14 Temmuz 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Üstünlüğü ve Düşkünlüğü '( AVRUPANIN İKBALİ ) Tercüme eden: HAMDİ VAROĞLU İçinde Osmanb İmparatorluğunun yükseliş ve alçalışı en büyük mevki tutan bu kitab, her Türk münevverinin dikkatle okuyacağl bir eserdir. Yeni çıkmıştır. Tevzi yeri Cumhuriyet Matbaası ve Ankara caddesinıfe Üniversite Kitabevidir. Fiatı 100 kuruş. ÂSYANIN UtiCU umhuriyet fi QQ 'ın tercümesi KÂ ilÇIKTI \i 85 Kr. . İSTANBUL CAGALOĞLU u400 Dün Millî Şefimizin reisliğile ilk toplantısını yaptı C. H. P. Değişmez Başkaıu Reisicumhur İnönü, Genel Başkan Vekilliğine Şükrii Saracoğlunu tayin buyurdular Şark cephesinden resimler: Alman piyadesi ilerliyor Yeni icra Vekilleri Heyeti Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: istanbul No. 246 Telefon: Başraııharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Salı 14 Temmuz 1942 Ahmea Halid Kitabevi Mısırda neler oluyormuş! DonetzDon arasında Bulgar radyosunun • • Ashert vanyet bildirdiğine göre İngilizler sarayı muhasara ederek Kralı harbe girraeğe zorlamışlar Hükümdar, bu çemberi tehdidle kaldırttıktan sonra teklifi reddetmiş? Ankara 13 (Radyo gazetesi) Mısırda askeri harekâtla birlikte girişilen politika taarruzuna dair bir haber Bulgaristan kaynaklarından gelmiştir. Bulgar radyosunun dünkü neşriyatmda Bulgar sözcüsünün bildirdiğine göre Mısırdaki İngiltere büyiik tlçisi Mısır Kralı Earuğa bir ültimatom vererek Mısırın derhal İngiltere ile birlikte harbe girmesini istemiştir. Bulgar sözcüsünün sözlerine göre İn • Timoçenko ordularının tam imhadan kurtulmaları ihtimali azalmıştır r Yazatı: Emekli General H. Emir Erhilet Büyük Millî Şefimiz İnönüniin, Şiikrü Saracoğlu ile birlikte alınmış resimlerinden • Ankara 13 (a.a.) Cumhuriyet Halk sviçrede oldukça gürültülü, herhalde çok hararetli ve çok ciddî bir Partisi değişmez Genel Başkanı Reisimünakaşanın velvelesine kulak ka cumhur sayın Ismet İnönü, merhum Dr. bartmaksızlık edemedik: Orada hüku Kefik Saydamın irtihali üzerine inhilâl met esmer halk ekmeği fiatuıa 5 santim cden Genel Başkan vekilliğine Parti zam yapılmasını tensib ederek bunun nizamnamesinin 27 nci maddesi mucikijosunu 58 santime çıkarmış ve bu sa bince, Başvekil İzmir meb'usu Şükrü yede federasyonun ekmek işinde halk Saracoğlunu tayin buyurmuşlardır. lehine fedakârhk karşılığı olarak bütçe İcra Vekilleri, Basvekilin riyasetile sine koyageldiği 80 milyon frangın yatoplandı rısını tasarrufa imkân hasıl olmuş. Ankara 13 Ca.a.) İcra Vekilleri heHükumet efkân umumiyeye zammın yeti, buğün öğleden sonra saat 15 te ehemmiyetsiz bir şey olduğunu anlat(Arkası sahife 3 sütnn 4 te) mak için bu yiizden nüfus başına her İsviçrelinin senede ihtiyar etmiş olacağl masrafın 22 İsviçre frangından ibaret bulunacağını bildiren besablar neşretmiş. Matbuat zammı bir yaldızlı hap haline sokmak istiyen bu hosablann doğru olmadığını, devlet bütçesindeki 80 milyon franklık külfetin 40 milyona indirilmesine gelince zaten hükumet bu fedakârlığı ithal olunan buğday üzerine koyduğu resimlerle karşıladığı için bir elile halka verdiğini diğer elile geri almak mevkiinde bulunuyor vaziyette iken yeni zammın fakir halk hayatlan • ve bilhassa memleketin ekonomi ahengi için yıkıcı bir yük olacağını uzunuzadıya yazıyordu. İsviçre frangının bizim paramızla rayicine