19 Ekim 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Dr. B. ŞÜKRÜ KÂMİL'in eserlerinden 1 EYÜÜKTE SAĞLIK Nîçin, Neden Nasıl Evlenmeli? Gencler de, ihtıyarlar da okumalı 125 K. 2 Kendi Kendinin Doktoru Hekiminiz gelinceve kadar slhhatinizi korur 200 Kuruş. 3HASTABAKIC! Hekim kadar elzemdir. 100 Kuruş. T E F E Y Y Ü Z K İ T A B E V İ •, • umhuri İ3 Kemal Zülfü Taner'in Orta ve Lise slnlflarl için hazlrlamls olduğu vardımcı ^ YENİ GEOMTOİ DERSLERİQ£ 19 Bin Vll Sayi." 0ü£O İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrlr heyeti . 24298. İdare ve Matbaa klsml 2423924290 in 1942 Ç I K T I İsbatlanmlş teoremlerle, çdzül lemlerden mürekkebdır Satlş KANAAT KİTABE 150 kurustur. FRANSAYA AGIR BİR HAVA HUCUMU Creusot sîlâh fabrikaları Gündüz çok şiddetli bir taarruza uğradı Fabrikalara 20 dakika içinde yüzlerce ton bomba atıldı Ingilte bomba tayyarelerinin Avrupa karasına akınlarından birinde taarruza ujfrıyan buyuk blr fabrika yaruyor Stalingrad şimalinJe çevrilen Rus kuvvetleri Şiddetli muharebelerden sonra imha edildi, Volganın şark sahilindeki Rus bataryaları susturuldu Bir ittifakm yıldonumu 1939 anlaşmasımn yıldönümünde, Türkiye Cumhuriyetinin politikasındaki hakikali bir daha görmek, şüphe etmeyiz ki tngiliz dostlarımızı da bizim kadar sevindirecektir. ç yıldanberi durmadan değişen bir cihan ortasında, TıırkIngiliz itlifak muahcdcsi bugün uçuncıi yaşını tamamhjor. Her siyasi anlaşma, ancak kendisini doğuran şartlar devam ettiği muddetçe jaşar. O şartlar ortadan kalkınca anlaşma da kıymetten düşer. altındaki imzalarıu taşıdığı mcs'ulijet jukü bir sabun baloD gibi uçup gider. Bugün 1939 TıirkU İngiliz ittifak ruuahedesi, hâlâ başlangıcdaki canlılığını taşıyorsa. bu, o muahedeye hâkinı olan ruhun hep ajni tazelikle yaşadığına bir alâmettir. Türk İngiliz anlaşmasım ilk zamanlar anlamıjanlar, yahud janlış anhjanlar olmuştu Bu anlaşmayı taarruz gayesile hazırlannıış farzcden bazı yabancı tefsirlere raslanıyordu. Halbuki Ankara, Londıa ve Paris hukumetlerini bir takım açık maddelere bolunmuş bir vesikanm altına imza kovnıağa zorhyan sebeb, sırf jeryuzunun muayyen bir bolgesinde sulhun korurunası dusüncesiydi. Muahedeyi Buyuk Millet Meclisine takdim eden o zamanki Başvekil rabmetli Refik Saydam, bu anlaşmada hiç bir millete kar^ı çevrilmiş açık veja gizli bir taarruz nijeti bulunmadığını, başka manaya alınatnıyacak kesin bir dille söylemişti. BuDun böyle olduğuna bütün dünyanın inanc getirmesi için de sonradan uzun bir zaman gcçnıcsine lüzum kalmadı. 1940 yılında Fransa yenilerek Alnıanyadan mütareke istediği zaman, bu devletin bizimle imzaladığı anlaşma kendiliğinden düşüyordu. Eğer İngiltere ve Fransa ile ayni zamanda yaptığımız. ittifak muahedesi en ııfak bir taarruz niyeti besleseydi, anlaşmayı doğuran unsurlardan lüri (Fransa) sahneden çekildiği için Türkİngiliz muahedesinin de kıymetinden kaybetmesi icab ederdi. Üstelik, o sıralarda harb vaziyeti İngiltere hesabına çok kdtü inkisaflar kaydcdiyordu. Hiçbir hukukî mes'uliyet altında kalmaksızm bia pekâlâ İngilizlerle yaptığımız anlaşmayı çürük «Caduc» ilân edebilirdik. Fakai nuıahedenin ruhuna bâkim olduğumuJ ve manasına sadık kaldığımız için, İngiltere hesabına o çok kötü günlerde. ittifakımıza bağlı kalmakta devam ettiğimizi ve edeceğimizi, en