9 Aralık 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

p Pasifik harbine * BÜYÜK HARB RÖPORTAJI ÜYÜ Yazan: «(Şartı evvel): Dvan devrinin ^•••••••••••M•< Y a z a n : Sefamı barbıyenız klâsik roman tekmahdud ve maaynığl ıçınde Tanzıjen olan suları bıç mat devrinin en mu bayaası ıçın gonderi Maden Tetkık ve bır suretle tecavuz hıın syasî, lçümaî len bu ıkı AmerıkaArsma Ensürusu he etmıjecektir. (Şartı ve ıdarî meselelerını Uaan yaşlıcası Türsabma Amerıkada Esanıj: Tuccar gemıleri dahı ancak ıskelfade ederek Tanzimat edebıyatının kıyede 13 sene kallektroŞımı muhenlelermızde gezınerek kat'â harıce çık«Hayâlâtı Dil ismuıdeki İlk romanını dlslığı tahsillmi blmış, iyı türkçe koyazan (Hasan Tevfık Efendİ) run temas zabtuteshir etnıek sevdâyı fâsidlyle mıyacaklardır. (Şartı sâlıs): Olkenızde i nuşuyor. Daha genci tirıp Pasifik yolu ettığı memleket meselelerı dahılî \e ha çend aded sufuni harbiyyesini tertıb ve ma'mul ve mensuc olan emtıa vesair eşıle yurduma donerken Fılipınlerde Pa 34 senedenberi Turkıyede bulunuyorrıcî olmak uzere iki kısma ajaılablllr. muhevvâ edüp oraja isbdiuısrâ e>le yaya nazarı itibar ıle bakünıı> acagınGeçen salı günu Ankarada Yüksek sıfık harbıne yakalandım. Manllada uç muş. Bunlarla ayak ustünde bir parça Tabıî butun bu dahılî ve harıcî ınesele dıği orada bulunan brik süvaıısi tarafın dan ba denıa hıç bir turlu eşya, zıri Zıraat Enstıtusu binasında büyük vatan buçuk aylık korkulu bır maceradan son konuştum. Bu seyahatlerınden pek mem lerın kolayca anlasılması lçm, nerşeyden dan iş'ar ve istihbar kılınmış ve sizin da ıdaremızde bulunan beldelere irsâlu şaırımlz ve eşslz vatanperver Namık (Şartı rabı): Kemalm olumunun 54 uncu yıldonumu ra, orada tanıştiğım Japon subayı Oka nun görünmüyorlar. Zira Turkıyenin ev\el bır kere «Hayâîâtı DU» ın Hıcrî hi ol havâlive azimetiniz dcı^âr bulun ısrâ kılmmıyacaktır. Tahtı hukumetimızde bulunan buldanı munasebetıle parlak bir toren yapılmış; yainniTi yardımı neticesınde bır Japon muhakkak surette pek yakında harbe 12S5 ve Mllâdî 1868 tarıhlnde, yânı 1839 ıiıus olduğuna binâeıij ezkadim askerî uçağıle Tokyoya geldlm ve Man gıreceğlni sdyiüyorlar. Sebeb olarak da da ılân edılen «Tanzimâtı hajriyje cemizde şerâiti muteaddıde "!e mü^ey cesımede setarethanenızaen muadi bey. Enstıtu Rektoru Sureyya Genca, butun çuko, Sıberya, Turkıstan ve Kafkasya Turklye hazırlanıyormuş. Onlara hazırTasarruf \e Yerlı Mallar Haftası a den yıımi dokuz sene sonra (Suıtan A jed olan riştei muahedeji sikest ve tutet ve iskân eden tcbaanız bulurunıya profesorler ve talebelerm hazır bulundan memlekete doneblldım. hğın bazan harbe mâni olabileceğini de yın 12 ncı cumartesı gunu, Ba§vekılımız zız) ın saltanatı \e  Pasa) nın beş fi'vâkı' hududı muavjenevı Ucavuz \e cak, bulunsalar bıle arazı ve emlake raaduğu bu toplantı buyuk ideallst ve aFllıpmlerde Corregldor adasıle Bataan hatırlattım. Şukru Saracoglonun, raajoda soylıye sene kadar suren beşıncı sadaretı dev \c teaddije cur'et vejahut sair s u i ted lik olmıyacaklardır. (Şartı hâmis): tesiı şaırın yuksek hatırasmın anılmaTebaamızdan zırı hımajenıze gırmeyı sına veslle olan çok kıymetlı konuşmayarımadasının henuz Amerlkan kuvvetceğı muhım bır hıtabe ıle açılacaktır. rınde neşredlldlğını hatırlamaK mecbu bire nıjTet etmisler ise tecdıd ve tcs*** jidi tınâbı muahedeve hıınmet ve nıü arzn edenler haklarıuda cezayı azımu larla bırlıkte gencllğln guzel hareketlennın elinde bulunduğu bır zamanda Içınde bulunduğurnuz lıarb yıUannın rı\ etindeylz. şedıd ttrtıbukıa kılmacagından lermden birine sahne olmuştur. Kendi kendime Amerikan harb psiko lıajat şarüan uzerınde yaptıgı benl Manıladan Tokyoya getirtmek gıbi tazy.k Bu devrın haricî siyasetle alâkadar en sjiaat ve şayed aksi zuhur cdecek olur buyuk bır yardımda bulunan Bay O lojısinin son ıkı uç sene içindeki deği karşısında vatandaşlara tasarrufa n a muhım