9 Aralık 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SÎZİ YÜKSELTECEK İKİ FAYDALI KİTAB Değerli arkadaşlmız Ötner Bıza Doğrul'un Casson'dan, nefis bir kalemle çevirdiği PARLAK BİR İSTİKBAL NASIL KAZANILIR? Y. BAHAR'ln 17 nci basllıştan çevirdiği MEŞHUR ADAMLARIN MEŞHUR SÖZLERİ İkinci tab'ı Kitabcılardan arayinız. 75 ve 50 Krş. UnCU u m h u riyet CK7Û aVir OOf İJ * AŞKIN SAATİ GELİNCE Aşk, merak ve heyecan dolu bir roman Elinor Glyn'den: Nuriye Müstakimoğlu IK1YÜZL Bu meşhur sinema rom tarafından tercüme Bu iki kitabln her biri AHMED HALİD AM Iktısad Vekili dün Parti Grupunda geniş izahat verdi Çöküntüde maalesef kaybettiğimiz 63 amelenin ailelerine derhal tazminat verilecek Çamlı kümür İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, tstanbul . Posta kutusu: Istanbul No. 246 CarS<Mllb& 9 BİrİlTCİkânUn Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti ; 24298. İdare ve Matbaa klsmi 242992429Û* I 94.9 Iü f L facia V«'"" a *» » I I IIIUIKaUUII Kimsesiz çocuklar için tedbirler Ankara 8 (a.a.) Cumhuriyet Halk Partisi Meclis Grupu umumî heyeti bugiın «8.12.1942, saat 15 te reis vekili Seyhan meb'usu Hılmi Uranın reisliğinde toplandı. Celse açıldıktan ve geçen toplantı zabıt hulâsası okunduktan sonra kürsüye gelen İktısad Vekili Sırrı Day bu ayin üçünde Zonguldak maden havzasının Çamlı ocağında iştial eden grizu yüzünden bir çöküntü hasıl olduğunu ve alınan tekmll kurtarma tedbirlerinin hllâfı na olarak bu elim vak'ada şimdiye kadar 63 amelenin maatteessüf öldüğü tespit edilmiş olup aramalara devam edildiğini ve hâdlse üzerinde adlî, İdarî ve teknift tetkik ve tahklklere devam edilmekte olduğunu ve vazifeleri uğrunda hayatiannı kaybeden işçilerîn ailelerine hükumetçe derhal tazminat verllmes'nin takarrür ettîğini ve bu kabil hâdiselerin tekerrür etmemesi tedbirlerinin alınaca^ ğmı bildirmiştir. İktısad Vekllinin bu izahım mütea'kıb ruznameye geçilmiştir. Ruznamede İstanbul meb'usu General Kâzım Karabe kirin memleketin bazı yerlerinde görü len kimsesiz gencler ve çocuklar hakkında hükumetçe ne gibi tedbirler al (Arkan sahife 3, sütun 6 da) TViIkle'nin mesajmdan evvel bir nntuk soyliyerek Imparatorluğun rmıhafazasını müdafaa eden Lord Halifax Şiddetü muharebelere sahae olan Don kavsinden bir majızara: Tazm bu keslmln Almanlar taraiından zaptı sırasında nehre hâktm sırtlarda Alman nuklnelitüfek noktalan Alman ordusu Kalinin kesiminde taarruza geçti Rus mevzileri 15 kilometre derinliğinde yarıldı, ıaşe ve ikmal yolları işgal edildi Iktısad Vekili Sırrl Day Hâdiseler karşısında Türkiye Cumhuriyetinin tarafsızlıği, harb karşısındaki millî ve ideolojik zaruretlerden doğma bir tarafsızlıktır. Harbin inkişafında ne geçici, ne de devamh değişiklikler bizi tuttuğumuz yoldan, şimdiye kadar olduğtı gibi, fimdiden sonra da ayıramıyacaktır Mr. VVilkie MütteHklerin harb gayelçrlnde birleşmelerini zarttrî görüyor Müttefiklere UMhak etti£i bildirilen Dakardaki Fransu donanmasmın en büyük cüzütamı 35 bln tonlnk Bichelien nrhlısı er sosyal