3 Aralık 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

165 BIRINCl MUKAFAT ' MOVADO ACVATÎC ZARİF AYARl TAM 19 UnCU Vll • SaVI.' 6 5 7 3 • * u mh uri yet Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeü ; 24298. İdare ve Matbaa kismi 242992429Û T«l»fnn> •RnRTr.uV.nrrİPî 993PSR. Tahrir heveti : 242SK. İrlare v» Matbaa klsml 2429924290 r X 18 incî J s TÜRK A KIYAFET 33 aded 8 renk üzerine ^ ^ basllan bu eser türkçe Y e ^ f t S ' ^ e klymetli tarihî maluma, ^ ^ ^ ^ Cildli olarak fiatı 3, taÖRfk""3,5 liradır, Satış yerl : ZAMAN KİTABEVİ İstanbul İSTANBUL CAĞALOĞLU . Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 rerSeiP.U8 3 * 1942 Dünkü celsede, Von Papenin •, husıısî kâtibesi Roz dinlendi Örfî İdare Pavlof ve Kortıilof gene birçok itirazlarda bulundular, muhakeme ayın dokuzuna bırakıldı Suikasd davası MİLLET MEGLİSİ Elageilada kat'î muharebe başlıyor Londra 2 (a.a ) Sekizinci ordu pek yaklnda. General Rommel'in Afrika seferî kuvvetlerine taarruz edecektir. General Montgomery, Elageila hattında münasib bir cephe almak için manevra yapmaktadır. General Eisenhower İse Llbyada ve şknalî AfrikadaM kuvvetlere karşı müşterek bir taarruza geçmek için General AleXander ve Montgomery ile sıkı bir işbirliği yapmaktadır. Amerikan ve Fransız kıt'alarından mürekkeb muhtelit bb? kuvvetin Rommel'in Tunusla muvasalasını kesmek için Gabesla Kfeks arasuıdaki sahll yolunu kapadığı söylenmektedir. Suikasd Bir faeia etrafında 2 Ankara 2 (Telefonla) Suikasd davasma bugün Ağırcezada devam edildi ve Almanya büyük elçisi Von Papen'in kâtibesi Bayan Roz şahid olarak dinlenAnkara 2 (a a.) Büyük Millet Mecdi. Celse 9,5 ta açıldı. Suçlular tamam lisı bugün R«fet Canıtezin reısliğinde ve hazırdılar. Tercüman Eşref Demir toplanmıştır. can ayni zamanda Almanca tercüme Altı vilâyette mevcud örfi idarenln yapmak üzere hazır bulunuyordu. Sab bitimi tanhinden aln ay daha uzatılmari Yoldaşm reisliğindeki hâkimler he sına, ve işçi bulma teşkilâtı kurulması yeti, iddia makamım temsil etmek ü hakkmdaki kamın lâyıhasının geri vezere de Cemil Altan ve baş muav'ini römesine dair Başvekâlet tezkereleri oKemal Bora yerlerıni aldılar. kunmuş ve kabul edılmiştir. Bundan Bayan Roz'un ifadesi sonra birincikârtun 1941 şubat 1942 Bayan Roz çağırıldı. Babasının adı aylarma aid Divanı Muhasebat raporu Rozi, 1898 doğumlu, Von Papen'in hususî üzerinde cereyan eden müzakere neticekâtibesi olduğunu söyledi. Suçlulara sinde hükumetçe ıttihaz olunan karar, şöyle bir göz gezdirdi. Hiç birini tanı mevzuuna maksur olmak üzere kabul omıyordu. Doğru ve garezsiz olarak söy lunmuştur. liyeceğine yemin edip etmiyeceği soruIzmir rıhtım şirketi muvakkat idarelunca derhal cYavol!» dedi. Hâdise dosinin 11/1'1932 15'3/1934 tarihine kalayısile blldiklerini yazdığı bir kâğıddar olan müddete aid hesabının tasvibi(Arkası sahife 2, sütnn 1 de) ne dair kanun lâyilıası da kabul olunsuçlnlarından Abdnrrahman, Kornilof ve Pavlof mahkeme hnzurunda duktan sonra İnhisarlar umum müdürlüğü mütedavil sermayesinin 63 milyon (Arkası sahife S. «fitm 3 te) Rommelin Tunusla muvasalasının kanunumı kesildiği söyleniyor Almanlar Tunusta Altı ay daha karşı taarruzîa Müttefikleri geri attılar temdid etti Şiddetli topçu düellosu