31 Temmuz 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ASYANIN Üslünlüğii ve Düşkünlüğii ( AVRUPANIN İKBALİ ) Tercüme eden: HAMJ)I VAROĞLU İçinde Osmanh Imparatorluğunun yukseüş ve alçalışı en büyük mevki tutan bu kitab, her Turk munevverının dıkkatle okuyacağı bir eserdir. Yeni cıkmıstır Tevzi yeri Cumhuriyet Matbaası ve Ankara caddesinde Üniversite Kıtabevidir Fiatı 100 kuruş. umhuriyet J (Bu harbin lcyüzu)*mi anlatan Churchill'in harb nutukla^^^ıkü. Bu muhim e * t 100 kurustur. 19 uncu yıisayı: 6450 Telgraf ve mektub adresi. Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmubamr: 22366. lahrir heyetı: 24296. İdarc ve Matbaa kısmı 24299 24290 * ISTANBUL CAĞALOĞLÜ Cuma 31 Temmuz 1942 AHMED H KITABEVI Harb Okulunun yeni spor sahası Dün bizzat Basvekilimiz tarafından acıldı, derece alan genclere rnükâfat verildi Ankara 30 (a.a) Harb Okulunun yeni yapılan spor s;hasının açılma torenı bugun saat 17 de yapı!mışür Sahayı sporcu Basvekilimiz Şukrü Saracoğlu açmıştır. Torende Dahılıye Vekıli Dr. Fıkrı Tuzer. Genelkurmay Asbaskanı Orgeneral Asım Gunduz, Ankara gamızon komutanı Korgeneral Husnu Kılkış, beden terbıyesı genel dırektoru general Cemil Tantr ve daha bir çok seçkın davetiıler bulunuyordu. Torne okul komutanı kurmay Albay Mus*afa Erenin bır nutkıle başlandı. Komutan, sporun yurd mudafaasındaki yuksek ehemmiyetini belirttikten sonra Harb Okulunun bu sahadaki gayretlerını uzun uzun anlatmıştır Okulun Turk sporundaki yuksek varlığına nazaran, vazıyetın mutevazı bir ıfadesi olan bu nutuktan sor.ra spor ==itir,sının gezılmesme başlandı. 3,000 kışılık kapalı tnbunlerın çevrrdığı futbol sahasile, ıkmai edılmek uzere bulunan pıstıle, tenıs, voleybol ve basketbol kortlarile bu saha, pek de kuçuk mıkyasta scyılamıyacak modern bir staddır. \rkasi sahife 3 sütnn 6 da) Ticaret Vekilimiz DenizTide Aydın ovasından geçerken Dr. Behçet Uz büyük istasyonlarda durarak müstahsille yakından temaslarda bulundu Her sınıf halk. son kararlardan dolayı Millî Şefimize şükranlannın bildirilmesini dilediler. Aydında mülhakat heyetlerile istihsal ve iaşe isleri görüşüldü Izmır 30 (aa ) İzmır ve civannda tetSuklerını bitıren Ticaret Vekıli Dr. Behçet Uz bu sabah saat 755 hususî bır otoravla refakatlenndekı zevatla bırlıkte Alsancak istasjonundan Aydın ve Denızlıye hareket etmıştır. Vali, komutanlar, mahalll devlet ve müesseseler erkânıle kalabalık bır halk kutlesi tarafından hararetle uturlanmış. tır. Aydın 30 (a.a.) Ticaret Vekıli Dr (Arkası sahife 3, siitıın 5 te) Hmdistan meselesi arb hareketlerinin sasilacak tesirleri neticesi olarak HindisLan meselesi en hâd seklile lekrar ortava çıktı. Hind meselesinin bu jeni uyanışı, şünali Afrikada ve cenubi Rusyadaki harb hareketlerinin son şekillerine muvazidir Harblerde vaziyetler boyle tekevvun ve de\am ederler: Dunyanın bir verinde vurulan kuvvetli bir darbenin