20 Ekim 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

20 Birinciteşrin 1942 CUMHURIYET 3 İngiltere Mihver Ankara ve Londra radyolan dün rauaheharbine doğru detıin değerini belirten neşriyat yaptılar ondra radyosu düakü neşriyatında vaziyet hakkında Moskova muhabirile, Aimanyada bulunmuş Aınerikalı bir siyasî muharrirle ve garb çblündeki muhabirile konuştu ve bunların seslerini ve sözlerini, dinliyenlere işittirdi. Müıalealar ehemmiyetli ve günün en mühim nıeselelerini aydtnlatmakta idi. Moskova muhabirinin dediği şuydu: «Garbî AvTupada ikinci bir cephe açılmaz ve Müttefikler Rusyanın sırjıudan yükü almazlarsa, Almanlar bu ınevsirn Içinde Kafkasyayı işgal ederler. Çiinkü Kafkasyada dağ başlan gerci soğuktur. fakat bu soğuk harekâta mâni olacak mahiyette değildir.» Almanyada uzun yıllar ikamet etmiş ve Alman mehafilinin dilini anlamağa alışmış olan Amerikalı muhabirin anlattıkları da şu merkezde idi: «Almanya, artık Rus harbine bitmiş nazarile bakıyor. Bunu böyle telâkki etmckte haklı sayılabilir. Çüııkii Rus cephelerini tedafüî bir harble idare etmek bnkânııu elde etmiştir. Almanya bundan soıııa İngiltere ile uğraşacaktır. Zaten onun Rusya ile harbetmesinin hcdcti, İııgiltcıe ile harbetmektir. Onun için Rıısyaya taarruz etti ve Rusyaya kaışı fütuhat harbinden fazla imha harbi yaptı. Avtık hedef Ingilleredir ve Almanlar, İngiltere ile Amerikanın taaıruza geçmelcrinden önce taarrııza geçmeğc ve İnçiltereyi boğmağa bakacaklardır.» İııgüiz radyosunun garb çölündeki nıuhabiıi de şu fiUiıde idi: «Alnıanlaıın Oıtaşaıkı Kafkasya tarafından tehdid etmeleri, karakış mevsiminin hululii sııasında mümkün olacaktır. O zanıana kadar, garb çölünü tebdid cden Mihver kuvvctlerini uzaklaşlırmayı umuyoruz. Garb çölünde kuvvetliyiz ve kuvvetiıniz mütemadiyen artmaktadır.» Bütün bu mütalcaların birleştiği bir nokta, Mihvcrle İngiltere arasında harbin başlamnk* oldıığudur., Artık hcdcf İııgilteıcdir. Çunkü Rusya, İngiltere ile nutgul olan bir Almanyayı aıkadan vuracak bir askerî satvet sayılamıyacak lıale gelmişlir. Almanya ile Rusya ara6iııda lıarb devatn edebilir. Fakat bu harb, İngiltere ile uğraşraağa mani değildir ve ünümüzdeki mevsinı, İngiltereMilıver harbi mevsimidir. Bu yiizden günün en nıeraklı, en miiIıim mesciesi, İııgiHere Mihver harbinin sahalarıdır. İki taraf nerelerde döviiçıeklerdir? İııgilterede mi? Ortaşarkta nıı? Oıtaşaıkla ise lıaııgi ucunda? Garb çcilünde iııi, Kafhasjada nıı? Bütün bunlar günüa cn ıııiıhim meseleleı idir. İngilterede, AnıerikatU, Mihver memleketlerinde ve iliiınanın biıtün merkezleıiııde gece gümlüz düşiıniilcn en mühim meseleler lıunlardır. Hlih.ır şeflerinin Brenner geçidinde tekıar gorüşeceklerine dair çayialar çıkmasının asıl sebebi budur. Mr. ChuıchiHin, Mareşal Smuts ile gö»üşmesinin, İngilterenin Ortaşark Deviet Kazm Mr. Casey'in Bağdad ve Tahram ziyaıet etmesinin, Irak Başvekili Nuri Paşaıın Mısıra gitmesinin, Amerikanın Liberyede yerleşnıesinin, elhasıl iki muhaıib tarafın memleketlerinde ve alâkalı oldukları üikclcrde göze çarpan faalıyetlerinin en bellibaşlı, en çjddî sebebi budur. Şüphe götürmez derecede saıih olan bir nokta. İngiltere Mihver harbinhı bir cepheye müııhasır kabnıyarak her cepheye şamil olacağıdır. Yani Mihver devletleıi, Oıtaşarkın iki ucundan başlıyarak İngiltereye karşı harekete geçecekleri gibi İngiltereyi de ihmal etmıyecckler, böylcce İngiltereye karşı topyekun bir harb açacaklar, İngiltereyi Ortaşarktan atarak İran ve Iraktaki petrol kaynaklarından mahrum etmek, Akdenizden ve Akdeniz kıyılanndan çıkarmak istiyecekler. geçenlerde Mr. Churclıiirin dediği gibi «Kıt'alara hâkim olarak», denizleri allak bullak ederek harbi kazanmağa uğraşacaktır. Mihverin hedefı budur. Münakalat Vekilinin TürkIngiliz paktı döküleıt kanlar gazetemize beyanatı Türkiyenin banş siyasetine eâmle devam etmesidir. «Yurdda sulh, cCnanda sulh». prensipinden hareket eden Türkiye harbin ıstirablarını tam bir şuurla müşahede etmektedir. Bugünkü dünya için özleciğfmlz şey yurdumuzda koruyabildiğimiz