ıslerlnden bıri Gırıd meselesı, birı ise bilâtevakkuf velâtereciciııd muha ba deezin ferdı aterîdenın dehaleti Torende Namık Kemalm butun cepheleri tetkik ve tebarüz ettırılmlştir. kazaki'ye teşekkurlerimı buraya da şıkllğini duşunmüyorum. Avrupada harb yetlerı buyui bir zaruret halinı alüiğın Avrupa devletlermin bılhassa kapıtulâ ıebei dılîrâne ve belki nâmunişanla tecviz kılınnııyacaktır.» Romanca bu şıduetlı ultımatomuD Şalrın genclik ve teşekkul devresini kaydederek heyecanlı maceramı nakle Î939 sonbaharmda patlak verdiğı sıra dan, bu senekı tasarruf haftası onemlnı s'yonlara ıstmaden ıslahat taleblerlyle nm ru>ı arzdan nâbedîdureddı hajalı bır harbe sebeo oluyor ve İzah eden Mustafa Işıkhan, onun Şinasi başlıyorum. larda Amerıkalılar otel, salon duvarlan bır kat daha artırmaktadır. Turk ışlerine mudahalelermı artırıp gayret ve mubaşeret evlemenızı huzzârı *** na «Harb hakkında konuşmayınız, âsaUlusal Ekononıı ve Artırma kurumu, iQuestion d'Orient» dedıkleri Şark me Meclis tasvib ve orada llzıtngelen te bu mulıavjeı muharebede «Cezireı Efendi İle temastan sonra yolunu dePresident Grant, 9 ikinciteşrin 1941 bınızı boş yere bozmayınız» gıbi yazılar DU munasebeUe hallomıza gunün ıcab selesml dalmî blr buhran hallne getır dâbiri lâjıka ve tesebbüsâlı vesâil i bahri l'cac» vânı Yunanıstan magıub ğiştirmiş olduğu İddiası hakkında deVapurumuz «President Grant> dunyapıştınyorlar ve talebe cemiyetlen Be lanna uymalan ıçın gereken oğudleu mtlerı ve bıri de Turklyedekı ecnebıle fâikanın icrâsını uhdei lijdkatudirâ OJUP «Şehri şıkıb» de\»etı, yanı Os miştir ki: « Bu doğru değildlr. Hakıkatte o saat 18 de San Francisco'dan ayrıldı. yaz Sarayın kapısına, Roosevelt'e hıtaben bu yıl da tekrarhyacaitır. Şehrın goze rın «Tasarrufı emlâk» gaılesıdır. Dahılî yetinize ihale ve tefvizutensib bnyur manlı ımparatorluga galıb gelsıek Gırıt meselesı esasmdan halledlım.ş olujor... tabıî inkişaf merhalelerınm birinden diKamara arkadaşlarım yaşhca bir İnglUz •Harbe girecek olursan cepheye biz de gorunur jyerlerıne \e ana caddelerle, mernleket meseleleri içinde de ahlâk bo duklarmdan bu hususta selli &cy{İ Yukarıkı fıkrada gorulen beş şartın ğerme geçmışti. Bu merhaleler insaa sâruni zebânı kabulumuu me'mul emakine mühendısile, ylrmi sekiz yasla ğil, sen gidersin» gibi yazıları taşıvan mağaza vıtnnlerıne vatanda§ı yerli ye ^ukluğu, ıdare bozuklugu, Maarıf ılk ıkisıyle sonuncusu yalııız Yunanıs doğduğundan İtibaren, ahlâkî şekilsizdcrim.» rjıda bir misyoner. İlki Şanghaya, ıkin bezler asıvorlardı O sıralarda Roosel.et mışlen ktıhlake daiet eaen vecızeler a i'ergı meselesı ve askerî tens»kat ışlerı ıan"a muteveccıh olnıakla beraber, u Lk devresi, ferdî karakterin teşekkuiü c*si Hindistana gıdiyormuş. (Hasan Tevfık Efendı) au fıkrada çuncusuyle dorauncusu tekmü A'.Tupa de\Tesı ve nıhayet millî karaktere yükşahsî mumessili olarak Sumner Welles'İ sılacagı gıbı Ankara radyosunda da ta on safta gelır. (Hasan Tevfık Efendı) nln Avrupaya hava tebdıline yolladı Berlin sarruf mevzuu etrafmda bır konferans en muhım mezlyetl işte bütun bu devlet »Cezirei bahri Ucâc» .= Acı demz \a muteveccıh sa^ılabJır Bunlardan u seliş deırresıdır. Bazı İnsanlar birinci Amerikan hukumeti siyasî durum do ve Romadan sonra son bir ümidle Lon verüecektır. ve memleket meselelerını Dıvan devrlr n adası» terkıbiyle «Yunanistan.ı ve bu çuncu şart tabu kapıtalasjon^rla ala devreyi aşamazlar; onlar cıdden şekillayıs.le kadınların memleket harıci çık draya da uğrıyan zavallı Welles Avruroman teknıği içinde hulâsa ederes ale tâbırle tezad teskıl eden «Ce/irei nehri kadardır ve Turk pazarımn A.rapa ıd sizdırler. Eğer onlara: «Şu namussuzluMekteblerde sömestr tatili §,orik tasvırler ve ızahlarla hepsine te Hosguvâr =z Tath ırnıak adası» ısmiy.le ha'atına iapanruası gıbı bır şejdır! Ec ğu yaparsan kafanı keserım,» derserız masını menettıgı halde yolcular arasında padan büsbütün ümidsiz dondü. Newon kadar da iadın var. Kadınlı erkekll Yorktan aynlırken gazetecilere, AvruMaartf Vekaıetı, crta tedrısat mues mas etmiş ve bunların her buine aıd de «Girid» acasını kasdediyor ve o sıra uebı teaaasııım Turk.