akisleri butun kure>i dolaşır ve hassas noktalarda derece derece dalgalar yaratır, hatta fırtınalar koparır. Hind meselesi yeni bir mesele değildir Avrupada ve tahsisan Ingiliz universitelerinde tahsil eden Hind rounevverleri otedenberi kendi mcmleketleri için simdiki esaret şekiiııe nispçile daha iyi bir hajat tasa\vur etmişler ve çoktan bu uğurda çallşmağa kojulmuşlardır. Ancak Hindistan geniş bir ulkedir, Ingiliz imparatorluğu ıse ufaktefek harekellere ehemmijet vermiven cihan^umul bir kudrettir. Oııun için evvelce 380 milvon nufuslu kocaman Hindistana le.4tfJ.ik.Hiad muae.vverWrinfo.iMLreketleri cihansumul Ingiliz imparatoıluğu üzerinde pek tesır icra etmiyor, bu joldaki şikâjetler ve istekler ne olursa OISUB imparatorluk kendi bildığini okumak jolunda de\am edijordu. Olsa olsa raman zaman tahkıkler ve tetkikler japılıvor. bıuılardan bır netice çıkarmağa da bir turlu imkan bulunmuyordu. Geçen l'mumi Harbde Ingiltere Hindistanin kendisıne jardımından azami venmi elde etmek için harb sonunda tatbik edilmek uzere Hindistana bujük ve geniş olçulu \aidlerde bulunmustu Ancak harb bittikten sonra Hind emellenni tatmin etmek lazım gelen bu vaidlerin jerine getirilmesıne de imkân bulunmadı. Bu jeni dunya harbinin, Hind muhtarijet taleblerıne jenı bır vesıle teşkil edeceği aşikâr bırşejdı. Harbin cerejan tam buna vardım ederek iste bu isteklerdir kı sımdi Hind nıeselesıni en had şeklinc doğru suruklemiş ve suruklempkte buhınuvor. Japoma harbc girerek malum muvaffakıvetlerle Hindistan kapılarına doğru ilerlerken bu memleketin hal ve istikbali bir taraftan Hindistanı, diğer taraftan Ingiltereji isgale baslamıstı. Japonya Bengaie korfezine intikal ederek Andaman adalarının isgalile şarkî Hind Okyaııusunda tehlikeli bir mevki aldıktan ve Birmanyajl istilâ ederek karadan da Hind hududlarma dajandıktan sonra Hind meselesi bilhassa Ingiltereje gore daha nyade geciktirilemivecek acele bir mahiyet iktisab etmiş bulunuyordu. Bunun uzerine Londra hukumeti namına geniş salâhi.v etlerle Sir Stafford Cripps Hindistana giderek meseleji bir çoğunu yakından tamdığı Hind ileri gelenlerile yerinde müzakere ve halletmeğe teşebbus etti, ve meselenin hakikî mahijeti de bu suretle mejdana çıkmış bulundu: Münakalât Vekili beyanatta bulundu Almanyadan gelen 12 lokomotifle 248 vagon derhal hizmete girdi Kömür ve zahire nakliyatı arttı Telgraf ve telefon şebekesi genişliyor Batan yağ gemisi yüzdürüldü Ankara 30 (Telefonla) Münakalât Vekıli Amıral Fahri Eengın, son seyahatı ve tetkıkleri hakkında bana şu beyanatta bulundu: « İstanbulda kaldığım bir hafta zarfında karadan ve denızden yapılmakta olan naklıyat isleri hakkında alâkadar makamlarîa muhtelif temaslarda bulundum. Son aylar zarfındaki nakliyatın, tanzım ettığımız naklıyat plânı esasları dahilınde yapıldığı tesbıt edilmiştir. mürü nakliyatı denizden ve karadan muntazaman