banştır.» (Başmakaleâen devam) ğunda, biıbitiııe ekleme bir takım mahallelerden teşekkül etmesi, şehirler etrafında müdafaa sistemi kurmakta ötedenberi üstad tanılan Ruslaruı geçen yıldanberi burayı kuvvetle tahkim etmeleri, her Rusun canla baçla dövüşmesi.. üstelik açık kalan Volgamn şark kıyılan sayesinde Ruslara geriden takviye kıfaları gönderilebilmesi, Alman ordusuna düşen vazifeyi son derece güçleştirmiştir. Başka bir Avrupa ordusunun, bir taarruz hareketinde, böyle güç bir vazifeyi başarmağa kalkışması bile belki beklenemezdi. Bu itibarla, her ne pahasına olursa olsun, Almanlar da Stalingrad'ı artık bir an önce zaptetnıeğe mecburdurlar. Bu uğurda dokülen Alman kanımn bir damlasmı bilc fuzuli bulmak imkânsızdır. Harbin bundan sonraki gelişimi üzerinde yürütülecek tahminler, şimdilik bu olaya bağlı gorünüyor. Stalingrad'ın mukadderatı kesin olarak bilinmedikçe yannki hareketlcre dair ne söylense boşunadır. (Baş tarafı 1 inci sahifede) nıizce hazırlanarak Büyük Millet Meclimızı kar§ılıyamadığmdan memleket te sine arz ve İktısad Encümenine havale umumî tasarruf tedbirleri alınması za edilmiştir. Balıkçılığımm bir teşkilâta ruridir. bağlamak ve büyük mikyas:a balik tutDemiryollarında kömür sarfiyatı İşle mak çarelerini araştırıyomz. Fakat her rimizin artması dolayısile geçen sene şeyden evvel tutulan balıkları denize den fazla oldu. Harbden evvel sarfiya dökmemek için icab eden tedbirleri petımız 250 bin ton İken geçen sene G30 şin olarak almak gerekmektedir. Bu bin tona çıkmış ve bu sene de 750 bin maksadia Ankara, İstanbul ve İzmirde ton olacağı anlaşılrmştır. Avrupa İle büyük soğuk hava depoları tesisi icab demiryolu irtibatımızın yeniden başla ediyordu. Ankara vilâyeti bu işte daveması işlerimizin daha ziyade artmasına timizi tehalükle karşıladı ve depoyu :esebeb olmaktadır. Avrupadan vagona sis etti. Baiık ticaretile İştigal eden bir normal zamanlarda çok az eşya geiir Alman firması da İsanbulda büyük bir ken şimdi günde 30 vagon eşya gel balık scğuk hava deposu yapacağını ve mektedir. Bu vagoniarın boşaltılmasm ayrıca tudama için yer »radığını bildirda ve antrepo temininde zahmet çekil miştır. Ayrıca ayni zam&nda 80 soğuk mektedir. Aldığımız tedbirlerle son za ] hava balık vagonu Kumkapıda emre âmanlarda hat güzergâhında birikmiş o made bulundurulmaktadır. Artık fazla < lan 530 vagondan 100 tanesi her gün tu:ulan balıklann denize dökülmesi gelen 20 vagona ilâveten boşaltılarak korkusu kalmamıştır. Maludur ki Avmüterakim vagon adedini 430 a İndirerupanın büyük şehirlerinde balık soğuk bildik. Tüccarlann bir an evvel mallahava depolan vardır. Tutulan bahklar rmı ambarlardan kaldırmaları lâzımdır, bu depolarda muhafaza ve piyasaya ihAks[ takdirde yüklü vaşonları boşalttıyaca göre arzedilir. Balık her gün tumak hususunda müşkülâtımız artacaktır. Lİman Hizmetleri Umum Müdür tulmıyabilir. Bazan da bir günde küllüğü günde 10 15 vagonu denizden liyetli miktarda balık avlanır. Bu zamavnalarla diğer antrepolara nakletmek manlarda bunlan buzhaneye koymak suretile bu hususta yardım yapıyor. lâzımdır. Oradan da ya piyasaya veya Yalmz İstanbul tahmil ve tahliye a konserve fabrikalanna sevkedilir. Sammelesi adedinin son zamanlarda azal Bun, İzrr.ir. İskenderun, Erdek ve Ereğli ması ayrıca müşkülâtımızı artırıyor. gibi limanlarımızda balıkçılığı teşvik ve Bu amelelerin ücretlerini bir miktar himaye etmeliyiz. Burada tutulacak bayükseltmiş bulunuyoruz. Mersin ve İs lıkları soğuk havalı vağor.larla Ankaraya kenderun limanlarmda tahmil ve tah nakledebiliriz. Kanımun kabu^ünden liye işlerimiz son zamanlarda tamamen sonra getireceğimiz Akdeniz balıkçıüİyileşmiştir. İngiliz gemileri ile geien gına vâkıf yabancı mütehassıslarm mallar büyük gecikmelere meydan ve yardunile balık tutma usullerini tekemrümeksizin boşaltılmaktadır. Son za mül ettirecegiz. Açıkdeniz balıkçıhğma; manlarda bu limanlar hiç boş kalmı boğazlarda kanallardan geçen balıkları yor. Daimî surette eşya yüklü gemiler avlamağa ve dip balıkçılığına ehemmibirbirini takib