>e de arazı \e em yapmaz. Yok eğer «Bunu yapmamayı şoyle bır otuz kırk kadar da misyoner padan daha neşeli olarak dâneceğine eeselerine her yıl, bırmci devre kanaaı millî temayullen bazan ağırlaşıp bazan da Yunanistanla Türkıye aras'nda s'ya lâke sahıb olmalarmı men'eden dor senin faziletme bırakıyorum> dersenız goze çarpıyor. inandığım soyllyen bu en kibar Ame notlanndan sonra verılen somestr tati da halk ağzma bıle yaklaşacak kadar ha sî munasebetlerın lnkıtâma sebeb olan duncu şart da her şeyden evvel (Âli sırıtır; çünku fazıletten anladığı bir şey Radyodakı haberler Amerlkan J a rikan dıplomatm, dönüşünde kaşlan ça lını bu yıl Kuroan bayramı tatüı ile bır flfleşen ınşâsıyle ifade edebılmi? olma Gırıd meselesının tumturaklı blr' tanh Paşa) nın siyasetme ısjan mahıvetınde yoktur. Genclik devresi çok vakit ferdî pon münasebetinin gittikçe gerginleş tık, yüzu karmakarışıktı. Hâlâ gayet ne leştırmlştir. Bu suretle mektebler, ayın sındadır. «Hajâlâtı Dil» in butun kıy çesinl çızmek İstlyor' Burada en nvuhım dır. Tanzimatın ılanına kadar ecnebile karakterin teşekkulu devresidir. Mıllî •nğmı gostenyor. Dun akşamkl habere şeli görunen ve harbden hiç bahsetmiyen 18 inden 23 çarşamba gıinu aksamına meti işte bu hususlyetınde gösterilebilir mesele, Avrupa devletlernden vılmıyan, rm Turkıvede muU^et hakları olma ahlâka yükselış devresi İse ancak mesgore Amerıkan hukumeb bundan sonra Roosevelt işte bu sıralarda blr mudafaa kadar tatıl japacaklardır. Ilk mektecSon devırlerin Osmanlı tarihçıleri Gi ;âm o sırada İş ba^mda bulunan (Ahdıktan başka ıkamet haklan bıle mah ud insanların yetişebıleceği bir merhlç bır yolcu vapurunun Amerlkadan komisyonu kurdu ve bunun basma da ler bu kararm dı«nda bırakılmıştır. Ay rid meselesinı Hıcretuı 1282 (.= Mllâdın Pa^a) hukumeti gıbi mce eleylp sık co duttur; me^elâ (Âkıf Paşa) nın «Tab haledu Artık orada ferdî aşkın yerini ayrılmasına musaade etmlyecekmış. Ya dunya sanayunde seri halinde imal usu rıca >ılbaşı tatılı \erümıyeceğı hakiin 1865) tarıhinden İtibaren ortaya çıkmış kun'ıyan muhay\ el blr Osnıanlı kab ne sıra» smca 1252 senesıne, yâni Tanzi vatan aşkı; ferdî İhtirasm yerini millet nı bızlmki Amerikadan ayrılan son va Ue bıiyük bir inkılâb yapan Knudsen'i •dakl haberın aslı yoktur. Zıra jılbaşı ta gösterirler (1). Herhalde fıkrî ve siyasî slrı hayalen devletın ba^mda mattan üç sene evvehne ait bır vaziyet ihtirası; ferdî temayüllerin yerini cemiyet temayülleri doldurur. Bu insantıll kanuni bir tatıl olduğundan resmî hazırhkları bundan çok evvel başhyan ve (Âli Paşa) nın beş ay suren G.rid şoyle anlatılır (9): pur oluyor. Bunuıüa bcraber vapurdakı getirdi. O sıralarda bır profesorün bana larda §ahsî derd yoktur ve onlar bir tek daıreler bır buçuk, mektebler de uç bu bu mesele o tarıhte artık «resmen» te seyahatmde verdıği mahallî ımtivazlnrbutun Amenkalılar harb ıhtımallni uzak «... Kadıkoy ahalısi Frenklerin evlet Boston'da «Harbe glriyoruz» demişti. çuk gun tatıl yapacaklardır. dan memnun olmıyan Turklerin temeninsan olarak değil millet olarak yaşar: grirüyorlar. Bunlara gore Japonya blof zahur etmiş sayüabılır. Bılhassa Ingllteisticariyle orada temekkun ve tekessurGünler geçtikçe Amerikan halkı AvruI;te Namık Kemal Şinasi ile temastan ni ettiklerl cesıu ve cür'etkâr bir sadyapıyormuş. Vapur gazetesinın bu sare hımayesinde bulunan «Cezâiri seb'a lerinden ve insllâbı emnurahatların sonra değişmemiş, belki lnkişafının ık.n Beraet eden çiftçiler pa harbıni unutmak İçin büsbutün rıâzamm roman kahramamna haro sabahki sayısında Japonyanın bir hafta Yuzde yirmi beş hububat hıssesinı nın Yunanıstana verılmesi Gırıulllerı lâhlyetleri bile vermekten çek'Timerae dan dolayı def'u refı'lerıni bâarzıhal ci merhalesinden uçüncüsüne geçmıştlr > «Step» danslarına diıştü. 