yapılmaktadır. Son on gün içinde Karadenızde devamlı esen rüzaârlar komur yukleme ışım bıraz güçleştırmiştir. Demır eevheri ve krom nakliyatı da matlub şekılde devam etmektedır. Plân dahilinde olmıyan fevkalâde işlere aid naklıyat, temmuz ayı içinde demiryollarımızda çok buyük bir yekun futmuştur. Yolcu vagonlarından bir kısmı da bu işlere verıldığinden serv i^lerdeki vagon adedi azalmıştır. Son gıinlerde trenlerde gorulen yolcu izdıhamı kısmen bu sebebden ıleri gelmektedir. Son iki gun zarfmda zahire nakline tE^sı•î edılen vagonlann adedi ikı mislı arttiğı memnunıyetle görülmüştür. Aydına giderken irtibatı kesildi Mühim bir istasyon olan Proletarskaya şehri hücumla zaptolundu Kafkasyanın Rusya ile Şark cepbesinden resimler: Alman zırblı birBkleri Sıvastopol öniınde.. Askerî vaıiyet fSoyyetharp • *> • Münakalât Vekilimiz Amiral Fahri Engin Almanyadan getı'rilen lokomotif ve vagonlar Avrupa ile demiryolu irtibatımız başadıktan sonra evvelce ısmarladığımız 15 lokomotıften 14 ü hududlarımızdan içeri girmış ve bunlardan 12 si derhal çalısmağa baslamıştır. Yeni sıparis ettiğimiz haıebeleri yapan dıısmanı taklb etmekaz kullanılmış 15 lokomotif de yakında gelecektır. Eski siparişlerden 123 kapalı tediıler. Sal'ln cenubunda seri kıt'alar Proleyeni siparişlerden de 125 açık vagon 6 otoray. 6 romork ve 10 furgon hu tarskaya şehrıni cebrî hücumla zaplededudlarımızdan içeri girmişür. Daha 31 • rek Kafkasya topraklarlnı Sovyetler > vagon gelecektir. Yeni gelen bu vası Bırlıijınln diğer kısımîarlndan avlran talar derhal Anadoluya nrkTedılprek son buyuk şlmendıfer hattını bir kaç servise konmuştur 200 ton lokomotif noktadan kesmislerdlr Bu mıinnsebetle ve vagon bandajı da gelmiş bulunmak zlrhıı bır Brandenborug tumeni bilhassa tempyuz etmistlr. tadır. (Arkası sahife 3 sütnn 2 de) (Arkası sahife 3, sütıın 5 te ı Kerç yarımadasındaki Alman kuvvetleri de dün Stalingrad istikametinde ilerliyerek «Her asker düşmana Kafkasyaya geçtiler Don kavsini henüz müdafaa eden Rus mukavemet ederek Beılın 30 (a a ) Alman ordulan baskumandanllğmm tebliği: kuvvetlerinin arkasına düşebilirler bir adım bile Ro tov'un cenubunda orduya ve silâhll hucum kıt'alarlna mensub birhkler geri cckılen ve bazan şıddetlı ardcl mu Yazan: Enekli General gerilcmemelidir» c Stalinin Proletarskaya'yı alan Kızılorduya Alman Birlikleri günlük emri H. Emir Erhilet HARKOF/ Rus Başvekili, memieketiı kuriuluşunun buna bağlı olduğunu söylüyor Moskova 30 (a.a) Sovvet geceyarlsl tebliği: 29 temnuz gecesi kuweflerimız Voro ' nej, Smllianskaya ve Bata.sk çevrelerHe Kletskaya ve Stalingrad şlmal batı?lle Don uzerınde duşmanla slddeth çarpışrr.alar yapmıslardır Cepherin baska kesırrlprınde onemlı hlç bır değlşıkuk oln.amlstır. Moskova 30 (a a.) Sovyet bğle tebliğr 29 temmuz gecesi kuvvetlerimiz Voronej, Smllianskaya, Bataslk ve Kletzk^ya cenub batlsmda duşmanla çarpışmlslar« dır Başka kesımlerde değlşiklık olmamlştlr. Stalin'in günlük emri Ankara 30 (Radjo gazetesl) Klzllyıldız gazetesi Stalın"ln bır gunluk emrini nesretmlştır. Bu emırde şoyle deniyor: «Her asker düşmana bütun kuv'vetila mukavemet cderek bir adım bıle gerilememelıdlr!» Stalın, memleketm kurtuluşunun buaa ba'^ll olduğunu soylereiştir. ©( J ^ A Boguçar \ V0RO?