ediyorlar. Demiryolları yet verecek ve ton balığı avı için de vavasıtasile bu eşyanın mühim bir kıs Sitalar temin edeceğiz. Fethiyeden itibamı dahile geri kalaru da vapurlarla Is ren Çeşme, Çandarh, Eremid, Salos tanbula veya İzmire naklediliyor. kıyılannda aylarca dolaşan ton bahkla. îinı avlamak usullerini ögrenmekliğimiz Ereğli limanının mühim bir kısmı te lâzımdır. mizlenmiştir. Bir çok gemiler son 15 gün Gemi inşaatı ve tamirat işleri zarfında havalaruı fena gitmesi dolayısile Halic ve İstinye havuz ve fabrikalarınu limamrı temizlenmiş kısmından azada gemilerin tamiri işlerinde azami istim! istifade etmişlerdir. Kaptanlarımız bu fade temin edilmiştir. Yalnız buralaıda vesile ile memnuniyetlerini beyan edi tamir malzemesi sıkıntısı çekilmektedır. orlar. Almanyaya ısmarlanan mühim miktarda Havalar müsaid giderse Senhercivani, tamir malzemesi gelirse bu sıkıntı yenilpridon ve Ayancık vapurları da yakın miş olacaktır. la temizlenecek ve bu limandan tam isGemi noksam sıkmtısınm harbden ssnifade imkânı hasıl olacaktır. Yalnız ma ra da devam edeceği anlaşılmaktadır. Bu umdur ki senede azamî 15 gün şiddetli sebeble muhtec olduğumuz gemileri kenoatı karayeli eser. Böyle zamanlarda dimizin yapmaklığımız zarurî olmuştur. Songuldak limanmdaki gemiler dıe lima Yeni gemi İnşası için Pendikte bir terru bırakarak denize açılır. İşte bu şid sane kuruyoruz. Halic ve istinye havuz detli fırtına geçtiği 15 gün müstesna ve fibraklarından tamir işlerince istisenede 350 gün Ereğli limanmda barın fadeye devam edeceğiz. Pendik tersanesi mak mümkündür. Saracoğlu hükumeü 6adece yeni gemi inşası ile meşgul ulaayrıca Ereğli limanına bir mendirek in cak ve tamir işine bakmıyacaktır. şasına, Çamlı ve Kandilli ocaklarımn Posta telgraf telefon işleri ierhal bir dekovil ile ve ilk fırsatta da P. T. T. işlerinde yeni hamlelerimiz ıir havaî hatla 13 kilometre mesafede vardır. İstanbul ve Ankara telefon merıulunan Ereğli limanına bağlanmasına kezlerinin tevsii için yenj aletler ısmar:arar vermiştir. Diğer taraftan yaivinda lanmıştır. Bunlar 34 ay zarfında getiriIğneağzı bir kör hatla Zonguldağa ve lirse İstanbul ve Ankarada hissedilen teenebaşında Zonguldak da bir koila ayni lefon ihtiyacı meselesi kökünden kalkar. imana bağlanacak ve bu suretle gemi İstanbul Ankara telefon irtibatlannı erimizin senelerdenberi ağızlarda çek tezyid için yapılmakta olan işler ilerlemiştir. Garbî ve cenubî Anadolu şehirleri ;ik!eri müşkülât bertaraf edilecektir arasında kuranportör cihazları konulmaBalık sanayihniz sma da başlanmak üzeredir.» Balıkçılık Kanunu projesi Vekâleti Stalingrad uğruna Deli delidesı mi hcşlanır? ir darbımesel vardır: Deli deliden hoşlanır, imam ölüden.. derler. Bu fikre iştirak ettiğinu sanıp dosılarım arasındaki deülerin ve imamlaıın baııa içerlememelerini rica edeıim. Bunu kendim uydurmuş da değilim. Öyle derler. Yazdığımız şeylerin hepsine de inanmış olmadığunız için adı geçen o iki sayın sınıf mensubları sakm alınmasuılar. Şimdi dinleyiu! Artık bıktım. Zaten iş de yalama oldu. (Yalama halk dilinde dejenere karşıhğıdır) Nereye gitsem edilen lâflar şunlar; Şeker vesikaya binmiş.. Ekmek karneleri kalkacakmış.. Kömiir alamadık... Apartircan ısınacak mı? Ama ben bundan bıktım. Daha eğlenceli, daha kıvrak, daha şakrak lâflar istiyorum. Asık çehreler, düşünceli simalar, endişeli gözler görmekten iliâllahî İllâllah ama haniya ötekiler? Zengini züğurdü hep bunu konuşuyor. Sıkıntıda olmıyan da refahını belli etmemek için sizden bizden fazla şekvacı görünüyor, Allah ıslah etsin (vakti varsa!) Onun için bir ahpab gördüğüm zaman görmemezlikten geliyorum. Daha rahat oluyor, doğru konuşsam sinirleniyorunı, iğri konuşmayı da nıürailik sayıyonun, İyisi mi yan çiziveriyorum vesselâm. Hep bu kesimde gidip geürkeu. dün Üsküdiir iskelesinde bir bayaıun iltifatına nail olduın. Bu bayan iskclenin gediklileri bilir diğer bayanlar gibi çorabsızdir. Bunun da saçı başı perişandır.. Bunun da güğ" sü açık ve boynunda gerdanlığı vard'.r. Yalnız kendisi biraz daha babayanidir. Ve