1940 ilkbaharınkadar evvel Washıngton'a gonderdiği busbutun gayrete getırmiş (2) va (Âli istid'â etmiş olduklanna bınaen Üskudan itibaren Roosevelt'in halkın psiko vermedlklerinden dolayı Bakırkoy kasıdır' Fakat (Murgı Dil) bu teklıfl kafevkalâde murahhasının Amerikan gaNamık Kemalln gazetecilik hayatmzasına tâbi Mahmudbey nahıyesı çi£tçi Paşa) nın meşhur Girld seyahatlne bul içm «Makulei ma'kulei hamse» dar Muhafızhğı uhdeleriııde bulunan lojısi uzerine kendı adamlarile tesir etzetecılerıne bir demecı var. A/nerıkan fransızca kâtıbı olarak lijtrâk eden Kaptan Paşa vekıli Muşir Paşa Hazret daç bahseden hatib, edebî şahsıyetıni lermden Sallh Altıparmakla Kadir Bi'kismivle beş şart gosterir; oıı şartlar tiımeğe çalıştığı goriıluyor. de belırttlkten sonra onun nıhunu taziz gazetecılerinin nruzakereler hakkındaki taş Mıllî Korunma mahkemesıne veril (Charles Mısmer) m dedığı gıbı mesele Tanzımat ordusuyla donanmssııua o ta leri bunları Bayoğlu tarafları gıbi rriiblr sualıne Japon murahhası: nır. ılk resmî tezahuru Hanya civarında rihteki ıhtıyaçlanyla bera'Deı bazı harb nasıp mahallere kaldırmak uzere fer İçin Ahmed Haşimin şu cümlesini tek1940 haziranında Masş İnst. Of techno mışlerdır. Koyluler, Subaşmın bır Kâtası Sizın Harıcıye Vekıliniz Cordell logyde ılk dereceml alırken dıploma yuzunden mahkemeye kadar getirl'dık kı «Omalos» yaylasında toplaian b r ta tedbirler.nı de ifade etmektedir (S. 37 manı âli suduriyle ekserisi kaldırılıp...» rarlamıştır: «Sız ey ınsanlığm gdz kamastıran zirHull soylüyor, bız dinliyoruz. Asulardanberı bu hale alışmış bır hali merasiminde bir nutuk söylıyen Har lerju, yuzde yirmi beş hisselerini öde kım sergerdelerln BâbıAhye verdık 38); için Tanzimatın ecnebılere muUıjet \elerı' Sizi, koşebaşlarmda, çengel parŞeklinde cevab venyor. Halbuki seklz, vard Universitesi müdurü ve Amerıka daklerinı, buğday yetişmediğinden buğ Ieri on maddellk metâlıp Ustesıyle başon gün evvel bu Japon murahhası San nın tanınmış âhmlerınden Mr. Conant day hisselerini veremedıklerini söyle lamıştır (3). Zahıren milliyet prensıp.m «EvAelâ: Muharebe lçün tertibü hakkı bile vermesmı hoş gormek taou maklan arasında kârmı hesablıyan cimFrancisoo'ya ayak bastığı zaman gaze Amerikanın Avrupa harbinden uzakta ka mışlerdir. Neticede ıkl çiftçinuı beraetle ılerı suren Avrupa devletlerının haki tehvie buyurulan sefâini haıbiyje an çok guçtu. Onun ıçın 1856 Is^âhat fer ri cimri insanlardan ayıran yegâne fark mukaddes feragatmiz ve hlç blr ergel tecilere: lamıyacağmı belırtıyor ve «Geçen harbde rine karar verilerek serbest bırakılmıs katte sıvasî bir takım mulâ'ıazaıara ıs barlarında ve cüjusi esühaberdus manmda bu hakkin ecnebılere de teşmı onunde durmıyan delıce cesaretinlzdlr.» edevâtuâlâtı harbiyye lını va deden fıkra tabiı esKi telâkkılere tu.ad eden gızli tesvlkleıyle Yunanıs yedlerinde Sizleıi siyasî durum hakkında asa harbl kazandık, fakat sulhu kaybettlk Bu hrdır. Hem kendi sahasıadi, hem millî kultanm «kuvâvı imdâdijje \e esliha ve vesair me'kulâtumühimmâtı seferiy uygun aejıldı (10). Pakat buna rağmen bî göruyorum. Ben Amenkalıları çok seParti vilâyet kongresi muhımmâtı harbijye» (4) gondermesı jeleri gavetle mukemmel bulunmaiıdır A\rupa deiletlerının tazjıkı üzerme tur bakımından ki'.Tnetll bir muesseverim. Kanmı da Amerıkalı idi. Buraya defa her ıkisini de kazanmalıyız.» diyorPartl vilâyet kongresınin bu a>m ve «Panhellenion», «Arkadia» vesaire gt Sâni>en: Gonderilecek hrkai douanma (Âli Pa^a) 1284 (=1867) tarihinde «Ecâ semiz olan Zlraat Enstıtümüzun bu umidle, sızınle\anlaşmak için geHyorum. du. 10 hazıran 1940 ta İtalyanm nıhayet harbe karışması münasebeüle bir okul 22 sinde toplanmasına karar verılmıştlr bl bır takım vapurlann da Yu^an haıb