hâdisede olduğu gibi harbin gidişini de din D ' r &*•&* >Ie Uade etmek nıumkün değildir. Harb, kendi hayatı içinde mukadder yolunu yüriırken bit takım iniş çıkışlar, bir takım zikzaklaı çlzer. Muhatibler, çok defa marazî biı ilgi ile, bu zikzaklann tarafsız memlekctler politikasında uyandıracağı tepkiyi öğrenmek isterler. Askerlik hareketlerinin şu veya bu şekilde gelişmesi ihtiınaline karşı bazı muharibler evhama kapıhr ve endiseye düşebilirler. Bu endişe her zaman yersiz değildir. Tarafsızlığını harb karşısındaki millî ve Şimalî Afrika Amerikan umumî ka ideolojik bünjesinin direktifleıine gb're rargâhı 8 (a.a.) Fransız batı Afrikaçizmiyen, tereddüdlü ve zayıi karakterb sının müşterek davaya İştiraki hakkmhükumetlerin bazan bu zikzak bareket da görüşen şimalî Afrıkadaki Müttefik lerden şaşırdıklan ve neticede kendi ken ordularının başkumandanı General dilerine hâkim olamıyarak şu veya bu Eisenhower, United Press'in bir muhamuharib tarafa doğru kaydıkları arasıra birine şunlatı söylemiştir: olağan bir hâdisedir. Fakat çok defa tac Batı Fransız Afrikası umum! valisi tarafsız bir devieün harbe girmesi, ancak M Pierre Boisson, Müttefiklerle yanınuhariblerden biri tarafından zorianyana Mihver kuvvetlerlne karşı harbetmakla olur. Bu takdirde tarafsız devlet, mek azminde olduğunu söylemiştir. Pikcndini zorlajan tarafa karşı silâh kulerre Boisson, şimalî Fransız Afrikası lanmağa ve diğer muhariblerle işbirliği yüksek komiseri Amiral Darlan'ın emri yapmağa mecbur kalır. altına girmek ve onunla tam bir işbirliği Bununla beraber, bu haıbdeki zikzak yapmak hususundaki kararını ilân ethareketlerinin de tarafsızlara karsı mu miştir. Bu işbirliği sayesinde, Müttefıkharibleri zaman zaman endişeye düşüv ler, Fransız batı Afrikasmm liman teslsdüğünü görüyoruz. Misal aramak İÇİB lerini, limanlanm ve hava ü<!İerini kulBerlin 8 (TP.) Beynelmilel haüç yılbk harb tarihini baştanbaşa ha lanabileceklerdir. Bu müstemlekede şim berler servisi Tunusta csreyan etmektırlamak zahmet olur, içinde bulunduğu diye kadar tutulan Müttefik gemileri ve muz senenin hâdiselerine bakmak kâfi göz hapsinde bulundurulan Müttefik te olan muharebeler hakkında aşağıdaki mütemmim malumatı vermektedir: dir. memleket tebaaları derhal serbest bıraAlman İtalyan kruvvetlerile İngilizRommel kuvvetleri sekizinci İnğilij kılacaklardır. Fransız ticaret ve harb Amerikan lstilâ kuvvetleri arasında orrlusunu darmadağın edip İskenderiys gemilerinden ileride istifade etmek huBizerte'in cenubunda ve Tunus şo.hrikapılanna dayanırken, şark cephesinde susuna aid tafsilât, daha sonra Dakar'da nin garbında bir kaç gündenberi cerede Almanlar biiyük bir taarruza giris(Arkası Sahife 3. Sütun 5 te) (Arkası Sa. 3 sütun 3 te) misler, Kusları Kafkas\aya doğru itiyorlardı. O zaman şöyle bir ihtimal belirmişti: İngilizler Mısırda, Buslar da Kafkasyada tutunamazsa büyük Alman kıskac hareketi Yakınşarkta ve Türkiye etrafında kapanacaktı. Bu şüphesiz Demokrasiler için çok ağır, harbi sona erdirid değilse