berikilerden farkı, akıl bakunından durumunun biraz ebruli oluşudur. Pek de abuk sabuk görüşmez. Genc irisi bir tazcdir. Etli canlı. Onun da elinde çanta yerine torba var. (Zaten frenkçede ikisi ne de «sac := sak» demezler mi?) L Dün 19 mayıs birinciteşrin tarihli Türk İngılizPransız ittifak ve karşılıklı yardını muahedesinin üçüncü yıldöruinıü idi. Bu münasebetle Ankara Radyo Gazetesmin dün al:§am neşriyatma baslafken bundan üç yıl önce 19 birinciteşrin günü Ankarada, Hariciye Vekâletinde saat 18,30 da Türkiye Başvekili ve Hariciye Vekâleti Vekili Dr. Refık Saydamla İngiliz ve Franaz büyük elçilerinin üç memleket arasında tecavüze mukavemet için mütekabil mahiyette bir muahede imzaladıklannı bildiren Anadolu Ajansmm telgrafını okumuştur. Radyo Gazetesi neşriyauna şöyle devam etmiştir: ci;tüak muahedesimn imzalandığı gün •harb henüz 49 günlük bir çoouktu. O ^amandan bugüne kadar geçen üç y:l 49 gün zarfında harb tarihe bir çok şaşırtıcı olaylar armagan etmiş, dünya üzerinde yeni sınırlar çizmiştir. Fransa yenilmiş ve Almanya İle mütareke Jmzalamak zorunda kalmıştır. Bütün bu değişenler arasında değişmiyen şey bu pakîin ye onun hüküm'.erine dayanan Londra radyosunun neşriyatı İngiliz B.B.C. Radyo merkezi dün sabahkı türkçe yayımmda şunları söyleîııiş.ir: Bugün Türk İngiliz münasebetleri tarihinde büyük bir olayın vıldönümüdür. 19 ilkteşrin 1939 tarihinde Türk İngiliz ittifak muahedesi imzalanmıştı. Muahedenin imzasındanberi bir çok şeyler vuku buldu, âkidlerden Fransa ;ıkıldı. Bu günkü vaziyet de üç evvelki vaziyete benzemiyor. Fakat İngiltere ile Türkiye arasmda dostluk, saygı ve itimad değişmemiştir. İki mem•leket arasında ınenlaat benzerliği ve mütekabil anlaşma mevcuddur. İngiltere. sadık ve dost müttefik Türkiyeyi candan selâmlar. raillll'ili'in i" "" NADİR NADİ Hırvat Başvekiline suikasd yapılrnış Almanlar yeniden bir çok binalar ele geçirdiler (Baş tarafı 1 inci sahifede) İlk taarruz ettikleri zaman Stalingrad amele mahailesinde bulunan Alman kıt'aları yeni tümenlerle takviye edilmişler ve açtıkları dar gediği genijletrneğe gayret ederek şehrin şimal kenar mahailesinde ve Volga kıyısmda bulunan bir fabrikaya dün nüfaz ederek nehir İstOîametinde hücnma geçmişlerdiı. Sayıca çok üstün olan ve hava kuvvetlerile desteklenen düşman şimdi gedik açmağa muvaffak olduğu noktadan itibaren yelpaze şeklinde yayılmağa uğraşıyor. Moskova 19 (a.a) Almanlar insan ve malzeme bakımmdan çok ağır kayıblar pahasma Volga kıyıları boyunda kllometrelerce uzanan Stalingrad endüstri sahasımn bir kısmmda yemden bir çok binalar ele geçirmişlerd:'rSon resmî istatistikler Almanların geçen 24 saat içinde takriben beş bin ölü verdiklerini ve 46 tank kaybettiklerini isbat etmektedir. Katî safha Almanlar Volgaya muvazi bir hat boyunca ilerliyorlar Londra 19 (a.a) Dün akşam Mosova radyosu, StMingrad muharebesinin at'î safhasınm başladığmı bildirrniştir. Şehirde vaziyet daba fenalaşmış İse de Almanlar, kat'î bir başarı elde edememişlerdir. Volga üzerine kurulan köprüleile muvasala nasıl temin ediliyor Londra 19 (a.a.) Yeni Alman piyade alayları, bir çok toplarla ve daiga dalga gelen bomba uçaklarile destekenerek Volgaya muvazi bir hat boyunca ilerliyorlar. Bu alaylar, Sovyet hatlarına tehlikeli bir uc sokmağa teşebbüs etmektedirler. Ve bu hareket. Ruslarm dediğine göre, haftalardanbeıl devam eden Stalingrad muharebesinin kat'î safhaya girdiği sırada yapılmaktadır. Durum, nazik bir noktada bulumıyor. Bununla beraber Sovyetler, 36 saati mütecaviz bir zamandanberi toprak terketmediklerini söylüyorlar. Fakat şüphesiz Sovyet mukavemeti ne kadar şiddetli olursa olsun Alman hava ordusunun zâfa düşen Sov'j'et tayysreleri tarafından durdurulamıyan fasılasız darbeleri altında kırılmak istidadı göstermektedir. Moskuva 19 (a.a.) Stalingrad muharebesinin devam ettiği iki aydanberi durumun bugünkü kadar nazik bir safha göstermediğini Sovyet basıru itiraf etmektedir. Rus gazeteleri, Volganm doğu kıyısına takviye ku\vetleii ve malzeme geçirnıek hususunda Sovyet kumandanlığımn