ya üç kıt'a bevâkhıri nârijye (S) teıfib Dibın tasarmfı emlak nizamnâmcsi»' m ideslist harekeüni biz de takdırle karDemişti. da çok kuvvetli bir nutuk sdyliyen Polis müdürümüzün yerinde gemıleri hlmavesınde olmak şartıyle bu bn}Tirulmalıdır. Sâlisen: Ta'jin buvurul neşre mecour olau (11). (Hasan Tevfık şılarız. Honolulu, Havvai 16 ikinciteşrin 1941 Roosevelt İtalyanın harbe girişini «komışlerde kaçakçılık etmesi, ıLkdnce blr mns olan süvâri> ânuzâbitân harbu Efendı) nın bir sene sonra çıkan romaBu sabah erken, saat 5 e doğru Honobir emri Fıkaraya kömür ve cengâzmude ıııııdakı mulıavjel ültimatomun dormetâlıb hsteslyle başhyan hareketm darbuumurdîde luiuya geldık. Hava kapah ve sıkıntTu. şusunu arkasından vuran adi bir insanm Memnunıyetle haber aldığımıza gore, 1866 tarıhinden itibaren arük bir ısyan dılîrânumüdebbirân olmalıdırlar. Râ duncu mcıddesı ıste bu vazıjetın alegohareketi» dıye belirtıyor ve Amerikanm tstanbulun fakır halkma kışlık kömur Iitanbulun ılık bır ilkbahar havası gıbı. ve odun dagıtılmak üzere Beledıje bütBurada yaz ve kış arasuıda sühunet de Demokrasilere yardımı lüzumuna İşaret yenı Emniyet müdunlmılz Haluk Nıhad ve İhtılâl hareketıne inkılâoıyıe netlce bian: Tâ'yinât ve tahsisâtı cündfyjeyr rık bır ınşa ıle protes:osu aemsktı. Pepejı butun teşkılâtına bır tamım gon lerıdı. Bır taraftan Yunanlılar âslere bir kat daha zanımuilâvesijle uweBu eaebı ültimatomun dogrudan doğ çesme 15000 lira tahsısat konulmuştu. edıyordu. ğlşmesi pek az olurmuş. 1940 yazı içinde Amerikada Reisicum dererek zabıta memurlarının halkla ya. yardım ederlerken bir taraftan da ıâjı mülkiyye va nuzerâyı nmurı ruya Yunan.itan a aıa olan ıııaddelerın Bu tahslsat, Şehir Meclısi ve Belediye Vapurda tanıştiğım genc bir Ameripacaklan tenıaslarda dıkkat etmeler BâbıÂlı (Serdârıekrem Ğmer Paşa) emirijjeje pejderpey muâvenet etme de Osmanlı rumlannm Yunaa tâbujeti Daimi Encümenı tarafından kabul edılkalı ile oğleye doğru şehri gezmeğe çık hurluk intıhabı yapıldı. Rooseveit'i segereken noktalan budirmiştır Bu takumandasmda tenkıl kuvvetleri sevse leri içün ekidusedid evâmiri Sâmiye ne gırmei hakkından memnuıjetı \e mış olduğundan, eldeki para ıle Mahrutım. Bır Amerikan kumpanyası hesabına venlerden bıle bir kısmı harb korkusile mimde Belediye ntomlarının tatbıkı es. dlyordu. Avrupa devletleri df Gırıd su isrâ kılınraalıdır. Hâtnisen: Tahriki se Yunan t.caret gemılerımn T u r i lımaE. kat Oflsınden ucuz fıatla komur tedarık doğu Felemenk Hındistanı adalanna ka Roosevelt'e düşman oldular. Halk ve nasmda halka nezaketle muamelenm laıına harb gemJerı gondermışlerclı! Nı lâsili riitebi aliyyei askerivye ve larına kabul edılmemcsı gıbı esaslar bu edılmek üzeredır. Belediye .mahallî kayuçuk zıraati içm gıtmekte olan bu Ame gazeteler iklye ayrıldı. Amerikanm haraslolduğu, luzutısuz \ere şıddet goste va'dı nisani zîsânı muftahar ile zâbi lunması da her halde o zaman bu tâbıı makamlar vasıtasıle şehırdeki hakıki fahayet bu gergm vaiiyet Turklye ile Yurikalı bu yolda evvelce bir yolculuk da be gırmesını luzumlu gorenler bunu zarılmemesi kaydedılmekte, nezaketın şld. tân ve neferâtı berrijje ve bahrijjenin yec meseleöinın Tur& Yunan sıja=;ı kırlerm huvıjetlennı ve mıktarını tesbıt nanıstan arasında siyasî mdnasebet.eı in ha yapmış. Şehir kuçdk, fakat şirin bır ıarh gorenler gibi gayretlerıni günden detten daıma çck daha müessır olduçu kadrühaj siv yetlerini terfî' ve elbisei munasebetlerını iıılutaa u^ratmış ve bu ettirecektır. Bunların miitan kat'î oyer. Honoluluda bıraz dolaştıktan sonra gane artırmağa başladılar. Harbı lüzum kejtı^ etme ehemmr etle işaret olun lnkıtâına sebeb olmuş ve bu hal da kavi>jei sitâivye ve sajfiyve ve ezinkıtâ uzerıae Turk iımanlarının da Yu larak anlaşıldıktan sonra, Mahrukat O186S tarihinde toplanan Paııs konferanmeşhur «Walkıku plâjına gıdıp oğle ye lu görenler halkın pslkolejısml