Gece yarısından sonra mükellefler borclarını ödemeğe başladılar J Şu misallerin yanında varlık vergisi, çok mütevazı, çok alcakgönüllü bir kanundur. Biz henüz dövüşe girmedik. fakat her memleket gibi onun tesirleri altında kaldık, zaraılartna uğradık. Halkımızın büyük çokluğunu teşkil eden değismez gelirli vatandasiar, htihsalle istihlâk arasındaki zarurî denksizlikten fazla eziyet çekti. Daha da çekecek. Millî varlığımız) uğrunda hiç bir özveriden kaçınmıyan, her yoksulluğa tahammül eden bu memleketin fakir ve ortahalli evlâdlan yurd müdafaası yükünü omuzlarında tasırken, ufak bir azlığın terlemiyecek kadar az yorulmasına, yahud hiç yorulmamasına, hatta bunlardan bazılarının halkm sırtına binip ona üstelik bir de kendini tasıtnıiya kalkmasına elbette müsaade edilemezdi. En yüksek tiarlık vergisi ödiyecek olanlarla mülâkat Maruf tacir Âhmed Kara «içtimaî adalet bakımından böyle bir tedbire ihtiyac vardı Varlık vergısini en fazla ye<un üzerinden verecek olan bazı vatandaşlan dun gece telefonla evlerinde aradık. Kendlsıne iki mllyon lıra vergi tarhedilen armatör Barzllay Adnan bize şunarı söyledi: < Vatan hizmetinden kaçınmak aklımızdan geçmez. Şüphe yok ki, ödemeğe mecbur olduğumuz para. az bir para değıldir. Fakat, vatan davasmda ferdlere düşen vazifelerin ayn olduğunu da büenlerdeniz. Kimi, silâh omuzda hududlan bekler, kimi memleketin şu veya bu hizmetinde bulunur, kimi de, sırası [eldiği zaman, ser^'etini vatan uğruna seve seve feda etmek mevkiinde kalır. Bu sonuncu vazife bir çok emsalimiz gıbi bizim fırmaırııza da düşmüş oluyor. Bu hizmete, nekadar ağır olursa olsun seve seve katlanacağız.» Manifaturacı Halil Ali Bezmen muharTİrimizi telefonda çok neşeli bir sesle karşılamış ve varlık vergisi intıbalannı bir kaç kelime içinde şöyle anlatmıştır: c Biz, bir barış cennetinde yaşıyoruz. Bu cennetin nasıl nimetlerinden istifadfe ediyorsak, elbette ki külfetlerine de katlanacağız. Vakıâ, kendisinden para istenmesi hiç kimsenin hoşuna gitmez. Fakat bu verdiğimiz para, ne havaya harcanacak, ne de geliçigüzel şunun bunun kesesine girecek bir para değıl fAlmah H Toropetz kesiminde Çevrilen Rus kuvvetleri imha edildi Berlin 16 (aa.) Alman Ordulan umumî karargâhırun tebliği: Dün> Terek cepheslnde Sovyet taarruzlan püskürtülmüştür. 24 düşman hücum arabası tahrib edilmiştir. Alman Rumen birlikleri, Volga ile Don arasında inadla müdafaa edilen bir çok düjman mahallini hücumla zaptetmlşlerdir. Sovyet karşı taamızlan kanlı kayıblarla püskürtülmüştür. Toropetz'in cenub batısında sarılan düşman kuvvetleri imha edilmiştir. Ankara vilâyetinde tahsil eddlecek Varlık vergisi yekunu 522,000 lirası kazalardan olmak üzere 16,653,800 liradır. Bunlar arasında bankalar, iktısadî teşekküller ve şirketlerden almöCAk vergi 9,999,500, beyannameli mükelleflerden 1,306,000, irad sahıbi mükelleflerden ve hizmet erbabından 208,000, köylerden 2000, müteahhidlerden b97,500, bina ve arsalardan 1.308,500, çiftçilerden 40,800 lira alınacaktır. Ziraat Bankası 1,524,000, Merkez Bankası 770,000, İş