oldn Kahlre 2 (a.a.) Orta^ark îngüia tebligl: Dün Elageila civannda topçumua düşman topçusile muvaffakıyetli bir muharebe yapmıştır. Pazartesl gecesi, İngiliz hava kuvveU lerl Bizerte ile Slcüyada Trapaniye taarruz etmişlerdlr. Bureda hava alanında yangınlar çıkanlmıştır. Mussolini ChurchilPe cevab veriyor! Afrik* harekâtmdan radyo ile nakledUen reslmlerden: İngiliz nrhlı blrlfklerl Marsa Matruha girerken Mihver kuvvetlerinin karşı hücumu j j ki yıldanbeti bir çok kimselerce o I I kadar ozlenen Alnıan Fransız işI I birliğinin bir türlii meydana gelememcsine aid sebebler derin bir tarih kbküne dajanır. Toulon limanında Fransız donanması bir yığın kara duman halinde ııçup giderken, tarihî zaruretlerin politika gayretlerile çabucak değişivercceğine bel bağlıyan hayaller de Tunustald harekât ayni zanıanda >ok olacakh. Başka tiirlü Londra 2 (a.a.) Fas radyosu, salı olnıası bemen bemen imkânsızdl. akçamı Almanlann Tunus Bizerte keSözü uzatmamak için uzağa gitmiyesimlnde agır tanklar kullanmış, fakat rasında hududu kuracak bu muazzam lim, 1939 dan başlıyalım: İngüizlerin ilerl hareketlerinl tevkif etmuharebede kat'î zafer ancak Mihver Fransa Almanyaya harb açmah Berün 2 (a.a) İngiüz haberler bü I Reynaud, eğer tavsiyeler tutulmuş ol meğe muvaffak olamaınış olduklannı silahlarının olacaktır.» mıydı? saydı ştaıdl Franslz silahlı kuvvetlerinin bildirmiştir. rosunun blldirdiğine göre Amiral «Japonya yenüemez» Bu teme üzerinde çok y a a yazıldı. şimali Fransız Afrikasmda bir ımpara muhafaza edihnis olacağını ilâve etmişİngiliz ordusu, şimdiden mayin t a r Duçe, bundan sonra sözlerine şöyle Nas>oııal sosyalist devlet adamlarıntorluk konseyi kurmuş ve bu Fransız tir. lalannı geçmiştir. Bu da düşman mudevam ebniştir: Nafıa Veküi Ali Fuad Cebesoy Reynaud bu üç telgrau gBnderdikten kavemetinin merkezi İle temas halinde dan tutunuz da Fransız sağ politikacılaimparatorluğu menfaatlerinin korunma< Eğer şeytanca daima harbi istemlş bir kaç gün sonra tevkif edilmiştir. rına kadar binlerce kalem ve ağız Dasını bu meclise vermiştir. buhınduğunu isbat eder. olan bh ad?m varsa, o da Birleşık Devladier hükumetinin 3 eylul 1939 da verAmiral Darlan kendisine devlet relsi Massigli de tevkif edilenler letler Reisidir. Pek tabiî olarak JaponNewYork radyosu, dün akşamki nesdiği karan tenkid etti. Fakat kimse bn salâhiyetleri verihnesini istemektedir. ya, Birleşik devletlerin ilk kurşunu atriyatında Tunusta bir Fransız müfrezearasmda karann zaruretini münakaşaya yanaşYeni meclis hükumet makinesinin esinin Tunus şehrinden takriben 55 kiloniasmı bekliyemezdi. Japonyanm üçlü Cenevre 2 (a.a) Britanova: madı. Versaüles'ı bile hafif bulacak desasmı teşkil edecektir. Fransız AfrikasıAnkaradaki vazifeslnden azledilerek metre mesafede bulunan Pont de Pahs pakt harbine müdahalesi, zaferın mutrecede Alman düsmam olan Fransız nm muhtelif kısımlan umumî valileri (Arkası sahife 3, sütnn 4 te) şehrine vardığını söylerniştlr. lak bir garantisidir. Çünkü Japonya, esağlan, Almanyaya harb ilân edilmemetarafmdan temsil edileceklerdir. rişllmez ve yenilmez bir memlekettir. si lüzumu üzeriude şiddetfe ısrar ediyor Toulon faciasmın müsebbibleri Müttefiklerin Afrikaya çıkışı fakat onunla anlaşma