İU>VGRAO u Türk Alman dostluğu hakiki ve esaslıdır^ Saffet Arıkan digor ki: «Ben Berlinde* bu dostluğu elimden geldiği kadar çoğaltmıya ve kuvvetlendirmeğe çahşacağım» SovoÇerkask ROSTO? NOVOROSİSK.'V Cephenin cenub kesiminde yeni d u r u m Mihver kuvvetleri, Rostov'un cenubunda, Sovyet ardcılarının inadcl m u kavemetlerini k ı r a r a k demirvolunun ikı tarafından cenuba doğru ilerliyorlar. Daha doğuda, evvelâ Don ve sonra da Sal ve Manyc ırmakları cenuba doğru geçen Mihver kuvvetleri Proletarskaya>a varmıs v e Stalingrad Novorossiysk d e m î r j o l u n u n takriben ortasındaki b u oneıııli sehir ve istasjonu zaptederek Stalingradm simalî Kafkasya ile olan muvasalasını kesmMerdir. İngiltereje gore esas hatları harbden sonra tatbik olunacak bir anlasma ile Hindlstan ve İngiltere arasındaki munasebetlerin şimdüik Hind mudafaasında Hiudlilerin ingiltere ile samimî isbirAlman Propaganda Nazın Dr. Goebbels liği japmalarını temin edecek bir karara varılması emeli, , Hindlilere gore meselenin Hindlilere Rostov'un 160 K m doğu cenubunda ve şimdiden millî hakimijet bahşedecek asağı Don'dan 100 Km. uzakta b u l u n a n • • surette halli. bu mevkie varan Alman kuvvetleıi Sir Stafford Cripps çok çalıstı. fakat zırhh ve seri kıt'alar olduğuna gore, bellibaslı erkânla anlaşmağa imkân bubunlar demirvolu bo>unca simal doğu, lamıjarak deruhde ettiği vazifeyi ifa yanı Stalingrad istikametinde ilerliveedemeksizin Londraja dondu. Ondan rek b u v ü k Don kavsini henuz mudafaa sonra anlasmazlık Hindistanda için için eden Sovyet kuvvetlerinin arkalarına dü kajnamakta devam ederek Gandhi'nin sebilecekleri gibi gene demiryolu boInşiltereji isteme>iz amma Japonyanın yunca cenub batıya >ani Krasnodar'a Hindistana gelmesine de ajni siddetle doğru j o l a l a r a k Rostov'un cenub bolmukavemet ederiz jolundaki iddialarını gesindeki Sovjet kıt'alarınm ricat j o l Berlin 30 ( a a ) Alman tebliği: takiben Hind Millî Kongresinin icra kolarını kesebilirler. Bu son hareketle b e Dun gece bır Ingiliz bomba teşkih mitesi Hind meselesini hal için sadece raber, Kırımdaki Mihver kuvvetleri, Saar Palatina'slnm bazı mahallerine vc Berlin Bıiyiik Elçimiz Saffet Arıkan İngilterenin Hindistanı terkedip gitmeKere boğazı üzerinden doğuya d o ğ m bllha=sa Saarbrucken şehrinm ıkametİstanbul 30 (a.a.) Berlin Buyuk sâh iltlhaz edilen mahallerine taarruz sini istijen bir karar ilân etti Bu karasiır"atle taarruz ederek ilerlijebildikleri rın cenubî Rıısja ile simalî Afıika