göre demek ekmck fiatı orada şirodiye kadar 16 kuruş imiş, ve son beş santimlik İsviçre meteliğinin zammile bu fiat 17,5 kurıışa çıkarılmış. Bu münaStokholm 13 (a.a.) Venska Tageb. sebetle şunları da öğrenmiş oluyoruz: ladet'in Berlindeki Lokal Enzeiger gaze. Buğdayını ekseriyetle dışarıdan a tesinden öğrendiğine göre, Çetnik ismi getiren İsviçrede ekmek halk için mikverilen Sırb vatanperverler teşkilüe mü tar itibarile tahdide tâbi değildir. Avcadele için iki Alp tümeni kullanılmış. rupa kıfasında Portekizle İsviçre ekmeîır. Söylendiğine göre vatanperverler ği kartla vermiyen iki bahtiyar memle800 kişi kaybetmişlerdir. İtalyan kayıbkettir. ları neşredilmemektedir. b İsviçre buğdayını Ameıika kıt'aMidag gazetesinin Cenevre muhabiri. sından satın alarak kendi gemilerile Arnavudluk halkının İtalyan idaresine nakletmektedir. Bunun için muhariblerkarşı gösterdiği nıuhalefetin İtalyan lc anlaşmıştır. Buna rağmen nakliyat makamlanna gittikçe artan bir endişe genc kolay olmuyorsa da nihayet oluvermekte bulundugunu büdiriyor. Arna yor. vud vatanperverleri silâhlarını teslimden c İsviçre dahilî ziraatini imkânın imtina etmekte ve muhtelif çevrelerde son hadlerine kadar artırmak için adeta çarpışmalar devam eylemektedif. seferber vaziyettedir: Bunun için hüku(Arkası sahife 3 sötun 6 da) met çalışıyor ve halk çalışıyor. Bilhassa hükumetin maddî fedakârhkları da esirgctniyen irşad ve teşvik edici faaliyeti her takdiıin üstünde sayılacak kadar çok ve ciddidir. d Hükumet yalnız siyah halk ekmcğinin fiatını tayin ediyor ve beyaz un kullanan pastahane imalâtına kaıışmıyor. Bu münakaşalara kulak kabartmamızın sebebi hakikaten 5 santim çok bir şey değil. neden bu kadar gürültü ediyorlar diye idi. İşte hükumet de hesab ve kitabını yaparak bundan dolayı her İsviçrelinin senelik fazla masrafı 22 franktan ibaret olacağını söylediğine göre insana bunun cidden büyültiilecek bir yerj yok gibi geliyordu. Matbuat hesabjn yanlış olduğunu ispat etmck için ekmek saıfiyatı hal ve vakti yerinde insanlar aıasında nispetle az olmasına mukabil fakir insanların baş gı Fia| politikası Ankara 13 (a.a.) Yeni İcra Vekilleri heyeti bugün saat 11 de Başvekâlette Reisicumhur Ismet İnönünün baçkanlığmda ilk toplantısını yapmıştır. Bafvekil, Parti Genel Ba$kan vekili oldu D D Marsa Natruhu Ingiliz diği durumlanru bilememekle beraber Timoçenko mütebaki kuvvetlerinin de Temmuzun birinde Kursk Harkof imha edilmek üzere olduklanm anlaRus müdafaa cephesinin yarılmasile mak bir keramete tevakkuf etmez. Çünbaşlıyan ve Don nehrine varılarak aym kü tahmine göre Mihver kuvvetleri, Şark cephesinde şimal kesimi Alman 7 sinde Voroneş'in zaptı ve bu alanlar galib bir ihtimalle şu anda Donetz nehri ordular grupu kumandanı Feldmareşal daki Rus ordularının 12 günde imhası üzerinde VVoroşilovşfrad'la Don nehri doKuchler gibi büyük muvaffakıyetlerle neticele ğusundaki Stalingrad hizalarına kadar nen şimdiki savaşın ilk safhasından son varmış olacaklardır. ra Timoçenko'nun Rostov ile İzium ceBu son kuvvetler Staüngrad'la Donetz nıtbu arasındaki mütebaki kuvvetlerinin arasındaki defliiryolunu Don nehri üıeimhasım ve Donetz Rostov bölgesinin rinde meselâ Werkne Cirskaja mevkizaptını hedef edincn Mihverin cenuba inde kesebildikleri takdirde Donetz böldoğru nnıazzam takibi başlamıştı. Besindeki