uğradığı güçlüklcr üzerinde bilhassa ısrar etmektedirler. Krasnaya Svesda gazetesi, bu hareketin 18 eyluldenberi nehrin iki kıyısını birbj rine bağlıyan ağac kütüklerinden ve 100 litrelik boş benzin bidonlarından yapılmış köprii sayesinde ancak geceieri yapılabildiğini soylüyor. Tabiidir ki İngiltere ile Amerika da buna karşı boş durmuyorlar. Ortaşarkın iki ucunda cephe almak ve tehlike katmerleşmedcn birini olsun savuştıumak, sonra ikincisile karşılaşmak istiyorlar. İngiltereyi istilâdan masun bir hale getirmek için mütemadiyen tedbir ahyor. hava hakimiyetlerini azamî üstünlüğe vardırmak, donanmalarının eksiğini biran evvel tamamlamak, kara ordularını ve silâhlarım en ileri seviyesine yetiştirmek, her cephede azamî derecede kuvvetlenmek, Mihverin sanayi merkezlerini aksatmak için ellerinden gelen her gayrcti gösteriyorlar. Maksad Mihveri âciz bırakmak ve msğlub etmektir. Artık bu iki hedef arasında kopacak çarpışma mevsimine giriyoruz. Çarpışmamn çetin ve yaman olacağı muhakkaktır. Ve bugünkü görünüşe göre bu çarpışmayı önliyecek hiç bir amil yokrur. Yani Sovyet Alman harbinden sonra Mihver İngiltere harbi başlıyor. Harbin bitip bitmiyeceği bu harbin arzedeceği safha'ara baâhdır. (Baş tarafı 1 inci sahifede) fızlanndan altı kişi ağır srurette yaralanmıştır. Suikasd faili Gestapo tarafından meydana çıkarıimış ve bir çok kimseler tevkif edilmiştir. Tevkif edilenler son günlerde vazifesinden çıkarıimış olan Millî Müdafaa Nazırı M.a(Baş tarafı 1 inci sahifede) reşal Kvaternik'in adamlarıdır. BilinStalingradın amele mahailesinde diği gibi Kvaternik ile beraber diğer yapılan kanlı muharebelerin bazı nazırlar da kabineden çıkanlmıştı. Suikasd ile bu değişiklikler arasında tafsilâtı Berlin 19 (a.a.) Alman ordulan sıkı bir münasebet bulunduğu söylenilmektedir. başkumandanlığı bildiriyor: Stalingradın şimal kesiminde 17 ilkteşrin tarihi, kuvvetü bir kale halkıe getirilmiş olan cKızıl Barikad» mühimmat fabrikasmın zaptı için yapılan şiddetli savaşların akıbetinj tayin etmiştir. Dzerjinsky fabrikası temizlendikten Evvelki gece Marmara ve Ege denisonra Alman ileri hareketi bu fabri zinde başlıyan lodos fırtması dün akkanın atölyelerinin bulunduğu geniş şama kadar şiddetli bir şekilde devam sahaya teveccüh etmiş. önce şimal kıs etmiş ve maalesef bazı kazalar ve inmını İşgal etmiş, sonra batıya dönmüş san zayiatına sebeb olmuştur. tür. Muhasara toplarının menniieri ve Fırtuıa yüzünden dün Marmaradaki alev makinelerinin ateşleri müdafaa bütün seferler müşkülâtla ve rötarla kuvvetlerinin ateş seddini yırtrmştır. apılmış, bilhassa Mudanyaya dün saSovyet askerleri toprağa gömülü mütebah hareket eden Marakas vapurile addid saflar teşkü. eden tanklarının Bandırmaya sefer yapan Trak çok müşsalvolarmı büyük bir şiddetle savurkülât çekmişlerdir. makta idiler. Alev makinelerile el bomAda seferleri ile Kadıköy seferleri baları bunlan susturdu. Kıt'alanmoz, de büyük zorluklarla yapılmış, Ada müdafaa ateş çemberinin içinden adım adıın geçtiler. Düşman yeniden karşı vapurları Marmaraya kadar süriiklentaarruza geçmekte idi. Fakat takati tü mişîerdir. Evvelki gece Armudludan üzüm ve kenmişti. Alman topçusunun muhasara toplarının ve hafif silâhlann ateşi, düş muşmula yükile limammıza gelmekte manın hakkmdan gelmişti. Düşman ka olan Şİle limanına kay'ıdlı Osmana aıd yıbları telâfi* edilemiyecek kadar bü e Halid Türal kaptanm idaresindeki tonluk Doğu motörü Hayırsızada ayüktür. Saatlerce süren bir mücadeledeıı soı;ra Alman kuvvetlerinin teşkil çıklarmda fırtınaya tutulmuş, motördek; ettiği iki çıkıntı arasında irtibat tesis eşya denize kaymış ve bu arada tayfa edilmiştir. Öğleden sonra piyadeler, fab Arab Hüseyin dalgalar tarafından çerikamn öteki atölyelerini de işgal et kilmiş ve kaybolmuştur. mişlerdir. Bu suretle düşman müdafp.a Dalgaların önünde Caddebostanı ötertibatmdan bir kale daha sökülüp a nüne kadar sürüklenen motör yanyahnmış, bir çok kilometre murabbaı sa rıya su dolu olduğu halde dün sabah hayı işgal eden bir sanayi çevresi daha Büyükadadan 