2 Aralık 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Yalnız Tereyağı Kullanan Birinci sınıf SARÂY LOKANTÂSI Fevka!âdeTab!det(150)Kr, Aynca: Taze BALIK ve AV etleri, Karaköyde Bebek tramvay durağlnda, Evvelce merhum ABDULLAH Efendi ve şimdiki Artin Lokantasl yanlnda No, 31 V.. 19 ııncu yıl sayı: 6572 umhuriyet tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: Istanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyett . 24298. İdare ve Matbaa klsml 2429924290 Stefan Marie Çeviren: Asude Zeybe^^lu Maarif Vekâleti Tercüme Bürosu taratlndan takdir olunmuştur. ^ ^ ^ ^ I 342 Yakında çıkrierr r i cephesinde muharebe bütün kesimlere sirayet etti Rusların Rjevde başladıkları taarruz büyük kayıblarla durdunddu, Don dirseğindekiçarpışmalardevamşdiyor tehüg Şark cepheslnden resimler: Ağır tanklann hlmayesinde muharebeye tntuşan Rns plyadeleri Parti Grupunda Ankara 1 (a.a.) Cumhurıyet Hals Partisl Meclis Grupu umumi heyeti bugun saat 15 te rels vekili Trabzon mebusu Hasan Sakanın reisliğınde toplandı. Celse açıldıktan ve geçen toplantının zabıt hulâsası okunduktan sonra kürsılye gelec Hanciye Vekili Numan Menemencıoğlu son ızahatındanberı geçen 15 gun zarfındaki hâdıseler ve memleketiüz otuz vıllık bitmez lüken mızi ılgılendıren sıyasi meselelere temas mez emeklerin jeiistırdiği ıle uzun izahlarda bulunarak alkışlar arasında kursuyü terketmiştir. koca Fransız donanması kcnSan'atkâr Naşide Maarif Vekâledi kendini batııarak bir kaç dakika tince yapılan yardım iç.nde j o k olduktan sonra çok yazı j a Bundan sonra Trabzon meb'usu Halil zıldı. Touloıı'n baştan başa ortfcn kaıa dumanlan düşunerek fikir vc sıyaset Nıhad Boztepenin ha]k san'atkân Na '* Taarruz eden Rus kıt'alan Hareket noktalarırıa kadar geri atıldı Berlln 1 (a a ) Alman ordulan Başkumandanlığının tebliği: Tuapse şimal doğusundaki So\"yet taamızları ve Terek kesimindeki düşman hücumlan Ruslara ağır kayıblar verdirılmek suretüe akım bıraktırılmıştır. Düşmanm dün Volga ile Don arasında tekrarladığı taarruzlar Sovyet kuvvetlerine eşsiz kayıblar verdirilerek (Arkası sahife 3, sütun 2 de) Orta kesime kar yağıyor Almanlar burada bütün ihtiyatlan harbe soktular Moskova 1 (a.a.) Rus istihbarat hZrosu dun gece şu hususî tebliği neşretmiştir: 30 sonteşrin gününde, kuvvetlerlmiz Stalıngrad kesimınde düsmanın mukavemetini kırmışlar ve 6 ılâ 10 kilometra ilerlemışlerdir. Birçok müstahkem noktalar İşgal edilmiştir. 2630 sonteşnn arasuıdaki müddet içinde düşman subay ve er olarak 20 biu kişi kaybetmiştir. 30 sonteşrln gününde, kuwet]erimia merkez kesiminde düsmanın mukave metini kırmışlar vre taarruzlarma ıcuvaffakıyetle ilerlemışlerdir. Birkaç meskun mahal kuvvetlerimiz tarafından istırdad edilmiştir. Bir gun süren bir çarpışma esnasında kuvvetlerimiz düşmandan 17 tank, 37 top, 40 mıtralyöz almışlar ve takriben 58 tsnkı da tahrib etmişlerdir. Düşman, bu bolgede, muharebe sahaftnda 7500 ölü bırakmıştır. Hariciye Vekili miz dün siyasî meseleleri izah etti Bir facia etrafıııda 1 şide yardımda bulunulmasına dair takrirıne Maarif Vekılı Hasan Âll Yucel cevab vererek hastalığınm ilk günlerindenberi san"atkâra yardım edildiğini beyan ettikten sonra toplantıya son verilmiştir. lçinde sokak mnharebelerl