Sovyet kuvvetlerinin artık Şimalden ve şimal batıdan umumiyet doğuya gitmelerine imkân kalmıyarak le cenub doğu istikametinde Don ve bunlar nihayet ve daha ziyade KafkasRonetz nehirlcri boyunca ve bunların yava doğru dağılabilirler. Dünkü gazedalıa öteierine doğru hızla ilcrliypn Al telerde (fordöğiim bir teljfraf Timoçenko man ordıılarile müttcfik kuvvetlerin su ordularının cenubda artakalan kısımlaanda nerelere vardıklarını ve Donetz nnın nasıl mütemadiyen çözülerek dobölfresindeki Sovyet kuvvetlerinin sim Şark cephesinde: Rjevin batı kesiminde fSoyyet harp\ a topa tuttu El Alemeyn cephesinde mevziî muharebeler oluyor Balkanlarda İki İtalyan Alp tümeni Kum fırtınaları hava harekâtına da mâni olmaktadır Kahire 13 (a.a.) Bugün öğle üzeri neşredilen İngiliz Ortaşark tebliği: Şimal kesiminde son ileri hareketimiz esnasında zaptedilen mevzilerin şimal batı bölgesine karşı düşmanm dün yaptığı taarruz kıt'alarımız tarafmdan püskürtülmüştür. Topçumuz El Alemeyn cephesinde ve merkez kesiminde faaliyet göstermiştir. Cenub kesiminde seyyar gruplanmız ve topçu kıt'alarımız düşmanı hırpalamıştır. Kum fırtınalarının hava hareketlerini güçleştirmiş olmasına rağmen avcüanmız himaye uçuşları yapmış ve bomba uç&klarımız muhsrebe J)ölae?:ndeki hedeflere hücum etmiştir. İki düşman uçağı düşürülmüştür. Düşman Maltaya karşı hava akmlarma devam etmiş ve üç av uçrğı kaybet miştir, Bütün bu harekâta iştirak eden ucaklarımızdan yalnız biri dönmemiştir. Sırb ve Arnavudlarla başa ç ı k a m ı y ormuş Mısır Kralı Majeste Faruk giliz büyük elçisile Kral Faruğun görüştükleri bu sırada İngiliz sahra toplarının namluları saraya doğru çevrilrniş ve saray İngiliz kıt'aları trafmdan kuşatılmış bulunuyordu. Bunu gören Kral Faruk sarayı çeviren kuvvetler dağıhlmadığı ve tehdid eden toplar kaldırılmadığı takdirde Mısırın kendisini İngiltere ile derhal hali harbde addedeceğini İngiliz elçisine bildirmiştir. Alman tebliği Vaziyetin vahametini farkeden İngiliz Berlin 13 (a.a.) Resrai tebliğ: Mısır sefiri hemen lâzım gelen tedbirleri aldırda El Alemeyn kesiminde yeni İngiüz mış, saray İngiliz kuv^etlerinin çembehücumlan ağır kayıblar verdirilerek rinden kurtarılmış; bunun üzerine de püskürtüknüştür. (Arkası sahife 3 sütun 6 da) (Arkası sahife 3. sütun 5 te) Berlin 13 (a.a.) Alman orduları u mumi karargâhının tebliği: Doğu cephesinin cenub kesimind« düşman geniş bir cephede takib edil ' mektedir. Ehemmiyetli hava kuvvetleri takib muharebelerini desteklemişler ve ROSTOF geceli gündüzlü hücumlarla Don v« Doneç üzerinde yeniden bir çok geçid/////// iki tarafm cepheleri. leri tahrib etmişlerdir. Cemberietıen Sovyet b'ırlikleri. Savaş uçaklarımız Kafkasya sahill ü Almanlar . <=$? Sovyetler.. zerinde Novorosisk limanında iki yüzea ha\Tiza ağır çapta bombalarla tam isaCenub cephesinde son vaziyet betler kaydetmişlerdir. ğııya doğru ıicate çalıştıklarını, butılarVoroneş'in şimal ve şimal batısır.da dan Don nehrine varabilenlerin, geçid düşmanm dünkü şaşırtma mukabil h ü lerin Mihver kıt'aları tarafından daha cumîarma karşı yapılan müdafaa muevvel tutulmuş olduklanm görmekle, na harebesi esnasmda 111 Sovyet tankı sıl bir yeisle cenuba döndüklerini ve bu muharebe dışı edilmiştir. sefer de Donetz nehri boyunca bir kurRjev'in cenub batı kesiminde hava fuluş yolu aradıklarınh