7,40 postasını yapan ÜAlmanların eline geçmiştir. lev vapuru tarafından kurtarılmıştır. Yıkılan hangarların, eğri büğrü hale Motörde bulunan Halid, Osman ve İbgelmiş traverslerin hâlâ dumaru tüten rahim yarı baygın bir halde bulunenkazı göz alabildiğine uzayıp gidiyor. muştur. Bu, fabrikanm Sovyet silâh sanayiinde Kumkapıda bir kaç kayık da karaya İşgal ettiği hayatî önemdeki mevkii gös vurmustur. teriyordu. Alman tayyarelerinin attıkları en ağır çapta bombaların teslri bu suretle kendini göstermiştir. Fabrika etrafmda muharebe bütün şiddetile devam ederken Alman bomba uçaklarmdan dalıa başka teşkiller, Volganm doğu kıyısmdaki ve bu nehirde mevcud a(Baş tarafı 1 inci sahifede) dadaki düşman bataryalarım dövmekte çok kasabalar belediyelerini temsil etidiler. Bu Sovyet bataryalannrn vazi mek üzere un satmalmağa gelen hefesi, düşman cenahma tevcih edilmiş yetler rekabet yüzünden hasıl olan fioîan ateşlerile sanayi sahası İçine da atların alabildiğine yükselişi karşısınlan Alman kıfalarını durdurmak idi. da raüsbet bir iş görememişlerdir. Bazı Fakat Alman bombalarının sağanağı yerlerde buğdaym kilosuna 65 80 kubunların hareketini tesirsiz bırakıyorda ruş arasında fiat istenmektedir. KöylüBir çok top ve bir çok tanksavar topu nün elindeki buğdayı sakladığı kanayok edilmiştir. ati vardır. Bu durum karşısmda halkın iaşesi bakımmdan mühim bazı kararların sür'atle alınması beklenmektedir. Buğdaya azamî fiat konulması bu kararların başındadır. Lodosun yaptığı büyük zararlar Piyasayı kontrol böyle olurî (Baş tarafı 1 inci sahifede) laşlamışlardı. Bugün vilâyetin emrile pir asada yapüan sıkı bir kontrol yedi tücar ve bakkalın depolarmda 32 tona yam saklı şeker bulunduğunu meydana :ıkarmıştır. Mahkemeye verilen bu alamları ve sakladıkları şeker miktarrnı ildiriyorum: Mehmed Ali Yılmaz 10750 kilo, Etem Toper 6950 kilo, Bekir Yılmaz 3000 kilo, atlıcı Mustafa 10300 kilo. Kâmil oğlu Salâhaddin 300 kilo, Cuma Ali 135 kilo. akkal Ar:f 300 kilo. Ankarada toplanan valüer Karşuna geçti... Güldü. Eh, ben de güldüm.. Bana biraz para verir misiniz? dedi. Açıklıjjına, samimiliğine bayıldun. Başkaları bin dereden su getirip oraya vanyorlar. Bu taze ise dolambacsız istiyor. • Şöyle konuştuk: Ne yapacaksın parayı? İngilizce öğreniyorum. Kitab alacağım. Bak (Ayem şilep) dcmek, ben UJTI» yorum demek. Sen de uyuyor musun? Vaıılış söylüyorsun galiba! Hayır. > anlış değil. Öyledir. Al bakalım şu çeyreği.. Sen ingilizceyi nerede öğrendin? Fransızca da bilirim. Yaül darjan? Verdik ya! Beıeket versin. Şu boynundaki ne? Kolye. Necef. Babamın tesbihi idi. Yemenden gerirmiş. Baban Yemenli mi? Hayır. Ama Yemende askerdi. Sen Yemeni bilir misin? Biliriın ya! Vapurla gidilir. Ah rf Yemcn yok nıu? Çok berbaddır. Babam orada yaralandı. Sen bunları nereden biliyorsun? Senin yaşın gcnc! Ben doksan yaşındayım. Yarın otul yaşma gireceğim. Biz öyleyiz. Doksan yaşında uyur. otuz yaşında uyanırıı. Vapur goidi, ayrıldık. Aman bir ferah(Baş tarafı 1 inci sahifede) ladım, bir içim açıldı.. Pravda gazetesi diyor ki: Oooh! dedim. Çok şükür iaşe işinNazi zimamdarlarının mes'uliyeti hakden, piyasadan, pirincden, şekerden, kındaki son demecler ve billıassa Roosekarneden bah&etmlytn birine rasladım. 'elt'in sözleri, evvelâ şimdiden ele geçiAma deli imiş. Varsuı olsun! Ve kendi rilmiş olan Alman mes'ullerine tatbik ekendime düşündüm.. Deli deliden hoşdihnek gerektir. Hess'in harb sonundan lanırmış derler. O benden hoşlandı, ben evvel muhakeme edilmiyeceğini söylede ondan..' Acaba?!.. mek, bile bile Hess'in cinayetlerine göz B. Felek yummak demektir. Sovyetler soruyor? Bu köprü, düşmanın müthiş bir bombardımanı altında üç gün zarfmda yapılmış olup ancak bir metre genişliğinde ve bir buçuk kilometre uzunluğundadır. Köprü, kullanılmaz halde motörlerle traktör aksamile ve daha başka hurda demir parçalarile suydn dibine tesbit edilmiş kalın bir çelik kabloya merbut 52 parçadan mürekkebdir. Bu sayede tamiri kolaydır. Ve yapıldığı gündenberi düşman tayyarelerinin ve düşman topçusunun ancak iki isabeüne maruz kalmıştır. Her seferinde de 12 saat sonra tamir edilmiştir. 