olduğu büdirilen Rşev şehrinin geçen seneki muharebelerden sonra yanmış ve yıkılnu; manzaralanndan r Askerı vaxıyet S o n harekâ t Müttefikler arasında müşterek bir harb plânı bulunduğunu isb?.t etmektedir adamlan bir hayli kalem oynattılar. Kimi donanmanın intiharile Fransu şerefinıu nihayet kurtulduğunu so\iedi; kirai bu ümidsizce hareketten yarınki Fransanın doğacağını mujdeledi; kimi de, nmumi olarak, hâdisenin kahramanlık taı afını ovdü. Doğrusunu söylemek lâzcm gelirse, Toulon faciası etrafındaki yazılann çoğu, sijasi edebî düşıincelerle kaleme a'ınmış jazılardır. Tarihte benzerine çok az raslanan, hele bu çapta bir eşi şimdive kadar gdrülmiven bir hâdiseyi, sijasî edebî maksadlardan eıyıratak, biraz daha deşmek ve yaşadığımız büyuk facianın bir parçası olduğuna kimsenin şuphe edemıjeceği bu acıklı hâdiseye o büvük facia içindeki yerini verraek herhalde daha doğru olacaktır. Ankara 1 (Telefonla) Tesisatı haUmumivetle intiharın fcebeblerini araştıran sosyolojik tetkikler çoktur. Bu ricden ve naklı mumkün olan yerlerden arada Fransız bilgini Durkheimın kita getınlmek suretüe nıemleketımizde bazı bını ilim âleminde herkes bilir. Tek imal&thane ve fabrıkaların yapılması 1 adamda musahede edildiği zaman psişik jolunda bazı teklıfler alınmıştır. Bu te ?bir hâdise olan inühar, muayyen bir t e litler alâkah daırelerce inceleniyor. Bu nııyetle ve muajjea bir muddet içinde arada eski elbıselerıp yünunü, ipliğini değişen nispetleri itibarile mutalea edi vs. sıni ayırarak yeni hale getirebıleceli lirse Durklıeirae gore sosval bir hâdise bazı tesisatm nakll de teklif edilecektır. Öğrendiğime gore. hukumetçe, yapılan dir. Ferdi cemiyele bağlıyan manevî teklıflerin sonunda bu îabrikanın membağlar nerede ve ne zaman gevserse oraleketimize naklıne niüsaade edılecektır. da intıharlann çoğaldığı görülur. Manevi bağlar kuvvetleniı se intiharlat d > « Bzalır. Fakat yüzlerce genc Fransız askerinin bilerek, istiyerek goze aldıklan bu şuurlu öhimü Durkheim metodile lahül etmek mümkün müdiır? Toulon faciası İçin: Fransız bahriyelileri Fransaya artık İnanmıyorlardı. Donanmaya ve kendı canlanna ondan kıydılar! Demeğe şüphesiz imkân yoktur. Bu fimidsiz hareket namus, vazife ve vatan duygularile kalbi çarpan kahraman yaradılışh insanlarm eseridîr. Toulon'da, değeri bir orduya bedel olan yiiz otuz, senc'ik emeklerin bir anda olümü, ferdi Ankara 1 (Telefonla) Memurlara cemivete bağlıyan manevî bağların gev verilecek kumaş ve ayakkabı dağıtılmaşekliğine değil, bilâkis kuvvetine alâmet sına yılbaşına doğru Şark vilâyetlennde sayılır. Sosyolojik metodlar hâdisejî başlanacaktır. Önce erkek, sonra kadm îzaha yetmiyorsa, sebebi, baska bir ta kumaşlan, daha sonra ayakkabı dağıkun unsurlann da araya karısmasidır. tılacak, tevziat bir yılda sona erecektir. Toulon'dald Fransızlar, bir gaye uğrun İlk tevziat Diyarbakırda, sonra ara^'le da öldüler. Onlar, Fransu şerefi için Erzurum, Trabzon, Elâzığ, Malatya, Sıvas. Samsun, Gazianteb, Adana Yerli *** (Arkası sahlfe 3. stitun 4 te> Mallar Pazarlannda yapılacaktır. Türkiyeye fabrika n a kl i j ç i n Tebliğin eki Moskova 1 (a.a.) Sovyet öğle ek tebliği: Stalıngrad cenubu dolaylarında birçols dinman taarnızları püskürtülmüştüt. Başka