bile herhalde sona yakiastırıcı bir darbe olacaktı. İşte o sıralarda AngloSakson âlemi. Alman kıskaci kapandığı takdirde Türk hükumetinin nrtsıl bir yol tutacağını merak etti. Bu merakın iizüntü ve kuruntu ile karıştığ1 hissolunuyordu. *** , Arfcası ^ahife 3 sütun 4 te) Adana 8 (Hususî muhabirimizden) Adana varlık vergısi komisyonu çalışmalarına perşembe günü son verecektir. Öğrendiğime göre Mersin ve Tarsusta komisyonlar çalışmalarmı bitirmişlerdir. Bu şehirlerde mükelleflerüı isimlerirü bıîdirir listeler ilân edilmiştir. Mersinde 311 mükelleften 4,214,000 lira vergi alındcaktır. Bunlarm arasında Nazım Gandur ve Sursuk kardeşler 600 er bin, Feük Karılı . 370.000, Nazım Misbah 200,000 lira vereceklerdir. Tarsusta 428 roükellef için 1,980,271 l:ra vergi tahakkuk ettirılmıştir. Çukurova fabrıkası müessisleri 1 milyon, fabrikator Rasim Dokur ve ortaklan 2C0,000, Kâzım Taşkın 52,000, Mustafa Milici 42,000, Mehmed Gözüsulu 60,000 Afrika barekâtından resunler: Libyad» a&a Alman bataryalan ateş açıyor lira vergi vereceklerdir. J Dakar Fransız filosu Müttef iklerin emrinde Müttefikler Dakar limanile hava üslerini de kullanabilecekler " Eğer bu anlaşma olmazsa harb bitince aramızda ayrılık doğ acağı muhakkaktır,, Ankara 8 (Radyo Gazetesi) NewYorKtan büduüdığıne gore Mr. Wandell Wıl!ue İng.lızlere hıbalen neşrettığı bir mesajda muhasamatın devamı zaıfında ,;er Muttefılder harb gayeleri bahsinde >ır anlaşmaya varamazlarsa harb bıttik;en sonra aralannda bir anlaşmazlık ua gelmesmm muhakiak olduguna .şaret etmiştir. Berlin 8 (a.a.) Alman ordulan başıkumandanlığının tebliği: Kafkasyada yapılan harekat e&nasında Alman ve Rumen hücum unsurlan dujmanın beton sıgınaklarını ve lsühfcâm sistemlerini zaptetmişlerdır. Vürlenburg bombacılan düşmarın îşiddetli taarruzianna rağmen >enl zaptettıkleri blr mevîli muhafaza etmişlerdır. Terek kesiminde devajn eden rrmharebelerde t»r Alman zırhlı kolu sıvn T gün içir.de 6670 eslr ahnış, 46 tank, 94 top ve blr çok piyade silâjum iğtinam veya talırib etmıştir. Av tayyarelerimiz alçaktan u j çarak düşraanın demlryolu tesislne ve kamyonlarına taarruz etmişlerdir. Büyük Don kavslnde Sovyetler dün büyük arhlı teşkillerle şiddetli taarruz(Arkası sahife 3, sütun 2 de) Şark cephesinden resimler: Müdafaa hatlanna ilerliyen Alman birlikleri Stalingrad ve ıtterkez Büyük Miüet Sovyet harp Berline • göre .• Lord Halifax da imparatorluk sistemini müdafaa ediyor Londra 8 (a a.) İr.gîlterenin Waslington elçisi Lord H>hfax, dün Ame•ikanın Baltimor şenrinde bir nutuk »ylemiş, Britanya İmparatorluğu fikini müdafaa etmiştir. Lord demiştir d: < Britanya İmparatorluğu, uzun seıderdenberi milyonlarca insan İçin •aptıklarından iftihar daym ıktadır. Imparatorluk sayısız insana emniyet e asayiş, adalet, seıbest düşünce ve erbest lbadet hakkı vermiştir. Britana ile müstemlekeler arasıidaki münaebet, birbirine inanma fikrine dayaıyor. Büyük Britanya müstemlekelere :endi malı diye bak'uıaz, onlardan bir ara bije varidat temin etmez.» cephelerinde