27 gece zarfmda 7 tabur asker teçhizatile beraber bu köprüden geçerek Stalingrada girmeğe muvaffak olmuşlar ve 28.000 sivü ile binlerce yarah gene bu suretle tahliye edilmislerdir. Dubalar ve seribotlar bu hayatî yolu taÖmer Riza DOĞRUL mamlamaktadır. Bu vasıta ile General Rodinçev"in karargâhma gitmek müsaadesi alan 'oir Sovyet muhabiri Generalin el'an ilk hatlardan 300 metre mesafede bulunduğunu söylüyor. Savaş o kadar şiddetîidu" Ankara 19 (a.a.) İcra Vekilleri he ki, Alman tankları bazan General Royeti bugün saat 15.30 da Başvekil Şükrü dinçev'in kumanda mevkiinin bulunduğu sokağa kadar müdafaa hattmı yarıp Saracoâlunun reisliğinde toplanmıştır. geçmeğe muvaffak olmuşlardır. lcra Vekilleri Heyeti toplandı ZAYİ Sivrilıisar Hâkiml ölü Hüseyin Fehmiden benimle kızlarım Füsun ve Işığa Bodnım emvaliBden alınmalt üzere iağlîinan maaş seııedi resimlerile cüzdanlarımı zayi ettim. Yenilerini almal; için müracaat:e bulunacağımaan eslülerinin hiıkmü olrmyacağlm Uân eylerira. J Huriye İnal Adanada ekmek darlığı Adana 19 (Telefonla) Adananın ekmeği Beledıye tarafından temin edilmekte ve 600 gramlık ekmek 40 kuruşa satılmaktadır. Buna rağmen şehirde bir ekmek darlığı vardır. Fırmlann önünden izdiham eksik olmamakta, halk, müşkülâtla frrınlardan ekmek alabilmektedir, Yeni Delhide bulunmaktaduj, Antalya 19 (a.a.) Antalya Alanya olu üzerinde dokuz betonarme köprü Daha şimdiden fiatların sun'î olarak apılmıştır. Alara çayı üzerinde alîmış (Baş tarafı 1 inci sahifede) yükseldiği tesbit edilen bölgelerde buğ metre açıklığmdaki köprünün de inşaamerika Birle.=:k Devletleri ve Rusya bizna başlanmıştır. den çok daha müteşebbis çıkmışlardır. day satışları durdurulmuştur. Fırmlann önünde göze çarpan kalabalığın sebebi, Biz çok muhafazakâr kaldık. Başımızda şehirde nüfus kesafetinin artmasmdt.n ölüm çok ihtiyarlar vardı ve genclere kâfi deİleri gelmektedir. Bununla beraber. recede yer verilmiyor. Eğer harb sonrası Merhum Amiral Hafız Hüseynin re. herkes hakkı olan ekmeği almakta güçdünyssında lâyık olduğumuz yeri tutfıkası ve İlhami Hüseyin Paşa ile Balük çekmemiş, bir kısım fırınlardaki mak istiyorsak bütün bunlar değişmeliekmek darlığı, diğer fırmlarm fazla ek yan Ayşenin valideieri salihatı nisdir. Aksi tskdirde üçüncü derecede bir meği ile telâfi edilerek kimse ekmek?iz vandan Gülnev Dirim müptelâ olduğu deviet durumuna düşeriz.> kalmamıştır. Yalnız Suadiye ve Bos hastalıktan kurtulamryarak Göztepedeki tancı taraflarındaki fırınlarda, ekmeğini köşkünde vefat etmiş'ir. Cenazesi bugün mahallî Belediye karnelerile tedarik saat 12 de Sümer caddesinde 1 numarah mecburiyetinde kalan Kartal ve Pendik köşkünden kaldınlıp namazı öğleyin (Baş tarafı 1 inci sahifede) halkmm tehacümü >üzünden ekmek, Göztepe camiinde kılındıktan sonra Amerikan tayyarecüeri şiddetli erkenden bitmektedir. Bunun önüne aile kabristanma defnedilecektir. Mev• cezalara çarptırıldılar y geçmek İçin gereken tedbirler alm lâ rahmet eslesin. *** Tokyo 19 (a.a.) İmparatorluk u mıştır. Beyaad maliye şubesi tahakkuk şefi mumî karargâhı basın şubesi sözcüsü Memurlara beyanname tevziine Galib Ayrokun babası arikiyeci Ahmed nün bugün bildirdiğine göre, 18 nisan başlandı Çelebi camii ünamı Hafız Feyzi Aytok 1942 de Japonyaya hücuma iştirak eMemurlara beyanname tevziine dün dün akşam üzeri vefat etmiştir. Cenazesi den ve esir alınmış olan Amerikan tayyarecilerinin gayri insanî hareketlerde sabahtan itibaren Belediyede başlanmış bugün Kocamustafapaşa. Meşeli Mescid bıılundukları sabit olmuş ve bunun ne tır. Muvazenei umumiyeden maaş al caddesi, Alaybey sokağı 12 nunjaralı eticesinde askerî nizamlar gereğince şid makta olan mütekaidin, eytam ve era vinden kaldınlarak namazı Kocamusta. mil, beyannamelerini, maaşlarını aidık fapaşa camiinde kılındıktan sonra Yedetli cezalara çarptırılmışlardır. lan malmüdürlüklerinden ve bunun dikuledeki aile mezarlığma defnedilecekfilminde SWİNG CAZ herkalan mütekaid, eytam ve ekesi