Bankası 229,000, Emlâk ve Eytam Bankası 234,000, Sümerbani Yerli Mallar pazan 1,003,000, Sümerbank dokuma, iplik fabrikalan 433,000, Sümerbank demir ve çelik faDrıkiları 166,000, Rılimli kömür madenleri 143,500, Üzüm kurumu 135,500, Şark kromları 506,500, Kuartzhan bakır madenleri 100,000, İstanbul Emniyet SandıŞı 65,000, Sinema İş limited şirketi 21,000, Ankara mensucat fabrikası 40,000, Vehbi Koç 79,500, tuhafiyeci Hayım Moto'.ay 20,000. komisyoncu Fuad Baban 300 000, Yasef Ruso ve oğullan 60.000, Yasef Bonomo 50,000, Vitali Eskenazi 25,000, Soryano Hananel (Rehber ticarethanesi) 200,000, Aron Arat ve oğlu Danyal 300.000, Hananel ve şeriki 15,000, Henri Zara 40,000, Yorgi Sabuncakis 5000, Yuntof Uğurluoğlu 15,000, Moiz Albukrek 15,000. Bayram Bahar 90O0, Bafael Nesım 10.000, Levi Nesim 25,000, kitabcı İlyag Dilmen (Arkası Sahife 3. Sütun 5 te) Afrika harbinden fotograflsr: Ağır Anerikan toplan mevxl alırlarken... Sekizinci ordu Elaşeyla 9 nm batısında ytirüyttşttne devam ediyor Kahire 16 (a.a.) Ortaşark İngiliz tebliği: İleri kuvvetlerimiz, düşmarun koymuş olduğu mayinler yüzünden uğTamaktaolduğu zorluklara rağmen çekilmekte olan düşmanı taciz etmeğe devam etmektedirler. Bu kuvvetler şimdi Elageylanın batısında bulunmaktadır. Nofilia'ya kadar hareket eden avcılanmızın mitralyözle yaptıklan hücumlan bomba uçaklanmızın siddetli taamızlan takib etmiş(Arkası sahife S, sütun S te) İşte varlık vergisi. jurddaşların sırtmdaki özveri yükünü mümkün mertebe herkese bir blcüde dağıtmak azmile harekete geçen inkılâbcı, ileri görüslü, adalet düşüncelerine ve millet vicdanına uygun bir kapundur. Onun şümulü içine girenlerden, kendini cezaya çarpılmıs yahud bir angarya yüklenmiş farzedenler çıkarsa, büyük bir hata islemis olurlar. Varlık vergisi bir ceza değil, bir vaGeçen harbdenberi dünyada olup bitenlere kulak asmıyanlar, hiç değilse ztfedir. Her vazife gibi başanldığı zaman son üç yıl içinde ortalığa bir'göz atmış yurda faydası dokunacak ve ferd ancak larsa, mülî korunnıa uğrunda her taraf bu suretle kendi kendine karşı bir değer tan ferdlerden ne özveriler istendiğini kazanabilecektir. iyice görmüslerdir. Daha b.arb başlaFazla kazanc insana yalnız maddî rarna7dan yıllarca önce Almanyada herkes hatlık vermez; ayni zamanda okujup malile ve canile devletin emıine girmiş derinlesme, az çok bilgi ve düsünce sati. Vücud hizmetinden genc kızlar büe hibi olma imkânlarını da verir. Bu temiz affedilmemişti. Artar nispetli vergiler ka havayı teneffüs eden insanlarm bu vazancın yüzde yetmis beşe kadarını ferd tana karşı tasıdıkları borcu maddî bir den alabiliyor, aynca sermaye üzerine ölçüye nasıl sığdırabiliriz? konan vergiler, hatır tanımadan büyük Aramızda bu imkânsızlığı bihniyen bir servetleri kırpıyordu. Bu büyük fırtınayı kişi bile istemiyoruz. baska türlü atlatamıyacaklarmı harbe girdikten sonra kavnyan Demokrasiler de Almanyayı taklidde zaman kaybetmediler. Onlar da hem kazanc, hem sennaye üzerine siddetli veTgUer koydular. Milyarderler diyarı bildiğimia Birleşik