Alman mukavemeti arttı Meclisinde Tunustaki son meydan muharebesi muvaffakıyetle neticeîendi Veliki Luki kesiminde Almanlar bir noktaya girmeye muvaffak oldnl^r, Bugünkü toplantıda fakat geri atıldılar müstaceliyetle müMoskova 8 (a.a.) Sov>et peceyansı tebliği: Stalingrad ve merkez cephesinde Alman mukavemeti artmaktadır. Rus îçuvvetleri gene aynl istikamette ilerleınişlerdir. Stalingrad şehrinde, fabrikalar ma 60 milyonjnk Millî Müdafaa fevkalâde tahsisatı Mr. Churchill'in Japon işgali altın hallelerinde küçük gruplar arasında daki milletlere gönderdigi mesaj çarpışmalar olmaktadır. Bir kaç Alman Çukurovada varlık vergisi tatbikatı Libyada kat'î muharebenin arifesinde General Montgomery u Londra 8 (a a ) M Churchill, U grupu İmha edilmiştir. Stalingradın cenub batısında Eus kı(Arkası sahife 3 sütün 5 te) taatı vaziyetini duzeltmiştir. Alman olmuşlardır. Pek az sonra karşılık taarruza geçen Sovyet kuvvetleri Almankarşı taarruzları geri auılmıştır. Merkez cephesinde Rjev'in batısında ları buradan çıkarmış, başka iki meskun çarpışmalar şiddetlenmişür. İki nokmahal daha zaptetmiş ve Almanlara bu taya nüfuz için yapılan Alman teşeb hareketlerini umulduğundan çok psha(Arkası Sa. 3, sütun 3 te) büsleri hoşa çıkmıştır. Veliki Luki kesiminde Almanlar bir noktaya girmeğe muvaffak olmuşlarsa da, sonradan yapılan karşı taarruzlar Ankara 8 (Telefonla) Milli Müdaneticesinde buradan atılmışlardır. Bu faa Vekâletlnin 1942 yılı bütçesine yekesimde 800 Alman bldürülmüştür. nlden 60 milyon lira fevkalâde tansisat Veliki Luki kesiminde konulmasına dair kanun projesi bugun Moskova 8 (a«.) Veliki Luki batı Bütçe Encümeninde göruşüldü. Mecllsında ve şehirden pek ıızak olmıyan bir sm yannki toplantı ruznamesınde lâyüıa yerde Almanlar büyük kayıblar paha yer almamışsa da ruznameye alınarals görüşülmesi ihtımall sına Sovyet birliklerini geri sürmeğe müstacellyeüe ve meskun bir mahalli İşgale muvaffak vardır. Meclise evvelce verilmiş olup Parti komisyonunca bir defa daha gösden geçırilen fevkalftde kazanc kanunu lâyi. hası hükumetçe Meclisten geri istenmiştlr. Buna dair hükumet tezkeresi y a , nnkl Meclis toplantısında okunacaktır. zakeresi muhtemel c Pasifih harbine ben de tutuldum D Mersinle Tarsusta bazı tüccar ve fabrikatorlara 42 bin liradan bir milyon liraya kadar vergi tarhedildi Çarpışma şiddetili olacak, fakat biz kazanacağız,, diyor Londra 8 (a.a.) Elageyla'da büyük bir muharebenin arifesinde General Montgomery, umumî karargâhında kabul ettiği bir Amerikan muhabirine şunları söylemiştir: « İşlerimiz iyi gidiyor. Çarpışrnalar şiddetli olacak, fakat biz, Elageyla'da muvaffakıyetsizliğe uğramıyacağız. Almanlar çarpışacaklardır.» Bu seferin başlangıcmda askerlerine hedeflerinin düşmanı Airikadan atmak olduğunu söylediğini hatırlatan General şunları llâve etmiştir: < Muvaffak olcağız, Başka bir çare görmüyorum^ Pasifik harbinin patladığı Hawai adasından bir manzara: Adanın merkezi Honolulu şehrinin umumi gorünüşu (Yazl ikinci sahifemizin başlndadlrj