30 Ağustos 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

RIZA TEVFIK Hayatı ve Şîirleri 3 üncü tabı. tadil. tashih ve İ L Â V E L E R L E ÇIKTI. 168 Sa, 60 Krş. Her kitabcıda bulunur, 19 u m hu r iyet 6480 İSTANBUL CAĞALOĞLU Tejgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 TeJefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa fasnı 24299 24290 YEDiGÜN'ün 30 Ağustos SAYISINI OKUYİTNU Nefis montajlar ve * yazılarla dolui BUGÜN ÇIKAN 30 AüUStOS ! 942 Zafer Bayramı Kuilü Olstito Büyük taarruzu biiyük zaterle bitiren Turk orduları 9 eylulde Izmire varmış l ~ Carb ccphesinin muzaffer bulunuyordu Kumandam Uç, beş gün fasıla ile Mudanyada îtilâf devletleri kumandanlarile İstiklâl Savaşımızın millî misak hududlarını tanıtan mütarekesini imzalıyordu 1922 ağustosunun ilk haftasında Beypazarı Nallıhan Go>nük jolu ıle Ankaradan İzmite gelijordum. Istanbulda mektebde olan çocuklarım oraja gelDiiş olacaklardı, onlarla Izmitte sekiz on gun beraber geçirecektik. Gejvede kumandan Halid Paşa titiz bk asabiyet içmde: Düşman cephcsinde sezilen hareket bir ric"at mi? Sırnnı keşfetmek için kcndisince mumkun vasıtalann kaîfesine başvurinuş, her taraftan haber ve netice bekliyordu. Filhakika daha biz Ankarada iken duşman cephesinde bazı kıt'aların geri ahnmakta oldıığuna dair bir haber gelmiş, tezelden ve her taraftan bunun tahkikına geçilmişti. Duşnıanın Akhisara kadar geri çekilerek dar bir hatta topSıvas 29 (a.a.) Şark vilâyetlerinde Başvekillerini görmek üzere istasyonda lanacağına aid rivajetler ve tahminler fetkık seyahatine çıkan sayın Başveki şehrin muhtelif yerlerinde toplanmış ovardı. Bojle bir hal vukuunda bittabi hmiz Şükrü Saracoğlu, beraberlerinde lan Sıvashlar, sayın Saracoğlunu içten duşmanın rahat ralıat geri çekilmeğe Orgeneral Kâzım Orbay olduğu halde gelen tezahürlerle se'âmlamışlardır. bırakılmaması esastı. dün saat 15 te şehrimize gelmişler, İstasBaşvekılimiz, Vilâyeti, Komutanlığı, Izmitte iken bir gün vali: yonda Vali, Komutan, Belediye Reisi, Belediyeyi, Parti ve Halkevini ziyaret Oıdudan nakiı.ve vasılalarının ye Parti Mufetlişi, Parti reisi, askerî ve ettikten sonra erkek lisesine giderek Aniden tespiti için bir emir geldi. İlk an mülkî erkân ve Parti mensubları tarafın taturk lisesini ve Sıvas konsresinin topda acaba bir hareket mi var diye şüp dan karşılanmışlar ve bir askerî kıt'a ta lanmış olduğu salonu ziyaret etmişler ve helendim. Fakat bn mutad yoklamalar rafından selâmlanmışlardır. müteakıben aziz Millî Şef ve Cumhur dan biri olacak. Ikide bir boylc emirlcr Başvekilimizle birlikte seyahat etmek Reisimiz İsmet İnönünün okuduklan asgelir. te olan sayın Bayan Saracoğlu da istas kerî rüştiyeye giderek Millî Şefin mekDcnıişri. >onda mülki ve askerî erkân refikalan teb hatırasını yasatan ve mimari f, itiOn iki gün sonra gene Geyve üzerin tarafından karsılanmıştır. (Arkası sahife 3 sütnn 1 de) den Ankaraya donerken kumandan HaKd Faşayı sakinleşmiş buldum: Mesele, duşmanın, ıçinde kargaşaIık çıkan bir alayını değiştirmesinden ibaretmiş. Dedi. Nallıhandan evvel sabah erken nğradığımız Yarhisarda dağlar gibi yığılmış silâh ve cepane her tıirlu vastta ile cepheye gonderilmekte idi. ilk defa orada gorduğum bir zabit janıma yaklaşarak ve beni biı kenara çekerek kulağıma şunları fısladı: Ankara 29 (Telefonla) Dün baş Erkânıharbiye reisi bir iki gündür tarafını bildırdİKİm askerî terfi listecepheye hareket etmiş bulunuyor. Başsinin mütebaki kısmını veriyorum: kumandanın oraya gitmesi de gecikmiYüzbaşılığa terfi eden sfivari yccek sanıyorum. Taarruzun eli kulaüstejfrnenleri ğında galiba. Celâl Yalçıner, Emin