Amerikada, bugün nekadar büjük işi olursa olsun, bir ferdin aklımda yanlış kabnadıysa ayda iki bin dolardan fazb İstikbalde milletler Bir Alman gazetesine göre •• . a Üniversitede tertib edilen iktısad günü Düşman, 25 sonteşrinden 15 ilkkânujıa ir. Devletimiz, büyük bir ordu besliyor. kadar 3000 den fazla esir, 326 hücum ^orkunc bir yangmm bize çok yafc arabası ve 227 top kaybetmlştir. Sovlaşan ateşini, ancak bu ordumın muda yetlerin insanca kayıbları 14,000 kişiye baliğ olmaktadır. (Arkası Sa. 3, sütun 5 te) Alman uçaklan, şlmal bölgesi müntehasında Mourmansk limanına muvaffaklyetle hücum etmişlerdir. 1 ilkkânundan 15 ilkkânuna kadar Sovyetler 441 uçak kaybetmişlerdir. Bu uçaklann 348 i hava çarpışmalannda düşürülnüştür. Ayni müddet zarfında Almanlar 89 uçak kaybetmişlerdir. Bunlar Alman llalyan «Yegâne hedefim Fransız Afrikasmı ve Avrupasında daha ana vatanı kurtarmağa yardım etmektirşerefli bir mevkie şahsî ihtiraslarım bahis mevzuu değildir» erişeceklermiş Laval Parise giderken büyük bir Berlin 16 (a.a.) Hususl muhabirimı» bıldiriyor: Voelkıscher Beobachter gazetesi, «Kukaza geçirdi! Lebrun nerede? çük mılletlerin hakkı» başlığı altmda neşrettiği bir baş yaada, Avrupadaıd küçük milletlerin sıyas! durumları hakkında Berlinin goruş ve zıhnıyetmı belirtmekte ve vazdyet almaktadır. Bu makaledeki mütaleaların hareket noktasını lyecmeddin Sadağın «Almanyanm duşmanlan hür, müstakil ve millî hakjnıyetine sahib devletlere yenı nızamda yr olmadığını iddia edıyorlar. Bu iddıa doğru mudur?. sualini sorduğu yazı teşkü etmektedir: «Bize atılan bu taştan kaçınmak ıçm hiç bir sebeb yoktur» dıye mutalealanna başlıyan muharrır, mustakbel Avrupa camiasmda kuçük mılletlerin haklan samiml olarak münakaşa edilırken eskıden olduğu gibi bundan böyle de katl hüküm ifade eden sozun büyük devletler tarafından soyleneceSı mutaleasınm en (Arkası sahife 3, sütun 3 de)] Darlan diyor ki: tînlversitede dunktt to^Untıda bujunanUr Üniversite İktısad Fakultesi tarafmdan, Tasarruf ve Yerli Mallar haftası munaaebetıle, tertı'o edüen «İktısad günü> dun kutlanmıştır. Merasımde, Ankaradan şehnmize gelen Ulusal Ekonomi ve Arttırma kurumu başkanı General Kâzım Özalp, Üniversite profesor ve talebeleri bulunmuş, merkez binasındaki salon kalabalık bir dınleyici kütlesi ıle dolmuştur. Merasime talebenir. hep bir ağızdan söyledıği İstiklâl marşı ile başlanmıştır. Bunu müteakıb kürsüye gelen Rektör Cemıl Bilsel ciktısad FakUHemızın mılli tasarruf ve yerli malı güntinü, 13 yıldır bu işm başında bulunan sayın başkan General Kâzım Özalpın huzurıle ve bahtiyarlık duygularile açıyorum> diye (Arkası sahife 2, sütun 7 de) TicaretVekili dun ogleym Izmîre gitti Ankara 16 (Telefonla) Ticaret Vekılı Dr. Behçet Uz bugün şehrimizden İzmire hareket etmiştır. Dr. Behçet Ur Ege mıntakasmda sabit gelirliler ve ordu ıhtiyacı için toplanmasma karar verilen nebatî yağlann stok ve depolanması işVichy Fransasının işgaline dair yeni resimler: Alman kollan cenuba doğru iniyorlar (Telgraflar 3 üncü sahlfemlzde) lerini tetkik edecektir.