salâhiyetli devlet adamımızın agzile bütün dünya öniinde tekrarladık. Taarruz gayesî giitmiyen ittifak muahedcleri hakikatte tarafsızlıktan farksı? gibidir. Her iki mııharib zümre ile normal münasebetîer güderken, geçen 1941 baharında Aimama ile imzaladiğınua dostluk paktı, harb karşısmdaki filî vaziyetimizin daha açık bir şekilde heıkesce (Arkası sahife 3, sütnn 4 te) Alman harb davasınm yeni bir izahı Rusya seferinin hakikî hedefini belirten Alman Nazırı Dr. Göbbels'e göre Doğuda ele geçirilen geniş kaynaklar sayesinde Almanya kuşatılmaktan kurtulmuştur ve uzun bir harbe tahammül edebilir Munıch 18 (a.a.) Nazır Doktor Goebbels, Munich'te yapılan muazzam bir gosteride bugun «Mucadele ruhu ve j urda sadakat» mevzuu etrafında yapüğı bır konuşmada ezcümle şöyle demiştir: « Harb zamanmda herkesin çektiği zahmeti ve duyduğu kayguyu bıldiğım gıbi, gene bu yıllarda en son ve ayni zamanda miliî tarihimizin en buyuk şansını ele geçirdiğimizi de bUiyorum Biz ölüm vo kalım için çarpışıyoruz. Bu harbi kaybetmekle, millî tarıhımize sahib olmak hakkmı da kaybediyoruz Dıişman larımız bizi bekliyen akıbeti haber verırek için çok açık konuştular. Onlar, bize yukletilecek ikinci bir Versailles'dan, (Arkası sahife 3, siitun 3 te) Londra 18 (Radyosaat 22,15) Du.ı İngüız bomba uçaklan en buyuk gunduz akınlanndan birıni yapmışlardır. Avcıla. rın refakatınde olmaksızan 94 Lancaster tıpinden dort motorlu bomba uçağı, ışgal altındaki Fransada Le Creusot'da Sheneıder fabrıkasma taarruz etmışlerdir. Bu fabrıka, Almanya ıçln silâh yapmaktadır ve kıymet itibarile Essendekı Krupp fabnkalarile aynı ayarda tutulabilir. Hava akını 20 daklka surmüştur. Her Uçak 8 ton bomba taşıyordu. Pabrika üzertne tonlarca bomba atılmıştır. Şimdıye kadar alınan raporlar akının muvaffakıyetle netıcelenmış olduğuna Işaret etmektedir. 1 tek Lancastre üssüne dönmemıştır. Fabrikada 40 kişi ölmüş, 80 kişi yaralanmış Londra 18 (a,.a.) Vichy haberler ajansı, dun gündüz İngıhz hava kuvvetlerl tarafından işgal altındaki Fransa (Arkası sahife 3, sütnn 4 te) Alman ordusunnn küllî knvvet lerile erişmek Te yerleşmek bulandu|u Volga nehrinde müt eaddid kanal tesislerinden aşa£ıda, Stalingra dda sokak muharebeleri birisi, Sovyet harp Stalingradda vaziyet çok dddî görülüyor Rus kuvvetleri, Almanlann tanklarla yaptığı müteaddid hücumları püskürttüler Moskova 18 (a a ) Sovyet gece teb Bu teşekküllere 10 ilâ 13 yaşında 15 milyon çocuk mensubdur. lıği ekinde deniliyor kı: Hâdiseye salıne olduğu bildirilen Lyon'da Belediye dairesi ve yeni Stalınçrad bolgesinde kıt'alanmız. düşmahalle man tanklarına ve piyadesme karşı inadla mudafaa savaşîan yapmışlardır. Düşman, tajyareler tarafından kuvvetle desteklenmış ve kayıblara ehemmıyet ver, . . meden taarruz etmiştir. Bır kesmıde düşır.anın mevzilerimizi yarmak için yaptığı butun gayretler akım kalmıştır On duşman tankı tahrib edılmiş ve ıki pıyade boluğu lmha olunmuştur. Stalingradın bır mahallesınde düsman tankları bır fabrika kesımine gırmeğe muvaffak olmuşlardır. Mozdok bolgesinde, Almanlar müdafatı hatlarımıza karşı piyade ve hucum arabalarıle ıki tafrruz yapm.ş'ardır Bu taarruzların her ikısı de püskurtulmuş, 5 tank kullanılmaz hale getirilmiş, 200 Alman oldurulmuştür. Başka bir kesımde bır Alman pıyade boluğu yokedılmiştir. 