bir kesimde Almanlar 8 blokhavzdan çıkarılmışlardır. c H. Emir Brhitet ' Tazan: Emekli Geııeral ^ Hükumetimize yapılan teklifler önemle tetkik ediliyor Fransadaki Alman işgal ordusn Baskumandam Mareşal Von Runsted'in Hitlerle bir arada aluımış resimlerinden Runsted bir Fransız ordusu kuruyormuş Eski Fransız subayları Alman Harb Akademisinde nasyonal sosyalist akideleri ile yetiştirilecekmiş Memurlara verilecek giyim eşyası Tevziata Şark vilâyetlerinden başlanacak Vişi Toulon tersanesinde ayakianmalar olduğunu bildiriyor Londra 1 (a.a.) Daily Mail gazetesinın Madrid muhabirinden aldığı bir habere göre Mareşal Von Runsted Hıtler'in emmle Fransada yeni nizam esasla r ma gore bir ordu kurmakla meş^uldur. İlk iş olarak terhis edilen Franüz ordusuna mensub subayların siyasî temayülleri hakkında tahkıkat yapılacaktır Bunlardan tahkıkat sonunda müspet not alanlar Alman askerî harb akademisinde staj gorecekler ve nas\onal sosyalist akıdoleri öğrençpeklerdlr. Toulon limanı sadece Alman ve İtalyanlar tarafından kullanılaçaknr. Himmler Laval İle görüştükten sonra Toulon'a gitmiştir. f Fransanın İşgalmden sonra bu memlekette gestaponun faaliyeti ço\ artmıştır Müttefıklere temayüliı bulunan bir çok subaylar gestapo tarafından tevkıi edilmiştir Bı'hassa Muttefık'era taraftar oldukları sanılan denız ve hava subaylan hakkında hi'bir karar alınmamı=;tır. Haklarnda tahkikat yapı'an Fransız sutayları gestapo mahkemelerine l gbnderılecek ve bu mahkemelerde bunlarm idamları is^^enebilecektir. S Littelton'a bakılırsa Dünya harbi • • İngiltere, Dunkerque felâketinden sonra, yalnız ve kuvvetsiz kalarak bir muvaffakıyetsizlikten diğerine düserken bile azim, irade ve zafere iumadını kaybetmiyen Churchill. nutuklarmdan birinde. «Harbi kazanacağımna imanim vardır. Fakat nasıl, ne zaman ve nerede kaKinacağımızı bilemem.» demisti. Churhill bu demecinde o vakit pek samimi di ve İngiltere muhtemel bir Alman isilâsına karsı ancak Bıi\iik Britanyayı korujacak bir ordu ve bir hava kuvveti apmak. silâh ve bilhassa ucak sanajiini genislermek. Malta ve Mısm elde tutnıak ve Alman miknatısh mayin ve denizaltılarile miıcadeleden baska birsey düsiinemezdi. Çiinkü evvelâ İnşilterenin arlığını tetnin etmek gerekri ve bu arlık saydığunız temellere dajanmak zorıında idi. İngiltereyi bııgünkii ferah durtıma vardıran "bu harfcin iki büyük tarihî olaolmustur: Biri Alman Rus harbi ve diğeri Birle«ik Amerikanın İngiltere i!e işbirliğine karar verişi.. Gerçi, Duııkeroue'ten sonra, en geç Fransanın mağlubijetini miiteakıb. Almanya İnçilterer'ı istilâya karar versejdi mu\affak olurdu dijenler var. Gene Alman nçak armadasının 1940 ta İngiltereyi bombardımana devanı etmesi halinde İn»iliz mukavemetinin sona ereceğini sbyliyenStalingrad şimal batısında Sovyet ler mevcud. Bu iddialar, 1914^18 harbinde, Alınanlann, denizaltı gemileri yapa kuvvetleri tahkim edilmiş bir mevkiı ele rak Müttefiklerin deniz ta^ıtlanna ta geçirmişlerdir. 