bahsini kurcalamımuhakeme edilecekmi* şanlı olmamış >orlardı. Halbuki dotüse hiç hazır buAnkara 2 (Radyo gazetesi) Ortada Üçüncü hâdiseyi de İngilız ve Amerilunmıyan Fransa, ne de olsa, İngiltere dolaşan rivayeüere göre Laval bütün kalılaruı şimalî Afrikaya çıkması teşile beraber Versailles'ın koruyucusu geFransız teknisyenlermin Almanyaya kil etmiştir. Sivil giyinmiş Amerikan çiniyordu. Britanya İmparatorluğımun gitmelerl için emir vermiştir. subaylarıle üniformalı Fransız subaylari jamnda harbe ginnemek için >a AİmanLondradan Vichy radyosuna atfen alıarasuıdaki anlaşma uzun zamandanberl Fıansız münasebetlerinde bir ihtilâl yanıp Moskova radyosu tarafından neşresarihti. ŞimaH Afrikaya asker çıkarma, ratılarak iki memleket Versailles'ı ve adilen bir habere göre de Hitler Toulon şanlı bir hâdise teşkil etmemiştir. Karalarmdaki tarihî düşmanhğı birükte faciası müsebbiblerinin muhakemesini raya asker çıkarılâığı gün, 8 sonteşrinde, tasfiye etmeli, yahud da Fransa. iki yılemretmiştir. Bu iş için bir mahkeme kuİtalyan Başvekili M. Mussolini ahnacak yegâne tedbirin Korslka da Ankara 2 (a.a.) Marmarada yedi rulmuştur. Bu mahkeme Riom mahkedanberi basına gelen felâketleri daha o Roma 2 (a.a) Stefani ajana bildi dahil olmak üzere bütün Fıansanm iş tene iskelenin sur'atle inşası için Nafıa zamandan. kendi isteğile kabul etmeliymesine benzemiyecek ve davalan sürriyor: gali olduğunu Berhne bildır^ım. Sonra Vekâietile müteahhid arasmda yapılan atle neticelendirerek kararlarını veredi. Fascio ve korpurssyonlar meclisinin dan sabit oldu ki Toulondakı Fransız mukaveleler ve bu husustaki Divanı cektir. Toulon faciasınm müsebbibi id Almanyaya karşı harb ilân etmek teşriî encümenleri toplantısmda bugün fılosu Akdenizdeki İngiliz filosuna katıl Sluhasebat raporunun müzakereleri es diasile pek çok kimse daha şitndiden deliliktir. Bekiiyelim; o saldırırsa ken saat 11 de, harareüi alkışlarla karçılanan mak arzusundadır. Ba İse, tehlikevı ön rasmda Nafıa Vekili Ali Fuad Cebesoy tevkif ve isticvab edilmişlerdir. dimjzi koruruz. Duçe, radyo İle neşredılen bir nutuk lemek İçin Mihver devletlerıni bu Fran Meclisin dunkü toplantısında izahat Diyen Fransız sağlan, bu sözlerile, soylernlştir. Duçe, İtalya harbe girelıbaBerün 2 (a.a.) Alman ordulan ba?Fransada hususî mahkemeler sız deniz üssünün kontrolunu eller'ne vermiştir. kumandanlığının tebliği: kendi kendilerini çürütüyorlaıdı. Hem ti 18 ay içinde vukua gelen esaslı hâdikuruluyor almplarıra mecbur bıraktı.» AU Fuad Cebesoy bu iskelelerin müvaklile az şiddetli bulduklan Versailles'ı seleri hatırlatpnış ve demiştir ki: Paıis 2 (a a.) Yeni çıkan bir ka Terekin şimalinde Alman tanklarının İngiliz bombardımanlannın teahhide İhalesi ve inşası hususunda utekmelemek, henı de onun yerine «Bekbir hücumu neticesinde düşman geri ac Bu esaslı hâdiseler üçtür ve çuntahribatı zun izchatta bulunmuş, 733,200 lıraya nun gereğince 4 birincikânundan itiba tılmış ve yüzlerce esır vermiştir. Volga liyelim, taarruza uğrarsak kendirnizi koren hususî mahkemeler kurulmuştur. lardır: Rusyaya karşı harb açılışı, J a Duçe bundan sonra italyan şehirleri ihale edilen bu işin malzcrae temini ve ile Don arasmda Sovyetler, agır kayıbruruz» demekle tnüspet bir