Görgüç, Orhan O gun dğleyin Beypazannda taarruzun İlter, Mehmed Anata, Faik Emre, Fuad çok jakın olduğu haberi her ağızda idi. Ünal, Adnan Kobay, Şevki Ünlü, SaKakliye vasıtalan için oraya da emir gellâhaddin Ünal, Aziz Ronalı, Kâmil Bamış ve halk bundan kat'î ahkâm çıkar Faran, Süreyya Oncü, Basri Arık, Ahmıştı. med Bcyıltan, Hamdi Barlas, Enver Ertesi gün sabahleyin Ankarada idik. Yıldırım, Avni Karaca, Zeki Gokmenek, Ankaranın taarnızdan hiç mi hiç haberi Kasım Alper. yoktu. Erkânıharbiye .heyetimizin ceptistefmenlige terfi eden süvarl heye giVliğini bile kimse bilmiyordu. Başkumandan Ankarada idi. Taarruza Ncdet Aykut, Salih Koç, Mennan Pahanrlık işi şoyle dursun, bilâkis 25 ağussinli, Yunus Arkula, Cavid Özgüç. Nitos gunu için Çankayada Gazi Mustafa yazi Çelik, Mustafa Özler, Cemil SoKemal tarafından verilccek mükellcf bir Berlin 29 (a.a.) Alman orduları başner, İbrahim Suna, Mustafa Gökbel, jay ziyafetinin habcrini bgazeteye yazj komutanlığınm tebliği: Şükrü İnanc, Salih Koniçe, Şükrü Pornağa memur edilhorduk. Bu haberi Kafkasyada, Alman ve müttefik kıtlat, Rıza Komşuoğlu, Basri Yalçm, RiisReceb Peker Çankayadan bizzat bana te tem Aşınsu, Memduh Dölen, İrfan Bakaları duşmanın bir çok kesimlerde inadTerfiini dünkü sayımızda haber lefon ediyor ve onu itinalı bir yere koy tır, Hulusi Baykal, Fevzi Atillâ, Zekı !a müdafaa ettiği mevzileri delmişlerdir. Terdiğiuıiz Korgenerallcriuıizden maklığımı bilhassa tavsiye edijordu. Asan, Kâmil Arapsun, Mustafa Türker, Dağıtılan düşman grupları dağlarda imKifat Mataracı Haberi koymakla beraber bizim dahi u Alımed Atlı, Ömer Özkutlu, Ertuğrıtl ha olunmuştur. mumi surette onun üzerinde taşıdığı Akın, Sadullah Arsu, Cahid Taras, Sö Suney. Fikri Sönmez, Kadir Avbar, KeStalingrad çevresinde, Alman kıt'alaçupheden ileri bir fikrimiz yoktu. leyman Akıneı, Hüseyin Savaşkan. Sa mal, Turfan, Kâmil Gizey, Vedad A rı kademe kademe düşman tahkimaüna Neden sonra heıkesle beraber biz de lâhaddin Tuğsal, Sami Tuncel, Naci kaylı, Emin Çilen, Ahmed Otanava, Alp taarruz etmekte ve duşmanın tekrarladıöğrendik ki Çankayada mükellef çay zi Özkuzu, Azmi Sorgun, Talât Sözer, Ölmez, Niyazi Yoruç, İbrahim Sakız ğı taarruzları püskürtmektedir. yafetinin verileceği gün ziyafet sahibi Nazmi Evren, Hüsnü Arkan, Ziya Ka oğlu, Fahreddin Pekçe, Necib Soyder, Alman hava kuv\retleri düşman gerivaz. olan Başkumandan Akşchirde cephe Calıaeddin Ertüıgü, Hilmi Ertüngü, Mu lerindeki demiryollanna taarruzlar yapKumandam İsmet İnönünün karargâhın Yüzbasılıl'a terfi eden top fisiejhnenleri rad Doğan, Sami Gökay, Salâhaddin mış ve düşmana ağır kayıblar verdirmişda idi ve bir gün evvel orada bütün kuArif Savaş, H. Avni Nediş, Abdi Ar Bayrak, Vedad Akgün, Mazhar Saran, tir. ı mandanlarla askerî vaziyetler üzerinde da, Celâleddin Baykan, Sami Erdil, İh Suad Onursal, Şefık Erdener, Edıb ÖVolga nehrinde iki petrol gemisile 12 son konuşmalannı yapmış, son emirlerini san Özel, Vasfi Pekeren, Salâhaddin (Arkası sahife 3 sütun 7 3e) (Arkası sahife 3 sütan 3 te) venniş bulunuyordu. İşte 26 ağustos 1922 de başlıyan büyük taarruza takaddüm eden beş on gunün hikâyesi. Bilâhare an'anesile bizim de tnalumumuz oldu, ki bir haftadanberi Anadolunun dışarı ile ve bilhassa İstanbulla her türlti münakale ve muhaberesi kesilmiş ve bundan yalnız Çankayada verilecek mükellef çay ziyafeti haberi tnüstesna tutulmuştu. Şüphesiz bililtizam dışarıya akis dahi ettirilmiş olan bu haber Istanbulu dolaşarak Avrupaya kadar gitmis ve en iyisi karşımızdakj düşman kaıargâhma kadar nlasmıştı. Sakarjada harb tarihine: Hatb müdafaa yok, sathı müdafaa