250 Alman öldürülmüş (Arkası Sa. 3 sütun 3 te) (Arkasi Sahife 3, Sütun S te) Müttefikler Tunusta Cideida'yı aldılar Tunus hava alanınm düştüğü sanılıyor Mihver buradaki müdafaa sistemini çok iyi tanzim etmiş Washington 1 (a a ) Harbiye Nazırhğ'nrn tebliği: Şimalî Afrika: Muttefikler Taburdanın şimal doğusunda Djideida'yı zaptetmişlerdir. Savaşlar bu şehrin doğusunda cereyan etmektedir. Matör'ün yakınında hareketler memnuniyet verici şekilde devam ediyor. Muttefık uçak'arı. Bızerte'in hava alanuıa ve doklanna hücum ederek bü« yük kayıblara sebebiyet vermişlerdü. Duşmanın 10 uçağı tahrib edilmiştir, Biz İki uçak kaybettik. NewYork 1 (a.a.) Şimalî Afrikadaki Amerikan vunumî karargâhmdan (Arkası sahife 3. sütun 4 te) Müttefikler Tunusu çember içtne alıyorlarrruç bir iş Varhk vergisi Tatbikata yakında başlanıyor Bir çok vilâyetlerin tahakkuk listelerini bitirdikleri anlasıldı Ankara 1 (Telefonla) Salâhiyetll makamlara gelen malumat, varlık vergısı mükelleflenni ve bu mukelleflerden alınacak miktarı tespit için kurulan komisyonlardan hemen herren hep r i te*kıklerıni tamamhyarak cetvelleri ha7irlamış olduklarım göstermiştir. Bir. ikl vilâvette listenin hazırlanması bitmek iızeredir. Kanundaki esas dairesinde list«ler bugünlerde varidat dairelerine asılacak ve ayrıca ilân edilecektır. Bu kararlar bilindiği üzere kat'î mahiyette olduğundan 15 gun ıçmde tamamen odeiyenlerin İki hafta zarfında yuzde 1 ve 2 faz'asile tahsilât yapılacakr/ bu müddet geçerse kanunds'ıi tahsil yollarna muracaat olunacaktır. Ahnan malumattan komısyonların çalışmalarından memnuniyet verici neticeler elde edilmekte olduğu. bu vergi İle tahakkuku tahmin edilen varidatın ilk tahminlerden fazla olacağı anlaşılmıştır. Yalnız Avrupada degil, Uzakşarkta da 1943 te bitebilir aşevleri dünden itibaren şehrimizde 17 bin yoksula sıcak yemek vermiye başladı Kızîlay Washington 1 (a.a.) İngiliz Harb Malzemesı Nazın M. Olıvıer Littelton, matbuat mümessillerme beyanatta bulunarak İngilizlerle Amerıkalılarıa halı hazarda fabnkalarınaan Mıhverı ezmeğe kâfi harb malzemesi almakta olduklarım ve zaferın 1943 te yalnız Avrupada değil, aynı zamanda Uzakşarkta da kazanılToulon tersanesinde ayaklanma «ıası mümkün olduğunu ve harb malzeVıchy 1 (a a.) Toulon tersane^ınde mesının yoklıığu sebebile duşmanm TJışe tekrar başlama emrı uzeune bır a «akşarkta zaferi kazanması ihtımali ya'<lanma hareketı olmuşcur. mevcud olmadığım soylemiştir. Lordra 1 (a a.) Toulon tersaııesi M. Littelton, strateıinin uğnyacagı civarında arbedeler olmuştur. Deniz 5ahav\üller ne olursa olsun kendilennprefelığı kumandanı Vısamira! Marguis den istifade edilebilecek harb malzemebugün aşağıdakı tebliği neşretmı^tır: len vücude getırılmesi için projeler ya«Tersanede işe tekrar başUnması hu pılmış olduğunu söyiemiştir. sii^unda çıkan karışıkhk'ar dulayıille tcrsanenin kapıları yeni bır ernre kadar kapalı kalacaktır. Ben7İn depoları bes gün evvol "ahrîb tiılmış oldııklan hande henüz tütmekte ve Algerıe, Dupliex ve Colbert zırhlılan Berlin 1 (a.a) Hususl tebliğ: hâlâ Vcrm aktadır.» Alman deniz ve hava kuvvetleri sonAmiral Laborde ölmemîş Londra 1 (a.a.) Reuter: Alman teşrin ayı içınde 1035,200 tonılatoluk j[Arka»ı şahile 3, sütun % dej düşman gernisi Almanların bir ayda balırdıkları gemüer Kızılay cemiyeti tarafından şehrimizdeki yoksul halka yemek tevziinden iki görünaş: Sağda: Topkapıdaki Ahmedpaşa imaretinde ahçıbaşı pilâv dağıtıyor, solda: yemek alanlar imaretten çıkıyorlar (l'azısı 2 nci sahifemizde)