3eş duşman bomba uçağı dü}ürülmuşVür Kalinin de bir nutuh söyledi "Sovyet harb malze mesi istihsali azalmamıştır, günden güne artmaktadır,, Moskova 18 (a.a.) Sovyet Cumhurıyetlerı Blrllğı Yuksek Şurası Başkanı Kalinin, Yaroslav'da i§çılerm yaptıgı buyük bır mitıngde bır nutuk soylemiş, Alman casuslarile baltalayıcılara karşı teyakkuzu arttırmanın son derece âcıl bir ehemmiyetl olduğunu belirtmiş, şehirlere ve kasatıalara gelen her yabancıya karşı mületi uyanıklığa davet etmiştir. (Arfcası sahife 3, sütnn 4 te) ••• Stalingradda vaziyet ciddidir Londra 18 (a.a.) Stalingrad şehrinde vaziyet cıddldir Almanlar kırvvetlerini toplamak için bir lâhza durmuşlarsa da ı . . . . , ,. ı sonra jemden taarruza geçmışlerdır. Duşman şimalde ilerliyerek Volga sahilıne tamr.mile yerleşmek niyetincledır. Alman kuvvetleri son iki üç ay içinde epey kayıblara uğramışsa da elân taarruz etmektedir. Fransada hâdiseler Lyon'da zabıta halka ateş açıtıış, 40 kişi ölmüş, 200 kişi yaralanmış Beılın 18 (aa.) Alman ordulan başkumandanhğınm teblığı: Novorosısk Tuapse kesıminde Alman ve muttefık kıt'alarmın duşmanuı derm« lığıne kademeli mevzılerine karşı \apmağa devam ettikleri taarruzlar yenıden toprak kazancları temin etmektedir Yalnız bır avcı tümenmin bulunduğu ke" sımde dun 60 mustahkem mevzi ele geçırilınıştir. Hava kuwetl«inin bomba taarruzlari Sovyet taşıt yollarına ve dağ.ık mıntaka" lara tevcih olunmuştur. Terek cenubunda karşılık taarruzlar yapan Alman kuvvetleri taarruza katicin dusmanı ağır ve kanlı kayıblar verdır» mek suretıle ilk hareket ır.evzileıme kadar geri atmıştır Stalingradda hücum kıt'alan düşmarın ısrarlı mukavemetmi kırnıışlar, «Ki'il Barıkad. top fabrıkasını tamarren hucumla almışlar ve duşmana kanlı kayıo» lar verdirerek yaptığı şiddetli ^karşılık taarruzları puskurttukten sonra fabııo civarındaki mahalleve kadar geri sürmüşlerdır. Önemli hava teşkılleri tarafından yapılan kuvvetli taarruzlar kara hareketlerıni desteklemiş ve Volga doğu kıyısındaki topların bıiyük kısmını tahrib etmiştir. (Arkası sahife 3, sütnn 2 de) I c II AVACILIK Ankara, istanbul ve Izmirin un ihtiyacı NADlR NADİ Belediyelerin kendi vasıtalarile ihtîyacı temin edemiyecekleri anlaşıldığmdan hububat Ofis tarafından verilecek NewYork 18 (a a.) Bir Ingıliz Gestapo memurları gönderildiği söylekaynağından haber verildığine göre, nıyor. Laval Paristen Vichy,ye döndıi Lyonda Laval'in zabıtası ve hucum kıt'aları el bombaları attıkları ve halka Vıchy 18 (a a ) D. N. B.: Laval ateş açtıkları sırada 40 kişi ölmüş, 200 cumartesi pazar gecesi Parısten donkişi yaralanmıştır. Anberieu'de 15 kişi muş ve burada yaptığı müzakereier neölmüş ve daha fazla insan yaralanmış ticesini bu sabah uzun süren bir göruşStalingradın batı şimalinde kıt'alanmız tır. Bu tenkıl hareketinin sebebi, AI me esnasında Mareşal Petain'e etraflı mevzıleıını sağlamlamıçlar ve bazı ahmanyaya işçi nakline mahsus bir tıe olarak ızah etmiştir. nin bir çok vagonlannın tahrib edil Madagaskarda çarpışmalar hâlâ valde mevziî önemde savaçlar vermışlerdir. Şiddetli bır çarpışmada bir Sovyet mesidir. Bu hâdiselerden dolayı Lyoııa devam ediyor birliği iki dü'sman topunu ve daha başka Vichy 18 (a.a.) Resmen bıldiri duşman siiâhlarını tahrib etmış ve bıı llyor: muhimmat deposunu havaya uçunuışAmbositra