değiştir maktadır. gayri muhassasât nukudı vefîre bahşü nan gemüeııne kapananş olmasından fısinin temm edeceğı mangal komurü, sının mudahalesiyle Turk Yunan munıeğıni burada guzel bir otelln sahil ke ıneğe çalıştılar. Reisicumhurluk intıhabı tevzî' edilerek cümlesi izhârı hoşnudi mulheaı bulunması lazungellr (12). her aıleye ihtiyacları nısbetuıde dağıtınasebetlerınm ıadesine kadar devam et Yeniden kurulan narındakl bahçesinde yedık. YTaıkiki sıralarmda Roosevelt, Amerikan anneleve irâei vucuhi heşâsetusabâhatle (Hasan Te\iık Efendı) nın gösterdığı lacaktır. rriştı. Bu vazıjete gore 1866 dan 1869 taplâjı otomobılle şehırden yarım saatten rlne «Evlâdlarınız memleket dışına çıkcengngavga>a mecburuhâhişger olkooperatifler Taksim Belediye kazinoııhıne kadar geçen uç senc Gir d m e a dukları halde kumandana fevdi' buvu bu şıddeüı «Xenophobıe = ecnebi duşaz suruyor. Otelde güzel bix Hawaıan mıyacaktır» dıye temınat verıyordu. manlığı» şahsı ba telâküden îDaret deİstanbulda son zamanlarda kurulan lesının en buhranlı devresi demekti. müzik de var. sunun matineleri gıldır: Bundan sonrakı etudumuzde bu Amerikan sanayii ise gun geçtikçe koopefatıflerın adedi gittikçe çoğalmak (Hasan Tevfık Efendı) nın •sHayâ'âtı rulmalıdır». President Grant,'18 ikinciteşrin 1941 sulh sanayıinden harb sanayiine döserıye nıhayet verırkea goreceğımız gıbı, Takshn Belediye gazınosu mudiriyeti tadır. Mevcud kooperatiflerin adedı 38 i Dil» i (Âli Paşa) nın beşınci sadaretinde (Rıf at Efendı) mn «NakduttevâAmerikan Denlz Bakanlığının müsanüyordu. 1940 kışmda Amerikalılar artık bulmuştur Bunların kısmı azamı yeııi ve Girid meseleslnln işte DU en buhrinlı rih» ınm 788 incı sahıfesmde «Ordn buruhı vaziyet o devrm umumî ruhıj'a pavıyonunda bır yenıllk olmak uzere adesıle bugun oğleym Honoluludan aytıyle alâkadardır. bugun saat 18 den 20 ye kadar butun bir sene evvelki Amerıkalılar değildi. kurulan ıstüılak kooperatıfleridlr. devresmde neşredıldı Hattâ romanm m Iarda bulundurulmak lanmgclea mnrıldık. İki haftadır Amerikan vapurlan programla bir matine tertıb etmeğe kaO kıs halk San Francisco'da Alman kontlsar tarıhi olan 1868 de Turk Yanan vazzaf r e redıf ve mustahfız asâkiri (1) Bs.n : Rıf at Efendi, «Nakdut rar vermlstır. Macaristandan iki uç gun Beykozda yakalanan Slıanghai ve HongKongdaki Amerikasoiosluğunda asılı duran Alman bayramunasebetleri henuz inkı f â haıindevdl Şahanenın mikdârı ta'jin ve esliha ve tevarıh», 1296 Istanbul tab'ı, S. 783. hlarla, bılhassa Eoosevelt'in dort hafta evvel gelen yeni artıstler ve numaralarhırsızlar ve bu gerginllğm bır harbe kadar da malzemei saireleri tanzimutensik» (2) Colonel Latnouche, «Hıstoıre de la la bu matmelerln birincisi bugün mükadar evvelki bir emrile, Shanghai'daki ğını yırtü. Amerikan hukumeti Mıhverin Beykoz kazasına tâbl koylerde hırsız yanmak ıhttmalı bıle vardı' O sırada (ÂL olunması Hıcretuı 1286 \e Mılâdın 1869 Tnrquıe>, 1934 Parıs tab'ı, S. 297. bütun Amerikan askerlenni anavatana konsoloshanelerini zorla kapattı, ve J a esseseiin hususî davetlilerine verilecek(3) Charles Mısmer, «Souvenirs du tır. Yarmdan İtibaren çok rağbet göreponyaya boykot ilân edıldi. O kış petrol hk yaparak bir çok evle uç çiftllk soyan Pasa) buyuk duşmanı (Ziya Paşa) nın tanhınde, >ânı (Hasan Tevfık Efendi; taşıyorlar. nın romanında her kesçe hıssedllen bu nıonde musulman», 1892 Parıs ;ab ı S 41. Suleyman, arabacı Mehmed, Kadrı ls tZafernâme» sinde tehzil ettiği Girid ceğirden şüphe edilmiyen varyeteli ve Honoluludan itibaren bir Amerikan suz ve kbmursuz gıinlerce San Francis(4) Bkn . Alı Fuad Bey, «Rıcali m u . danslı matmeler unumî olacaktır. co limanında bekleşen Japon gemıle mindeki üç hırsız Beykoz jandarma ko seferinden bin turlu dedıkodular içmde askerî tensıkat ıhtıyaçlannm ıfadesınkruvazorunün himayesi altında Konvoy mutanlığı tarafından yakalanmışlardır. donmuş, 1867 tarihmde Giride vcıdığı den bır sene sonra gosterıldığıne gore, himmei siyasıyye», 1928 Istanbul tab'ı, ile gldiyoruz. Konvoyda bizden başka rinı gayet 1yi hatırhyorum. Davet Hırsızlar bugün Adh'yeye sevkoluna ıdarî ve adlî imüyazla* Gırid.