iş başanlaponyanın harbe gırişi, İngi'ız vc Ame ne kaışı yapılan boTbardıman'arı bshis fıat farklan dolayısile 750 000 liraya Bu mahkemeler komünizme, anarşiye, nuyacağı muhakkaktı. Bojle hareket rikalıların şimali Afrikaya çıkışı. millî ve içtimaî bozgunculuğa aid suç lara uğradıklan için ancak mevzil hümevzuu etmiş ve bu hususta yayılan ba mal olacağı anlaşıldığını. bunun İçin de cumlarfia bulunabilmişlerdir. Don neheden bir Fransa, bir gün, anide, bir DaRusyamn askerî kudreti benim İçin zı haberlerin çok müba1âğalı olduğunu bir zeyll mukavele tanzim edildiğ.ni, ları ruyet edecektir. rinin btiyük bir dirseğlnde dtişman hünimarka, bir Holanda, bir Belrika ol bir surpriz teşkil etmemiştir. Yaînız ve Ingılızlerin İtalyan şehirlerinin bil ancak mukavelenin Dıvsnı Muhasebat Almanlar Paul Reynaud'yu cumlan bir karşı hücumla püskürtülmağa mahkumdu. kalitesinin bu derece iyi olduğunu san hassa halkla meskun mahallelerıni bom tarafından vize edilmedığini tafsılâlile tevkif etmişler müştür. Sanki şimdi başka bir şey mi? mamışüm. Mihver, geruerini garantı al bslamış buîunduğur.u ispat için doğıu anlatm:stır. Vekil Mecllsin müzakeresıBerne 2 (a a.) Haber alındığma Diycnler, ölümü mücadelesiz kabule üna ahnak için iyi zamanı sîcmiştir. Agır Ahnan uçalkarüe hafif İtalyan rakarnları vermiştir. • re arzedllen Divanı Muhasebat raporun gore, eski Fransa Başvekill Reynaud, savaş uçaklan merkezi Don kesiminde hazırlanan tekke dervişlerine benzerler. Çünkü eğer Mihver gecikmiş olsaydı Mılanoda 30 ev tarnamile yıkılmış, 411 dakı «haydi ihtiyat» iharesinin kaldın.1 Almanlar tarafından tevkifınden biraz Hayatuı zâflar ve kudretlerle dolu ken hâdiseler çok başka bir tarzda gelişebihareket halinde bulunan, oldukça ehemev ağır hasara, 1973 ev hafıf hasara uğ masını istemiş, neticede mevzuun ehem evvel Mareşal Petain ve Lavale üç teldine mahsus bir gidişi \ardır. Mücadele, lirdi. miyetli düşman kıt'alarma hücum etramıştır. Milanoda bomLa isabet eden miyet ve müstaceliyeti ve bugünkü fev graf göndererek hayatı hakkında temibu gidişin değişmez kanunudjır. 1918 •mişlerdir. Rus askeri iyi dövüşmüştür. Fakat evlerin yekunu demek oluyor ki 2414 ka'âde şartlar ve zaruretler ilcası neti nat verilip veremiyeceklerini sormuştur. den sonra Fransayı ku\vetten duşürcn Don nehrinin merkez kesimile İlmen Alman askeri daha İyi dovuşmüş. çün tür. cesi olarak hükumetçe ittihaz olunan Üçüncü telgrafında Reynaud, Mareşala sebeblerle, Fransannı Alnıanya karşısmmuhakeme edilmeden Portalet kalesinde gölü civannda şiddetli muharebeler hala Torino'da 161 ev tamamüe yıkılmış, kararın mevzuuna maksur olımk üzere daki hareket hatt,nı birbirine karıştır kü Rus askerini yenmiştir. Bugün Rushapsedıldiğini ve evvelce Mareşala hü devam etmektedir. Sovyetler beyhude tematnahdır. 