coşturuyor. BOB CROSBY Kanserin tedavi imkânları haricinde maaşlarını aldıkları dairelere tir.. İyiliği, dürüstlüğü ve hayırseverliramil de ğrle tanılan merhtıma Allahtan mağfibaş rolde nefis şarkllar söylüyor. elde edildi müracaat ederek almaktadırlarret. zevcesi ve çocuklanna baş sağlığı Telefon : 49369. Dün kırk beş bin beyanname tevz dileriz. Londra 19 (a.a.) Tanınmış doktorlardan Lord Horder ilmin kansers edilmiştir. Beyanname tevzi müddcti karşı yaptığı mücadeleyi kazanmak ü ayın 23 üne kadar uzatılmıştır. BeyanNihad Sami Banarlı zere olduğunu söylemiş ve demiştir ki: nameler, 26 teşriniev\el akşamma kadar « Kanserin sırrını keşfe doğru o doldurularak İade edilmiş bulunacaktır. Dün öğleden sonra Belediyede Val kadar ilerlemiş bulunuyoruz ki dünyaJT bu büyük faciadan kurtaracak olan Muavini Ahmed Kmığın başkanlığmda bilgiyi çocuklarımıza miras bırakmağa Belediye Reis Muavinleri, daire müdür LİSE: I muvaffak olacağımızı ümid edebiliriz.> leri ve kaymakamlann iştirakile bi toplantı yapılmıştır. Toplantıda beyan Liselerimizde edebiyatın İlk bilgilorini öğrenecek Türk genderi için yaAuchinleck mühim bir namelerin doldurularak iade edilmes: zllan EDEBÎ BİLGİLER, lise edebiyatı programlarlna göre hazlrlanmış işinin azamî bir intizam dahilinde yamevkie tayin edilecek tam bir ders ve sınıf kitabı olduğu kadar edebiyatla ilgisi olan her Yenj Delhi 19 (a.a.) General Au pılması, basılmakta olan karnelerin tev okuyucunun faydalanacağı ve zevk alacağı yeni ve çok klymetli bir eserdir. chinleck'in ehemmiyetll bir mevkie ta zi işinin aksamaması ve suiistimalı Fiatı 125 kuruştur. meydan verilmemesi hususunda alınyini yakında bildirilecektir. Bir aylık iznini bitirmiş olan General şimdi ması lâzım^elen tedbirler kararlagtırıl İngiliz Ticaret Nazırı Dalton Antalya Alanya yolunda 9 köprü yapıldı Yeni bir harb usulii daha! Pravda gazetesi, bundan sonra, Bayan Çocuk Esirgeme Kurumunun Hess'in kocasınm yanına gitmek üzere müsameresi bir ta'.ebini ihtiva eden bir mcktub yazÇocuk Esirgeo'.e Kurumu Fatih Şubemış olduğunu hatırlatmakta ve baş yazısını şöyle bitirmektedir: sinden: Safıye ve arkadaşlan senenin ilk kon«Hess bir cani midir, yoksa Almanyanın İngilterede resmî bir mümessili mi sermi yalnız bir defaya mahsus olmak dir? Bunu nihayet tespit etmek lâzım üzere ve Ç. E. K. Fa:ih nahiyesi kolu menfaatine olmak üzere 27/10/942 saü dır., akşamı Çemberlitaş sinemasuıda verecektir. Dümbüllü İsmail ve muhtelif eğlenceler. NOT: Havanın muhalefetl sebebile Londra 19 (a.a.) Bu sabah bir Al evvelce yapılamıyan sünnet düğünümüze man uçağı Times berzahı civannda aid bitetler bu gece için nruteberdir. Londra sokaklarmdan birine bir sıra bombalar atmış. ticaret evlerine ve dükNişan kânlarına düşen bombalardan hasar vuŞehrimiz tüccarlanndan B. Bekir TJrku bulmuş ve ayni sokağa mitralyöz gancı kızı Bayan Münevver Urgancile, ateşi açılmıştır. merhum Hüseyin Oktay oğlu ve fabrika. Şimdi haber almdığma göre, düşman tor B. Şakir Zümre yeğeni Cemal Oktayyarelerinin taarruzu neticesinde 13 tay'ın nişan törenleri 17/10/942 cumarasker ve ikisi kadm, dördü çocuk olmak tesi günü Bay Bekir Urgancırun Fenerüzere 6 sivil öhnüştür. yolundaki kösklerinde icra edilmiştir. Genc nişanlıları tebrik. eder, saadetler dileriz. Hos vakit seçirmek. çü/el bir CAZ dinlemek isterseniz İstanbul Belediyeâ Ş E B İ B T İ Î A T R O L A R I B Ü A K Ş A M Saat 20.30 da DRAM K I S M I KIŞ MASAL1 Sinemasına gidiniz. Yazan: W. Shakespeare Türkçesİ: Mefharet Ersin Londra bombalandı • " BUGÜN DANSiOEÜM K O M E D I K I S M I Y A L, A N C 1 Yazan: Carlo Goldoni Türkçesi: S Moray Cumartesİ ve pazar günlerl 15,30 da matine. Her çarsamba saat 14 te ÇOCUR TİYATROSl) : Ş ; ^ ; ^,: EDEBİ Bİî.GİLER BÜRHANEDDİN ve SENİYE TEPSİ İskeçlerİ Kadıköv, Süreyvada Bu akşam saat 21 de Üstadlâzam Abdülhâk Hâmidden: Eşber, Tarlk. Finten Seniye Tepsi estetik danslarlnl gösterecektir: Straus Vals Köçek Aşk Gölgesi, gişe açlktır. SADİ TEK TİYATROSU Beşiktasta bu gece « S E K İ Z İ N C İ » Vodvil 4 perde '' REMZt KÎTABEVI