mu Elcımiz Saffet Arıkan, kendısinden mu ederok bazl binalan ve bu arada bolge takdirde Rostov cenubundaki Sovjet harebelerinin son safhaları zamanına lâkıt istıyen D.'N. B. ajjnsınm istan tiyatıo binasml da tamamlle tahrıb etkuvvetlerinin çoğu yakalanıp imha e d i tesadufü hiç bir goVden kaçamıvacak bir bul muhabirine aşağıdaki demeçte bu mıstir Taarruz eden tayyarelerden 7 sı lebilir. olavdır. ki Londrada ve Ameıikada bit lunmufur: Alman korfezi üzerinde donanma birBu.\uk Don dirseğindeki duruma ge. Alm'nyaya memnunlukla gid'vo likleri tarafından dusürülmü'îtiır tabi cok fena tesirler jaratmıstır, \c lince h e r n e k a d a r bu, tamamile bilinerum Çunku orada samımiyet ve dostjaratmakta dc\am edijor 2930 temmuz gece^i Alman hava Beı 1ın 29 (a a ) D.N B • Alman Pro ınivoısa da anlasılan Almanlar, Z\mliluk buL=cağıma kaniım. Almanya ile Zaten Hindistan meselesi yalnız Hind olan dostluğumuz hakıkıdır ve esaslı kuvvetîerine monsub buyük birlıkîer pa^anda Nazın Dr. Goebbels Tecrubesl vanskava'daki Sovyet kuvvetlerini geri lilerle Ingilizler arasmda bir mesele ol dır. Ben bu dostluğu elimden geldıği Birmingham'a j'enıden taarruz etmis dahl cezalandırılacaktlr. başllğl altında atarak belki de n e h r i burada geçmismağa inhisar etmi,\or Ö\le olsa belki kadar çoğaltmjğa ve kuvvellendıımeğe lerdır. Fecir vakti k"=ıf tayyareleri pek yazdığl bır makalede lkıncı cephe ile a lerdir. Kezalik onların Stalingrad'ın 60 o kadar bujuk ehenınıivet ve vahameti çahşacağım Ekselans Von Papen"ın bu ceni= bır çok yanglnlar gormüslerdir lâkall meselelen tahlıl ederek bu cep Km. batısindaki Kalaç mevkiinin cenuhemn Sovyetlenn dayanmalarl hallnde hıında da Don'u gecmis olmaları m u h t e Hollar.da sahill karşısnda karcko". YUNUS NADİ radakı değerlı mesaisının benim çalış(Arkası sahife 3 sütun 3 te) tneldir. Kus ve Ingiüz radyoları, Don (Arkası sahife 2 sütuo 6 da) v (Arkası sahife 3 sutun 4 te) maiarıma onemlı yardımı olacakür.> HAVA HARBİ Dr. Goebbels nehıinin bu kesiminde karsı tarafa gecen Alman kuvvetlerinin imha edildiklerini bildirivorlar Fakat avni haber kajnaklan daima o suretle bildirmis olmalarına rağmen Almanlar en genis nehirleri her vakit. lıızunı gordukleri her yerde geçebilmişlerdir. Onım için Alman kuvvetlerinin büvük Don kavsini en az iki jerden geçtikleri ve simdi karsıya kııvvetler atmakta olduklan kabul olunabilir. (Arkası sa. 2, sutun 5 te) Rus ihtiyatları cepheye getirildi Vlchy 30 (a a ) Moskovadan blidi(Arkası sahife 3, sütun 3 tef Ingilizler Saarbruck'ü, Almanlar Birmingkam çev resini bombaladılar İkinci cephe hakkında yazdığı bir yazıda diyor ki: «Şarkta harbi kaybefmekfe oldukların; anlıyan Müttefikler belki böyle ümidsiz bir çareye başvurabilirler!» Almanvanın bombalannıasına iştirak eden Amerikan hava ordusuna mensub birliklerden ılort mototlü bombardıman Uyyarelerinden murekkeb bir filo