ılerj ya «Hayâlâtı Dil» ın. bu fıkrası Tanzımat S' 7576 ve Larnouche, aynı e^er, S. 298 üç yük gemisi daha var. President Grant, 29 ikinciteşrin 1941 caklardır. Üskudar Halkevınden: tıştırmadıktan başka bir çok Tüıkleri vatanperverlennin çok muhım bır endi(5) Alı Fuad Bey, aynı eser, S. 80. Sofra arkadaşlarımdan ıhtiyar bir tekBu sabah bırbırlerlne oldukça yakm Halkevımız dershaneler kolunun yılmuteessır etmışti! Yazdığı tarih kıt'asın; sesme terceman oluyor demektır. (6) Abaurrahman Şeref, «Tarıh muTaksilerde dolmuş usulü nlsyen dun beni iki yenı Amenkalıya İki adamn arasmdan geçük. Bunlardan Fakat en muhım nokta bu değıldır: sahabeleri», 13391340 Istanbul tabı, lık toplantısı 13'12'942 pazar günu saat da (Âli Paşa) yı «Fâtihi sânii Girid» daha tanıştrrdı. Bunlar da Türklyeye gi bırisi «Guam>, dığerı de Japonlarm bir tatbik edilecek 10 da Üskudar Doğancılardakı Halkevi dıye a^şlıyan (Koprüluzade Afıf Bey) Tanzımat munevveılerinin Gırıt mese S 9495. diyorlarmış. Chesterfield sigara kumpan adasıymış. Bugun bır Amerıkalı bu ada(7) Hasan Tevfık Eîendı, «Hayâlâtı salonunda yapılacağından kola kayıdlı gıbı kalem sahibleriyle (5) bır takım lesıyle bu messleyı körukle\ıp duran Taksilerın dohnus usulile yolcu taşıyası tarafından Turkiyeden tütün mu lara ald bır hâdıseyı anlatıyordu: hıssettık Dil», 1285 Istanbul tab ı, S 37. azanm gelmeleri nca olunur. malan hakkındaki tekllf Daımî Encu devlet ve siyaset adamlarıpdan başka Avrupa elenızmı kaışısında mende tetkık edılmekte idi. Bu tetkik Sadrıâzamm Girid icrââünı hoş görecek lerı aksul'ameli ıfads ıtıbariyle bu ro (8) «Bevâkhır» kslımesı yenı arapçaHeyecan zelzelesi ' ler netıcelenmiş ve Encumen dolmuş u kımse yok gibıydi. Bılhassa «Yeni Os tnanm en muhım noktası «Şikib = Sa nın «vapur» dan muharref «Bâkhure» BU AKŞAM Büyük bir aşkın romanı... bır» De\letüıin verdıği donanmayla tâbuının cemi şeklıdır. sulunun tatbıkna karar vermiştir. Altın manlılar» (Âli Paşa) aleyhindekı propaDİKKAT!.. DİKKAT!.. (9) Âkıf Paşa, «Tabsıra», hususî küganda^nnda Glrıd seyahaanı adamqkı)h «Cezirei bahri Ücâc» a giden (Mürgi Güzelliği kadar zerafetile de cı şube tarafından evvelâ taksıler sua Dıî) m ultımatomunda gösterılebılir Bu tuphanemızde Pasamn kendısi için yazya konacak ve hangıslnm hangi gunde İstısmar ediyorlardı (6). TanzİTiat rrügözleri kamastıran muhayyel ültimatomun şiddeılı sartlan dırdığı imzalı nüsha, yaprak 1 b dolmuş usulunde çalışacağı tespit edıl nevverlerinin bu vaziyet karşısmda duy(10) Bkn: «Tanzimat», Maarıf Vedukları teessürü edebıyat sahnsnda İki o devır vatanperverlerinin yalnız Yunasınemaslnda ' dikten sonra bu usule ne günden itlbada dunyanln en kudretli artisti müellıf ifade etti: (Ziya Paşa) Sadrıâzî cistan'a karşı değil, Türk ışlerine mü kâleti neşri, 1940 Istanbul tab'ı, S. 5657 len baslanacağı aynca bıldınlecektir. mm o zarurî seyahatıni «Zafernâme» is dahalelerıni her gun artmp duran Av ilâve. PAUL MUNİ'mn Taksim Eminönü arasında yapılacak rupa devletlennin hepsme karşı millî (11) Bkn.: Alı Suâvi, «Defteri a'mâli GEORGE RAFT ve WALTER PİDGEON olan seferlerde her taksi dort yolcu ala mlndekı dlmez eserlyle tehzil etüği gıbi, duygulanjla duşuncelenni beş madde GENE TİERNEY âli Paşa», 1288 Parıs tab'ı, S 1820 bilecek ve her yolcu 45 kuruş verecektır. (Hasan Tevfık Efendi) de «Hajâlâtı halmde ifade etmiş demektir ,S. 3940)" ıle beraber vucude getirdıkleri emsalsiz bir fılm (12) Bkn : Lamouche, ayni eser, S 298 İle birlıkte cihanl bir heyecan Bu sure^le faksiler bir seferde 180 kunıs Dil» ısTiıni taktığı ilk romanla meselenin zelzelesi gıbi sarsan alacaklardır. Eğer dolmuş usulü revac harben tesviyesini tecrih eden