muharebesi, şehrin dolaytur. lıımda ve bu havalinin cenubunda şiddetle devam etmektedir. Topçunun ve 15 milyon Rus çocuğunun ettiği tayyarelerın şiddetli bır bombarcymayenıİn nından sonra İngilizler mevzılerimize Moskova 18 (a a.) Komünîst teşkikaışı ağır bir taarruz yapmışlarsa da lâtına mensub çocuklar, er meydanında bu taarruz akim kalmıştır. Düşman harbe soktuğu zırhlı vasıtalann önemli can veren ağabeyleri namına yemın etsayıda olmasına rağmen alelâcele geri miş, memleketlerini işgal edenlere ölunliyerek malzemesinden bir kısmını ciye kadar kin besliyeceklerine ve anaharb sahası üzerınde bırakmak mecou yurdun mudafaası iç:n yorulraak bihnerıyetinde kalmıştır. den hazırlanacaklarma and içmişlprdır. Biner tayyarelik hava taarruzlarının malî bilânçosu Yazan: Arif Bin tajyarelik hava akınlarınm bol malzeme ve teknık hazırlıklara ıhtiyacı bulunduğunu blliyoruz. Bu hava taarruzlarının açık şehirler üzerindeki tesirlrile, sanayi merkezlerine karşı yapılan taarruzların maddî zararları arasmöaki nispetini meydana çıkarmak ve da I Ahıskal Ankaraya giden İstanbul Valısi doktor Lutfı Kırdar, bır kaç gun için hukumet merkezımızde kalarak şehrin ekmek ıhtıyacı etrafında alâkalı Vekâletlerle temaslarda bulunacaktır. Ankara, İstanbul ve İzmir gibı üç büyük şehnmızde, sadece belediyelerin yardımıle hububat temini imkânsız olauğu teslım edıldiğmden, hükume: bu uç şehrın Uıtıvacı olan unu, Toprak Ofisı vasıtasıle temin edecektir. Ancak, vagon darlıgı dolavısile Konya, Eskişehir gıbi büvük istihsal merkezlerınden bu buğday ve unlann vaktinde nakli, pek kolav olmıyacak gibl görünmektedir. Bir çok kasabalann belediyeleri, namına hareket eden heyetler serbeest piyasadan hububat temin etmek Urere Eskisehirde tcrpianmışlardır. Bunlirın ayn ayn ve kendi şehlrleri hesabına bir an evvel hububat temini kaygusuna, düsmeleri buğday ve dığer hububat pıyasasım taStaHnsradda. Almanlann e line geçen bıiyuk istasyon (Arkan sahife 3, sütun 2 de) c Dün yapılan lih macları J THinkü Besiktas . Vet» macındft. Vctfa kaleslne son «»1 atüırken (YWDM ttçiy"ü ha ziyade maddî zararlann karşıhğı olarak taarruz eden taraf hava bütçesınln yüklerini incelemek herhalde meraklı olacaktır. Bm tayyarelik bir hava baskınının yapılabilmesi için eleman olarak 14,000 ki« şi, yanıcı madde olarak altı bm ton benzin, altı yuz ton yağ lâzım olduğunu ve tahrib edlci infılâk maddesı olarak da 2500 ton bomba atılabileceğini bundan evvelki bir yazımızda hesablamıstık. Bu miktar insan ve malzemenin kullanılması halmde hepsinin duşman uzerinde olacak tahrib ve tesir İşinde faydah olacağı tabiatile ıddıa edılemez Her şeyden once atılan bomba mıktannJsn İsabet yüzdesine nazaran nekadanmn hedef üzerlnde tahribkâr bir rol oynıyacağnı bulmak ve bu kadarlık iş icın yapılan masraiı hesablamak kabü olab.lecektir. Düz uçuşlu bombardımanlarda isabst yüzdesi T 20 olarak kabul edilmekttdır. o Şu halde bm tayyarenın bomba hamulesi olan (2500) ton bombaaan hedefe ı^abetle tesir yapacak olanı <500) tonlak kısmıdır. Bu kadarlık bomba yükunu lse ıki yüz tayyarenin taşıması kabildır Su halde bütün harcanacakların faydalı kısımlarmı bu iki yıiz tayyareye nispe'la blçüye \urabilecegizEleman hususunda 14 000 kışmin goze çok geleceğini tahmirt ediyoruz Fskat (Arfcaa sahife Z, sütun 1 de).