tasvir ediyordu. kuvvetlerimizin tesirli yardımile 2 lerâMoskova 13 (a.a.) Sovyet 6£le Vaziyete g<>re Timoçenko ordusunun muzda başlıyan kuşatma taarruzu n e tebliği: tam bir imhadan kısmcn olsun kurtula ticesinde düşman mevzileri yanlmış ve 12 temmuz gecesi kuvvetlerimiz, Voro bilmesi için, meselâ geçen yıhn sonuna ormanlar içinde yapılan çetin muhareneş civarmda ve Bogoutchar kesiminde doğru Moskovayı sarılıp çemberlenmek beler esnasmda birv çok piyade ve sü« düşmanla çarpışmalarma devam etmiş ten kurtaran müstesna şiddetli kış gibi vari tümenlerile bir zırhlı livasi çevrilerdir. Cephenin başka kesimlerir.de ö bir mueize Iâzımdır. lerek imha edilmiştir. 11 gün süren biı muharebede 30 bin esir alınmış, 218 Lank, nemli bir değişiklik olmamıştır. Almanlar yüzlerce tank, binlerce Yeni Alman tebliğine göre, merkez 591 top, 1301 makinelitüfekle mayinatar Sovyet orduları grupu şimdi Orel taar ve mühim miktarda harb malzemesi ele askerle Don'u geçtiler ruzundan vazgeçerek Voroneş bölgesiLondra 13 (a.a.) Moskova radyo ne şimal batıdan büyük kuvvetlerle ta geçirilmiş veya tahrib edilmiştir. Düşsunun bildirdiğine göre, Almanlar Voro arruz etmektedir. İşte bu taarruz ciddî man ağır ve kanh kayıblar vermiştir. roneş civarmda Don nehrini yüzleıce ve külli olduğu takdirde yukanda bah Esir ve ganimet sayısı saatten saate artmaktadır. tank ve binlerce askerle geçmişlerdir. settiğimiz mueize vaki olabilirdi. Fakat Volkof cephesinde düşmanın bir köpBir Rus motörlü birliği tek başına bu Sovyet. taarruz denemesi evvelâ geç rübaşma karşı yaptığı şiddetli bir hünehri'geçmeğe teşebbüs eden bir Alman kalmıştır, ikiııcisi hemen her Sovyet cum püskürtülmüştür. Volkofun batı taburunu imha etmiştir. Ayni birîik stratejik taarruzu gibi bu da kendilerine kıyısma çıkarılan düşman ku^'etlerinbir kaç tankla 60 Alman taşıtmı tahrib büyük zayiata mal olarak akamete malı den mürekkeb bir grup imha edilmişetmiştir. kum görünmektedir. Çünkü Almanlar tir. «Memleketimizin üzerine vahim bir Voroneş'te kâfi bir ku\Tet bulundıuarak Finlandiya körfezinde mayin gemileritehlike çökmüştür» Donetz'den doğuya kaçan düşman kol rr.iz tarafmdan bir Sovyet âenizaltısı Moskova 13 (a.a.) Pravda gazetesi larını önlemek üzere Don ve Donetz batırılmıştır. bugünkü nüshasında, Rus kıt'alarınd.m, (Arkası sahife 3, sütun 5 te) (Arkası sahife 3 sütnn 3 te) Almanların durdurulmasmı istemekte ve şöyle demektedir: «Bu istilâ, memleketimizin hayatî merkezlerini ciddî tehlikeye koymalttadır. Memleketimizin üzerine vahim bir tehlike çökmüştür.» Durum çok ciddî olmakta devam ediyor, Almanlar? yüzlerce tank. binlerce askerle Don'u geçtiler tohlini \ Çevrilen Rus kuvvetleri imha edildi 30 bin esir, 21S tank, 591 top, 1301 makinelittitek alındı Cenub cephesinde düşman takib edilmektedir Pravda, memleketimizin üzerine vahim bir tehlike çökmüştür» diyor Moskova ]3 (a.a.) Reuter'in hususî muhabiri büdiriyor: Şimdi Alman orduları mühim bir de(Arkası sahife 3 sütnn 2 dei Muharebe cephesi Kömiir nasıl dağıtıiacak? İktısad Vekâletinin bu mühim tebliğini, bugün dördüncü sahifemizde okuyunuz Şark cephesiııdcp resimler: Bir Sovyet Birliği, kayalıklar arkasında m.udaf.aa hazoıLğında , YUNUS NADİ iArkası sahife 3 sütuc i tcj Mısır colurıde muharebeler: Ingiliz askerleri, topçunun bimayesinde hücuma kalkıyorlat