vardır. Kaidesini ilâve eden Türk Başkumandanı bujuk taarruzda büyuk kuvvetlerini muayyen hedeflere tevcih ve teksif etmek kararile istihsal edileceğinden emin olduğu zafer neticcsine yarmıştır. Ajni zamanda Türkiye Büyük Millet JHeclisi Reisliğini muhafaza etmektc olan Başkumandan büjuk taarruzun devam •ttiği beş gün zarfında hergün Meclise telgrafla şahsi bir rapor gondermiştir. Başvekil Sıvasta tetkikler yapıyor Şükrü Saracoğlu Atatürk lisesini. Millî Şefin okudukları askerî rüşdiyeyi ve muhtelif müesseseleri gezdi Bütün yurdda zafer şenlikleri yapılıyor anhar BugOn 30 ağtıstos Zafer bayramının vıımınci yıldönumüdür. Bu büyuk ve tariht günün yıldönümfi, jurdumuzun her tarafında ve sehrimizde parlak bir şekılde kutlanacaktır, Terfi listesi Rütbeleri yüzbaşılığa yükselen üsteğmenlerimizin isimleri Asker gözile Kalugadaki büyük Rus taarruzu Dumlupınarda Başkumandanlık mejdan muharebesının 20 nci yıldonumu dolayısıle bugun Dumlupınarda Meçhul Asker abidesinde büyuk bır merasim yapılacaktır. Meraslmde bulunmak uzere 28 vilâyetten Parti ve Halkevi, Umumî Meclıs mümessüi Afyona gitmiştir. Merasim saat 11,30 da yapılacaktır. Evvelâ, Buyuk Millet Meclısı, Başvekâlet, Vekâletler ordu ve Cumhuriyet Halk Partlsi, Beden Terbıye^i Genel Direktörlüğu, Kızılay, Turk Hava Kurumu. Çocuk Esirgeme kurumu, ordu harb malulleri, Şehıdliklerl İmar cemiyeti ve Türk Basın Birliği ve 28 vılâyet adına çelenkler konacaktır. Saat 11 de askeri kıt'alar, Afyon Konya, İzmir izcilerile İstanbul ve Ankara yüksek mekteblerini temsil edecek talebeler, Beden Terbiyesi Genclik kulübleri adına bir mükellaf kıt'ası, Kütahya ve Afyon vilâyetleri köy ve kasabalan (Arkası sahife 2 sütun 7 de) 30 Ağustos zaferini nasıl kazandık? H. Emir Yazan: Emekli General Çetin savaşlardan sonra düşman a ağır kayıplar verdirilerek püskürtüldü Erhilet 30 ağustos yalnız Türk ordusunun de kardığı, silâhlandınp teçhizatlandudıği ğil, Türk milietinin de büyük bir şan ordusunu daima rutmuş ve desteklemisve şeref günüdür. Çünkü 30 ağustosu ti. Meselâ bütün İstiklâl Savaşında oryaratan Anadolu istiklâl ordusu bütün donun layiat istatistiklereine bakıldıgı manasile millî bir ordu idi. O kadar ki, takdirde firar vak'alarınm son derece aı hiç bir devir ve tarihte Türk ordusu olduğu görülür. Kezalik asker toplama 1922 de olduğu derecede millî olmamış işi hiç bir zaman istiklâl mücadelesinde hr. Filvaki Anadolu Türk milleti, İstik olduğu kadar kolay ve muntazam olalâl Savasını o derece haklı ve kuvvetli mamıştır. Çünkü her çağınlan geliyor ve bulmuş ve benimsemişti ki özünden çı(Arkası sahile 2 sfitua 1 de) Almanya: 1942 Sivastopol Yazan: Nadir Nadi Orta büyüklükte bir Anadolu kasabasmı gözonune getırinız. Şucada burada uçuşan sinek filoUrıru bir milyonla, sokakları örten toz Imlutlarını da beş milyarla zarbedinîz"Simferopol hakkmda oldukça doğru bir fiklr edinmiş olursunuz. Fakat Sıvastopolu daha bilmiyorsunuzdur. Geçen sene bu vakitler, bit yüdırım taarruzundan s°rıra. fazla daI yanamadan Almanların eline geçen bu kasaba, Sıvastopolun akıbetj hakkmda bize herhangi bir ömek ^östermekten çok uzaktır. Kenar mahallelerde soza ilişen ufak tefek tArıbata bakıp da: Adam sen de bu da bir şey mı? Derseniz aldamrsınız. Sıvastopolun ne hale girdiğini anlamak için, sıcak bir lodosun ağzınıza bumunuza oluktan boşaltırcasma toz üflediği 80 kilo» metrelık bir yolu otomobille baştan* başa hatmedip bitirmeyi göze almahsınız. (Arkası sahife 2 sâtnn 5 te) YUNUS NADİ (Arkası sahife 3 sutun 4 te) , Taksimde, aziz MiHî Şefimizin yüksek adını alan ve bugün törenle açılaçak olan İnönü gezisinin kufbakifi manzarası