fıkir cereyanma terceman oldu. Tabiî bu cereİstanbulun sayın sinema severlerine : bulursa dlğer semtlerde de tatbls edilea ysn, Avrupa elenizmine karşı Osraanlı Yerlerinizi evvelden temin edıniz Telefon • 40868 cektir. YILDIRIM TELGRAF rrürevverlerinin duydukları aksül'araeJ Tütün piyasasmın açılması deTiekti. ISTANBUL 3WUHITINDE ŞIMDIYE KADAR GÖRÜLMEMİŞ FEDAKÂRLIKLAR HAFTASI için hazırlık Evvelce de söyledığımiz gibi (Hasan Essiz harikası Çarşıkapl Şehzadebaşl Yeni sene tütün piyasasmın açılma Tevfık Efendı) «Hajâlâtı Dil» ın msv2 sinemada BUGÜN BAŞLADI. sı için Tıcaret Vekâleti hazırlıklara baş. hum kahramanı (Mdrgi DU) i muhayI Bugün 11 den itibaren a>nı zamanda lamıştır. Yılbaşmdan sonra evvelâ Ege yel bir seyahate çıkarıp hayalî bir takım A YEI CA: I Mahşerf kalaballk, büyuk tezahüratla bu hafta muvaffakıyet rekoru tutun piyasası açılacaktır. Bu münase. nıcmleketlerden geçırerek Yeni senenın nes'eler tufanı B. U G Ü N MATİNELERDEN İTtBAREN «Kamertâb» I kazanan, ask tarihmm en büyuk romanı, betle Tlcaret Vekâletinden tutün tacir ısrnini verdiğı İdeal şehirde oturan Ilk defa olarak 3 büyük film birden I DİLLERDE DESTAN OLAN SENENİN EN BÜYÜK IL\RİKASI leri bazı temennılerde bulunmuşlardır. (Cânân) ısmmdeki sevgilısını aramıya I Bılhassa bayanlarlmızl goz yaslarlna garkeden yuksek san'at bediasl: Vekâlet de tacirlerden bazı malumît ls. ;önderir. (Mürgi Dil) in geçhği yerler tediği gıbi butun bankalardan tütün t a . DLXCY ANN SOTHERN içinde «Şehri şikîp = Sabır şehri» iscırlerinin. iş hacmi ve kredi vaziyetleri GELECEK PROGRAMDA mınde bir pâyitaht vardır: Hakıkatte bu hakkında malumat ahnıştır. pâyitaht İstanbuldur! (Mürgi Dil) o Te'efonla, mektubla vuku bulan binlerce muracaat karşıslnda ı D EM İ R T A C Sınemanln en msşhur ve İlâhî ylldızı MARLENE DİETBİCH'İn seyircileri Konferans muhayyel seyahatinde işte bu sabır ve gaşy ve teshir eden meş'um kadlnl, çok guzel bir tarzda yarattlğı luks Tanınmış karıkaturlstımlz Cemal tahammül merkezinden geçerken «müve ihtişam dolu İhtiraslar kaynağl. E LH AMR A ' da Nadir Gıller, önümüzdeki pazar günü dirânı umurı memleketD in «Meclisi 2 3 İLÂVETEN EMSALSİZ BİR ŞAHESER DAHA saat 15 buçukta Üsküdar Halkevınde, hükumet» ine dâvet ediUr ve kendisliin «Amcabey» mevzuu uzerınde bır kon h}âkat ve iktıdanna itimEd eden hükuferans verecektir. Herkes gelebilır. met reisi Meclis huzunmda ona derdiri 6 ncı ZAFEB HAFTASI R İ C B A R D A R L E N J O N M A K B R A U V N şoyle anlatır (7): A y r 1 ca : Petrol kuyularlnln esrarlarla dolu Çiçek aşısı C A R O L L LO M B A R D Müthiş sahnelerle dolu emsalsiz muhitinde güzeran eden esrarlı «Bundan üç gün mnkaddem (Cezirei Şişli Halkevinden: K A D I N K AL Can allcı bir mevzu... Eşsiz bir muvaffaklyet, ilâhî bir eser, sonsuz bir r ., D T Serguzeşt I njııcı itwctıı Amerikan tıuvuuy filmi. koiboy ımıuÇıçek hastalığına karşı aşı yaptırmak bahri Ücâc) hukümdan tah ı ANNE NAGEL'İn nefis filmi ıhtışam abıdesi... Sınema severleıin bütün alâka ve dikkatini çekecek BU GORtTLMEMİŞ PncnRAMüA YER BULMAK VE GERİ DÖNMEÎVIEK bulunan ıst.\enienn her gun saat 14 ten 17 ye hükumeti müstakıllemizde Franslzca en büjTik bır ask ve ıhtiras romanı... ] • İÇİN LÜTFEN TAM SEANS SAATLERİNDE TESRİF OLUNMASI. (Cezirei nehri Hoşgüvâr) ı hafiyyen kadar Evımize muracaatlert. Setıir Beıt de tutuldum | haberleri Salâhaddin Enger CUMHURÎYET 9 Birincikânön 1942 TÜRKOLOJİ BAHİSLERİ Tanzimatın ilk romanı Ismail Hami Danismend 3 Büyük vatan şairi Namık Kemal Olumunun 54 uncu yıldönümü dolayısile Yüksek Ziraat Enstitüsünde yapılan parlak tören Başvekilimizin söyliyeceği nutuk Tasarruf ve Yerli Mallar haftası cumartesi günü açılıyör MELEK JOAN MİLÜALEMDAR COŞKUN KAHRÂNÂN BENETT'in TEHLİKELİ YOL A ZA K GECE TURAN I ÇEMBERLİTÂŞ Sinemasmda DELİ DÛLU KIZ GÜZELİ ÖLDÜREN BAHAR BİR HAFTA DAHA GÖSTERİLEGEKTİR. J KARA E'MAS KOYBOYUN NAMUSU GECE NÖBETÇİSİ ü S ü R T K Bt