1918 den sonra iki milleti ya, en mümbit arazilerini, iptidaî mad 874 ev ağır hasara, 2185 ev hafif hasara kabulü hakkmdaki teklıfi ikinci defa okumete girmesini teklif edenin kendbi 'şebbüsleri esnasında çok agır kayıblara birbirine jaklaştıracak ve iki devlet ara delerini ve nüfusundan 8090 milyon uğramışür. Torinada bomba isabet eden kunrmış ve kabul edılmiştir. (Arkası sablfe 3, sütun 2 de) olduğunu hatırlatmıştır. (Arkası Sahife 3, Sütun 5 te) sında dostluğa dayalı yeni bir miinase kişiyi kaybetmiştir. Asya ile Avrupa abetler sistemi kuracak bellibaşlı bir değişiklik olmadı. Bu olmayınca da biri Moskova 2 (a.a.) Sovyet öğle tebliği: kuvvetlenirken ötekinin kuvvetten düşStalingrad çevresinde kuvvetlenmis nıesi, harbi ortadan kaldırmağa değil, küçük düşman grupları tarafından ya büâkis harbi zarurî kütnıya yariyan sepılan taarruzlan püskürtmüşlerdir. beblerdir. Stalingrad şimal batısmda kıt'alanMütareke imzalandığı zaman, bii>ük mız Don nehri sol kıyısında ilerlemişlerfacianm sarsıntılan altmda baygın yadir. Sovyet kuvvetleri taşkın bir karetan Fransa, yakın gördüğü harb sonuna ketle düşmanı bozguna uğratmışlardır. en az zararla ulasmak istiyorda. Millet Stalingrad cenub batısmda kuv\retlebtinyesini harab edcn siyasî rejimin akrimiz taarruz hareketlenne. devamia saklıklan bülün çıplakhğile, birden gömevzüerini sağlarnlaştırmışlardır. 25 rünmüstii. Yaraları sarmak, rejim yapıblokhavz ile müstahkem noktalar ve 21 sını yeııilestirnıek lâzımdı. Petain ve atış me\'zii tahrib «lunmuştur. Bir düşona inananlar dörtelle bu ise sanldılar. man piyade taburu yok edilmiştir. Fa'îat bir yandan harb devam ediyor, Merkez cephesinde iîeri hareketimiz çabuk geleceği tabmin edilen harb somı devam etmektedir. Kuvvetlerimiz bir çok uz^dıkca uzuyoıdu. meskun mahalleri zaptetmişlerdir. VuEus seferi sıralarında Alman Franruşmalar sırasmda takriben 500 Alman • sre >akın!'ğına do»ru kuvvetli hamleler subay ve eri öldürulntögtür. görüldü. Bunnnla beısber bu hamlelerin Stalingrad fabrikalar mahallesınde 9 kısa zam?nda bir neticeye varmasına düşman blokhavzı tahrib olunmus ve bir engel olan kuvvetli sebebler vardı. Evçok bataryalar susturulmuştur. velâ, iki tarafca da bir hazırlık yapilmaRjev Viazma demiryolu üstünde mıştı. Versailles müdafii olan dünkü fcuvveüertmiz, Almanlar tarafından Amerikan ordnsunun gimaü Afrikaya çıkışına dair radyo ile nakledılen resimler: Solda, kıtaat ve malzemeyi nakleden yuılerce gemiden bir kısmı sahUe *** (Arkası Sa, 3, sütun 3 te): jaklajırken, şa|da bir g&ja jjıkan kıt'ajar Jseriye dogrn Uerliyorlac (Arkas Sa. Z, sntun 4 te) "Yegâne hedefimiz savaşmakttr ve zafere kadar harb edeceğiz!» Şimali Afrikada Duçe îtalyanın muharebelerde ve hava akınlarında verdiği zayiatı anlattı, İtalyan askerinin kahramanlığını övdü Darlan bir imparatorluk konseyi kurdu? devlet reisi salâhiyetlerini uhdesinde toplamak istiyor Bern'e göre Panl Reynaud tevkif edilerek Almanyaya gönderilmîş Berlln 2 (a^.) Resml tebliğ: Tunusta Ataıan İtalyan kuv . vetlerl karşı hücuma geçerek «iüşmanı bir çok yerlerden çıkarmışlar, dır. Bir çok eslr alınmıştır, DüşBianm paraşütçü kıfaları imha edihniştir. 9 düşman tanta tahrib edilmijtlr. 8 İ n giliz uçagı düşürülmüstür. Roma 2 (a.a.) İtalyan tebliğl Sirenaika'da düşrnan kuvvetleri topIuluklanna karşı şiddetli topçu ateşl açılmıştır. Marmarada yapılacak iskeleler L Nafıa Vekili dün MecÜste bu inşaata dair izahat verdi VolgaDon arasmda Rus taarruzu gevşedi Cephenin merkezinde ve İlmen golu civarındaki şiddetli muharebeler hâlâ devam etmektedir %. Mmanharpteim \ Staüngrad bölgesinde Çembere alman Almanlar Bunlara tayyarelerle mühimmat nakletmeğe uğraşıyorlar